Financieel Jaarverslag Stichting Koraal Groep

Financieel Jaarverslag Stichting Koraal Groep 213

Colofon: Samenstelling en redactie: drs. S.J.A.M. Ackermans RA RC Vormgeving en lay-out: Eveline Timmer Drukwerk: Drukkerij Hub. Tonnaer B.V. Stichting Koraal Groep Postbus 519 613 PC SITTARD T: 46 477 5252 F: 46 477 5285 E: info@koraalgroep.nl W: www.koraalgroep.nl

Financieel Jaarverslag Stichting Koraal Groep 213

Inhoudsopgave blz 1. Jaarverslag... 5 1.1. Financiële gang van zaken... 6 2. Bestuur en vaststelling jaarrekening... 23 2.1. Bestuur en vaststelling jaarrekening... 24 3. Jaarrekening 213... 25 3.1. Geconsolideerde balans per 31 december 213... 26 3.2. Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 213... 28 3.3. Geconsolideerd kasstroomoverzicht 213... 29 3.4. Grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat... 3 3.5. Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 213... 39 3.6. Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 213... 47 3.7. Enkelvoudige balans per 31 december 213... 54 3.8. Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 213... 56 3.9. Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 213... 58 3.1. Toelichting op de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 213... 65 3.11. Gesegmenteerde winst-en-verliesrekeningen over 213... 68 3.11.1. AWBZ... 68 3.11.2. Onderwijs... 69 3.11.3. Jeugdzorg... 7 3.11.4. Arbeidsintegratie... 71 3.11.5. Koraal Groep... 72 4. Overige gegevens... 73 4.1. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant... 74 5. Bijlagen... 77 5.1. Verloopoverzicht materiële vaste activa... 78 5.2. Verloopoverzicht financiële vaste activa... 84 5.3. Projecten in uitvoering en mutaties in het boekjaar... 87 5.3.1. St. Anna... 88 5.3.2. Gastenhof... 89 5.3.3. Maasveld... 9 5.3.4. Op de Bies... 91 5.3.5. De La Salle... 92 5.3.6. De Hondsberg... 93 5.3.7. Sterk in Werk... 94 5.3.8. Maashorst... 95 5.3.9. Concern Ondersteunende diensten (COD)... 96 5.4. Overzicht van langlopende schulden... 97 5.5. Nog in tarieven te verrekenen financieringstekort resp. overschot... 98 5.6. Schulden uit hoofde van nacalculatie doorloop DBC s 212 en nacalculatie 213... 1 Lijst van afkortingen... 11 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 3

4 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep

Hoofdstuk 1 Jaarverslag Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 5

1.1 Financiële gang van zaken Gedegen financieel beleid Koraal Groep is zich bewust van haar belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid als het gaat om het bieden van integrale ondersteuning aan mensen met (complexe) beperkingen en/of belemmeringen. Deze ondersteuning vindt in samenhang plaats op het terrein van de gehandicaptenzorg, de jeugdzorg, speciaal onderwijs en arbeidstoeleiding. Op deze terreinen krijgt Koraal Groep te maken met majeure stelselwijzigingen die een omvangrijke impact hebben op onze bedrijfsvoering en dienstverlening. Zo krijgt de AWBZ-gefinancierde sector Gehandicaptenzorg te maken met de invoering van de Wet Langdurige Zorg. Deze nieuwe wet geeft zekerheid over de zware zorg en daarmee de noodzakelijke zorg voor de meest kwetsbare groep van gehandicapten (en ouderen) in Nederland. De doelgroep die traditioneel gebruik maakt van de huidige AWBZ-voorzieningen zal daarmee kleiner worden. Daarnaast wordt met ingang van 215 de verantwoordelijkheid van de jeugdzorg overgeheveld naar de gemeenten. Voor de onderwijsinstellingen van Koraal Groep is de invoering van de Wet Passend Onderwijs met ingang van schooljaar 214/215 een feit. Met de aangekondigde stelselwijzigingen moet ook een forse bezuinigingsopgave worden gerealiseerd. Voor Koraal Groep derhalve voldoende aanleiding om een voorzichtig gedegen financieel beleid te voeren. Een beleid dat erop gericht is dat de organisatie financieel gezond is én blijft en ook noodzakelijke (investerings)activeiten financierbaar blijven. Een randvoorwaarde derhalve voor de organisatie om in de huidige dynamische omgeving haar maatschappelijke verantwoordelijkheid waar te kunnen maken. Resultaten 213 Over 213 realiseert Koraal Groep een positief resultaat van 2,9 miljoen ten opzichte van een positief resultaat ad 3,2 miljoen over 212. In de concernbegroting 213 werd rekening gehouden met een positief resultaat van circa 2,4 miljoen. De resultaten per sector en per werkstichting zijn in onderstaande tabel weergegeven. Alle werkstichtingen van Koraal Groep laten in lijn met voorgaande jaren een positief exploitatieresulaat zien. Sterk in Werk laat wel een tekort zien voornamelijk als gevolg van de vorming van een reorganisatievoorziening. Resultaat 213 Resultaat 212 Sector Werkstichting * 1. * 1. Gehandicaptenzorg St. Anna 19 22 Maasveld 96 231 Op de Bies 28 238 SeysCentra 9 423 Jeugdzorg Gastenhof 35 44 De la Salle 237 383 De Hondsberg 45 181 Maashorst jeugdzorg 28 25 Onderwijs Het Driespan 195 437 Saltho Onderwijs 95 259 Maashorst onderwijs 28 8 Arbeidsintegratie Sterk in Werk -282 75 Ondersteuning COD 1.377 251 Koraal Groep 2.9 3.162 6 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep

De sector Gehandicaptenzorg St. Anna, Maasveld en Op de Bies laat 213 een positief resultaat zien van bijna,5 miljoen (212:,9). Noemenswaardig is de positieve resultaatontwikkeling bij de werkstichting St. Anna. De door directie en management van St. Anna genomen maatregelen zoals de uitvoering van een herhuisvestingsplan in 213 om de bezettingsgraad te optimaliseren in combinatie met de afstemming van de personele formatie hebben hun vruchten afgeworpen en ertoe geleid dat de zorgexploitatie beter in balans is in 213. Desalniettemin blijft de exploitatieontwikkeling bij deze werkstichting nog de aandacht vragen. Mogelijkheden voor verdere optimalisatie van zowel het primair proces als de ondersteunende processen worden in 214 onderzocht, zowel binnen St. Anna als ook de andere werkstichtingen. De werkstichtingen actief in de Jeugdzorg De Hondsberg, Gastenhof, De La Salle en Maashorst realiseren over 213 een gezamenlijk positief resultaat van,9 miljoen (212: 1,2 miljoen). In verband met de noodzakelijke reorganisaties vanwege de transitie én transformatie Jeugdzorg en de daarmee samenhangende personele frictiekosten hebben deze stichtingen voorzieningen getroffen ad totaal circa 2,4 miljoen. Koraal Onderwijs Het Driespan, Saltho en De Vlinder noteert over 213 een positief resultaat van ruim,3 miljoen ten opzichte van,7 miljoen positief in 212. Stichting Sterk in Werk realiseert een tekort van circa,3 miljoen als gevolg van de vorming van een noodzakelijke reorganisatievoorziening ad,5 miljoen per ultimo boekjaar 213. De Concern Ondersteunende Diensten (COD) sluiten het boekjaar 213 af met een positief resultaat van circa 1,4 miljoen. Naast de positieve resultaten uit de deelnemingen RIF Facility Management B.V. en RIF Facility Services B.V. wordt het positieve resultaat per saldo met name veroorzaakt door de vrijval van een voorziening gerelateerd aan de herstructureringsopgave Op de Bies, een hogere teruggave BTW, de slotuitkering uit de definitieve afwikkeling van het faillissement SZL en positieve resultaten uit de afwikkeling van getroffen reserveringen. Naast het resultaat uit deze deelnemingen heeft Koraal Groep ook nog een positieve bijdrage op het concernresultaat vanuit de samenwerking met met Stichting Pluryn inzake Stichting SeysCentra. Het aandeel in het resultaat bedraagt over 213 bijna,1 miljoen (212:,4 miljoen). Dit gezamenlijke initiatief is gestart in het voorjaar 212 en gericht op de behandeling van zeer jonge kinderen met chronische voedselweigering en op het behandelen van verstandelijk beperkte kinderen die niet zindelijk zijn. Het resultaat wordt toegevoegd aan het vermogen van de Stichting SeysCentra om verder te bouwen aan een adequate vermogenspositie die noodzakelijk is voor de verdere verzelfstandiging en de borging van de continuïteit van de stichting. In totaliteit bezien voldoet het gerealiseerde positieve concernresultaat 213 aan de verwachtingen van de organisatie. Het stelt Koraal Groep in staat om een gezonde vermogenspositie te borgen en daarmee haar maatschappelijke doelstellingen nu en in de toekomst mogelijk te maken Ontwikkeling opbrengsten De totale opbrengsten van Koraal Groep bedragen over 213 circa 231,7 miljoen (212: 235,5 miljoen). Hiervan heeft 16,9 betrekking op het gerealiseerde AWBZ-budget. Ten opzichte van 212 valt dit budget circa 6,2 miljoen lager uit met name als gevolg van de omstandigheid dat in 212 sprake was van een incidentele opbrengst ad circa 5, miljoen in het kader van de regeling Kwaliteitsmidde- Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 7

len Langdurige Zorg, een lagere vervoersvergoeding ad circa 1,3 mljoen als gevolg van voornamelijk het afschaffen van de nacalculatie vervoer als ook een lagere toekenning meerzorg ad circa,7 miljoen. Hiertegenover staat een toename van het budget met circa,9 miljoen als resultante van de compensatie voor de ontwikkeling van lonen, materiële kosten, en de mutaties in productieaantallen en zorgzwaartesamenstelling van de cliëntpopulatie. Voorts is er sprake van een per saldo hogere kapitaallastenvergoeding samenhangend met de overgangsregeling Normatieve Huisvestingscomponent ad,3 miljoen. De post Subsidies bedraagt circa 57,3 miljoen en ligt circa 2,6 miljoen hoger dan in 212. Deze hogere subsidieopbrengsten hebben met name betrekking op de Rijkssubsidies van het Ministerie OCW. Dit wordt voor een bedrag ad 2,2 miljoen veroorzaakt door de overname in het voorjaar 213 van de activiteiten van de ambulante begeleidingsdiensten REC Chiron. Voorts is in december 213 een eenmalige bijzondere bekostiging OCW ontvangen ad circa,4 miljoen in het kader van het herfstakkoord. Daarnaast is ook de ontwikkeling van het leerlingenaantal bepalend voor de totale rijkssubsidie. Saltho Onderwijs laat daarbij een daling zien van het aantal leerlingen met een bijbehorende lagere rijkssubsidie van,5 miljoen. Hiertegenover staat dat Het Driespan, ondanks een neerwaartse bijstelling van de capaciteitsbekostiging van het Ginnekencollege (Justitiële Inrichting) en het Warandecollege (Gesloten Jeugdzorg), een hogere rijksubsidie ad circa,5 miljoen realiseert door een toename van het aantal leeringen. De provinciale en gemeentelijke subsidies ad 1,2 miljoen (212: 1,1 miljoen) betreffen voor het belangrijkste deel de provinciale jeugdzorgsubsidie ad circa 8,5 miljoen en daarnaast de WMO subsidies van de gemeenten Heerlen, Maastricht, Venlo en Roermond in het kader van de zorgverlening aan zwerfjongeren. Onder de overige subsidies ad 1,9 miljoen (212: 1,8 miljoen) zijn o.a. subsidies opgenomen ten behoeve van onderwijs in het kader van ESF, project Herstart, project Op de rails en de AWBZ pakketmaatregelen. De omzet van de zogenaamde niet-gebudgetteerde zorgprestaties bedraagt circa 4,5 miljoen ten opzichte van 4,2 miljoen over 212. Van deze omzet heeft circa 2,2 miljoen betrekking op het aandeel in de omzet van Stichting SeysCentra (212: 1,7 miljoen) en de overige opbrengsten bestaan uit PGB s, eigen bijdragen van cliënten en de dientverlening aan andere zorginstellingen. De overige bedrijfsopbrengsten komen uit op 8,6 miljoen (212: 9, miljoen). Deze afname betreft met name de lagere opbrengsten van Sterk in Werk uit externe re-integratie- en jobcoach-activiteiten ad circa,8 miljoen als gevolg van teruglopende vraag in de markt. De verkoopopbrengsten vallen daarentegen bijna,3 miljoen hoger uit. In 212 was één woning verkocht ten opzichte van de verkoop van vier woningen in 213. Ontwikkeling personeelskosten De totale personeelskosten van Koraal Groep bedragen over 213 circa 171,9 miljoen en zijn ten opzichte van de personele kosten 212 ad 172, miljoen licht gedaald. Dit is echter het saldo van hogere kosten personeel in loondienst ad 1, miljoen en lagere kosten personeel niet in loondienst ad 1, miljoen. De post lonen en salarissen (inclusief werkgeverslasten) ligt circa 2,1 miljoen hoger dan over 212. Deze toename is het saldo van enerzijds het kostenverhogend effect van de CAO in 213 (o.a. CAO- 8 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep

Gehandicaptenzorg 1 juli 213 +2%, Eindejaarsuitkering +,25%) en daarmee een hogere afdracht van werkgeverpremies en anderzijds het effect als gevolg van de afname van de verloonde formatie. Over 213 zijn gemiddeld 3.62 fte verloond ten opzichte van een verloning van 3.13 fte s over 212. De in 213 afgekondigde intelligente vacaturestop, de noodzakelijke personele afbouw samenhangend met de reorganisatie Onderwijs, het op orde brengen van de bedrijfsvoering St. Anna als ook het aflopen en niet meer verlengen van tijdelijke contracten zijn hier debet aan. Daarnaast zijn de kosten personeel in loondienst toegenomen door hogere dotaties aan de personele voorzieningen van in totaliteit bijna 4,3 miljoen. Dit betreft hoofdzakelijk de hogere dotatie aan de voorziening reorganisatie ad 3,7 miljoen. In 213 is zoals hiervoor gememoreerd een voorziening getroffen ad 2,4 miljoen in verband met verwachte personele frictiekosten vanwege de transitie Jeugdzorg per 1 januari 215 en daarmee samenhangende budgetkorting. De teruglopende inkomsten bij Sterk in Werk en het nadelige effect daarvan op de exploitatie noodzaken Sterk in Werk tot de uitvoering van een reorganisatie in 214 waarvoor een voorziening is getroffen van,5 miljoen. Daarnaast heeft ook St. Anna een voorziening ad,4 miljoen getroffen in verband met de noodzakelijk geachte afbouw van de formatie huishoudelijke ondersteuning. Voorts is aan de voorziening Persoonsgebonden Budget Levensfase (PBL) en de voorziening Jubileumuitkeringen per saldo,4 miljoen resp.,3 miljoen meer gedoteerd dan in 212. Van de voorziening langdurige zieken is een bedrag ad bijna,2 meer vrijgevallen samenhangend met de ontwikkeling van een lager ziekteverzuim in 213. Tegenover de hogere lonen en salarissen en de hogere dotaties aan de hiervoor genoemde personele voorzieningen staat dat de post andere personeelskosten over 213 circa 5,5 miljoen lager uitvalt. In 212 was onder de overige personeelskosten een reservering opgenomen vanwege de overheveling van de nog niet bestede middelen in het kader van de Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg. De kosten personeel niet in loondienst zijn afgenomen met circa 1, miljoen door over de hele linie minder inhuur van uitzendkrachten. Alleen binnen onderwijs is er een toename zichtbaar vanwege tijdelijke invulling van vacatures in relatie tot de reorganisatie-opgave van de organisatie. Ontwikkeling overige bedrijfskosten De overige bedrijfskosten zijn ten opzichte van 212 afgenomen met circa 2,9 miljoen. Deze kosten bedragen over 213 circa 38,4 miljoen ten opzichte van circa 41,3 miljoen het voorgaand boekjaar. Er zijn meerdere oorzaken voor deze afname. De patiënt- en bewonersgerelateerde kosten voedingsmiddelen en hotelmatige kosten liggen circa,7 miljoen lager. Dit betreft voor een belangrijk deel een daling van de vervoerskosten ad circa,4. De lagere vergoedingen voor vervoerskosten zijn aanleiding geweest om diverse maatregelen te treffen om de vervoerskosten te verlagen zoals bijvoorbeeld het optimaliseren van vervoersbewegingen en het aanbesteden van vervoer. Ook zijn de uitgaven voor onderhoud met circa,8 miljoen afgenomen ten opzichte van 212. Naast reguliere inkoopvoordelen heeft met name de strakkere sturing vanuit het facilitair bedrijf en het management van de werkstichtingen bijgedragen aan deze ontwikkeling. Voorts heeft de daling van de overige bedrijfskosten betrekking op de post Algemene Kosten. Ten opzichte van 212 is deze gedaald met bijna 1, miljoen en is feitelijk een mix van dalende kostencomponenten (kosten innovatie o.a. CL!CT, advisering, reservering frictiekosten Maasveld en Op de Bies) en stijgende kostencomponenten (ICT uitgaven, telefoniekosten en hogere schadevergoedingen). Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 9

De overige bedrijfskosten bedragen in totaliteit circa 16,6% van de totale opbrengsten (212: circa 17,5%). Ten opzichte van de stijgende lijn van dit verhoudingspercentage over de afgelopen drie jaren is in 213 weer een daling zichtbaar. De financiële positie Koraal Groep heeft ultimo 213 na toevoeging van het positieve resultaat ad 2,9 miljoen, als concern een gezamenlijk eigen vermogen van circa 46,4 miljoen. De solvabiliteitsratio het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal ultimo 213 bedraagt circa 29,3%. In relatie tot de doelstellingen van het financieel beleid van Koraal Groep gericht op continuïteit en financierbaarheid van dienstverlening is derhalve sprake van een gezonde financiële positie van de organisatie. Vanwege de toegenomen risico s die het gevolg zijn van de majeure stelselwijzigingen en vooral ook de omstandigheid dat er minder middelen beschikbaar zijn en ook andere stakeholders een inkooprol krijgen vindt Koraal Groep het noodzakelijk dat er voldoende buffer aanwezig is om financiële risico s op te vangen. Ook moet het vermogen aan de maat zijn om financierbaar te blijven tegen aantrekkelijke condities en om inkopers van (jeugd)zorg en onderwijs zorgkantoren, gemeenten voldoende zekerheid te bieden op (financiële) continuïteit. Koraal Groep streeft naar een solvabiliteit van circa 25-3%, passend bij het toegenomen risicoprofiel. Een andere relevante graadmeter is de verhouding tussen het eigen vermogen en de totale bedrijfsopbrengsten. Deze indicator bedraagt over 213 circa 2% en past daarmee binnen de normstelling die wordt gehanteerd door het Waarborgfonds voor de Zorgsector (15%-2%). Voor wat betreft de beoordeling van de financiële positie is het overigens belangrijk te realiseren dat Koraal Groep als gemengde organisatie actief is in verschillende sectoren. De vermogenspositie per sector laat nog aanzienlijke verschillen zien. Het vermogen van de thans zes AWBZ-gefinancierde instellingen bedraagt 34,7 miljoen. In verband met de transitie van de Jeugdzorg naar de gemeenten zal een deel van dit vermogen als buffer worden bestemd voor de vanaf 215 gemeentelijk gefinancierde Jeugdzorg. Dit zal in 214 nader worden uitgewerkt. De onderwijssector beschikt over een weerstandvermogen van 8,1 miljoen ten opzichte van 7,8 miljoen eind 212. Het Driespan heeft hierin een groot aandeel en beschikt ultimo 213 over een vermogen van 6,9 miljoen (212: 6,7 miljoen). Hiertegenover staat dat Saltho Onderwijs een vermogen heeft van ruim,7 miljoen (212:,6 miljoen). De aan Maashorst gelieerde school De Vlinder heeft een vermogen van,5 miljoen eind 213. De toegenomen risico s als gevolg van de invoering van Passend Onderwijs, de consequenties daarvan voor de bekostiging maar ook het hogere risicoprofiel van de jeugdzorg, noodzaken een adequaat weerstandvermogen en vragen ook om een verdere versterking van het vermogen van Saltho Onderwijs en De Vlinder. De thans provinciaal gefinancierde Jeugdzorgactiviteiten van Maashorst hebben een vermogen opgebouwd van,5 miljoen ultimo 213. De positieve resultaatontwikkeling van de afgelopen twee jaren is ook voortgezet in 213. Desondanks is de vermogenspositie van Maashorst nog broos te noemen. Zeker gezien de aanstaande ontwikkelingen in de jeugdzorg die gepaard gaan met een oplopende budgetkorting. Sterk in Werk beschikt na onttrekking van het tekort 213 ad,3 miljoen over een vermogen van 2,2. Ofschoon Sterk en Werk nog over een goede vermogenspositie beschikt is de negatieve resultaatont- 1 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep

wikkeling wel aanleiding geweest voor het uitvoeren van een reorganisatie. Zonder deze reorganisatie komt het vermogen als gevolg van de teruglopende reïntegratieopbrengsten sterk onder druk te staan. Het aandeel in het vermogen van SeysCentra bevat op basis van proportionele consolidatie (5%) circa,5 miljoen (212:,4 miljoen). Naast het hiervoor benoemde eigen vermogen beschikt Koraal Groep nog over beperkte bestemmingsreserves in het kader van het innovatiefonds en het sociaal fonds ad totaal circa,3 miljoen. (in duizenden euro s) Eigen vermogen 31-12-213 Eigen vermogen 31-12-212 Stichtingskapitaal 13 13 Bestemmingsreserves concernbreed 271 289 AWBZ 34.724 32.212 Onderwijs 8.91 7.773 Jeugdzorg (provinciaal gefinancierd) 484 24 Arbeidsparticipatie 2.221 2.53 SeysCentra 513 423 46.47 43.57 De omvang van de voorzieningen bedraagt ultimo 213 circa 2,3 miljoen ten opzichte van 13,5 miljoen ultimo 212. De toename wordt met name veroorzaakt door dotaties aan de reorganisatievoorziening ad per saldo circa 4,3 miljoen in verband met lopende reorganisatietrajecten binnen Het Driespan en Saltho Onderwijs, de jeugzorg werkstichtingen De Hondsberg, Gastenhof, De La Salle en Maashorst, St. Anna en Sterk in Werk. De voorziening Persoonsgebonden Budget Levensfase is daarnaast met 2,7 miljoen toegenomen tot 8,3 miljoen. Een aanpassing van de waarderingssystematiek en met name de niet opgenomen PBL-uren 213 welke ten opzichte van voorgaande jaren relatief hoger zijn vanwege het feit dat de niet opgenomen bovenwettelijke verlofuren met ingang van 213 worden gewaardeerd als PBL-uren, zijn de oorzaak van deze stijging. De voorziening jubileumuitkeringen is met circa,4 miljoen toegenomen naar aanleiding van aanpassing van de parameters (blijfkansen, sterftetabel) samenhangend met de aanzienlijke afname van het verloop. Aan de onderhoudsvoorziening heeft per saldo een dotatie plaats gevonden van circa,4 miljoen. De voorziening langdurig zieken is per saldo circa,3 miljoen lager gewaardeerd samenhangend met het gemiddeld afgenomen ziekteverzuim binnen Koraal Groep. De vermogensontwikkeling op totaalniveau voldoet aan de taakstelling en ambities van Koraal Groep. Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 11

ontwikkeling eigen vermogen, voorzieningen en langlopende schulden 1, 75, 5, 25,, 29 21 211 212 213 Eigen vermogen 29,2 37,2 4,3 43,5 46,4 Vo o rzieningen 2,8 4,3 6,5 13,5 2,3 Langlopende s chulden 74, 67, 59,5 54,1 48,6 Eigen vermogen V oorziening en Langlopende schulden Financieringspositie De leningportefeuille van Koraal Groep heeft ultimo 213 een omvang van circa 48,6 miljoen (212: 54,1 miljoen). In 213 is overeenkomstig de leningovereenkomsten 5,5 miljoen regulier afgelost. Er hebben geen vervroegde aflossingen plaatsgevonden. Voor 214 bedraagt de reguliere aflossingsverplichting 5,5 miljoen, welke onder de kortlopende schulden is opgenomen. In 213 heeft voor een lening met een totale waarde van 4,5 miljoen en een gemiddelde rentevoet van 4,2% herfinanciering plaats gevonden. Het nieuwe rentepercentages is afgesproken op 3,3% als gevolg waarvan de gemiddelde rentevoet van de totale leningportefeuille verder is gedaald naar 4,26% (212: 4,33%). Er zijn geen nieuwe leningen aangetrokken in 213. Van de totale leningportefeuille van Koraal Groep is circa 77% geborgd bij het Waarborgfonds voor de Zorgsector en het Ministerie van VWS. Ten behoeve van de sector onderwijs heeft Koraal Groep geen langlopende leningen afgesloten. Koraal Groep heeft ultimo boekjaar geen derivaten meer: een afgesloten rentecap met een hoofdsom van 5, miljoen en een uitoefenprijs van 4,5% voor het beperken van eventueel renterisico tijdens de nieuwbouw van Maasveld en herstructurering van de locatie Op de Bies is per 1 juli 213 afgelopen. Liquiditeitspositie De liquiditeitspositie de mate waarin Koraal Groep op korte termijn aan haar verplichtingen kan voldoen is verder verbeterd. De zogenaamde current ratio vlottende activa/vlottende passiva is toegenomen van,6 naar,7. Koraal Groep laat ook in 213 weer een positieve liquiditeitsontwikkeling zien. Dit heeft de organisatie in staat gesteld om o.a. de investeringen in de nieuwbouw Maasveld en de renovaties Op de Bies te financieren uit de interne kasstromen zodat externe financiering nog niet nodig is geweest. Ultimo 213 bedragen de liquide middelen 22,4 miljoen (212: 15,5 miljoen). In 214 12 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep

worden deze aangewend voor o.a. de financiering van de lopende nieuwbouwactiviteiten. Daarnaast ontstaat er naar verwachting een toegenomen liquiditeitsbehoefte samenhangend met de lopende reorganisatietrajecten alsook vanwege de verwachte wijzigingen in de bekostiging van de activiteiten samenhangend met eerder gememoreerde stelselwijzigingen. De liquiditeitsontwikkeling staat derhalve prominent op de agenda van het treasurycomite. In dat kader vindt op basis van de jaarcijfers 213, de meerjarenexploitatie en investeringsbegroting een herijking plaats van de liquiditeitsbehoefte en in overleg met treasuryadviseur nader vertaald in een eventuele financieringsbehoefte. Het treasurycomité heeft voorts in 213 haar aandacht gericht op de genoemde herfinancieringen, het onderhoud van de relatie met de financiers en waarborgfonds, de investeringsplanning en het aanpassen van de bedrijfsvoering vanwege de invoering van SEPA. Ultimo 213 is Koraal Groep SEPA-proof. Planning & Control Financieel gezond zijn en blijven gaat niet vanzelf. Zoals gezegd is een gezonde vermogenspositie noodzakelijk om de maatschappelijke taak goed uit te kunnen voeren. Belangrijk daarbij is dat de organisatie ook in staat is om een passend rendement te behalen. Koraal Groep heeft in haar algemeen financieel beleid als doelstelling opgenomen dat jaarlijks wordt gestreefd naar een positieve rendementsbijdrage per werkstichting van 1% van de totale opbrengsten. In de jaarlijks op te stellen kaderbrief voor het begrotingstraject is dit ook een belangrijke voorwaarde. Om te borgen dat ook de gewenste beheersing en (bij)sturing van de (financiële) bedrijfsvoering gericht op de realisatie van de organisatiedoelstellingen plaatsvindt, beschikt Koraal Groep over een management control systeem. Een belangrijk aspect daarvan betreft de rapportagecyclus. Middels een systeem van early warningrapportages wordt reeds bij aanvang van het boekjaar gemonitord in hoeverre de bedrijfsvoering in de pas loopt op majeure aspecten als de bezetting van de woongroep als ook de personele bezetting in relatie tot het formatieplaatsenplan. Met behulp van deze thermometerfunctie worden de Raad van Bestuur en Raad van Toezicht vroegtijdig geïnformeerd over de ontwikkeling in de bedrijfsvoering en kan beoordeeld worden of bijsturing noodzakelijk is. Daarnaast zijn maandrapportages per werkstichting en de zogenaamde Cockpitrapportages op concernniveau beschikbaar. Een belangrijk element in de maandrapportages is de jaarprognose welke op basis van voortschrijdend inzicht maandelijks wordt bijgesteld. Koraal Groep streeft continu naar verbetering in de (financiële) bedrijfsvoering. Ook in 213 zijn verbeteringen doorgevoerd zoals de invoering van een nieuw systeem voor het kas/bankboek van woongroepen. De implementatie heeft geleid tot efficiencyvoordelen door het automatiseren van een deel van de administratieve verwerking en daarmee ook tot gebruikersgemak voor zowel medewerkers op de financiële administratie als medewerkers op de woongroepen. Verder is een verbetering gerealiseerd door het automatiseren van de maandelijkse productieboeking uit het zorgregistratiesysteem naar de financiële administratie. Vermeldenswaardig is voorts dat Koraal Groep vanaf 213 de financiële administratie en de controlling van Het Driespan zelf uitvoert en niet meer uitbesteedt aan een extern onderwijsadministratiekantoor. Naast het behaalde kostenvoordeel is hiermee de planning & control cyclus in eigen hand gekomen hetgeen ten goede komt aan de beheersing en sturing van de onderwijsactiviteiten. Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 13

In 213 is Koraal Groep voor wat betreft de accountancydienstverlening gewisseld van huisaccountant. Ofschoon een dergelijke wisseling vaak extra aandacht vraagt van met name de financiële functie in de organisatie is Koraal Groep er trots op dat de accountant bij haar eerste interimcontrole constateert dat de organisatie fors heeft inzet op het professionaliseren van de planning & control cyclus en de organisatie beschikt over een goed ontwikkeld management control instrumentarium. De accountant heeft op basis van een beoordeling van de belangrijkste financieel administratieve bedrijfsprocessen gerapporteerd dat de kwaliteit van de interne beheersing van de bedrijfsprocessen in 213 van een hoog niveau is en dat de interne beheersing bijdraagt aan de betrouwbaarheid van de financiële informatievoorziening. Ook benoemt zij specifiek de wijze waarop Koraal Groep begin 213 haar relatie met de belastingdienst heeft geprofessionaliseerd middels het overeenkomen van een Convenant Horizontaal Toezicht. Naast een aantal meer operationele aandachtspunten zijn er echter ook een aantal verbetermogelijkheden benoemd zoals bijvoorbeeld het verder doorontwikkelen van de scenario- en gevoeligheidsanalyses in prognoses. Ook wordt aandacht gevraagd om het risicomanagementsysteem nog verder te verankeren in de planning & controlcyclus. Het inrichten en formaliseren van een fraudebeheersingssysteem wordt voorts sterk aanbevolen. Los van de constatering dat fraudebewustzijn in de organisatie voldoende aanwezig is wordt opgemerkt dat het fraudebeheersingssysteem zoals nog bij vele organisaties in de publieke sector nog fragmentarisch en ad hoc van karakter is. Naast de toetsing van de accountant heeft eind 213 evenals bij de werkstichtingen ook een externe audit plaatsgevonden op het kwaliteitsmanagementsysteem van de concern ondersteunende diensten waarbij is gekeken naar de Economische Administratie Dienst en de afdeling Huisvesting Vastgoed Ontwikkeling. Ook deze audit is succesvol verlopen. Risicomanagement Binnen Koraal Groep is aandacht voor risico s én kansen een continu thema. Risico s kunnen zich op vele fronten voordoen waarbij vaak een onderscheid kan worden gemaakt naar strategische risico s, operationele risico s in processen, financiële risico s, risico s rondom wet- en regelgeving en zeker ook specifiek risico s rondom individuele cliënten en leerlingen. Aandacht voor risicomanagement komt binnen Koraal Groep in praktische zin tot uitdrukking in (financiële) rapportages, begrotingen, business cases, het opstellen van een Risico Inventarisatie Evaluatie op cliëntniveau, de werkzaamheden van Koraal Inspect, het beheer van de verzekeringsportefeuille, de afstemming met de Belastingdienst in het kader van Horizontaal Toezicht, overleg met de toezichthouder en andere overleggremia, etc. Belangrijk daarbij is vooral ook het gedrag van medewerkers van laag tot hoog in de organisatie. In die zin voert het te ver om een uitputtende risico-analyse op te nemen. Organisatiebreed worden zoals genoemd maatregelen getroffen om risico s te inventariseren, te beheersen en ook kansen te kunnen verzilveren. Eén van de belangrijkste risico s voor Koraal Groep ligt de komende tijd op strategisch gebied: namelijk de mate waarin de organisatie succesvol zal blijken te zijn om in de sterk veranderende omgevingen binnen de jeugdzorg, het speciaal onderwijs en gehandicaptenzorg haar positie kan behouden, mee te bewegen en te innoveren. Op dat gebied lopen diverse initiatieven als nadere uitwerking van de herziening van de strategie begin 213. 14 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep

Investeringen Naast de exploitatie-uitgaven in het kader van de (jeugd)zorg-, onderwijs- en arbeidsintegratie-activiteiten investeert Koraal Groep ook jaarlijks ten behoeve van de diverse doelgroepen. De in omvang grootste investeringen hebben betrekking op het (zorg)vastgoed. Verder wordt geïnvesteerd in automatiseringsprojecten zowel in het kader van de optimalisatie van de bedrijfsvoering als ook ten behoeve van cliënten en leerlingen, in inventaris alsook in personeel in het kader van de eerder incidenteel ontvangen kwaliteitsmiddelen Langdurige Zorg. Vastgoed De invoering van een nieuw bekostigingssysteem voor zorgvastgoed de normatieve huisvestingscomponent (NHC) én de aangekondigde stelselwijzigingen maken dat Koraal Groep bijzondere aandacht laat uitgaan naar de terugverdiencapaciteit en dientengevolge de waardering van het zorgvastgoed. In 211 en 212 zijn in dat verband reeds noodzakelijke afwaarderingen op het vastgoed doorgevoerd en heeft een aanpassing van de afschrijvingstermijnen plaatsgevonden. Ook in 213 is de waardering van het vastgoed beoordeeld op basis van bedrijfswaardeberekeningen. Deze berekeningen geven inzicht in hoeverre op basis van toekomstige kasstromen samenhangend met de directe exploitatie van het vastgoed de boekwaarde van het vastgoed gedurende de resterende verwachte exploitatieduur kan worden terugverdiend. Hierbij is o.a. ook rekening gehouden met de effecten van het overgangsregime Normatieve Huisvestingscomponent in de periode 214-217 en zijn ook de laatste inzichten op basis van het strategisch vastgoedbeleid en de consequenties van de aangekondigde budgetkortingen in de Jeugdzorg en tariefkortingen in de gehandicaptenzorg meegenomen. Uitkomst van de bedrijfswaardeberekeningen is een afwaardering van het zorgvastgoed van circa 4, miljoen (212: 4,1 miljoen). Door de verwachte afbouw van intramurale plaatsen en lagere kapitaallastenvergoedingen komt de dekking van de meer algemene ondersteunende en in de regel minder courante gebouwen onder druk te staan. Zo heeft een verdere afwaardering plaatsgevonden van de boekwaarde van het hoofdgebouw van De Hondsberg (MFDC), de ondersteunende gebouwen op de centrumlocatie St. Anna en Op de Bies als ook het gebouw in Boxtel dat in gebruik is door Sterk in Werk en deels ook gezamenlijk wordt gebruikt ten behoeve van concernactiviteiten. Voorts is voorzichtigheidshalve een voorziening getroffen voor een aantal leegstaande te verkopen panden naar aanleiding van de uitvoering van het herhuisvestingplan St. Anna. De dekking van de afwaardering en voorziening heeft plaatsgevonden op basis van het positieve vastgoed resultaat (o.a. uit verkoop AWBZvastgoed, lagere kapitaallasten dan begroot en een hogere vergoeding normatieve huisvestingscomponent), een hoger dan begroot financieringsresultaat (o.a. vanwege een door de NZa hoger vastgesteld inflatievergoeding op het eigen vermogen i.c. totaal 2,88%), een bijdrage vanuit de werkstichting en de vrijval van een vastgoed gerelateerde voorziening De boekwaarde van het vastgoed van Koraal Groep bedraagt ultimo 213 113,4 miljoen (eind 212: 113,3 miljoen. De afdeling Huisvesting Vastgoed Ontwikkeling (HVO) beheert de vastgoedportefeuille. Deze bestaat met name uit vastgoed ten behoeve van de jeugdzorgactiviteiten (AWBZ en provinciaal bekostigd) en de gehandicaptenzorg (AWBZ). De onderwijsactiviteiten van Koraal Groep vinden plaats in gemeentelijke voorzieningen en staan niet op de balans van Koraal Groep gewaardeerd. De investeringen in vastgoed bedragen over 213 ruim 18,7 miljoen. De werkstichting Maasveld heeft in 213 fase 1 van de nieuwbouw Maasveld afgerond en 128 plaatsen in vijf nieuwe woongebouwen in Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 15

gebruik genomen. De totale investering bedroeg circa 16,2 miljoen en is binnen budget gerealiseerd. Daarnaast hebben de investeringen met name betrekking op de renovatie van de zogenaamde F- woningen in het kader van de herstructurering Op de Bies, de verbouwing van het aangekochte pand Roerzicht en diverse relatief kleine investeringen bij de overige werkstichtingen. Het in 213 aangekochte pand Roerzicht is ten behoeve van de zorgverlening van Gastenhof in Midden- en Noord-Limburg in het kader van de Maatschappelijke Dienstverlening (WMO). Er zijn in 213 vier panden verkocht met een totale boekwinst van circa,4 miljoen. In het kader van het uitgevoerde herhuisvestingsplan St. Anna zijn diverse woningen buiten gebruik gesteld welke door HVO in 214 verkocht gaan worden. Naast de boekwaarde is ook de WOZ-waarde relevant. De WOZ-waarde van het vastgoed bedraagt circa 126,6 miljoen volgens prijspeil 213 (212: 122,7 miljoen). In 213 is voor een bedrag ad 12,9 miljoen afgeschreven op het zorgvastgoed (212: 12,8 miljoen). Naast de afschrijvingen op basis van de langere NZa-afschrijvingstermijn is hierin ook begrepen de reeds begrote jaarlijkse aanpassing vanwege de omstandigheid dat bedrijfseconomisch gezien sprake is van kortere levensduren. Voorts is in lijn met 212 rekening gehouden met een versnelde afschrijving van de restant boekwaarde van de centrumlocatie Maasveld met circa,5 miljoen per jaar tot en met 216. Automatisering In 213 is voor ruim 1,4 miljoen in automatisering geïnvestereerd. In 213 is de zogenaamde stuurgroep BIM van start gegaan. Deze stuurgroep wordt vertegenwoordigd vanuit alle sectoren, de afdeling automatisering, de EAD en de Raad van Bestuur en heeft mede als doel om te beoordelen of diverse ICTambities passen binnen het strategisch ICT-beleid dat Koraal Groep voert. In 213 hebben investeringen plaats gevonden in de implementatie van een CRM-systeem welke ondersteunend is voor het stakeholdermanagement, de implementatie van een LeerManagementSysteem (E-learning in het kader van kennismanagement) en het besluit om een nieuw roosterpakket dat als pilot heeft gelopen bij werkstichting De La Salle verder uit te rollen over de andere werkstichtingen. Ook zijn er in 213 voorbereidingen getroffen voor het vervangen van de huidige verouderde kantoorautomatiseringsomgeving en de aanpassing van de telefonie bij een aantal werkstichtingen. Kwaliteitsmiddelen In 212 heeft Koraal Groep via een tijdelijke verhoging van de tarieven incidenteel extra middelen ontvangen in het kader van de kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg. Aanvankelijk was het de intentie bij het opstellen van het Convenant Investeringen Langdurige Zorg deze middelen voor langere tijd beschikbaar te stellen (211-medio 215). Naderhand is dit afgeschaald naar een eenmalige toekenning in 212. Koraal Groep heeft diverse initiatieven uitgevoerd van inzet van extra personeel tot opleidings- en scholingstrajecten. Voor een zorgvuldige inzet van de middelen in lijn met de ingediende initiatiefvoorstellen en de daarvoor benodigde tijdsinvestering heeft Koraal Groep in 213 afstemming gezocht met de zorgkantoren om de in 212 ontvangen middelen voor een deel ook over te hevelen naar 213. In 213 zijn deze middelen nagenoeg geheel ingezet. Voor de finale afronding van de initiatieven wordt een restant budget nog in 214 ingezet. 16 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep

Onze samenwerkingspartners Op het gebied van facilitaire dienstverlening werkt Koraal Groep nauw samen met het Vebego concern. Koraal Groep heeft haar facilitair bedrijf ondergebracht in de besloten vennootschap RIF Facility Management B.V. Assist Zorg Facility B.V., onderdeel van het Vebego-concern, participeert in deze vennootschap en heeft 49% van de aandelen in haar bezit. RIF Facility Management B.V. heeft samen met Vebego Facility Services B.V. de schoonmaakwerkzaamheden ondergebracht bij RIF Facility Services B.V. Beide dochtervennootschappen zijn gevestigd aan de Valkstraat 14 te Sittard-Geleen. Het totale resultaat na vennootschapsbelasting van het facilitair bedrijf RIF Facility Management B.V. bedraagt over 213 256. positief ten opzichte van een positief resultaat na belastingen ad 331. over 212. Dit lagere rendement is het gevolg van de door beide aandeelhouders in de begroting 213 goedgekeurde neerwaartse bijstelling van de rendementsdoelstelling 213. Het positieve resultaat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen welke eind 213,3 positief bedraagt. Voor 214 is een positief resultaat begroot van circa,3 miljoen. Het schoonmaakberijf RIF Facility Services B.V. realiseert over 213 een positief resultaat na belasting van 42. ten opzichte van een positief resultaat ad 49. over 212. Ultimo 213 bedraagt het eigen vermogen ruim,1 miljoen. Sterk in Werk heeft een 1% dochteronderneming, Sterk in Werk Projekten B.V. De activiteiten van deze vennootschap zijn gericht op het initiëren, ontwikkelen en exploiteren van activiteiten en projecten op het gebied van horeca, arbeidsparticipatie, innovatie en vrijetijdsbesteding en zijn relatief beperkt. Het positieve resultaat na belastingen bedraagt 2. en is toegevoegd aan het eigen vermogen. In onderstaande tabel zijn de dochterondernemingen weergegeven. Belang (direct) Eigen vermogen 31-12-213 Jaarresultaat 213 RIF Facility Management B.V. 51% 286. 256. RIF Facility Services B.V. 51% 138. 42. Sterk in Werk Projekten B.V. 1% 43. 2. Naast de samenwerking met Vebego rondom facilitaire dienstverlening heeft Koraal Groep zorginhoudelijk ook een samenwerking met Stichting Pluryn in de vorm van Stichting SeysCentra. Deze stichting opgericht in 212 richt zich vooral op de behandeling van zeer jonge kinderen met chronische voedselweigering en op het behandelen van verstandelijk beperkte kinderen die onzindelijk zijn. Beide organisaties hadden op beide aandachtgebieden al een behoorlijke staat van dienst. De directe aanleiding voor de samenvoeging is het feit dat de gezamenlijke stichting landelijk als last resort centrum gaat fungeren. Hierin wordt samengewerkt met de Universiteit van Nijmegen en Maastricht. Stichting Seys- Centra heeft op dit moment drie vestigingen: in Maastricht, Haarzuilens en Malden. In het tweede boekjaar van Stichting Seyscentra is er een positief resultaat behaald van 18.. Dit resultaat is geheel toegevoegd aan de eigen algemene reserve. De helft hiervan wordt via proportionele consolidatie opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Koraal Groep. Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep 17

Ten slotte wordt opgemerkt dat in 213 het faillissement van de failliet verklaarde Stichting Zwerfjongeren Limburg (SZL) definitief is afgewikkeld. Uit de afwikkeling van de boedel heeft Koraal Groep nog een slotuitkering ontvangen van circa,3 miljoen welke ten gunste van de exploitatie 213 is verantwoord. De aan deze stichting gelieerde rechtspersonen Stichting FTHSB, Stichting Lans en de Quality Food Services en Catering B.V. waarin overigens sinds een aantal jaren geen activiteiten meer hebben plaatsgevonden, worden in 214 formeel opgeheven en geliquideerd. Verwachtingen voor 214 en verder Reeds langer is de organisatie in voorbereiding om de consequenties van de invoering van de Wet Langdurige Zorg, de invoering van de Jeugdwet en Passend Onderwijs betekenis te geven. Gestart in 212 heeft Koraal Groep in 213 haar strategie vernieuwd. Hiermee geeft de organisatie de toekomst een nieuw gezicht. In strategiesessies bij de werkstichtingen zijn medewerkers geïnformeerd over de externe ontwikkelingen en de betekenis daarvan voor Koraal Groep. Ook zijn relevante stakeholders meegenomen in de wijze waarop Koraal Groep de toekomst ziet. Belangrijke thema s in de vernieuwde strategie zijn de aandacht voor het creëren van de juiste zorgrandvoorwaarden ( van zorgen voor naar zorgen dat ), het accent op eigen wensen, kracht van cliënten en betrokkenheid van het netwerk ondersteund door een samenhangend plan op alle levensdomeinen ( samenwerking en samenhang ), het verder optimaliseren van zowel de primaire als ondersteunende processen met als resultaat innovatie en slimmer en efficiënter werken ( meer voor minder ) en het verbreden, ontwikkelen en ontsluiten van kennis ( kennis en expertise). Met deze focus anticipeert en reageert Koraal Groep op de aanstaande ontwikkelingen die ook gepaard gaan met minder beschikbare middelen. In haar begroting 214 en het daarin opgenomen meerjarenperspectief 215-216 zijn de financiële consequenties van de aanstaande wijzigingen inzichtelijk gemaakt. Rekening houdend met de algemene uitgangspunten in het financieel beleidskader wordt op basis van de huidige inzichten rekening gehouden met een forse bezuinigingsopgave oplopend van circa 15 miljoen in 215 naar ruim 22,5 miljoen in 216. Per sector zijn de belangrijkste ontwikkelingen als volgt: Gehandicaptenzorg De werkstichtingen St. Anna, Maasveld en Op de Bies welke hun zorgverlening hebben ingericht op cliënten met een beperking en een langdurige zorgbehoefte, krijgen te maken met de invoering van de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Deze wet gaat per 1 januari 215 de huidige AWBZ vervangen. Uitgangspunt is dat de toegang tot de huidige AWBZ-voorzieningen wordt beperkt. Uitgangspunt wordt dat mensen met een hulpvraag (gehandicapten (en ouderen)) zo lang als mogelijk in de thuissituatie worden geholpen (vanuit de Wet Maatschappelijke Opvang (WMO)) en dat alleen wanneer dat niet mogelijk is en mensen intensieve langdurige (24-uurs) zorg nodig hebben een aanspraak kan worden gedaan op de WLZ. In de praktijk betekent dit dat enkel de zwaardere ZZP s voor een deel ZZP3 en hoger nog aanspraak kunnen maken op de zorg die onder de WLZ zal vallen. De cliëntpopulatie van de werkstichtingen bestaat voor een belangrijk deel uit deze cliëntengroep i.c. 9% heeft een ZZP4 of hoger. Het aantal cliënten met een lage ZZP1 en ZZP2 is zeer beperkt. Vanuit die optiek heeft de invoering van de WLZ los van bijvoorbeeld demografische factoren en marktontwikkeling naar verwachting op de korte/middenlange termijn relatief beperkte consequenties voor het cliëntenvolume van de werkstichtingen. Hiertegenover staat echter dat de wijzigingen in het stelsel gepaard gaan met een structurele korting van 5% (vanaf 217). Daarnaast moet al rekening worden gehouden met een extra korting op de intramurale basistarieven (NZa) oplopend van,8% in 214, 1% in 215 en 216 tot 1,25% in 18 Financieel Jaarverslag 213 Stichting Koraal Groep