3 e kwartaal 2013 Positief nieuws met een zwart randje

Transcriptie

1 3 e kwartaal 2013 Positief nieuws met een zwart randje Beroepsgoederenvervoer over de weg & Logistiek dienstverleners 20 e jaargang, nr 74 Zoetermeer, 14 november 2013 INHOUDSOPGAVE Onverwachts druk Drukte werkt door in omzet Financieel plaatje negatief Toch gaat het beter Niet elk soort vervoer plust Het begint er sterk op te lijken dat de Nederlandse economie weer in de lift zit. Afgaande op de uitkomsten van de laatste TLN conjunctuurenquête, kan het niet anders zijn dan dat onze economie in het derde kwartaal is gegroeid. De bedrijvigheid in de Nederlandse industrie is in september flink toegenomen wat resulteerde in meer transport. De transportbedrijvigheid klimt dan ook naar het hoogste niveau in twee jaar tijd. Ander positief nieuws is dat het consumentenvertrouwen naar het hoogste punt in twee jaar klimt, evenals het ondernemersvertrouwen. Ook zit er weer beweging in de Nederlandse huizenmarkt. Zelfs de Nederlandse Bank roept uit monde van president Klaas Knot, nog vóór publicatie van officiële cijfers, dat Nederland uit de recessie is. Maar zoals het spreekwoord luidt, één zwaluw maakt nog geen zomer. Rendementen in de transportsector blijven onder druk staan, de problemen zijn nog niet voorbij. Ontwikkeling conjunctuurindicator en economische groei 15 6% Hogere bedrijvigheid 10 4% Ook niveau omzet stijgt Meer bedrijven maken winst 5 2% Vrachtprijsniveau laag 3 e kwartaal hoger gewaardeerd Orderportefeuille iets dikker Vertrouwen op hoogste punt in 2 jaar Conjunctuurindicator (volumegroei minus volumekrimp) = linker as Economische groei Nederland = rechter as -2% -4% Meer tevreden Kleine verbetering Bedrijvigheid verschilt sterk per deelmarkt Exceptioneel vervoer grootste vertrouwen Waargenomen verandering Verkrijgen van krediet nog altijd moeilijk -15 II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV Transportbedrijvigheid en economische groei 2 e kw, 2013 o.b.v. voorspelling Onverwachts druk De resultaten van het laatste TLN conjunctuuronderzoek bekrachtigen al het positieve economische nieuws van de laatste tijd. Het afgelopen derde kwartaal was voor een groot aantal bedrijven in de transportsector een onverwacht druk kwartaal. Met name ondernemers van grotere bedrijven goed voor bijna de helft van de totale capaciteit aan vrachtauto s zijn positief over het bereikte volume. Een ondernemer in het internationale distributie-/groupagevervoer noemt het afgelopen derde kwartaal het drukste kwartaal sinds jaren. Het vertrouwen van transportondernemers bereikt, net als het vertrouwen van ondernemers in de industrie, eind september het hoogste punt in 2 jaar. -6% - 1 -

2 De toenemende vraag naar transport voor het komende kwartaal geeft mij veel vertrouwen voor de toekomst, aldus een ondernemer in het internationale stukgoederenvervoer. De TLN indicator, voor een belangrijk deel gebaseerd op de transportbedrijvigheid, kent een hoge correlatie met de groei en krimp van onze economie. Dit keer duidt de TLN indicator onomstotelijk op een lichte economische groei in het derde kwartaal. Drukte werkt door in omzet Zowel het niveau van bedrijvigheid als van de omzet stijgen op kwartaal- en op jaarbasis. Begin juli van dit jaar hield 14 procent van alle transportondernemers rekening met een hogere bedrijvigheid in het derde kwartaal. Maar zoals nu blijkt heeft een groot aantal ondernemers de bedrijvigheid voor het derde kwartaal begin juli verkeerd ingeschat. Aan het einde van het derde kwartaal meldde namelijk 28 procent dat de bedrijvigheid op jaarbasis was gestegen. Van alle ondernemers bij grotere bedrijven meldde zelfs 45 procent een hogere bedrijvigheid, terwijl in eerste instantie 22 procent van deze groep ondernemers meer bedrijvigheid voorspelde. Dit moet voor veel bedrijven een onverwachte drukte hebben betekend. Het omzetniveau is hierdoor positief beïnvloed en in mindere mate ook het winstniveau. Maar het aantal bedrijven dat geen winst maakt, is met een aandeel van 47 procent nog altijd zorgelijk groot. Financieel plaatje negatief Het positieve nieuws over het derde kwartaal heeft toch een zwart randje. De toegenomen transportbedrijvigheid in het derde kwartaal wekt misschien de indruk dat de transportsector een goed kwartaal achter de rug heeft, maar dat is te optimistisch. Natuurlijk is een toename van bedrijvigheid een positieve ontwikkeling, maar als de beloning niet in verhouding staat tot de prestatie en kostenontwikkeling, kan er onmogelijk worden gesproken over een goed kwartaal. De meeste ondernemers zal je niet horen klagen over de toename van het aantal opdrachten, alleen het financiële plaatje is, in tegenstelling tot de volumegroei, negatief. Door prijsdruk, ontstaan door internationale concurrentie, is de hoogte van vrachtprijzen volgens de meeste ondernemers te laag. Terwijl de kostprijs een stijgende lijn laat zien, meldt ten opzichte van het tweede kwartaal slecht 4 procent van alle ondernemers hogere prijzen. Zelfs ten opzichte van prijzen van een jaar geleden meldt veertien procent een daling. De lage vrachtprijs heeft een negatieve invloed op het winstniveau. Volgens een eerste raming maakt bijna de helft van alle bedrijven in het derde kwartaal geen winst; 27 procent speelt volgens eigen zeggen quitte en 20 procent noteert verlies. Op de vraag wat de ondernemer vindt van de financiële positie van zijn bedrijf, zegt 44 procent dat deze (zeer) sterk is, 38 procent noemt deze noch sterk, noch zwak en 18 procent noemt de financiële positie van zijn bedrijf (zeer) zwak. Dit geeft wel te denken als een meerderheid van ondernemers de financiële positie van het bedrijf niet sterk noemt. Toch gaat het beter Op de vrachtprijs en winst na, lijkt het de goede kant op te gaan met de transportsector. Beter, maar nog niet goed. Het aantal ondernemers dat de situatie binnen de sector ziet verslechteren is nog steeds groter dan het aantal ondernemers dat een verbetering ziet. Toch is juist dit laatste aantal fors gestegen van een aandeel van 9 procent in juli tot 20 procent in oktober. Het aantal ondernemers dat een verslechtering meldt is fors afgenomen van 43 procent in juli tot 25 procent in oktober. Bijna 30 procent van alle ondernemers rekent op een verbetering van de economische situatie in de nabije toekomst, 48 procent denkt dat de situatie voorlopig niet wijzigt en 22 procent verwacht dat het allemaal nog meer achteruit zal gaan. Zowel het vertrouwen van transportondernemers als hun tevredenheid zijn in ieder geval gestegen. De indicator voor het vertrouwen stijgt van 5,0 naar 5,7, het hoogste punt sinds het tweede kwartaal De tevredenheidindicator stijgt van 5,3 naar 5,7. Qua vertrouwen en qua tevredenheid springen ondernemers bij grote bedrijven er in positieve zin bovenuit. Bij hen stijgt de vertrouwensindicator van 5,6 naar 6,7 en de tevredenheidindicator van 7,3 naar 7,8. Niet elk soort vervoer plust De bedrijvigheid is gemiddeld weliswaar gestegen, maar een aantal bedrijven heeft daar niets van gemerkt. Integendeel zelfs. Vooral bouwgerelateerde transportbedrijven, zoals bouwmaterialenvervoerders, kiepautobedrijven en afvalvervoerders hebben nauwelijks iets gemerkt van de economische opleving in het derde kwartaal. Maar ook bedrijven in het vervoer van levende dieren blijven qua bedrijvigheid achter op andere specialismen. Bedrijven in het tank-/silovervoer, in het binnenlandse distributie-/groupagevervoer en ook koeriersbedrijven profiteerden daarentegen van een groter ladingaanbod, zo blijkt uit de laatste conjunctuurenquête. Gekoppeld aan de orderportefeuille voorspellen ondernemers bij deze bedrijven voor het vierde kwartaal 2013 wederom een toename van de bedrijvigheid. Het grootste vertrouwen in de toekomst hebben ondernemers in het exceptionele transport, gevolgd door ondernemers in het tank-/silovervoer en in het internationale distributie-/groupagevervoer

3 Begripsomschrijving: Categorie bedrijven: Klein (<5 vrachtauto s) Middelgroot (5-50 vrachtauto s) Groot (>50 vrachtauto s) Binnenlands (>75% omzet uit binnenlandse activiteiten) Internationaal (> 75% omzet uit internationale activiteiten) Logistiek (> 4 omzet uit logistieke diensten, naast transport) ZZP-er (Zelfstandige (ondernemer) Zonder Personeel) De Stemmingsindicator zoals in dit bericht bedoeld, stelt TLN samen uit het percentage positieve en negatieve respondenten ten opzichte van het totaal aantal respondenten, waarbij de uitkomst wordt gewogen. Bedrijvigheid = Mate waarin personeel en materieel actief worden ingezet (hoog/laag) voor het uitvoeren van het aantal toegenomen/afgenomen opdrachten Omzet = Totaal van alle opbrengsten, behaald uit uitgevoerde opdrachten in een bepaalde periode Winst = Restant van alle opbrengsten minus alle kosten in een bepaalde periode Vrachtprijs = Prijs per eenheid (km, uur, m2, etc.) die afgesproken en gerekend wordt voor een uitgevoerde opdracht Vertrouwen (ondernemersvertrouwen) = Mate waarin de ondernemer rekent op een bedrijfseconomisch goede/slechte komende periode Stemmingsindicator bedrijvigheid zzp klein middel groot bin. int. log. totaal 2012 III 4,3 4,3 3,8 5,5 3,8 4,8 3,3 4, II 4,8 4,7 5,0 5,2 4,8 5,3 4,1 4,9 2013* III 4,8 4,5 4,3 4,6 4,4 4,7 4,8 4, III 5,3 5,1 5,4 6,5 5,3 5,6 5,1 5,4 2013* IV 5,3 5,1 5,2 6,9 5,2 6,1 5,8 5,3 *voorspelling ondernemers kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar Hogere bedrijvigheid De bedrijvigheid in het 3 e kwartaal valt hoger uit dan waar ondernemers in eerste instantie rekening mee hielden. Begin juli voorspelde van alle ondernemers 14% een hogere bedrijvigheid in het 3 e kwartaal 2013 ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2012 en 33% voorspelde een lagere bedrijvigheid. De praktijk laat echter een andere verdeling zien; 28% meldt een hogere, en 3 een lagere bedrijvigheid. De stemmingsindicator voor het niveau van bedrijvigheid stijgt op jaarbasis van 4,9 in het 2 e, naar 5,4 in het 3 e kwartaal. Opmerkelijk is de stijging bij de grootste bedrijven. Van alle ondernemers bij grote bedrijven meldde 45% een hogere, en 27% een lagere bedrijvigheid. Bij deze bedrijven stijgt de stemmingsindicator voor bedrijvigheid van 5,2 naar 6,5. De helft van alle ondernemers is (zeer) tevreden over de bedrijvigheid in het 3 e kwartaal, een kwart is noch tevreden, noch ontevreden en eveneens een kwart is (zeer) ontevreden over de bedrijvigheid. Ontwikkeling bedrijvigheid (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar 10 8 stijging daling Kostprijs = Totaal van alle gemaakte kosten om een opdracht uit te kunnen voeren Vacaturegraad = aantal vacatures ten opzichte van het aantal ingevulde arbeidsplaatsen, als percentage weergegeven Kwartaalbasis = Kwartaal vergeleken met voorgaand kwartaal Jaarbasis = Kwartaal vergeleken met hetzelfde kwartaal van voorgaand jaar % 54% 5-4% -1-9% -11% 32% 28% -29% -31% 18% 14% 15% 8% 7% 8% -46% -55% -76% -74% -64% -54% 38% 59% 56% 49% 47% 47% -15% -13% -18%-19% -2-27% -32% -31% -33% -43% 36% 28% 24% 26% 28% 26% 22% 23% 19% -41%-41% -47% -3-36% -10 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III Stemmingsindicator internationale bedrijvigheid per land II III IV I II III IV I II III Duitsland 8,1 5,3 5,2 5,5 6,3 5,6 5,2 5,5 6,2 6,1 België 7,1 5,3 5,0 5,1 5,8 4,8 5,3 4,9 5,6 5,7 Frankrijk 7,1 5,0 5,0 5,4 5,2 4,8 4,3 5,0 5,6 5,4 Italië 5,5 5,5 5,0 4,4 5,0 4,8 4,0 4,6 5,5 6,1 Verenigd Koninkrijk 6,9 5,5 5,0 5,7 6,2 4,5 5,5 5,5 7,0 5,7 Zweden 6,0 5,0 4,9 6,2 6,7 5,7 5,7 5,8 6,3 7,2 Spanje 6,3 5,2 3,6 4,5 3,6 3,5 4,1 4,8 7,1 6,2 Denemarken 6,6 4,5 4,5 4,3 5,5 4,9 4,8 3,9 6,3 6,4 Oostenrijk 5,8 4,2 5,0 5,1 6,6 4,6 4,5 4,3 4,1 5,9 Polen 6,3 3,5 5,8 5,8 4,4 3,2 4,1 6,0 6,9 5,5 Totaal 6,8 5,1 4,9 5,1 5,6 5,0 5,0 5,2 5,9 5,9 kwartaal t.o.v. voorgaande kwartaal - 3 -

4 Stemmingsindicator omzet zzp klein middel groot bin. int. log. totaal 2012 III 5,2 5,1 5,0 4,9 5,1 4,7 5,1 4, II 4,4 4,5 4,8 5,1 4,5 5,5 4,1 4, III 5,2 5,0 5,3 6,3 5,3 5,3 5,5 5,3 kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar Ook niveau omzet stijgt Van alle ondernemers meldt 28% een hogere, 4 een gelijke, en 32% een lagere omzet ten opzichte van het 3 e kwartaal Hiermee stijgt de indicator voor het omzetniveau van 4,7 in het 2 e naar 5,3 in het 3 e kwartaal Net als bij het niveau van bedrijvigheid, stijgt de omzetindicator bij grote bedrijven van 5,1 naar 6,3 het meeste. In deze categorie meldt 41% een hogere, en 27% een lagere omzet ten opzichte van hetzelfde kwartaal van vorig jaar. De totale gerealiseerde omzet daalt in het 3 e kwartaal met 1,2%. Behalve in de categorie grote bedrijven, zien we bij alle grootteklasse categorieën een daling van de gerealiseerde omzet. De daling is overigens minder fors dan in het 1 e en 2 e kwartaal van dit jaar. De omzet in de categorie grote bedrijven stijgt met 1,1%. Van alle ondernemers zegt 44% (zeer) tevreden te zijn over de omzet in het 3 e kwartaal, een kwart is noch tevreden, noch ontevreden en 31% zegt (zeer) ontevreden te zijn. Gemiddelde omzetstijging of -daling t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar zzp klein middel groot bin. int. log. totaal 2012 I -10,3% -6,5% -3,9% -2,2% -6,4% -2,2% -7,7% -3,7% II -3,3% -2,9% -0,9% -0,3% -3,1% 0, -1,8% -1,8% III -2,7% -4,2% -3,2% 0,6% -5,1% -1,5% -6,4% -3, IV -9, -7,9% -1, -1,2% -4,9% -2,9% -0,1% -3,7% 2013 I -4,4% -5,3% -4, -0,8% -5,8% -2,8% 0,6% -4,2% II -5,3% -4,1% -2,1% -1,3% -3,5% -1,8% -5,2% -2,9% III -1,8% -2,1% -1, 1,1% -1,6% 0,2% -1,9% -1,2% Omzetpercentage is indicatief en betreft een rekenkundig gemiddelde, gebaseerd op opgaven van respondenten Ontwikkeling omzet (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 10 stijging 8 daling % 57% 55% 54% 46% 45% 36% -1-7% -1-11% -21% -25% -31% 23% 18% 11% 11% 1-46% -66% -71%-71% -54% 37% 48% 47% 47% 55% 59% 41% 34% 27% 28% 25% 27% 28% 26% 24% -14% -16% -23%-23% -2-24% -27% -32% -37% -35% -38%-39% -39% -41% -46% I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III Meer bedrijven maken winst Het aantal bedrijven dat winst meldt, stijgt met 6 procentpunt van 20 naar 26%. Het aantal dat een daling van de winst meldt, daalt met 11 procentpunt van 45 naar 34%. Hiermee stijgt de stemmingsindicator voor het winstniveau van 4,2 naar 5,0. Volgens een eerste raming door ondernemers sluit van alle bedrijven 53% het 3 e kwartaal af met winst, 27% speelt quitte en 2 sluit af met verlies. Een meerderheid (46%) van alle ondernemers is momenteel (zeer) ontevreden over - 4 -

5 het winstresultaat, 25% is noch tevreden, noch ontevreden en 29% zegt (zeer) tevreden te zijn over de winst. Stemmingsindicator winst zzp klein middel groot bin. int. log. totaal 2012 III 3,7 3,8 3,9 5,4 3,6 4,4 3,0 4, II 4,0 4,3 3,9 4,5 3,8 4,7 4,6 4, III 4,8 4,6 5,1 7,0 4,9 5,3 5,6 5,0 kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar Ontwikkeling winst (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 10 stijging 8 daling % 5 45% 46% -16% -12% -15% -17% -23% 33% 23%22% 2 15% 1 1 7% -39% -43% -47% -67% -7-65% 29% 41% 38% 36% 38% 51% 33% 28% 19% 22% 21% 23% 26% 21% % -25% -29% -33% -33% -35% -34% -41% -41% -43% -45% -48% -51% -49% -54% I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II Vrachtprijsniveau laag In tegenstelling tot het niveau van bedrijvigheid, omzet en winst zou, gezien de stijgende kostprijs, het vrachtprijsniveau harder moeten stijgen. De stemmingsindicator voor het vrachtprijsniveau stijgt van 5,8 in het 2 e, naar 6,0 in het 3 e kwartaal. Van alle ondernemers meldt 24% hogere, 62% gelijke, en 14% lagere prijzen ten opzichte van het 3 e kwartaal van vorig jaar. Het kleinste deel van alle ondernemers (14%) zegt tevreden te zijn over de hoogte van de vrachtprijzen, 31% is noch tevreden, noch ontevreden en 54% is (zeer) ontevreden over de hoogte van de vrachtprijzen. De financiële positie van 18% van alle bedrijven is uit monde van de ondernemers zelf aan het einde van het 3 e kwartaal zwak tot zeer zwak. Van 44% is de financiële positie sterk tot zeer sterk en van 38% is deze noch sterk, noch zwak. Ontwikkeling financiële positie van het bedrijf (ondernemersoordeel) Zeer sterk (ruim voldoende cashflow, ruim voldoende eigen vermogen) 8,5% 10,8% 10,7% 6,8% 6,9% 6,5% 4,2% 8,8% Sterk (voldoende cashflow, voldoende eigen vermogen) 39,7% 39,6% 37, 40, 39,8% 36,1% 38,9% 34,9% Noch sterk, noch zwak 39,8% 37,7% 39,9% 36,1% 39,8% 42,8% 43,7% 38,5% Zwak (onvoldoende cashflow, onvoldoende eigen vermogen) 9,6% 9,8% 9,2% 14,6% 9,5% 12,1% 11, 14,4% Zeer zwak (bijna of geen cashflow, bijna of geen eigen vermogen) 2,2% 2,1% 3,1% 2,5% 4, 2,6% 2,2% 3,4% Indicator: 7,8 8,1 7,9 7,4 7,5 7,2 7,3 7,2-5 -

6 Stemmingsindicator vrachtprijs zzp klein middel groot bin. int. log. totaal 2012 III 6,7 6,4 6,9 7,2 6,5 7,3 5,3 6, II 5,6 5,8 5,8 5,8 5,8 5,3 5,9 5, III 5,8 5,9 6,2 5,8 5,9 6,3 6,4 6,0 kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar Ontwikkeling vrachtprijs (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar % 78% 77% 81% 85% 81% stijging daling 57% 54% % -3% -1% -1% -1% -3% -3% -9% 3 33% 27% 22% 17% 15% 15% 16% -3-33% -37% -4-45% 46% 4 44% 32% 34% 31% 3 21% 24% -5% -13% -1-6% -6% -9% -1-16% -13%-13% -15% -16% -14% -19% I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III Beoordeling ondernemers afgesloten kwartaal Zeer goed kwartaal 2,8% 2,3% 2,4% 1,3% 2,6% 2,7% 1,1% 2,2% Goed kwartaal 26,8% 20,2% 23,4% 18,2% 21,7% 14,6% 19,7% 21,7% Normaal kwartaal 43,7% 33,8% 43,3% 41,5% 37,2% 32,4% 38,1% 41, Slecht kwartaal 24,9% 36,4% 29, 35,2% 34,6% 42,6% 39, 33,1% Zeer slecht kwartaal 1,9% 7,4% 2, 3,8% 3,9% 7,7% 2,1% 2,1% Indicator: 5,7 4,0 5,2 4,3 4,7 3,4 4,3 4,9 3 e kwartaal hoger gewaardeerd Van de laatste 5 kwartalen wordt het meest recent afgesloten kwartaal door ondernemers, het 3 e kwartaal 2013, zakelijk gezien het hoogste gewaardeerd. De stemmingsindicator met betrekking tot het zakelijke kwartaaloordeel stijgt van 4,3 naar 4,9. Van alle ondernemers vindt 24% het 3 e kwartaal 2013 een (zeer) goed kwartaal, 35% vindt het een (zeer) slecht kwartaal en de rest (41%) beschouwt het 3 e kwartaal in het licht van de huidige economische omstandigheden, als een normaal kwartaal. Vergeleken met het 3 e kwartaal van vorig jaar scoort het 3 e kwartaal 2013 op alle belangrijke punten, op de vrachtprijs na, hoger

7 3 e kwartaal 2013 t.o.v. 3 e kwartaal 2012 en gemiddelde indicatoren (3 e kwartalen) Totale bedrijvigheid 8 Vertrouwen (aan einde kwartaal) Vrachtprijs Internationale bedrijvigheid Winst 2012, kw. III Binnenlandse bedrijvigheid Omzet 2013, kw. III Gemiddelden, kw. III Ontwikkeling orderportefeuille Ruim voldoende opdrachten (zeer veel, meer dan genoeg) 4,4% 6,4% 5,9% 2,5% 1,8% 5,1% 1,6% 4,5% Voldoende opdrachten (veel, genoeg) 61,3% 65,8% 64,9% 56,5% 53,2% 56,8% 59,5% 59,5% Onvoldoende opdrachten (weinig, niet genoeg) 32,1% 25,7% 26,8% 37,8% 39,3% 33,7% 33,9% 31,5% Ruim onvoldoende opdrachten (veel te weinig, bij lange na niet genoeg) 2,2% 2,1% 2,5% 3,2% 5,7% 4,4% 5, 4,5% Indicator: 7,4 8,2 8,0 6,5 5,8 6,9 6,5 7,0 Orderportefeuille iets dikker De orderportefeuille is ten opzichte van 4 voorgaande kwartalen begin oktober iets dikker. Het aantal ondernemers dat (ruim) voldoende opdrachten meldt, stijgt van 61 naar 64% en het aantal dat (veel) te weinig opdrachten meldt, daalt van 39 naar 36%. De stemmingsindicator voor het niveau van het aantal orders stijgt hierdoor van 6,5 naar 7,0. Het hoogste niveau in de laatste 5 kwartalen. Van alle ondernemers zegt 38% (zeer) tevreden te zijn over het aantal nog uit te voeren orders voor de komende periode, 34% is hierover noch tevreden, noch ontevreden en 28% is (zeer) ontevreden. Ondernemers bij grote bedrijven zijn nog het meeste te spreken over de orderportefeuille. Terwijl 62% van kleine bedrijven, en 63% van middelgrote bedrijven gemiddeld over (ruim) voldoende orders beschikt, heeft gemiddeld 75% van de grote bedrijven (ruim) voldoende orders in portefeuille. Ontwikkeling orderportefeuille zzp Klein Middel Groot Bin Int Log Totaal Ruim voldoende opdrachten (zeer veel, meer dan genoeg) 1,5% 2,6% 4,7% 11,5% 3,6% 5,1% 12,5% 4,5% Voldoende opdrachten (veel, genoeg) 70,1% 59,7% 58,3% 63,5% 53,6% 69,2% 50, 59,5% Onvoldoende opdrachten (weinig, niet genoeg) 22,4% 31,6% 33,1% 25, 36,9% 24,4% 31,3% 31,5% Ruim onvoldoende opdrachten (veel te weinig, bij lange na niet genoeg) 6, 6,1% 3,9% 0, 5,9% 1,3% 6,3% 4,5% Indicator: 7,6 6,7 7,0 8,9 6,2 8,4 7,2 7,0 Vertrouwen op hoogste punt in 2 jaar Het vertrouwen van ondernemers in de sector transport en logistiek bereikt in het 3 e kwartaal 2013 het hoogste punt in iets meer dan 2 jaar. De indicator stijgt van 5,0 in het 2 e kwartaal naar 5,7 in het - 7 -

8 3 e kwartaal. Het aantal positieve ondernemers stijgt van 14 naar 2 en het aantal negatieve ondernemers daalt van 23 naar 16%. Voor het eerst sinds het 2 e kwartaal 2011 is het aantal positieve ondernemers groter dan het aantal negatieve ondernemers. Het hoogste punt in het ondernemersvertrouwen werd bereikt in het 1 e kwartaal 2007 met een indicator van 8,1. In dat kwartaal telden we 49% positieve en 2% negatieve ondernemers. Ondernemersvertrouwen Veel vertrouwen / Positief 13,5% 18,4% 15,9% 14% 14,1% 17,4% 14,3% 19,6% Afwachtend / Neutraal 65,2% 61,5% 65,1% 61% 59,9% 61,8% 62,6% 64,6% Weinig vertrouwen / Negatief 21,2% 20,1% 19, 25% 26, 20,8% 23, 15,8% Indicator: 5,1 5,4 5,3 4,9 4,8 5,3 5,0 5,7 Ontwikkeling indicator ondernemers tevredenheid (indicator) m.b.t. diverse bedrijfsaspecten Bedrijvigheid 7,2 6,7 6,8 6,3 5,8 5,4 6,4 6,8 Omzet 6,8 5,5 6,1 5,5 5,3 5,0 5,5 6,1 Winst 4,8 3,3 4,1 3,4 3,1 3,3 3,5 4,1 Vrachtprijzen 2,9 2,5 2,8 2,1 2,7 2,7 2,4 2,5 Prijzen overig 4,5 4,0 4,8 3,8 4,2 3,9 4,1 4,2 Orderportefeuille 6,0 6,4 5,9 5,7 5,3 5,5 5,6 6,0 Bezetting 8,0 7,8 7,6 7,0 6,8 6,6 7,0 7,5 Liquiditeit 7,6 6,8 6,8 6,6 6,8 6,5 6,6 6,8 Concurrentiepositie 7,2 7,0 7,1 6,3 6,9 6,7 6,6 7,0 Tevredenheid algemeen 6,1 5,6 5,8 5,2 5,2 5,1 5,3 5,7 Meer tevreden Ondernemers zijn ten opzichte van het voorgaande kwartaal iets meer tevreden. Met een indicator van 7,5 zijn ondernemers het meest tevreden over de bezetting van het bedrijf, gevolgd door de concurrentiepositie van het bedrijf, met een indicator van 7,0. Het minst zijn ze te tevreden over de winst (4,1) en over de vrachtprijs (2,5). Waarneming verbetering/verslechtering binnen transport en logistiek Sterke verbetering 0,2% 0, 0,2% 0, 0,2% 0, 0, 0, Verbetering 4,7% 7,4% 11,1% 7,4% 5,4% 7,9% 9,4% 19,9% Geen verbetering of verslechtering 37,9% 40,2% 48, 38,1% 36,6% 41,6% 48, 55,4% Verslechtering 53,1% 48,9% 38,6% 48,9% 53,7% 47,4% 40,7% 23,7% Sterke verslechtering 4,1% 3,6% 2,2% 5,7% 4,1% 3,1% 1,9% 0,9% Indicator: 2,4 2,8 3,8 2,6 2,4 3,0 3,6 5,2 Kleine verbetering Op de vraag of ondernemers een verandering waarnemen in de economische situatie waarin de transportsector verkeert, antwoordt 2 dat ze een verbetering waarnemen, 55% neemt geen verandering waar en 25% neemt een (sterke) verslechtering waar. Hoewel het aantal ondernemers dat een verslechtering waarneemt een meerderheid vormt ten opzichte van het aantal dat een verbetering waarneemt, is dit qua verbetering gemiddeld genomen de meest positieve waarneming in iets meer dan 2 jaar tijd. De stemmingsindicator stijgt van 3,6 in het 2 e, naar 5,2 in het 3 e kwartaal van dit jaar. Bedrijvigheid verschilt sterk per deelmarkt Het niveau van bedrijvigheid verschilt niet alleen per grootteklasse, ook per categorie hoofdactiviteit of deelmarkt zien we sterke verschillen. De hoogste bedrijvigheid in het 3e kwartaal zien we bij bedrijven in het vervoer van melk (6,8), in het binnenlandse distributie/groupage vervoer (6,8) en bij koeriersbedrijven (6,5). De laagste bedrijvigheid zien we bij bedrijven in het vervoer van levende - 8 -

9 dieren (4,0), van bouwmaterialen (4,4) en in het afvalstoffenvervoer (4,7). De gemiddelde indicator voor het niveau van bedrijvigheid komt uit op 5,2. Ontwikkeling stemmingsindicator bedrijvigheid per soort vervoer (jaarbasis) 2013 Een hoge indicator (max. 10) duidt op een hoge bedrijvigheid I II III +/- Afvalstoffen 3,0 3,4 4,7 + Agrarisch 5,7 4,6 4,7 + Bouwmaterialen 2,5 5,0 4,4 - Containers 5,0 5,1 5,8 + Dieren 3,3 5,5 4,0 - Distributie/groupage int. 2,4 4,7 6,1 + Distributie/groupage nat. 4,0 5,4 6,8 + Exceptioneel 3,4 4,8 6,2 + Geconditioneerd 5,5 5,2 4,8 - Kiepauto's 4,1 4,3 4,7 + Koeriers 4,8 5,0 6,5 + Melk 6,5 6,8 6,8 + Sierteelt 3,4 6,6 5,2 - Stukgoed int. 3,9 4,7 6,3 + Stukgoed nat. 3,3 3,8 5,5 + Tank/Silo 6,5 5,9 6,4 + Verhuizen 2,7 4,5 5,0 + Totaal 4,2 4,9 5,2 + Ontwikkeling stemmingsindicator ondernemersvertrouwen per soort vervoer 2013 Een hoge indicator (max. 10) duidt op een groot vertrouwen I II III +/- Afvalstoffen 5,5 3,7 4,9 + Agrarisch 5,7 5,5 5,0 - Bouwmaterialen 4,1 4,1 4,8 + Containers 5,3 4,2 4,8 + Dieren 6,6 7,3 7,0 - Distributie/groupage int. 4,8 5,8 7,3 + Distributie/groupage nat. 6,3 5,5 6,1 + Exceptioneel 4,3 5,9 7,5 + Geconditioneerd 6,6 5,0 5,6 + Kiepauto's 5,3 5,0 4,9 - Koeriers 4,5 5,2 6,9 + Melk 7,5 6,8 6,5 - Sierteelt 6,2 4,9 4,6 - Stukgoed int. 4,1 4,3 5,5 + Stukgoed nat. 4,0 5,0 6,0 + Tank/Silo 5,5 5,5 7,3 + Verhuizen 4,2 5,3 6,1 + Totaal 5,3 5,0 5,6 + Exceptioneel vervoer grootste vertrouwen Het ondernemersvertrouwen is nog het grootste bij de groep bedrijven met als hoofdactiviteit exceptioneel vervoer (7,5), gevolgd door bedrijven in het tank-/silovervoer (7,3) en in het internationale distributie-/groupagevervoer (7,3). Het kleinste vertrouwen zien we bij bedrijven in het sierteeltvervoer (4,6), gevolgd door bedrijven in containervervoer (4,8) en in het vervoer van bouwmaterialen (4,8)

10 Colofon Het Conjunctuurbericht Beroepsgoederenvervoer over de weg & Logistiek dienstverleners is een uitgave van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in dit Conjunctuurbericht zijn voor een groot deel gebaseerd op een kwalitatieve analyse van resultaten uit een enquête die elk kwartaal wordt afgenomen onder leden van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in deze uitgave hebben betrekking op de periode juli t/m september Hoewel bij het samenstellen van dit Conjunctuurbericht de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden door Transport en Logistiek Nederland niet aanvaard, noch aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die (mede) gebaseerd zijn op de informatie in dit bericht. Uitgave Transport en Logistiek Nederland Afdeling Collectieve Belangen, Research Boris Pasternaklaan 22 Postbus KS Zoetermeer Telefoon fax Onderzoek Afdeling Research, Eric Doppert Samenstelling en redactie Afdeling Research, Eric Doppert Nadere inlichtingen Afdeling Voorlichting Floris Liebrand of Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan. Ontwikkeling stemmingsindicator ondernemerswaarneming economische verandering per soort vervoer 2013 Een hoge indicator (max. 10) duidt op een positieve verandering I II III +/- Afvalstoffen 2,5 2,8 4,4 + Agrarisch 3,6 4,4 4,9 + Bouwmaterialen 2,1 3,7 4,2 + Containers 4,2 3,2 4,9 + Dieren 4,4 4,6 4,5 - Distributie/groupage int. 2,8 3,9 6,3 + Distributie/groupage nat. 2,4 4,3 4,8 + Exceptioneel 2,1 3,3 6,2 + Geconditioneerd 3,4 2,8 4,7 + Kiepauto's 2,9 2,8 5,2 + Koeriers 3,2 3,1 5,9 + Melk 3,0 3,4 5,8 + Sierteelt 1,4 3,3 3,7 + Stukgoed int. 2,4 3,3 6,1 + Stukgoed nat. 2,6 3,8 6,5 + Tank/Silo 3,7 3,7 6,4 + Verhuizen 2,7 4,2 5,3 + Totaal 3,0 3,6 5,0 + Waargenomen verandering Op de vraag of de ondernemer een verbetering of verslechtering waarneemt in de economische situatie voor de hele transportsector antwoordden ondernemers per deelmarkt heel verschillend. Zo zitten relatief de meeste ondernemers die een verbetering waarnemen bij bedrijven in het binnenlandse stukgoederenvervoer (6,5) gevolgd door ondernemers in het tank-/silovervoer (6,4) en in het internationale distributie-/groupagevervoer (6,3). De meeste ondernemers die een verslechtering in de economische situatie van de transportsector waarnemen zitten relatief veel bij bedrijven in het sierteeltvervoer (3,7), in het bouwmaterialenvervoer (4,2) en in het vervoer van afvalstoffen (4,4). Verkrijgen van krediet nog altijd moeilijk Om een bedrijf op een gezonde manier te laten groeien, of bij het vinden van nieuwe opdrachtgevers is financiering van investeringen noodzakelijk. Maar financiële instellingen zoals banken verstrekken steeds minder bedrijfskredieten. Gezien het gemiddelde economische beeld van de transportsector, is het voor bedrijven steeds moeilijker geworden om een krediet te krijgen. In juli 2011 onderzocht TLN in welke mate kredietaanvragen werden gehonoreerd. Dit onderzoek is nu herhaald. Het onderzoek toont aan dat minder bedrijven in het afgelopen jaar een krediet hebben aangevraagd vergeleken met juli Toen ging het nog om 33 procent van de ondervraagde ondernemers die een krediet hadden aangevraagd. En nu gaat het om 28 procent. Van alle kredietaanvragen door transportbedrijven werd in 2011 in 66 procent van de gevallen het krediet volledig verstrekt, in 14 procent van de aanvragen werd het krediet gedeeltelijk verstrekt en in 20 procent werd het krediet niet verstrekt. Uit het recente onderzoek blijkt dat nu in 59 procent van alle kredietaanvragen het krediet is verstrekt, bij 17 procent werd het krediet gedeeltelijk verstrekt en in 24 procent werd de kredietaanvraag afgewezen. Bij gedeeltelijke of gehele afwijzing is in de meeste gevallen als reden opgegeven dat de kredietverstrekker de garanties of het onderpand onvoldoende vindt. In veel gevallen is de omzet of het rendement van het bedrijf te laag of zijn de verwachtingen te somber. De meeste ondernemers (62%) kunnen zich niet vinden in deze argumenten. Bij kleine transportbedrijven wordt met 46 procent relatief de meeste kredietaanvragen afgewezen. Bij middelgrote (2) en grote bedrijven (6%) worden relatief minder kredieten afgewezen. Voor een buitenstaander is het moeilijk te beoordelen of een kredietaanvraag terecht of onterecht is afgewezen. Een ondernemer meldt: Zelfs bij meerjarige contracten van nieuwe opdrachtgevers wordt er geen krediet verstrekt op bijvoorbeeld aanschaf magazijnstellingen. Banken hebben de transportbranche de rug toegekeerd en zeggen letterlijk niets te zien in geld lenen aan transport en logistieke bedrijven. Net als in 2011 ondervindt ook nu een kwart van alle bedrijven financiële problemen van uiteenlopende aard, doordat de kredietaanvraag niet is gehonoreerd. Van de kleine bedrijven ondervindt 28 procent financiële problemen door het niet verkrijgen van een krediet, bij middelgrote bedrijven 26 procent en bij grote bedrijven ondervindt 12 procent problemen. Daarnaast wordt in 27 procent van de gevallen volgens de ondernemer de groei van het bedrijf geremd of beperkt door het niet verkrijgen van een krediet. Bij kleine bedrijven wordt 39 procent geremd of beperkt in groei, bij middelgrote bedrijven 24 procent en bij grote bedrijven 18 procent. Het zijn dus vooral kleine bedrijven die economisch benadeeld worden doordat zij geen krediet krijgen