Conjunctuurbericht, 15 e jaargang, nr oktober Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de Weg. Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2008

Transcriptie

1 15 e jaargang, nr oktober 2008 Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de Weg Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2008 INHOUDSOPGAVE Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2008 Bedrijvigheid op zeldzaam laag niveau Internationale bedrijvigheid ook minder Zowel omzet- als winstindicator dikke onvoldoende Vrachtprijsniveau volgens normale patroon Kostprijsniveau daalt Daling dieselprijs biedt geen soelaas Aantal vacatures daalt scherp Oproep- en uitzendkrachten Verkoop vrachtauto s valt stil Verdeling park vrachtauto s naar Euronormen Vertrouwen nog steeds laag 3e kwartaal 2008, slechtste kwartaal in 6 jaar Kredietcrisis speelt parten Niet alleen de vakantieperiode zorgde voor een rustig kwartaal. Het aanbod vracht bleek ook een stuk minder te zijn. Over het afgelopen 3 e kwartaal valt weinig positiefs te melden. Pessimisten vormen voor wat betreft de conjunctuur binnen transport en logistiek de meerderheid. Op basis van het gemiddelde van alle stemmingsindicatoren is het 3 e kwartaal 2008 het slechtste kwartaal in zes jaar. Voor de meeste transport en logistieke bedrijven brak de vakantieperiode aan. Een rustige periode werd ingeluid. Eigenlijk een beetje te rustig, aangezien bijna de helft van alle bedrijven minder bedrijvigheid meldde ten opzichte van hetzelfde kwartaal in Het begon eigenlijk al in de laatste maanden van vorig jaar. Vanaf die periode hebben ondernemers telkenmaal een te hoge voorspelling van bedrijvigheid gegeven. Samen met een sterk oplopende kostprijs en een afnemend omzet- en winstniveau, zorgde deze domper voor een negatieve toekomstverwachting. Deze neerwaartse trend zette zich in het 2 e en 3 e kwartaal door. Hoe het komt dat ondernemers de laatste 3 kwartalen de bedrijvigheid verkeerd hebben ingeschat is goed verklaarbaar. In 2006 en 2007 kenden veel transportbedrijven een overweldigend vervoeraanbod. De Nederlandse economie groeide die jaren met gemiddeld 3,3% zeer fors. Transport en logistieke bedrijven profiteerden van de economische bloei. Het vervoer steeg vanaf begin 2006 tot eind vorig jaar met gemiddeld 14% per jaar (beladen ritten). Alleen al in 2007 werden er bijna 40 miljoen beladen ritten uitgevoerd. Een unicum in de afgelopen 15 jaar. Er werd dan ook druk geïnvesteerd in transportmiddelen. Als dienstverlener moet je wel aan de vraag voldoen, anders kan je het schudden. Zeker als de vraag bij vaste opdrachtgevers vandaan komt, ben je als transporteur verplicht de continuïteit tussen het bedrijf en opdrachtgever te waarborgen. Maar eind vorig jaar begon de olie- en dieselprijs flink te stijgen. Ook de eerste verontrustende berichten over de Amerikaanse hypotheekcrisis die een paar maanden later zou uitmonden in een wereldwijde kredietcrisis, dienden zich aan. De economie in sommige voor het Nederlandse wegvervoer belangrijke landen begon te haperen met een sterke vermindering van ladingaanbod als gevolg. In het 3 e kwartaal werden vrachtauto s niet volledig benut of stonden ze zelfs stil. Weliswaar voornamelijk veroorzaakt door de vakantieperiode, maar ook door afname van vervoeraanbod. Zoals de transportgeschiedenis aantoont, gaan opdrachtgevers in slechte tijden meer naar het prijskaartje kijken in plaats van kwaliteit in transport en logistieke diensten. Deze periode is blijkbaar al aangebroken. Verladers kiezen voor laagste transporttarieven en hebben daarbij veel wensen. Keuze wordt gemaakt op de transportprijs, aldus een negatieve ondernemer. Een andere ondernemer zegt: Collega vervoerders zijn weer met prijzen aan het stunten omdat het transportaanbod even iets minder is. Stemmingsindicator bedrijvigheid kw ,2 6,5 7,2 6,5 6,0 6,7 6,4 kw ,6 6,4 7,5 6,3 6,2 6,9 6,1 kw * 4,9 5,2 2,8 4,9 4,3 4,8 4,9 kw ,1 4,2 3,0 4,2 3,9 6,8 4,1 kw * 4,9 5,5 7,4 5,1 5,0 5,0 5,3 *verwachting Bedrijvigheid op zeldzaam laag niveau In sommige segmenten komt transport in de maanden juli en augustus vrijwel tot stilstand. Dat geldt echter niet voor alle segmenten. De Albert Heijns, Edah s en Jumbo s moeten per slot continue bevoorraad worden. Maar de bedrijvigheid bleef volgens de helft van alle ondernemers sterk achter bij die van vorig jaar. Niet alleen binnen Nederland, maar ook in het vervoer op België, Duitsland en Frankrijk is het vervoeraanbod sterk verminderd. Zowel het aanbod vrachten naar 1

2 Begripsomschrijving: Categorie bedrijven: Klein (<5 vrachtauto s) Middelgroot (5-50 vrachtauto s) Groot (>50 vrachtauto s) Binnenlands (>75% omzet uit binnenlandse activiteiten) Internationaal (> 75% omzet uit internationale activiteiten) Logistiek (> 40% omzet uit logistieke diensten, naast transport) De Stemmingsindicator zoals in dit bericht bedoeld, stelt TLN samen uit het percentage positieve en negatieve respondenten ten opzichte van het totaal aantal respondenten, waarbij de uitkomst wordt gewogen. Het minimum is 0, maximum is 11 Vacaturegraad = aantal vacatures ten opzichte van het aantal ingevulde arbeidsplaatsen, als percentage weergegeven Investeringsgraad = aantal geplande aanschaffen voertuigen (koop/lease) ten opzichte van het in gebruik zijnde aantal voertuigen, als percentage weergegeven Graad oproep- en uitzendkrachten = aantal oproep- en aantal uitzendkrachten ten opzichte van het aantal ingevulde vaste arbeidsplaatsen, als percentage weergegeven Kwartaalbasis = kwartaal vergeleken met voorgaand kwartaal Jaarbasis = kwartaal vergeleken met hetzelfde kwartaal van voorgaand jaar als vanuit deze landen liep terug. De stemmingsindicator voor internationale bedrijvigheid kwam in het afgelopen 3 e kwartaal uit op 4,7. Dat stelt zeer teleur als je bedenkt dat de indicator vorig jaar over dezelfde periode uitkwam op 6,1. Behalve binnen de categorie grote bedrijven is de bedrijvigheid voor het 3 e kwartaal eind juni door alle managers of ondernemers in de overige categorieën te hoog geschat. Op basis van schattingen had de stemmingsindicator voor bedrijvigheid voor het 3 e kwartaal uit moeten komen op 4,9, maar in plaats daarvan kwam deze uit op 4,1. Ten opzichte van een jaar geleden daalde de stemmingsindicator voor bedrijvigheid van 6,4 naar 4,1 en vanaf het voorgaande 2 e kwartaal van 6,1 naar 4,1. De indicator bij kleine bedrijven laat een daling zien van 5,6 in het 2 e naar 4,1 in het 3 e kwartaal Bij middelgrote bedrijven daalde de indicator voor bedrijvigheid op kwartaalbasis van 6,4 naar 4,2 en bij grote bedrijven van 7,5 naar 3,0. Bij bedrijven met voornamelijk binnenlands vervoer daalde de indicator van 6,3 naar 4,2 en bij internationaal georiënteerde bedrijven van 6,2 naar 3,9. Bij bedrijven waarvan de omzet voor een groot deel wordt bepaald door andere logistieke activiteiten dan transport was de bedrijvigheid minimaal verminderd. De indicator daalde bij deze bedrijven van 6,9 in het 2 e naar 6,8 in het 3 e kwartaal. Ten opzichte van het 3 e kwartaal 2007 meldt 46% in het 3 e kwartaal 2008 minder bedrijvigheid, 36% een gelijke bedrijvigheid en 18% meldt meer bedrijvigheid. Ontwikkeling stemmingsindicator bedrijvigheid per land III IV I II III IV I II III Duitsland 7,1 6,6 6,1 7,3 6,5 6,5 5,4 5,7 4,8 België 6,4 6,4 6,2 6,8 6,2 6,1 5,1 5,9 5,2 Frankrijk 7,0 6,4 5,9 7,3 5,6 5,8 5,1 5,0 4,3 Italië 7,1 6,9 8,0 6,6 6,3 6,2 5,2 5,0 4,3 Verenigd Koninkrijk 7,1 7,9 7,3 9,1 7,0 6,4 5,7 4,9 3,6 Zweden 7,3 6,8 6,1 7,3 8,4 5,7 5,6 5,3 3,4 Spanje 7,3 6,2 4,8 7,5 5,8 6,1 4,9 4,7 2,6 Denemarken 7,0 6,8 6,6 7,1 6,4 6,1 5,4 5,8 5,2 Oostenrijk 5,5 4,8 5,5 7,1 5,6 5,5 4,9 4,9 4,0 Polen 6,9 7,3 6,9 5,5 5,2 5,5 6,6 5,0 5,9 Totaal 6,7 6,5 6,1 7,1 6,1 5,8 5,2 5,4 4,7 Ontwikkeling bedrijvigheid (positief minus negatief) t.o.v. gelijke kwartaal van het voorgaande jaar 80% 60% 40% (procentpunt) 20% 0% -20% -40% II III IV I II III IV I II III Internationale bedrijvigheid ook minder Ook in het internationale vervoer was er in het 3 e kwartaal minder bedrijvigheid als verleden jaar. Zo daalde de indicator voor het vervoer naar en vanuit Duitsland goed voor de helft van het Nederlandse internationale vervoer en daarmee de belangrijkste internationale vervoersrelatie van 6,5 in het 3 e kwartaal 2007 naar 4,8 in het afgelopen kwartaal. De indicator voor het vervoer naar België (aandeel 30%) daalde in dezelfde periode van 6,2 naar 5,2. Vergeleken met een jaar 2

3 geleden zien we de grootste afname van bedrijvigheid in Finland, Noorwegen, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden. Het vervoer naar Oost-Europese landen, de nieuwe EU lidstaten, trok in het 3 e kwartaal ten opzichte van een jaar geleden wel aan. Stemmingsindicator internationale bedrijvigheid Klein middel groot log. totaal kw ,7 6,2 6,6 6,5 6,1 kw ,1 5,5 5,6 6,5 5,4 kw ,8 4,6 4,2 6,2 4,7 Zowel omzet- als winstindicator dikke onvoldoende Het kan niet uitblijven dat als de bedrijvigheid teleurstelt, zowel de omzet als de winst tegenvalt. Vergeleken met vorig jaar meldt 31% van alle ondernemers een lagere omzet en 39% meldt minder winst. Één lichtpuntje in het financiële plaatje; aangevoerd door de dalende dieselprijs daalde in het 3 e kwartaal de kostprijs. Stemmingsindicator omzet kw ,2 6,8 7,6 6,6 6,6 6,5 6,6 kw ,4 7,3 8,3 7,1 6,2 7,9 6,9 kw ,2 5,0 4,0 5,1 4,9 7,9 5,1 Omzet Een meerderheid van 36% behaalde in het 3 e kwartaal een hogere omzet dan verleden jaar in hetzelfde kwartaal. Daartegenover zegt 31% minder te hebben omgezet. Op kwartaalbasis daalde de indicator van 6,9 naar 5,1. Bij kleine bedrijven zien we een daling van 6,4 naar 5,2, bij middelgrote bedrijven van 7,3 naar 5,0 en bij grote bedrijven van 8,3 naar 4,0. Bij binnenlandse bedrijven daalde de omzetindicator van 7,1 naar 5,1 en bij internationale bedrijven van 6,2 naar 4,9. Parallel aan de indicator voor bedrijvigheid is de omzetindicator bij logistieke bedrijven met 7,9 gelijk gebleven. Van deze bedrijven realiseerde 52% ten opzichte van een jaar geleden een hogere omzet, 24% een lagere en 24% een gelijk omzet. Ontwikkeling stemmingsindicator winst 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Winst Ondanks een geringe stijging van 4,0 in het 2 e naar 4,4 in het 3 e kwartaal scoort de indicator nog altijd niet hoog. Van alle ondernemers zegt 39% ten opzichte van vorig jaar minder winst te hebben gemaakt tegen 22% dat het omgekeerde zegt. Bij de overige 38% bleef de winst gelijk. Het beeld per categorie bedrijven ziet er anders uit. Bij kleine bedrijven zegt 28% ten opzichte van een jaar geleden minder winst te hebben gemaakt, bij middelgrote zegt 48% hetzelfde en bij grote bedrijven maakt 54% melding van een gedaalde winst. Uiteindelijk daalde de indicator voor het winstniveau van 5,7 in het 3 e kwartaal van vorig jaar naar 4,0 in het 3 e kwartaal van dit jaar. 3

4 De winstindicator steeg op kwartaalbasis bij kleine bedrijven van 3,9 in het 2 e naar 4,8 in het 3 e kwartaal Bij middelgrote bedrijven daalde de indicator van 4,1 naar 4,0 en bij grote bedrijven van 4,1 naar 3,8. Bij bedrijven met overwegend binnenlandse activiteiten steeg de winstindicator van 4,4 naar 4,6 en bij internationale bedrijven van 3,3 naar 4,2. Stemmingsindicator winst kw ,7 5,7 4,9 5,7 5,1 6,1 5,7 kw ,9 4,1 4,1 4,4 3,3 6,9 4,0 kw ,8 4,0 3,8 4,6 4,2 4,5 4,4 Vrachtprijsniveau volgens normale patroon Geheel volgens het normale patroon daalde in het 3 e kwartaal de indicator voor het vrachtprijsniveau. Het vrachtprijsniveau staat, anders dan bijvoorbeeld het omzetniveau, los van de mate van bedrijvigheid. Dat deze indicator in het 3 e kwartaal daalt, is eigenlijk normaal omdat vergeleken met een 1 e of 2 e kwartaal in een 3 e kwartaal minder vrachtprijscorrecties of nieuwe prijsafspraken tussen vervoerder en verlader plaatsvinden. Vooral in een 1 e kwartaal worden veel vrachtprijzen aangepast. Stemmingsindicator vrachtprijs kw ,8 6,8 6,8 6,7 7,0 6,5 6,8 kw ,3 9,1 9,4 8,7 8,4 10,0 8,7 kw ,9 6,7 7,8 6,7 6,2 7,3 6,8 In het afgelopen 3 e kwartaal zegt een meerderheid van 68% dat de vrachtprijzen ten opzichte van het voorgaande kwartaal gelijk zijn gebleven. Dit gegeven zorgt ervoor dat de vrachtprijsindicator daalt ten opzichte van voorgaande kwartalen. Maar vergeleken met een jaar geleden meldt 81% een verhoging van de vrachtprijs. Hoe dan ook, voor wat betreft het 3 e kwartaal is de vrachtprijsindicator vanaf het voorgaande kwartaal gedaald van 8,7 naar 6,8. Bij kleine bedrijven daalde de indicator van 8,3 naar 6,9, bij middelgrote bedrijven van 9,1 naar 6,7, bij grote bedrijven van 9,4 naar 7,8, bij binnenlandse bedrijven van 8,7 naar 6,7, bij internationale bedrijven van 8,4 naar 6,2 en bij logistieke bedrijven van 10,0 naar 7,3. Kostprijsniveau daalt In het 2 e kwartaal van dit jaar stond de stemmingsindicator voor het kostenniveau op het hoogste punt sinds het begin van de meting in De oorzaak lag hem in de fors stijgende dieselprijs. Gemiddeld heeft de kostenpost brandstof een aandeel van ± 25% in de totale vervoerskosten. De dieselprijs begon in augustus te dalen. Dit zorgde in het 3 e kwartaal voor een daling in het kostenniveau. De stemmingsindicator daalde dan ook van 10,6 naar 7,7. Bij kleine bedrijven daalde de indicator van 10,3 in het 2 e naar 7,9 in het 3 e kwartaal. Bij middelgrote bedrijven daalde de indicator van 10,7 naar 7,5 en bij grote bedrijven van 10,8 naar 8,3. Bij bedrijven met voornamelijk binnenlands vervoer daalde de kostenindicator van 10,6 naar 7,8 en bij bedrijven met voornamelijk internationaal vervoer van 10,1 naar 7,2. Bij logistieke bedrijven daalde de indicator van 11,0 naar 7,2. Stemmingsindicator kosten klein middel groot bin. int. log. Totaal kw ,8 9,4 9,5 8,9 9,1 8,9 9,1 kw ,3 10,7 10,8 10,6 10,1 11,0 10,6 kw ,9 7,5 8,3 7,8 7,2 8,9 7,7 Daling dieselprijs biedt geen soelaas Hoewel zeer welkom, biedt de scherpe daling van de dieselprijs geen soelaas aan de in elkaar gezakte vervoersvraag. In augustus daalde de dieselprijs met 7% en in september nog eens met 2%. Het begint er sterk op te lijken dat de dieselprijs dit jaar terugkeert naar het niveau van vorig jaar, maar niets is minder waar. Door de bank genomen is de dieselprijs dit jaar gemiddeld met 24% gestegen. Willen we hetzelfde prijsniveau van vorig jaar halen, dan moet een liter diesel vanaf nu tot eind december 15 eurocent gaan kosten. Aantal vacatures daalt scherp In 2006 en 2007 was de vraag naar chauffeurs groot. Ondernemers hadden de grootste moeite personeel aan te trekken. Begin vorig jaar bereikte de vacaturegraad voor chauffeurs met 6,6% het hoogste punt sinds In het afgelopen 3 e kwartaal zakte dezelfde vacaturegraad met 2,7% naar het laagste punt sinds Vorig jaar had 34% van alle bedrijven één of meerdere vacatures en in het afgelopen kwartaal 20%. 4

5 Vacaturegraad kw ,7% 5,4% 4,5% 5,6% 5,3% 5,2% 5,0% kw ,5% 4,2% 3,7% 4,4% 2,4% 6,8% 3,9% kw ,2% 2,4% 2,9% 3,0% 4,1% 3,3% 2,7% Vacaturegraad naar soort personeel, 3 e kwartaal 2008 voor: Chauffeur 4,9% 2,4% 2,7% 3,0% 3,9% 3,3% 2,7% Niet rijdend 0,0% 2,2% 3,4% 3,1% 4,6% 3,3% 2,6% Totaal personeel 4,2% 2,4% 2,9% 3,0% 4,1% 3,3% 2,7% Ontwikkeling aantal transportbedrijven met één of meerdere vacatures 50% 40% 39,7% 38,3% 33,6% 33,8% 30% 30,9% 29,4% 27,0% 28,4% 25,7% 22,5% 20% 19,5% 10% 0% Ontwikkeling vacaturegraad voor chauffeur 9% 8% 7% 6,6% 6% 5,6% 5,5% 5% 4,7% 5,0% 4,9% 4,7% 4% 3,8% 3,9% 4,0% 3% 2,7% 2% 1% 0% 5

6 Het aantal transport en logistieke bedrijven met vacatures is flink teruggelopen. Een aantal bedrijven heeft door de teruggelopen bedrijvigheid vacatures ingetrokken. Ook worden voorlopig uitzendkrachten ingezet, aldus een transportondernemer. In het 1 e kwartaal van vorig jaar had bijna 40% van alle bedrijven één of meerdere vacatures. Vanaf dat kwartaal zette de daling in tot 19,5% in het 3 e kwartaal In het voorgaande kwartaal meldde nog 22,5% één of meerdere vacatures te hebben. De vacaturegraad daalde van 3,9 in het 2 e kwartaal naar 2,7% in het 3 e kwartaal. Alleen bij kleine en internationale bedrijven zien we op kwartaalbasis een stijging van het aantal vacatures. Bij kleine bedrijven steeg de vacaturegraad van 1,5 naar 4,2% en bij internationale bedrijven van 2,4 naar 4,1%. Bij middelgrote bedrijven daalde de vacaturegraad van 4,2 naar 2,4%, bij grote bedrijven van 3,7 naar 2,9%, bij binnenlandse bedrijven van 4,4 naar 3,0% en bij logistieke bedrijven van 6,8 naar 3,3%. Overigens wil de daling van het aantal vacatures niet zeggen dat het voor transportbedrijven eenvoudig is om chauffeurs aan te trekken. Van alle naar chauffeurs zoekende transportondernemers vindt 60% het moeilijk tot zeer moeilijk vacatures in te vullen met goede chauffeurs. Oproep- en uitzendkrachten Transport en logistieke bedrijven maken veel gebruik van oproep- en uitzendkrachten. Van alle chauffeurs in het 3 e kwartaal werkte 2,7% op uitzendbasis en 2,9% op oproepbasis. Het totale aantal oproepkrachten is ieder kwartaal hoger dan het aantal krachten dat via een uitzendbureau is ingezet. Bijna 27% van alle bedrijven had in het 3 e kwartaal losse chauffeurs rijden. Van alle kleine bedrijven werkte in het 3 e kwartaal 12% met één of meerdere losse krachten. Bij middelgrote bedrijven was dat 37% en bij grote bedrijven zelfs 62%. Deze percentages zeggen echter niets over het aantal losse krachten. Gemiddeld werkten in het 3 e kwartaal 2,2 losse krachten per bedrijf. Bij kleine bedrijven was dat 1,2 losse krachten, bij middelgrote bedrijven 1,7 en bij grote bedrijven 4,9. Bij binnenlandse bedrijven bedroeg het gemiddelde losse krachten in het 3 e kwartaal 2,4 en bij internationale bedrijven 1,5. Bij logistieke bedrijven werkten gemiddeld 3,2 losse krachten. Graad oproep- en uitzendkrachten, 3 e kwartaal 2008 oproepkrachten 5,0% 3,4% 1,8% 4,2% 1,4% 3,0% 2,9% uitzendkrachten 2,4% 3,1% 4,6% 4,7% 3,3% 9,9% 3,7% oproep-/uitzendkrachten 7,5% 6,5% 6,4% 8,9% 4,7% 12,9% 6,5% Gemiddeld aantal oproep- en uitzendkrachten per categorie bedrijven Klein middel groot bin. int. log. totaal oproepkrachten 1,5 1,8 3,1 2,3 1,1 1,5 2,0 uitzendkrachten 0,8 1,7 6,7 2,6 1,9 4,9 2,5 oproep-/uitzendkrachten 1,2 1,7 4,9 2,4 1,6 3,2 2,2 Verkoop vrachtauto s valt stil Door de vele bedrijfsauto-investeringen in de afgelopen tijd is het park vrachtauto s van het beroepsgoederenvervoer in één jaar aardig verschoond. Het aandeel Euro-5 vrachtauto s is bijna verdubbeld van 15% in september vorig jaar naar 29%. Maar liefst 85% van het park vrachtauto s is uitgerust met een Euro-3 motor of hoger. Investeringen in nieuwe schone vrachtauto s haal je er alleen uit als deze voertuigen optimaal worden benut. Maar helaas. De bedrijvigheid in het vervoer van goederen en logistieke diensten neemt af. Er zijn zelfs ondernemers die onder de bestelde nieuwe vrachtauto uit proberen te komen. Besteld in een tijd dat opdrachtgevers meer capaciteit eisten en geleverd in een periode dat het vervoeraanbod tanende is. De investeringsgraad voor vervoermaterieel is in een jaar tijd dan ook teruggelopen van 4,9% naar 2,5%. Het laagste percentage sinds de eerste meting in In het 3 e kwartaal had 24% van alle transportbedrijven een overschot aan materieel. Voornamelijk door de vakantieperiode, maar ook door het geringe vervoersaanbod. De verkoop van vrachtauto s is bijna stilgevallen. Bij bijna alle grote vrachtautofabrikanten zijn de binnenkomende orders voor nieuwe voertuigen zo sterk teruggelopen dat drastische bezuinigingen onontkoombaar zijn. Zowel bij DAF, Volvo, Scania, MAN als Mercedes vervallen honderden banen. Volvo alleen al schrapt banen in zijn truckdivisie. Bij Daf gaat het waarschijnlijk om het schrappen van banen. Investeringsgraad kw ,5% 5,6% 3,4% 4,9% 4,9% 2,8% 4,9% kw ,7% 4,6% 2,5% 4,5% 4,8% 4,8% 4,0% kw ,4% 2,5% 1,7% 2,6% 3,1% 4,1% 2,5% 6

7 De investeringsgraad vervoermaterieel daalde van 4,0% in het 2 e kwartaal naar 2,5% in het 3 e kwartaal. Bij kleine bedrijven daalde de investeringsgraad van 8,7 naar 7,4%, bij middelgrote bedrijven van 4,6 naar 2,5% en bij grote bedrijven van 2,5 naar 1,7%. De investeringsgraad bij binnenlands georiënteerde bedrijven daalde van 4,5 naar 2,6%, bij internationaal georiënteerde bedrijven van 4,8 naar 3,1% en bij logistieke bedrijven van 4,8 naar 4,1%. Verdeling park vrachtauto s naar Euronormen klein middel groot bin int log totaal <1987 (geen euronorm) 1,2% 0,4% 0,0% 0,5% 0,1% 0,0% 0,3% Euronorm 0 1,5% 0,8% 0,0% 0,8% 0,1% 2,0% 0,6% Euronorm 1 0,9% 1,9% 0,3% 1,9% 0,5% 2,5% 1,3% Euronorm 2 17,5% 15,0% 6,4% 15,1% 3,7% 13,9% 12,2% Euronorm 3 47,5% 45,2% 52,4% 46,7% 45,8% 55,0% 47,8% Euronorm 4 8,9% 10,5% 6,4% 8,8% 12,8% 13,9% 9,0% Euronorm 5 22,4% 26,1% 34,3% 25,9% 37,0% 11,9% 28,6% EEV-norm 0,0% 0,1% 0,2% 0,2% 0,0% 1,0% 0,1% Ontwikkeling investeringsgraad vervoermaterieel 10% 9% 9,2% 8% 7,8% 7,5% 7% 6% 6,1% 6,1% 6,4% 5,4% 5% 4,9% 4,9% 4% 4,0% 3% 2,5% 2% 1% 0% Vertrouwen nog steeds laag De stemmingsindicator voor het vertrouwen is ten opzichte van het 2 e kwartaal in het 3 e kwartaal gestegen van 4,9 naar 5,1. Mogelijk wordt deze geringe stijging veroorzaakt door de daling van brandstofkosten. In ieder geval is het vertrouwensniveau erg laag en dat geldt voor alle categorie bedrijven. Zeker vergeleken met de het 3 e kwartaal 2007 toen de indicator op 7,4 stond. Bij kleine bedrijven steeg de indicator voor het vertrouwen van 5,0 naar 5,3 en bij middelgrote bedrijven bleef de indicator met 4,9 gelijk. Bij grote bedrijven steeg de indicator van 4,5 naar 5,7. Bij binnenlandse bedrijven steeg de indicator minimaal van 5,3 naar 5,4, bij internationale bedrijven zien we een daling van 5,0 naar 4,8. Stemmingsindicator vertrouwen kw ,4 7,4 8,9 7,5 7,4 7,1 7,5 kw ,0 4,9 4,5 5,3 5,0 4,8 4,9 kw ,3 4,9 5,7 5,4 4,8 6,8 5,1 7

8 Ontwikkeling stemmingsindicator vertrouwen transportondernemers 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 3e kwartaal 2008, slechtste kwartaal in 6 jaar De kwartaalindicator voor het 3 e kwartaal 2008 scoort met 4,7 het laagste sinds Alle belangrijke stemmingsindicatoren vallen vergeleken met een jaar geleden en vergeleken met het voorgaande kwartaal lager uit. Ondernemers zijn gemiddeld negatief gestemd. De groep logistieke bedrijven springt er qua bedrijvigheid, omzet en vertrouwen positief tussenuit. Vergeleken met andere categorieën was het 3 e kwartaal voor logistieke bedrijven niet eens zo n slecht kwartaal. 3 e kwartaal 2008 t.o.v. 3 e kwartaal 2007 en gemiddelde resultaten (3 e kwartalen) Int. bedrijvigheid Winst 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Bedrijvigheid Vertrouwen Vrachtprijs kwartaal gem. indicator 3e kwartalen kwartaal Omzet 8

9 Colofon Het Conjunctuurbericht Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de weg is een uitgave van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in dit Conjunctuurbericht zijn gebaseerd op resultaten uit een enquête die elk kwartaal wordt afgenomen onder leden van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in deze uitgave hebben betrekking op de periode juli t/m september Hoewel bij het samenstellen van dit Conjunctuurbericht de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden door Transport en Logistiek Nederland niet aanvaard, noch aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die (mede) gebaseerd zijn op de informatie in dit bericht. Uitgave Transport en Logistiek Nederland Collectieve Belangen, Research Boris Pasternaklaan 22 Postbus 3008, 2700 KS Zoetermeer Kredietcrisis speelt parten Veel indicatoren voorspellen momenteel een hoop ellende. Maar op dit moment kan niemand voorspellen hoe bijvoorbeeld de wereldwijde kredietcrisis zich verder ontwikkelt. Feit is wel dat 25% van alle transportondernemers die een onderbouwing geeft aan zijn toekomstvertrouwen, refereert aan de kredietcrisis. Ondernemers vrezen de effecten van de kredietcrisis, maar wat deze precies zijn en wat de directe gevolgen voor het bedrijf kunnen zijn is nog niet duidelijk. Mogelijk wordt het voor bedrijven moeilijker om leningen af te sluiten. Ook bestaat de kans dat lenen flink duurder wordt door oplopende rentepercentages of dat de eisen die de kredietverstrekker stelt aan de kredietnemer zo hoog worden dat het verkrijgen van een lening bijna onmogelijk is. Neveneffecten van de kredietcrisis zijn wel goed te omschrijven. Zo spreken bouwmateriaalvervoerders over een stagnatie in bouwprojecten als gevolg van de kredietcrisis. Een vermindering van vervoeropdrachten als gevolg. Een ondernemer zegt dat de bouw als een kaarthuis in elkaar stort. Daarnaast komt het voor dat banken geen betalingsgaranties afgeven van verladers. Het transport komt dan voor risico van het transportbedrijf. Ook de invloed van de kredietcrisis op economieën speelt het wegvervoer parten. De Nederlandse in- en uitvoer van bepaalde goederen stagneert om de doodeenvoudige reden dat consumenten in Nederland en in andere landen in Europa minder consumeren. Gezien de wereldwijde stijgende energie- en voedselprijzen ligt ook de inflatie op de loer. Men durft geen geld meer uit te geven. Volgens financiële experts balanceren veel Europese landen aan de rand van een recessie. Hoe de nabije toekomst er voor transport en logistieke bedrijven er precies uitziet blijft koffiedik kijken. Voor de nabije toekomst is het koopgedrag van consumenten in het laatste kwartaal waarin veel feestdagen vallen belangrijk voor transport. Maar zo ver is het nog niet. De realiteit is dat momenteel veel indicatoren dezelfde kant op wijzen, namelijk naar beneden. De transportondernemer heeft dan ook weinig fiducie in de toekomst. Telefoon fax Onderzoek Afdeling Research, Eric Doppert Samenstelling en redactie Eric Doppert Nadere inlichtingen Afdeling Communicatie Wijnand van Zanten of Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan. 9