Nederlandse economie in zicht

Transcriptie

1 Nederlandse economie in zicht Groei boven 2% Economisch Bureau Nederland 2 juni 2015 Groei versnelt tot meer dan 2% in 2015 en 2016 De Nederlandse economie heeft de laatste twee kwartalen een behoorlijke groei laten zien en ook de vooruitzichten zijn goed. We hebben onze groeiraming voor dit jaar daarom naar boven aangepast. Zowel dit als volgend jaar kan de groei boven 2% uitkomen. Al enkele kwartalen wordt de economische groei in ons land breed gedragen: door de uitvoer, de investeringen en de consumptie van gezinnen. Dat zal ook dit en volgend jaar het geval zijn. De Nederlandse en de eurozone-economie profiteren van de gedaalde koers van de euro en de lage olieprijs. De effecten daarvan werken met enige vertraging door in de economie. Ook wijzen we op de forse kwantitatieve-verruimingsmaatregelen van de ECB. Verder zien we dat de banken in de eurozone en in Nederland hun leenvoorwaarden voor bedrijven geleidelijk weer wat versoepelen. Maar de economie is nog niet terug op het niveau van voor de Grote Recessie De economie laat inmiddels alweer enige tijd groei zien. Maar het groeiverlies dat we hebben opgelopen in de twee recente recessies, is nog altijd niet goedgemaakt. In het eerste kwartaal van dit jaar was het BBP 1% kleiner dan begin Bij een normaal groeitempo zou het BBP nu ruwweg 13% zijn toegenomen. In de voorbije zeven jaar is de uitvoer gestegen, maar zijn de particuliere investeringen en particuliere consumptie gedaald. Vooral de investeringen in woningen zijn hard gedaald. Ondanks het recente herstel ligt het niveau nog altijd zo n 30% lager dan begin De werkgelegenheid neemt geleidelijk toe. Er komen echter ook mensen bij op de arbeidsmarkt die (opnieuw) proberen een baan te vinden. Daardoor daalt de werkloosheid maar langzaam.

2 2 Nederlandse economie in zicht - Groei boven 2% - 2 juni 2015 Groei versnelt tot meer dan 2% in 2015 en 2016 De economie laat een behoorlijke groei zien en de vooruitzichten zijn goed. We denken dat zowel dit jaar als volgend jaar de groei boven 2% kan uitkomen. Aanhoudende groei van economie in eerste kwartaal De economie is in het eerste kwartaal met 0,4% gegroeid ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Dat is een behoorlijk groeicijfer, al is het wel duidelijk lager dan een kwartaal eerder. Al enkele kwartalen wordt de groei in ons land breed gedragen: door de uitvoer, de investeringen én de consumptie van gezinnen. Dat tekent de kracht van het herstel. In het eerste kwartaal werd de groei vooral gedragen door de consumptieve van gezinnen en de investeringen in woningen. Ook de overheid besteedde meer. De uitvoer daarentegen nam niet verder toe, terwijl de invoer daalde. Nico Klene BBP-groei loopt op meer dan in eurozone % j-o-j Nederland Eurozone Bron: Thomson Reuters Datastream Vooruitzichten: groei dit jaar waarschijnlijk boven 2% We verwachten dat de groei voorlopig aanhoudt en in het lopende kwartaal zelfs wat aantrekt. Diverse indicatoren wijzen daarop. Zo is het producentenvertrouwen in de industrie in april en mei weer gestegen na enige terugval in de eerste maanden van het jaar. Ook de Economisch-sentimentindicator laat een stijgende lijn zien. Beide barometers hebben het hoogste niveau bereikt in vier jaar tijd en liggen duidelijk boven hun langetermijngemiddelde. Ook de Inkoopmanagersindex (PMI) geeft positieve signalen. Met 55,5 lag de PMI in mei ruim boven de 50-grens, die de omslag markeert tussen krimp en groei. Gunstig is dat de waardes van de deelindices voor Nieuwe orders en Uitvoerorders zelfs boven 57 lagen. mede door verder herstel eurozone Verder gaan we ervan uit dat de economische groei in de VS weer opveert na het zwakke eerste kwartaal. Bovendien profiteren Nederland en de eurozone van de gedaalde koers van de euro en de lage olieprijs. De effecten daarvan werken met enige vertraging door in de economie. Ook wijzen we op het omvangrijke opkoopprogramma van obligaties van de ECB waardoor de monetaire situatie ruimer wordt. Ten slotte zien we dat de banken in de eurozone en Nederland hun leenvoorwaarden voor bedrijven geleidelijk weer wat versoepelen. Al met al aanwijzingen dat de groei in de eurozone kan aantrekken. Dat is ook gunstig voor de Nederlandse economie. Daarom én vanwege de goede Nederlandse groeicijfers in de voorbije twee kwartalen hebben we onze groeiprognose wat verhoogd: we denken dat het bruto binnenlands product (BBP) dit jaar met iets meer dan 2% kan toenemen - ondanks het feit dat de groei wordt gedrukt door de verminderde gaswinning in Groningen. De uitvoer, consumptie en investeringen zullen de groei dragen Stemmingsindicatoren verder omhoog Bron: Thomson Reuters Datastream Indices ,45 1,35 1,25 1,15 1,05 Producenten vertrouwen industrie (l.a.) Economisch-sentimentindicator (r.a.) Concurrentievermogen verbetert door goedkopere euro USD per EUR 0, Bron: Thomson Reuters Datastream; indicatieve projecties ABN AMRO

3 3 Nederlandse economie in zicht - Groei boven 2% - 2 juni 2015 Ook in 2016 groei boven 2% mogelijk Ook volgend jaar kan de groei boven 2% uitkomen, dankzij de (verwachte) hogere mondiale groei. De geraamde sterkere stijging van het mondiale BBP is onder meer te danken aan de hogere groei in de eurozone. De eurozone profiteert volgend jaar van de (verwachte) verdere daling van de eurokoers. Maar waar staan we nu eigenlijk? Het BBP laat inmiddels alweer enige tijd een stijging zien. Dat is positief. Maar het groeiverlies dat we hebben opgelopen in de twee recente recessies, is helaas nog niet goedgemaakt. Sinds de zomer van 2013 laat de Nederlandse economie weer groei zien. Begin vorig jaar was er even sprake van krimp, veroorzaakt door incidentele factoren, maar daarna is de economie weer vier kwartalen op rij gegroeid. Toch is het BBP nog altijd kleiner dan in het eerste kwartaal van zeven jaren geleden (zie grafiek). Toen stonden we aan de vooravond van een recessie. Deze begon mild, maar ging na het omvallen van Lehman over in de Grote Recessie. Doordat de economie na een aanvankelijk herstel in een tweede - en langdurige - recessie belandde, is het BBP per saldo niet toegenomen. Meer precies: het BBP was in het eerste kwartaal van dit jaar nog altijd 1% kleiner dan begin Wat dat betreft, kunnen we spreken van zeven magere jaren. We denken dat het BBP later dit jaar terug is op het niveau van begin In feite is het beeld echter nog ongunstiger. Als de economie normaal was gegroeid (gemiddeld ca. 1¾% per jaar) 2, zou het BBP in deze zeven jaar ruwweg 13% zijn toegenomen. Vooral woninginvesteringen sterk gedaald De vraag is: bij welke bestedingen zijn de grootste klappen gevallen? Terwijl de uitvoer is gestegen, zijn vrijwel alle componenten van de binnenlandse investeringen sinds begin 2008 gedaald. De grootste terugval zien we bij de investeringen in woningen. Ondanks het recente, duidelijke herstel ligt het niveau nog altijd zo n 30% onder dat van begin Ook de particuliere consumptie heeft een veer gelaten, alhoewel een veel kleinere. Sinds vorig voorjaar is ook hier weer herstel, maar het zal waarschijnlijk nog een paar jaar duren voordat het niveau van begin 2008 weer is bereikt. De investeringen door bedrijven hebben stevige schommelingen laten zien. Per saldo is sprake een iets lager niveau. De overheidsconsumptie is per saldo toegenomen, vooral in Maar sinds begin 2011 zien we een lichte afname. 1 Later deze maand komt het CBS met herziene BBP-cijfers voor 2012 tot Het lijkt erop dat het niveau van het BBP in deze jaren wat hoger uitvalt. Maar ook dan waren we in het eerste kwartaal nog niet terug op het niveau van begin Het CPB ging in 2006 uit van een potentiële groei in de jaren van gemiddeld 2%. Voor de jaren verwachtte het CPB (in 2010) een potentiële groei van 1½%. Economie nog niet terug op niveau van begin 2008 Index - eerste kwartaal 2008 = Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Uitvoer gestegen Index - eerste kwartaal 2008 = Part. consumptie Overheidsconsumptie Investeringen Uitvoer Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Sterkste terugval bij woninginvesteringen Index - eerste kwartaal 2008 = Overheidsinvesteringen Woninginvesteringen Bedrijfsinvesteringen Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO

4 4 Nederlandse economie in zicht - Groei boven 2% - 2 juni 2015 Verdere verbetering arbeidsmarkt De werkgelegenheid neemt geleidelijk toe. Er komen echter ook nieuwe mensen bij op de arbeidsmarkt die proberen een baan te vinden. Daardoor daalt de werkloosheid maar langzaam. De werkloosheid is in de eerste vier maanden van het jaar weer afgenomen. Ook vorig jaar zagen we al een daling, maar in het vierde kwartaal kwam daar even een eind aan. Toen steeg de werkloosheid zelfs. Dat neemt niet weg dat het aantal banen in dat kwartaal wel degelijk verder toenam. Maar tegelijkertijd kwamen er méér mensen op de arbeidsmarkt bij. Dat kunnen schoolverlaters zijn, of mensen die terugkeren op de arbeidsmarkt, aangemoedigd door het feit dat de arbeidsmarkt verbetert. Doordat niet alle nieuwkomers erin slaagden een baan te vinden, steeg de werkloosheid eind vorig jaar en in januari. Verliezen nog lang niet goedgemaakt x Werkzame beroepsbevolking (l.a.) Werklozen (r.a.) Bron: Thomson Reuters Datastream De banengroei viel in de eerste maanden van dit jaar wat terug. Maar omdat er tegelijkertijd minder mensen toetraden tot de arbeidsmarkt, kon de werkloosheid toch weer dalen. We verwachten dat deze geleidelijke daling dankzij de economische groei aanhoudt. Een aanwijzing hiervoor vormt de aanhoudende stijging van het aantal openstaande vacatures, nu al voor het zevende kwartaal op rij. Achter dit cijfer gaat een flinke dynamiek schuil: er ontstaan steeds meer vacatures en er worden er steeds meer vervuld. Uit de vacature-indicator van het CBS blijkt dat ondernemers voor de nabije toekomst optimistisch zijn over het aantal vacatures. Overigens is de indicator in maart en april wel iets gedaald Bron: CBS Steeds meer vacatures: meer dynamiek % j-o-j Openstaand Ontstaan Vervuld maar verlies nog niet goedgemaakt Ook hier zien we dat het baanverlies als gevolg van beide recessies nog niet is goedgemaakt. Overigens lag de piek bij de werkgelegenheid in het eerste kwartaal van Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt ijlen na bij veranderingen in de productie. Zoals de grafiek laat zien, ligt de werkloosheid op een veel hoger niveau dan in Kerncijfers Nederlandse economie % mutaties BBP -0,7 0,9 2,1 2,2 Particuliere consumptie -1,6 0,1 1,6 1,5 Overheidsconsumptie -0,2-0,3 0,0 0,2 Investeringen -3,9 3,5 5,3 4,2 Uitvoer 2,2 4,0 4,4 5,3 Invoer 1,0 4,0 4,7 5,7 Consumentenprijzen (CPI) 2,5 1,0 0,6 1,8 Consumentenprijzen (HICP) 2,6 0,3 0,1 1,6 Lonen 1,3 1,1 1,3 1,7 Niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking) 7,3 7,4 7,0 6,6 Lopende rekening (% BBP) 11,0 10,3 10,0 9,7 Saldo overheid (% BBP) -2,3-2,3-1,9-1,2 Herziene cijfers zijn gecursiveerd. Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau

5 5 Nederlandse economie in zicht - Groei boven 2% - 2 juni 2015 APPENDIX 1. TABEL MACRO-INDICATOREN Kerncijfers Nederlandse economie r 2016r Kwartaal 3 Kwartaal 4 Kwartaal 1 Kwartaal 2 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k k-o-k BBP -1,6-0,7 0,9 0,3 0, ,1 2,2 Particuliere consumptie -1,6-1,6 0,1 0,2 0, ,6 1,5 Overheidsconsumptie -0,7-0,2-0,3-0,2-0, ,2 0,2 Investeringen -6,0-3,9 3,5 2,3 4, ,3 4,2 Uitvoer goederen & diensten 3,2 2,2 4,0 0,9 0,4-0,1 4,4 5,3 Invoer goederen & diensten 2,8 1,0 4,0 1,6 0,5-1,0 4,7 5,7 Consumentenprijzen (CPI - % j-o-j) 2,5 2,5 1,0 0,9 0,9 0,2 0,6 (apr) 0,6 1,8 Consumentenprijzen (HICP - % j-o-j) 2,8 2,6 0,3 0,3 0,2-0,5 0,0 (apr) 0,1 1,6 Lonen part, sector (% j-o-j) 1,6 1,3 1,1 1,1 1,1 1,2 1,2 (apr) 1,3 1,7 Niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking)* 5,8 7,3 7,4 7,2 7,1 7,1 7,0 (apr) 7,0 6,6 Producentenvertrouwen (ultimo) -5,6 0,1 3,4-0,2 3,4 1,4 4,1 (mei) Consumentenvertrouwen (ultimo) (mei) *Nieuwe reeks werkloosheid Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Kerncijfers internationale economie r 2016r Kwartaal 3 Kwartaal 4 Kwartaal 1 Kwartaal 2 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k BBP eurozone -0,7-0,4 0,9 0,2 0,3 0,4 1,8 2,3 BBP Duitsland 0,6 0,2 1,6 0,1 0,7 0,3 2,0 2,5 BBP Verenigde Staten 2,3 2,2 2,4 1,2 0,5-0,2 2,7 3,1 Niveaus USD per EUR (ultimo) 1,32 1,38 1,21 1,26 1,21 1,07 1,10 (mei) 1,00 1,15 Korte rente eurozone (%, 3m Euribor, ultimo) 0,2 0,3 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 (mei) 0,0 0,0 Lange rente, 10jr Bund (%, Duitsland, ultimo) 1,3 1,9 0,5 0,9 0,5 0,2 0,5 (mei) 0,5 1,4 Lange rente, Nederland (%,10jr staats, ultimo) 1,5 2,2 0,7 1,1 0,7 0,3 0,7 (mei) 0,5 1,4 Olieprijs Brent (USD/vat, gemiddelde) 111,7 108,7 98,9 102,1 76,1 53,9 64,4 (mei) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau

6 6 Nederlandse economie in zicht - Groei boven 2% - 2 juni 2015 Lees meer over het Economisch Bureau op: Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie en sectoren. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product met inachtneming van alle mogelijke risico s past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren, In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehouden.