Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2009

Transcriptie

1 16 e jaargang, nr 58 6 augustus 2009 Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de Weg INHOUDSOPGAVE Bedrijvigheid neemt toe Internationale bedrijvigheid Minder overschot aan capaciteit Flinke aderlating omzet Minder sterke groei winstniveau Financiële positie onveranderd Vrachtprijs mede oorzaak omzetdaling Vrachtprijs op laagste niveau in 15 jaar Kosten stijgen Lichte stijging vacatures Minder losse krachten Investeringsgraad onveranderd Meer negatief dan positief Tweede kwartaal slecht kwartaal Nog geen verbetering in zicht Orderportefeuille slinkt Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2009 Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dat het tweede kwartaal op een aantal punten beter scoort dan het eerste betekent nog niet dat het einde van de wereldwijde crisis voor transport en logistieke bedrijven is ingeluid. Bedrijvigheid en omzet vielen weliswaar hoger uit dan in het eerste kwartaal, maar vergeleken met het tweede kwartaal van vorig jaar zegt driekwart van alle ondernemers dat het allemaal een stuk minder is. Voor een tweede kwartaal geldt na een eerste steevast een seizoenmatige toename van het vrachtaanbod. Het totaaloordeel over het tweede kwartaal is dan ook een stuk minder negatief dan het oordeel over het eerste kwartaal. Maar ondanks een beter kwartaal is er nog steeds sprake van vraaguitval. Deze vraaguitval zorgt er voor dat het vrachtprijsniveau daalt. De orderportefeuille slinkt en de omzet hand in hand met het ondernemersvertrouwen daalt. Stemmingsindicator totale bedrijvigheid kw ,6 6,4 7,5 6,3 6,2 6,9 6,1 kw ,4 2,0 1,7 2,3 2,1 3,1 2,1 kw * 6,0 6,9 7,6 6,4 7,1 5,9 6,5 kw ,1 6,1 6,3 5,7 5,7 5,8 5,7 kw * 4,1 3,5 2,5 3,5 3,4 2,6 3,6 *verwachting Bedrijvigheid neemt toe Zowel in het binnenlandse als in het internationale vervoer melden transportondernemers een toename van bedrijvigheid ten opzichte van het eerste kwartaal. Dat de bedrijvigheid na een eerste kwartaal toeneemt is een vast gegeven. Een tweede kwartaal kent vergeleken met andere kwartalen de grootste stijging van bedrijvigheid in een jaar. De bedrijvigheid in het binnenlandse vervoer neemt relatief meer toe dan in het internationale vervoer. Maar gezien het dramatische dieptepunt in de binnenlandse bedrijvigheid in de eerste maanden van 2009 is dat dan ook niet verwonderlijk. De stemmingsindicator voor de totale bedrijvigheid steeg op kwartaalbasis van 2,1 in het 1 e kwartaal naar 5,7 in het 2 e kwartaal Maar vergeleken met een jaar geleden zien we een daling vanaf 6,1. Bij kleine bedrijven stijgt de indicator voor bedrijvigheid van 2,4 in het 1 e kwartaal naar 5,1 in het 2 e kwartaal Bij middelgrote bedrijven zien we een stijging van 2,0 naar 6,1 en bij grote bedrijven van 1,7 naar 6,3. De indicator bij bedrijven met overwegend binnenlands vervoer bereikt hetzelfde niveau als de indicator bij bedrijven met overwegend internationale activiteiten. Bij binnenlandse bedrijven stijgt de indicator van 2,3 naar 5,7 en bij internationale bedrijven van 2,1 naar 5,7. Bij bedrijven die naast transport ook andere logistieke diensten aanbieden, stijgt de indicator voor bedrijvigheid van 3,1 naar 5,8. Het percentage bedrijven dat op kwartaalbasis een stijging van bedrijvigheid meldt is met 34% in anderhalf jaar tijd niet zo hoog geweest. Desalniettemin meldt een kwart van alle bedrijven minder bedrijvigheid vergeleken met het 2 e kwartaal van vorig jaar. Stemmingsindicator binnenlandse bedrijvigheid Klein middel groot log. totaal kw ,9 6,7 6, ,6 6,3 kw ,5 2,2 1, ,0 2,3 kw ,3 5,9 6, ,3 5,1 1

2 Begripsomschrijving: Categorie bedrijven: Ontwikkeling bedrijvigheid (positief minus negatief) t.o.v. gelijke kwartaal van het voorgaande jaar 10 Klein (<5 vrachtauto s) Middelgroot (5-50 vrachtauto s) Groot (>50 vrachtauto s) Binnenlands (>75% omzet uit binnenlandse activiteiten) Internationaal (> 75% omzet uit internationale activiteiten) Logistiek (> 4 omzet uit logistieke diensten, naast transport) De Stemmingsindicator zoals in dit bericht bedoeld, stelt TLN samen uit het percentage positieve en negatieve respondenten ten opzichte van het totaal aantal respondenten, waarbij de uitkomst wordt gewogen. Het minimum is 0, maximum is 11 Vacaturegraad = aantal vacatures ten opzichte van het aantal ingevulde arbeidsplaatsen, als percentage weergegeven Investeringsgraad = aantal geplande aanschaffen voertuigen (koop/lease) ten opzichte van het in gebruik zijnde aantal voertuigen, als percentage weergegeven % 62% 62% 54% 49% 44% 38% 4% -3% -27% -41% -68% -67% II III IV I II III IV I II III IV I II Graad oproep- en uitzendkrachten = aantal oproep- en aantal uitzendkrachten ten opzichte van het aantal ingevulde vaste arbeidsplaatsen, als percentage weergegeven Losse krachten = uitzend- en/of oproepkrachten Kwartaalbasis = kwartaal vergeleken met voorgaand kwartaal Jaarbasis = kwartaal vergeleken met hetzelfde kwartaal van voorgaand jaar Internationale bedrijvigheid De internationale bedrijvigheid laat per landenrelatie een plus zien. Vooral de bedrijvigheid in het vervoer naar en vanuit Denemarken, Oostenrijk, Polen en Spanje neemt toe. Maar vergeleken met een jaar geleden is er over de gehele linie toch sprake van afnemende bedrijvigheid. Ontwikkeling stemmingsindicator bedrijvigheid per land I II III IV I II III IV I II Duitsland 6,1 7,3 6,5 6,5 5,4 5,7 4,8 3,4 2,8 3,9 België 6,2 6,8 6,2 6,1 5,1 5,9 5,2 3,3 3,0 3,9 Frankrijk 5,9 7,3 5,6 5,8 5,1 5,0 4,3 3,1 2,8 2,9 Italië 8,0 6,6 6,3 6,2 5,2 5,0 4,3 2,9 3,9 4,1 Verenigd Koninkrijk 7,3 9,1 7,0 6,4 5,7 4,9 3,6 2,3 2,1 3,9 Zweden 6,1 7,3 8,4 5,7 5,6 5,3 3,4 3,1 2,7 4,3 Spanje 4,8 7,5 5,8 6,1 4,9 4,7 2,6 2,6 1,5 3,4 Denemarken 6,6 7,1 6,4 6,1 5,4 5,8 5,2 2,6 2,3 4,2 Oostenrijk 5,5 7,1 5,6 5,5 4,9 4,9 4,0 3,2 1,4 3,6 Polen 6,9 5,5 5,2 5,5 6,6 5,0 5,9 2,4 1,2 4,5 Totaal 6,1 7,1 6,1 5,8 5,2 5,4 4,7 3,1 2,6 3,6 Wat de toekomst voor het internationale vervoer betreft wijst een bericht van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op een afvlakking van een dalende trend. De daling van de Nederlandse uitvoer van producten vlakt volgens het CBS af. De maand mei kent vergeleken met vorig jaar een exportafname van 1, terwijl er in de eerste vier maanden van dit jaar nog sprake was van een daling tussen de 13 en 15%. Ook voor het binnenlandse vervoer heeft het CBS een positief bericht. Het consumentenvertrouwen is de meest bepalende factor voor de bedrijvigheid in transport en logistiek. De Nederlandse consument is in de maanden mei, juni en juli volgens het CBS onveranderd negatief. Maar lang niet zo negatief als in dezelfde maanden van vorig jaar. En dat geldt als gematigd positief nieuws. Hoe negatiever de consument, des te minder hij uitgeeft. Stemmingsindicator internationale bedrijvigheid Klein middel groot log. totaal kw ,1 5,5 5, ,5 5,4 kw ,7 2,6 2, ,9 2,6 kw ,6 3,7 3, ,6 3,6 De stemmingsindicator voor internationale bedrijvigheid stijgt van 2,6 naar 3,6, maar vergeleken met de indicator in het 2 e kwartaal van vorig jaar daalt deze vanaf 5,4. Bij kleine bedrijven stijgt de indicator van 2,7 naar 3,6, bij middelgrote bedrijven van 2,6 naar 3,7 en bij grote bedrijven van 2,4 naar 3,2. Opmerkelijk is de daling van deze indicator bij logistieke bedrijven. De stemmingsindicator daalt hier van 3,9 naar 2,6. 2

3 Minder overschot aan capaciteit Het aantal bedrijven dat een overschot aan arbeidskrachten en aan materieel heeft slinkt, maar is nog altijd vele malen groter dan het aantal bedrijven dat een tekort meldt. In het eerste kwartaal van dit jaar kampte 46,6% van alle bedrijven met een overschot, en 1,4% met een tekort aan personeel. In het tweede kwartaal is deze verhouding gewijzigd in 34,6% een overschot en 3,7% tekort aan personeel. Wat de capaciteit aan materieel betreft meldde in het eerste kwartaal 53,7% een overschot en 2,4% een tekort aan materieel. In het tweede kwartaal is de verhouding 47, een overschot en 3,1% een tekort aan materieel. Gezien de toegenomen bedrijvigheid na het eerste kwartaal is de afname van het overschot een logisch gevolg. Daarnaast is het mogelijk dat de teruggedrongen overcapaciteit van vervoermaterieel ook veroorzaakt is door het (tijdelijk) uitschakelen van materieel. Productiviteit personeel en materieel (percentage aantal bedrijven met overschot of tekort) overschot personeel tekort personeel overschot materieel tekort materieel kw ,4% 13,6% 23,6% 5,5% kw ,7% 4,9% 29,9% 5,7% kw ,6% 1,4% 53,7% 2,4% kw ,6% 3,7% 47, 3,1% Flinke aderlating omzet Dat de omzet vergeleken met het eerste kwartaal stijgt mag door de toename van bedrijvigheid in het tweede kwartaal als logisch gevolg worden gerekend. Maar ondanks het positieve niveauverschil in het tweede kwartaal ten opzichte van het eerste is er op jaarbasis sprake van een flinke aderlating. Gemiddeld genomen is de omzet uit transport en logistieke activiteiten in het tweede kwartaal met 16,5% gedaald vergeleken met hetzelfde kwartaal in Bij kleine bedrijven zien we een omzetdaling van 16,8% en bij grote bedrijven een daling van 13,1%. Dit kan er op wijzen dat grote bedrijven minder werk uitbesteden aan kleine bedrijven dan normaal het geval is. Ook het verschil in aantal opdrachtgevers tussen kleine en grote bedrijven speelt in het verschil een belangrijke rol. Grote bedrijven rijden vaak voor meer opdrachtgevers dan kleine bedrijven. Als bij een klein bedrijf met bijvoorbeeld twee opdrachtgevers één opdrachtgever uitvalt, dan kan er sprake zijn van een halvering van de omzet. Ook de omzetdaling gesplitst naar binnenlandse en internationale activiteiten laat een groot verschil zien. Bedrijven met overwegend binnenlandse activiteiten haalden gemiddeld 15,1% minder omzet dan in het tweede kwartaal Bij internationaal georiënteerde bedrijven gaat het om een gemiddelde omzetdaling van 19,5%. Gemiddelde omzetstijging of -daling t.o.v. zelfde kwartaal in 2008 (indicatief) Omzetdaling 1 e kw. -15,1% -15,4% -14,2% -13,8% -18,4% -12,7% -15,3% Omzetdaling 2 e kw. -16,8% -16,1% -13,1% -15,1% -19,5% -15,2% -16,5% Omzetpercentage betreft rekenkundig gemiddelde gebaseerd op alle eigen opgaven respondenten Stemmingsindicator omzet kw ,4 7,3 8,3 7,1 6,2 7,9 6,9 kw ,6 1,8 1,7 5,8 2,1 3,1 2,2 kw ,2 6,3 6,1 5,5 5,6 5,8 5,8 De stemmingsindicator voor het omzetniveau stijgt van 2,2 naar 5,8. Vergeleken met het 2 e kwartaal van vorig jaar daalt deze indicator vanaf 6,9. Bij kleine bedrijven zien we een stijging van 2,6 in het 1 e kwartaal naar 5,2 in het 2 e kwartaal Bij middelgrote bedrijven stijgt de indicator van 1,8 naar 6,3 en bij grote bedrijven van 1,7 naar 6,1. Bij bedrijven met overwegend binnenlandse activiteiten daalt de omzetindicator van 5,8 naar 5,5 en bij bedrijven met overwegend internationale activiteiten stijgt de indicator van 2,1 naar 5,6. Een meerderheid van 38% meldt een hogere omzet te hebben gerealiseerd vergeleken met het 1 e kwartaal 2009, maar vergeleken met een jaar geleden meldt slechts 11% meer te hebben omgezet; 71% meldt een omzetdaling. Stemmingsindicator winst kw ,9 4,1 4,1 4,4 3,3 6,9 4,0 kw ,9 2,1 1,3 2,6 2,3 2,4 2,4 kw ,3 5,0 5,2 4,8 4,6 5,0 4,7 3

4 Ontwikkeling omzet (positief minus negatief) t.o.v. gelijke kwartaal van het voorgaande jaar % 54% 62% 49% 65% 44% 38% 2-2 4% -3% % -41% -68% -67% II III IV I II III IV I II III IV I II * Omzetniveau ten opzichte van hetzelfde kwartaal, een jaar ervoor Minder sterke groei winstniveau Het winstniveau stijgt minder hard dan het omzetniveau of het niveau van bedrijvigheid. De stemmingsindicator stijgt van 2,4 naar 4,7. Positief is dat deze indicator ook stijgt ten opzichte van het 2 e kwartaal van vorig jaar. Vorig jaar stond de winstindicator op 4,0. Wat vorig jaar meespeelde was een sterk oplopende kostprijs die het winstniveau naar beneden drukte. Bij kleine bedrijven stijgt de winstindicator van 2,9 in het 1 e kwartaal naar 4,3 in het 2 e kwartaal Bij middelgrote bedrijven stijgt de indicator van 2,1 naar 5,0 en bij grote bedrijven van 1,3 naar 5,2. Bij binnenlandse bedrijven zien we een stijging van 2,6 naar 4,8 en bij internationale bedrijven van 2,3 naar 4,6. Ontwikkeling winst (positief minus negatief) t.o.v. gelijke kwartaal van het voorgaande jaar % 43% 37% 38% 3 29% % -17% -24% % II III IV I II III IV I II III IV I II -63% Financiële positie onveranderd De financiële positie volgens het oordeel van de bedrijven zelf is ten opzichte van het eerste kwartaal vrijwel onveranderd. Van alle bedrijven is de financiële positie van het bedrijf bij 47,2% sterk tot zeer sterk met (ruim) voldoende cashflow en eigen vermogen; 37,6% noemt de financiële positie van het bedrijf noch sterk, noch zwak en 15,2% zegt dat de financiële positie van het bedrijf zwak tot zeer zwak is, met onvoldoende cashflow en eigen vermogen. 4

5 Vrachtprijs mede oorzaak omzetdaling Minder opdrachten en minder werk betekent bijna automatisch minder omzet. Maar er speelt meer bij de omzetdaling dan alleen minder bedrijvigheid. De vraaguitval naar transport en andere logistieke diensten zorgt voor overcapaciteit met als gevolg een daling van de tarieven. De omzet wordt dus door twee elementen negatief beïnvloed. Minder opdrachten en lagere tarieven. Het winstniveau wordt nog meer beïnvloed door lagere tarieven. Een bijna natuurlijke wetmatigheid die overigens niet alleen tarieven in de transportsector doet dalen. We zien het bijvoorbeeld ook in de Nederlandse huizenmarkt. Naast de dalende woningprijzen dalen zowel makelaars- als notaristarieven. Dit alles omdat de vraag naar koopwoningen sterk is afgenomen. Deze wetmatigheid is voor de transport en logistieke sector een schrale troost. Een tariefverlaging wordt in deze crisis vaak noodzakelijk ingezet om te overleven. Zorgen dat je geen personeel hoeft te ontslaan, het materieel geen stof vergaart en rekeningen kunnen worden betaald. Stemmingsindicator vrachtprijs kw ,3 9,1 9,4 8,7 8,4 10,0 8,7 kw ,4 4,6 4,9 5,1 3,6 5,5 4,5 kw ,6 4,2 3,7 4,5 3,9 4,4 4,3 Vrachtprijs op laagste niveau in 15 jaar De stemmingsindicator voor het vrachtprijsniveau daalt van 4,5 naar 4,3, het laagste niveau in 15 jaar. Ook 5 dalingen op rij is in de afgelopen 15 jaar niet eerder voorgekomen. In het 2 e kwartaal van vorig jaar stond de indicator nog op 8,7. Het gemiddelde niveau voor een tweede kwartaal komt uit op 6,7. De vrachtprijsindicator bij kleine bedrijven stijgt van 4,4 in het 1 e kwartaal naar 4,6 in het 2 e kwartaal Bij middelgrote en bij grote bedrijven zien we een daling van het vrachtprijsniveau. Bij middelgrote bedrijven daalt de indicator van 4,6 naar 4,2 en bij grote bedrijven van 4,9 naar 3,7. Bij binnenlandse bedrijven daalt de indicator van 5,1 naar 4,5 en bij internationale bedrijven stijgt de indicator van 3,6 naar 3,9. De vrachtprijsindicator bij logistieke bedrijven daalt van 5,5 naar 4,4. Stemmingsindicator kosten klein Middel groot bin. int. log. Totaal kw ,3 10,7 10,8 10,6 10,1 11,0 10,6 kw ,1 6,1 6,6 5,8 5,8 5,8 5,7 kw ,7 6,7 6,2 6,4 7,0 6,2 6,7 Kosten stijgen Het niveau van de kostprijs stijgt al drie kwartalen achtereen maar staat desondanks nog onder het gemiddelde niveau voor een tweede kwartaal. Doordat de bedrijvigheid daalt en er minder kilometers worden gereden, stijgt de kostprijs. Omdat vaste kosten ondanks minder kilometers niet dalen wordt de prijs voor 1 kilometer in veel gevallen duur betaald. Personeelskosten, kosten voor onroerend goed, rentekosten, afschrijving van het materieel en leasekosten zijn kosten die gewoon blijven doorlopen. Één van de weinige posten die bij minder kilometers voor een lastenverlichting kan zorgen is de variabele post brandstofkosten. Maar helaas biedt deze kostenpost geen soelaas. De dieselprijs steeg in het tweede kwartaal gemiddeld met 3,3%. De stemmingsindicator voor het kostenniveau stijgt bij kleine bedrijven van 5,1 in het 1 e kwartaal naar 6,7 in het 2 e kwartaal Bij middelgrote bedrijven stijgt deze indicator van 6,1 naar 6,7 en bij grote bedrijven daalt de indicator van 6,6 naar,2. De kostenindicator voor binnenlandse bedrijven stijgt van 5,8 naar 6,4 en bij internationale bedrijven van 5,8 naar 7,0. Bij logistieke bedrijven stijgt de kostenindicator van 5,8 naar 6,2. Lichte stijging vacatures Het aantal vacatures stijgt in het 2 e kwartaal licht. De vacaturegraad (het aantal vacatures ten opzichte van het aantal ingevulde arbeidsplaatsen) stijgt van 0,5% naar 0,7%. Het percentage bedrijven met één of meerdere vacatures stijgt van 4,9% naar 7,2%. Bij kleine bedrijven stijgt de vacaturegraad van 0,3% in het 1 e kwartaal naar 0,7% in het 2 e kwartaal Bij middelgrote bedrijven stijgt de vacaturegraad van 0,4% naar 0,6% en bij grote bedrijven van 0,6% naar 0,9%. Bij binnenlandse bedrijven stijgt de vacaturegraad van 0,5% naar 0,8%. Bij internationale bedrijven daalt de vacaturegraad van 0,6% naar 0,3%. Bij logistieke bedrijven stijgt de vacaturegraad van 0,2% naar 0,9%. 5

6 Ontwikkeling bedrijven met één of meerdere vacatures ,7% 38,3% 33,6% 33,8% 3 30,9% 29,4% 27, 28,4% 25,7% 22,5% 2 19,5% 1 9,5% 4,9% 7,2% I II III IV I II III IV I II III IV I II (kwartaal/jaar) Ontwikkeling vacaturegraad 7% 6% 5,6% 5% 4,9% 4,8% 5, 4,6% 4% 4,1% 4,4% 3,9% 3,9% 3,3% 3% 2,7% 2% 1,4% 1% 0,5% 0,7% I II III IV I II III IV I II III IV I II (kwartaal/jaar) Vacaturegraad kw ,5% 4,2% 3,7% 4,4% 2,4% 6,8% 3,9% kw ,3% 0,4% 0,6% 0,5% 0,6% 0,2% 0,5% kw ,7% 0,6% 0,9% 0,8% 0,3% 0,9% 0,7% Aandeel bedrijven met uitzend- en oproepkrachten kw ,4% 42,9% 60,7% 31,6% 20, 62,5% 27,5% kw ,5% 37,3% 61,5% 31,7% 19,2% 52,4% 26,8% kw ,1% 28,6% 48, 23,9% 13,7% 35,5% 21, kw ,8% 27,7% 27,6% 21,3% 11,8% 43,2% 19,1% kw ,3% 35,1% 55, 26,7% 25,5% 44, 24,8% Minder losse krachten (uitzend- en oproepkrachten) Hoewel in het 2 e kwartaal relatief meer bedrijven losse krachten in tijdelijke dienst hadden, is het gemiddelde aantal losse krachten gedaald. In het 1 e kwartaal had 19,1% van alle 6

7 bedrijven één of meerdere uitzend- en/of oproepkrachten in tijdelijke dienst. In het 2 e kwartaal stijgt dit percentage naar 24,8. Het gemiddelde aantal losse krachten bij kleine bedrijven stijgt van 0,8 naar 1,1. Bij middelgrote bedrijven daalt het gemiddelde van 2,7 naar 1,5 en bij grote bedrijven van 4,1 naar 2,5. Bij binnenlandse bedrijven daalt het gemiddelde aantal losse krachten van 2,8 naar 1,5 en bij internationale bedrijven stijgt dit gemiddelde van 1,1 naar 1,4. Bij logistieke bedrijven, waar door de bank genomen relatief de meeste losse krachten werkzaam zijn, daalt het gemiddelde aantal losse krachten van 8,1 naar 2,4. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stelt dat de daling van het aantal uitzenduren past in de huidige fase van laagconjunctuur. Door de afgenomen vraag naar producten en diensten zijn minder uitzendkrachten nodig. Gemiddeld aantal uitzend- en oproepkrachten kw ,2 1,6 8,5 1,7 0,7 9,0 1,3 kw ,0 1,7 4,9 2,4 1,5 3,2 2,2 kw ,0 1,7 2,8 1,6 1,8 2,2 1,7 kw ,8 2,7 4,1 2,8 1,1 8,1 2,5 kw ,1 1,5 2,5 1,5 1,4 2,4 1,7 Investeringsgraad (vervoermaterieel) kw ,7% 4,6% 2,5% 4,5% 4,8% 4,8% 4, kw ,9% 1,8% 1,3% 1,9% 2, 1,7% 1,8% kw ,7% 1,6% 1,7% 2,2% 2, 0,8% 1,8% Investeringsgraad onveranderd De investeringsgraad vervoermaterieel is met 1,8% onveranderd. Bij kleine bedrijven stijgt de investeringsgraad van 4,9% naar 5,7%. Bij middelgrote bedrijven daalt de investeringsgraad van 1,8% naar 1,6% en bij grote bedrijven stijgt de investeringsgraad van 1,3% naar 1,7%. Bij binnenlandse bedrijven stijgt de investeringsgraad van 1,9% naar 2,2% en bij internationale bedrijven blijft de investeringsgraad met 2, onveranderd. Bij logistieke bedrijven zien we een daling van de investeringsgraad van 1,7% naar 0,8%. Ontwikkeling investeringsgraad vervoermaterieel 1 9% 9,2% 8% 7,8% 7,5% 7% 6% 5% 6,1% 4,9% 6,1% 6,4% 4,9% 5,4% 4% 4, 4,2% 3% 2,5% 2% 1,8% 1,8% 1% I II III IV I II III IV I II III IV I II (kwartaal/jaar) Meer negatief dan positief De stemmingsindicator voor het toekomstvertrouwen is op het laagste niveau beland sinds het 2 e kwartaal Het aantal negatieve ondernemers is ten opzichte van het aantal positieve sterk in de meerderheid. De indicator daalt van 5,1 in het 1 e kwartaal naar 4,6 in het 2 e kwartaal Bij kleine bedrijven daalt de vertrouwensindicator van 5,5 naar 5,0, bij middelgrote bedrijven van 4,8 naar 4,5 en bij grote bedrijven van 5,1 naar 3,2. Bij bedrijven met overwegend binnenlandse activiteiten daalt de vertrouwensindicator van 5,2 naar 7

8 4,6, bij internationale blijft de indicator met 4,7 gelijk en bij logistieke bedrijven daalt de indicator van 5,2 naar 4,5. Ontwikkeling vertrouwen transportondernemers (positief minus negatief) I II III IV I II III IV I II III IV I II Stemmingsindicator vertrouwen kw ,0 4,9 4,5 5,3 5,0 4,8 4,9 kw ,5 4,8 5,1 5,2 4,7 5,2 5,1 kw ,0 4,5 3,2 4,6 4,7 4,5 4,6 1 e kwartaal 2009 t.o.v. 1 e kwartaal 2008 en gemiddelde resultaten (1 e kwartalen) Int. bedrijvigheid Winst 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Bedrijvigheid Vertrouwen Vrachtprijs kwartaal gem. indicator 2e kwartalen kwartaal Omzet Tweede kwartaal slecht kwartaal Ondanks betere resultaten als in het 1 e kwartaal, is het 2 e kwartaal toch een slecht kwartaal te noemen. Alle belangrijke indicatoren scoren ver onder het gemiddelde niveau. Desondanks spreekt 13,9% over een goed tot zeer goed kwartaal. Over het 1 e kwartaal oordeelde 8,6% positief. Maar het percentage dat spreekt over een slecht tot zeer slecht kwartaal is met 48,7% hoger. Over het 1 e kwartaal oordeelde 61,7% negatief. 8

9 De Nederlandse economie kromp in het 1e kwartaal 2009 met 4,5%. De grootste krimp van de Nederlandse economie in meer dan 60 jaar. Wat de krimp voor het 2 e kwartaal is, is nog niet bekend. Maar op basis van de uitkomsten uit de conjunctuurenquête Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de weg is het reëel eenzelfde krimp te verwachten. Ontwikkeling kwartaalindicator 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 I II III IV I II III IV I II III IV I II Verandering in economische situatie ten opzichte van juli 2008* 1e kwartaal 2009 sterke verbetering 0,4% 0, 0, 0,3% 0, 2,7% 0,2% lichte verbetering 5,9% 9,8% 6,9% 7, 12,7% 16,2% 8, geen verbetering of verslechtering 29,3% 20,6% 13,8% 27,7% 22,7% 35,1% 24,1% lichte verslechtering 32,6% 32, 27,6% 32,7% 26,4% 27, 32,1% sterke verslechtering 31,9% 37,5% 51,7% 32,4% 38,2% 18,9% 35,7% 2e kwartaal 2009 sterke verbetering 0,4% 0,3% 0, 0,4% 0, 0, 0,2% lichte verbetering 12,4% 11,3% 17,5% 9,6% 18,1% 4, 13,5% geen verbetering of verslechtering 29,2% 26,3% 15, 30, 25,5% 38, 26,3% lichte verslechtering 35, 34,1% 37,5% 34,8% 24,5% 32, 33,1% sterke verslechtering 23, 28,1% 30, 25,2% 31,9% 26, 26,9% * Begin kredietcrisis Nog geen verbetering in zicht Aan bijna 2000 transportondernemers en managers is de vraag voorgelegd of men een verandering voor de gehele transportbranche merkt ten opzichte van het begin van de kredietcrisis, medio zomer In het 1 e kwartaal spreekt 8,1% over een verbetering. In het 2 e kwartaal groeit dit aantal naar 13,7%. In het 1 e kwartaal spreekt 67,8% over een verslechtering en in het 2 e kwartaal 60,. Ook al is het percentage ondernemers en managers dat een verslechtering meldt nog steeds vele malen hoger dan het percentage dat een verbetering meldt, toch groeit het aantal positieven en daalt het aantal negatieven. Orderportefeuille slinkt De orderportefeuille slinkt ten opzichte van het eerste kwartaal. In het eerste kwartaal vond 37,3% dat de orderportefeuille niet voldoende gevuld was en sprak over onvoldoende opdrachten. Dit percentage is opgelopen tot 39,8%. De bedrijven die hun financiële positie zwak tot zeer zwak noemen, en de bedrijven met een onvoldoende gevulde orderportefeuille zullen in rap tempo toenemen naarmate een verbetering in de economische situatie, waarin Nederland en de rest van Europa momenteel verkeert, uitblijft. Ondanks het uitblijven van duidelijke tekenen van herstel zien meer transportondernemers en managers een verbetering in de situatie waarin de gehele transportbranche verkeert. In het eerste kwartaal zag 8,1 procent een verbetering, nu ziet 13,7% een verbetering ten opzichte van het begin van de kredietcrisis, medio zomer De groep die een verslechtering ziet wordt in deze periode kleiner van 67,8 naar 60,. In schril contrast hiervan staat het ondernemersvertrouwen. Deze is nog negatiever dan in het eerste kwartaal. Het aantal ondernemers met een pessimistische kijk op de toekomst groeit. Vooral in de groep onder- 9

10 Colofon Het Conjunctuurbericht Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de weg is een uitgave van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in dit Conjunctuurbericht zijn gebaseerd op een kwalitatieve analyse van resultaten uit een enquête die elk kwartaal wordt afgenomen onder leden van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in deze uitgave hebben betrekking op de periode april t/m juni nemers bij grote bedrijven zijn er relatief veel zwartkijkers. Maar liefst 44% is negatief over de toekomst tegen 3% met een positieve kijk. Al met al laat de transport en logistieke sector nog geen aantoonbaar herstel zien, noch van de eigen sector, noch van de Nederlandse economie. Maar wanneer het consumentenvertrouwen weer toeneemt, de binnenlandse consumptie groeit en de Nederlandse export aantrekt, dan is de sector transport en logistiek één van de eersten die dat zal merken. Hoewel bij het samenstellen van dit Conjunctuurbericht de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden door Transport en Logistiek Nederland niet aanvaard, noch aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die (mede) gebaseerd zijn op de informatie in dit bericht. Uitgave Transport en Logistiek Nederland Collectieve Belangen, Research Boris Pasternaklaan 22 Postbus 3008, 2700 KS Zoetermeer Telefoon fax Onderzoek Afdeling Research, Eric Doppert Samenstelling en redactie Afdeling Research, Eric Doppert Nadere inlichtingen Afdeling Voorlichting, Robert Portier of Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan. 10