9.5 Ontwikkelen leerlijn Beeldende vorming VSO locatie Zeist / Rintveld Bijlage 9.5.4 Verantwoording: Bij de beeldende vorming lessen ligt de nadruk op het creatief bezig zijn in groepsverband. Er wordt gewerkt met uitnodigend materiaal waarmee in een korte periode een volwaardig eindproduct gemaakt kan worden. Hierdoor doen de leerlingen succeservaringen op en ligt de nadruk wat minder op het schoolse leren. De interactie tussen de groep onderling is een belangrijk punt, door het sterk individuele karakter van de lesopbouw zijn de leerlingen erg op zichzelf gericht, de lessen beeldende vorming doorbreken dit. Tijdens de lessen kan er ook gewerkt worden aan opdrachten van de school van herkomst of kunnen de opdrachten gemaakt op de Redlschool dienen als vervanging van de opdrachten voor school van herkomst. Gezien het feit dat er steeds meer leerlingen.instromen uit het basisonderwijs of de onderbouw is versterking van de motorische vaardigheden een oefening die past in het lesprogramma. Poppetje van tafelkleed
Textiele werkvormen. Gebruikte materialen: plastic tafelkleed, siersteekgaren, borduurnaalden, scharen en versieringsmateriaal. Gebruikte technieken: ontwerp tekenen. Knippen, Borduren in festonsteek. Start opdracht : laat een aantal voorbeelden zien van verschillende poppetjes. ( eerder gemaakt of gekocht). Leerlingen kiezen of zij een eigen ontwerp maken of kunnen van een bestaand poppetje een mal namaken. Met behulp van de mal knippen de leerlingen het poppetje tweemaal uit de gekozen stof. Let op dat een mal omgekeerd neergelegd wordt, zo past het precies op elkaar. Hierna kan de voorkant van het poppetje versierd worden. Ogen kunnen erop genaaid. Het is ook mogelijk om andere versieringen erop te plakken. Bevestig ook een lusje om het kettinkje door te halen. Als het poppetje als broche gebruikt moet worden, bevestig dan de broche speld. De twee helften worden vastgenaaid met festonsteek. Geef een duidelijke instructie voor de festonsteek, herhaal desgewenst een aantal malen. Leerlingen kunnen elkaar hier ook in instrueren. Sommige versieringen kunnen ook zelf gemaakt worden, denk aan knopen van fimoklei. Collage maken uit tijdschriften Tekenen Gebruikte materialen: tijdschriften, scharen, a4 tekenpapier of grotere vellen. Lijm, gekleurd papier. Start opdracht: Uitleg van het begrip collage.
Voorbeelden laten zien uit Arti Kort blz 162 en Zienderogen kunst blz 56. Uitleg van het begrip ordening. Geef aan dat rangschikking kan plaatsvinden op grootte of op thema. Diepte werking in het werkstuk kan worden gecreëerd door de plaatsing op het vlak. Laat leerlingen zelf een thema kiezen of geef zelf een thema op. Bij deze opdracht is samenwerken goed mogelijk, laat dan leerlingen in groepjes van twee werken op een vel op poster formaat. Beoordeel gezamenlijk het resulaat. Collage van stof maken, Lapjes kat Inleding: bestaat de lapjeskat uit alleen maar lapjes? Foto,s en beelden van katten laten zien. De leerlingen tekenen een grote kat op een vel gekleurd paier. Dit vel plakken zij op een groot vel. Dan worden er allemaal lapjes stof uitgezocht. De lapjes worden op de kat geplakt met lijm, ogen kunnen uitgeknipt worden uit vilt. Snorharen van wol.
Materiaal: verschillende kleuren wwol Gekleurd papier grote vellen Lijm gewone knutsellijm Collage van stof naar aanleiding van een voorbeeld. Leerlingen kiezen een illustratie uit een natuurtijdschrift, let op dat dit niet te gedetaillleerd is. Hierover heen leggen zij een showmap en plakken de collage er met behangerslijhm op. Als het papier helemaal vol zit en opgedroogd is, kan de collage er wordfen afgehaald.
Mozaïeken: Fotolijstje gemaakt van badkamertegel. Benodigde materialen: mozaïeksteentjes. mozaïeklijm, mozaiëk-voegsel. Badkamertegels 15 cm bij 15 cm. Plastic handschoenen. Wegwerpbakjes. Kwasten. Water, schuursponsjes, knutsellijm. Fotohaakjes, foto. Inleiding: Laat een voorbeeld zien van een eerder gemaakt product. Indien aanwezig zijn er ook andere voorwerpen die gebruikt kunnen worden. ( schoteltje, bloempotje).
Werkwijze: de leerling begint met het aftekenen van een vierkant in het midden van de tegel. De grootte van dit vierkant is afhankelijk van de grootte van de foto. Zorg er wel voor dat er genoeg ruimte overblijft voor een rand van 3 steentjes. Daarna legt de leerling de steentjes in motief op de tegel, plak de steentje nog niet vast, zo kan er nog gekozen worden voor verandering van motief. Als er een definitief ontwerp is, kan er begonnen worden met het vastplakken van de steentjes. Instructie bij het plakken van de steentjes: zorg ervoor dat er genoeg ruimte tussen de steentjes overblijft voor een voegrandje. Net als bij gewone tegels moeten zij niet strak tegen elkaar geplakt worden. Het lijmen kan op twee manieren: lijm aan de onderkant van de steentjes aanbrengen of lijm op de tegel aanbrengen en hier de steentjes indrukken. Gebruik bij beide manieren niet teveel lijm. Als alle steentjes vastgeplakt zijn moet de tegel een poosje drogen ( ongeveer 30 minuten). Voegen: maak het voegsel aan volgens de gebruiksaanwijzing op het pak. Gebruik hierbij plastic handschoenen. Als het voegsel geheel gemengd is, kan het aangebracht worden tussen de steentjes. Gebruik hiervoor een kwast en loop dit een aantal keren na, zodat alle voegen volledig gevuld zijn. Let op dat ook de randen van de tegel gevuld worden. Het opbrengen van het voegsel hoeft niet netjes te gebeuren, later kan dit met een schuursponsje van de de steentjes worden afgeveegd. Als alles gevoegd is moet de tegel minimaal 24 uur drogen, hierna kan de tegel met een vochtig schuursponsje worden schoongemaakt. De binnenrand kan met een scherp mesje strak gesneden worden en de foto kan er in geplaatst. Aan de achterkant van de tegel kan een fotohaakje worden geplakt. Linoleum snede maken. Benodigde materiaal: drukpers, linoleum, snijsetjes, drukinkt, carbonpapier, papier, potloden, zwarte stiften Inleding: Laat een aantal voorbeelden zien van linosnedes. Arti kort blz//. Of laat eerder gemaakte voorbeelden zien. Laat leerlingen kiezen of zijn een enkelvoudige druk willen maken of een meer kleurendruk. Let hierbij ook op het niveau van de leerlingen. Werkwijze; De leerlingen moeten eerst een ontwerp maken. Leg de hoogdruk techniek uit. Het weggesneden gedeelte blijft de kleur van het papier houden, de hoogstaande delen geven inkt af. Bij het maken van een linosnede moet gedacht worden in vlakken,omdat het deel wat blijft staan wordt afgedrukt kunnen er geen fijne lijntjes gemaakt worden. Houdt hierbij rekening bij het maken van het ontwerp! Omdat er een afdruk van het ontwerp gemaakt wordt, moet er rekening mee gehouden worden
dat het ontwerp in spiegelbeeld wordt afgedrukt. Maak anders het ontwerp alvast in spiegelbeeld ( vooral belangrijk bij het maken tekst). Eventueel kan in het ontwerp gewerkt worden met een dikke zwarte stift, kleur in het ontwerp de zwarte delen met zwarte stift in, dit maakt het dadelijk makkelijker bij het wegsnijden. Daarna moet het ontwerp overgebracht worden met carbonpapier. Het ontwerp kan ook direct worden aangebracht op het plaatje linoleum, dit is echter moeilijk corrigeerbaar. Plak het carbonpapier en het ontwerp stevig vast op het plaatje linoleum, zo kan het niet verschuiven. Trek het over met een balpen, hard drukken is noodzakelijk. Als het ontwerp goed op het plaatje staat kan er met gutsen worden begonnen. Instructie bij het gutsen. Alles wat niet afgedrukt moet worden, wordt uitgegutst. Begin met het uitgutsen van de buitenkant, er hoeft niet te diep te worden gegutst, het is wel belangrijk dat leerlingen voor een regelmatige diepgang zorgen. Let er op dat leerlingen het plaatje linoleum zo vasthouden dat er bij uitschieten niet in de vingers gegutst kan worden, demonstreer hoe dit kan worden voorkomen. Bij jonge leerlingen kan gebruik worden gemaakt van een gutsplankje. Fouten gemaakt met gutsen blijven staan, leg dit nog eens uit aan leerlingen. Als alle lichte delen zijn uitgegutst kan er worden afgedrukt. Zet hiervoor een afdruktafel klaar. Demonsteer de drukpers en het ininkten. Let erop dat bij het ininkten het plaatje regelmatig wordt ingeinkt, het plaatje moet vol zijn. Als leerlingen het rolletje terugzetten laat ze dit dan op de pootjes doen, voordoen. Plaats bij het afdrukken het plaatje met de ingeinkte kant naar boven op de drukpers, leg hierop het papier waarop afgedrukt wordt. Sluit de pers en druk gelijkmatige, drukpers openen en afrduk eruit halen. Het is verstandig om verschillende afdrukken te maken, hieruit kan de beste afdruk gekozen worden. Afdruk met snijmachine netjes afsnijden, plakken op een gekleurd vel.
Inventaris gebruikte materialen en technieken Verf: Schilderen naar aanleiding van een zelfgekozen onderwerp. Het maken van een schilderij op canvas. Het maken van een abstract schilderij Raamschilderingen maken Ecoline: Gecombineerde technieken, lijm en ecoline. Thematisch werken herfst Acrylverf: Het maken van groot werk op papier a2 formaat Glasverf en porselein verf: Het beschilderen van glaswerk en serviesgoed Kleurpotloden: Mandala s inkleuren Kaarten maken
Aftekenen van een foto of een plaatje Stiften: Inkleuren mandala s Poster maken Kaarten maken Papier: Inpakpapier maken Kaarten maken Houtskool: Houtskool tekeningen Klei Het kleien van een breedbekmonster Kopjes kleien Kleien marionet Fimoklei: Het kleien van sieraden Het keien van kleine poppetjes knoopjes Textiel: Kleding maken Het maken van tassen Het maken van kleine poppetjes Kadotasjes maken Thema gebonden werken, Jaap Schaap Tashangers Wol: Het maken van pompoenen Haken Punniken Vinger-breien
Vilten Linoleum: Afdruk maken Meerkleurendruk maken Speksteen: Beeldhouwen van eenvoudige vormen Fietsbanden: Sieraden maken Riemen maken Tashangers maken Mozaïek: Borden mozaïeken Fotolijstje maken Vetkrijt: Landschap maken met terpentine Zelfgekozen onderwerp Afvalmaterialen: Maken van een theater decor.