Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting 1975-1976 13 910 Overzicht van de deelneming van de Staat in Nederlandse ondernemingen resp. in internationale instellingen per ultimo 1974 Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN 's-gravenhage, 6 mei 1976 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Hierbij heb ik de eer u overzichten te doen toekomen van de deelnemingen van de Staat in Nederlandse ondernemingen resp. in internationale instellingen ultimo 1974 met de resultaten en de winstuitkeringen over 1973 en 1974 (c.q. 1973/1974 en 1974/1975), beide voorzien van een toelichting. Tot dusverre werden overzichten als deze toegevoegd aan de jaarverslagen van de Algemene Rekenkamer. Op voorstel van de vaste Commissie voor de Rijksuitgaven uit de Tweede Kamer worden zij thans door dit ministerie opgesteld. De inrichting van de overzichten is overigens in hoofdzaak ongewijzigd. De Minister van Financiën, W. F. Duisenberg 3 vel Tweede Kamer, zitting 1975-1976,13 910, nr. 1 I

'S Overzicht van de deelnemingen van de Staat in Nederlandse ondernemingen uit. 1974 met de resultaten en winstuitkeringen over 1973 en 1974 Nrs. Omschrijving Deelneminge n van de Saldi winst- en verlies- Dividen dpercentages Staat ultimo 1974 rekeningen boekjaar gewone aandelen Nominale In % van 1973 1974 1973 1974 bedragen het geplaatste kapitaal Door de Staat ontvangen winstuitkeringen 1973 1974 Ondernemingen, welke over 1974 winst behaalden ' 1 De Nederlandsche Bank NV 2 NV Nederlandse Staatsmijnen (DSM) 3 NV Vuilafvoer Mij «VAM» 4 NV Luchthaven Schiphol 5 Stoomvaart Mij «Zeeland» (Kon. Ned. Postvaart NV) 6 CF-kantoor voor Staatsobligaties BV 7 NV Bank voor Nederlandsche Gemeenten 8 De Nationale Investeringsbank NV 9 Kon. Ned. Springstoffenfabrieken NV 10 NV Haven van Vlissingen 11 Nederlandsche Middenstandsbank NV 1 2 Kon. Ned. Hoogovens en Staalfabrieken NV 13 NV Nederlandse Gasunie 14 NV Administratiekantoor van aandelen Kon. Ned. Hoogovens en Staalfabrieken NV 15 NV Hollandse Signaalapparaten 16 AKZO NV 1 7 Eurometaal NV 18 Beneluxtunnel NV x f 1000 x f 1000 20 000 100 525 905 650100 500 000 100 184 500 518 000 14 15 5 409 100 343 346-1 29 880 76 14 341 1 571 5-2 914 70 636 726 12 15 3 60 - - - - 74 450 50 46 006 41 706 10 10 50 333 50 8013 8 580 454 4V4 1 000 50 145 213 7 10 275 35 823 292 14 14 34 345 29 40 722 44 081 654 754 74 412 29 101 329 189 961 20 26 40 000 10 72 022 80 200-2 10 5 2 2 5 250 8 12 364 17 266 12 12 2 658 291 494 380 091 6 20 14 000 70 V 2 96 23 1 582 2 021 f 1000 525 905 650 100 42 000 75 000 6 479 _ 350 437 3 260 3 260 2 265 2 265 70 100 39 39 2 125 2 574 13 620 19 326 3 300 8 000 420 630 151 532 - - Totaal 954 954 599 984 762 263

Nrs. Omschrijving Deelnemingen van de Staat ultimo 1974 Saldi winst- en verhesrekeningen boekjaar Dividendpercentages gewone aandelen Door de Staat ontvangen winstuitkeringen Nominale bedragen In % van het geplaatste kapitaal 1973 1974 1973 1974 1973 1974 Ondernemingen welke over 1974 verlies leden 19 NV Nederlandse Spoorwegen 20 NV Mij Overijsselsche kanalen 21 BV Beleggings- en Garantiemaatschappij voor duplicaten van buitenlandse effecten (BV Belga) 22 Domaniale Mijnmaatschappij NV 23 NV Luchthaven Eelde 24 NV Luchthaven Zuid-Limburg 25 NV Luchtvaartterrein Texel 26 Koninklijke Luchtvaart Maatschappij NV 27 Ultra Centrifuge Nederland NV 28 NV Nederlands Congresgebouw 29 NV Nederlandse Pijpleiding Maatschappij 30 Nederlandse Financierings Mij voor Ontwikkelingslanden NV (FMO) 31 NV Limburgsche Tramweg Mij (LTM) 32 NV Nederlandse Buurtvervoer Mij (NBM) 33 NV Nederlandse Tramweg Mij (NTM) 34 NV Ago Lignostone 35 NV Gereedschapswerktuigenindustrie Hembrug 306 795 100 3 000 100 20 100 2 380 99 7 365 81 5 346 81 343 65 356 844 70 2 200 55 5 000 50 2 500 50 2 543 50 2 400 40 1 200 10 450 10 100 9 5 000 100 55 338 1 76 603 197 239 31 31 4 043 2 262 1 545 1 750 928 1 236 59 63 53 921 65 366 11 444 1 878 9418 10 383 5 098 5 887 540 1 365 252 267 _ 2 _ 2 225 1 055 1 677 315 20 14 Totaal 703 486 20 14 Totaal-generaal 1 658 540 600 004 762 277 Voor de sub 6 genoemde BV was er noch winst noch verlies. Zie toelichting.

A. ALGEMENE TOELICHTING 1. Mutaties in de deelnemingen Het totaalbedrag van de deelnemingen van de Staat in het geplaatste aandelenkapitaal van de ondernemingen vermeerderde in 1974 met ca. f 220 min. tot f 1 658,5 min. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door een verhoging van het aandelenkapitaal van de NV Nederlandse Staatsmijnen met f 200 min. ten laste van de reserves. Voorts vond uitbreiding van de staatsdeelneming plaats bij: Kon. Ned. Hoogovens en Staalfabr. N.V. f 6,018 min. (zie hierna B-12) N.V. Ned. Spoorwegen f 5,238 min. (zie hierna B-19) N.V. Holl. Signaalapparaten f 1,750 min. (zie hierna B-15) Ned. Middenstandsbank N.V. f 1,632 min. (zie hierna B-11) N.V. Luchthaven schiphol f 0,300 min. AKZO N.V. f 0,140 min. (zie hierna B-16) terwijl nieuwe deelnemingen werden verworven in: N.V. Hembrug f 5,000 min. (zie hierna B-35) Beneluxtunnel N.V. f 0,023 min. (zie hierna B-18) 2. Saldi winst- en verliesrekeningen De voornaamste verbeteringen in de bedrijfsresultaten over 1974 deden zich voor bij: de N.V. Nederlandse Staatsmijnen (DSM) f 334 min. DeNederlandscheBankN.V. f 124 min. AKZO N.V. f 89 min. Kon. Ned. Hoogovens en Staalfabrieken N.V. f 89 min. Zoals blijkt uit de bijlage loopt het belang van de Staat bij deze ondernemingen sterk uiteen. Het getoonde netto verlies van de N.V. Nederlandse Spoorwegen nam toe van f 155 min. over 1973 tot f 177 min. over 1974. Bovendien steeg het rijkssubsidie van f 326 min. tot f 425 min. Hierbij wordt vermeld dat krachtens EEG-verordening 1191 dd. 26 juni 1969 het verlies op het personenvervoer bij de Spoorwegen geheel door de Staat dient te worden vergoed. De totale toename van het verlies ten opzichte van 1973 bedraagt dus f 121 min. Het verlies van de N.V. Nederlands Congresgebouw, verminderd met de daarin begrepen bedragen aan rente, afschrijvingen en erfpacht, komt voor rekening van de gemeente 's-gravenhage, welke eveneens de financieringslasten, behoudens een aandeel daarin van het Rijk, voor haar rekening neemt. 3. Door het Rijk ontvangen winstuitkeringen De winstuitkeringen namen toe van f 600 004 000 over 1973 tot f762 277 000 over 1974. Deze toeneming ten bedrage van f 162 273 000 wordt voornamelijk veroorzaakt door de winsten van: De Nederlandsche Bank N.V. (f 124,2 min.) en De N.V. Nederlandse Staatsmijnen (f 33,0 min.). B. TOELICHTING OP AFZONDERLIJKE POSTEN Onderstaande toelichting heeft, tenzij anders vermeld, betrekking op de cijfers over 1974. 2. Het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal is ten laste van de reserves verhoogd met f 200 min. tot f 500 min. en daarmede gebracht op het bedrag van het maatschappelijk kapitaal. Met ingang van 1974 wordt de winst niet meer berekend met toepassing van het beginsel van de vervangingswaarde, doch bepaald op basis van de historische kosten, hetgeen een belangrijke invloed heeft op het voor 1974 Tweede Kamer, zitting 1975-1976, 13 910, nr.

getoonde winstbedrag. Voor vergelijkingsdoeleinden is het analoog berekende winstbedrag over 1973 in de desbetreffende kolom opgenomen. 3. Op het geplaatste aandelenkapitaal ad f 5 410 000 is gestort f5 310 000, waarvan door de Staat f 5 309 000. 7. Op het geplaatste aandelenkapitaal ad f 148 900 000 is gestort f 65 351 000, waarvan door de Staat f 32 600 000. 11. Over f 125 000 preferente aandelen (belang van de Staat f 65 000) bedraagt het dividend 5%. In 1975 is naast het contante uitgekeerde dividend op gewone aandelen (7V2%) 5% in aandelen (ten laste van de agioreserve) uitgekeerd. In 1974 werd over 1973 naast het contante dividend ad 6'/2% eveneens 5% in aandelen uitgekeerd waardoor de deelneming in 1974 met f 1,632 min. werd vermeerderd. 12. Over f 105 000 prioriteitsaandelen (belang van de Staat f 30 000) bedraagt het dividend statutair 7%. Op de gewone aandelen is 26% contant uitgekeerd. De verhoging van de deelneming ten opzichte van ultimo 1973 bestaat uit: 10% dividend in aandelen over 1973 (t.l.v. de agioreserve) f 6 714 000 af: verkoop van niet royeerbare certificaten van aandelen f 696 000 f6 018 000 13. Behalve de Staat bezit de N.V. Nederlandse Staatsmijnen (waarvan de Staat enig aandeelhouder is ) nog f 160 min. nominaal aandelen in deze N.V. 14. Ten tijde van het samenstellen van dit overzicht was de jaarrekening over 1974 van deze vennootschap nog niet beschikbaar. 15. Het geplaatste aandelenkapitaal is met 50% verhoogd ten laste van de reserves. 16. Het dividend op de gewone aandelen (20%) werd geheel contant uitgekeerd. Over 1973 was de uitkering 6% contant en 5,55% in aandelen ten laste van de agioreserve (1 nieuw aandeel tegen 18 gewone aandelen), waardoor het aandelenbezit van de Staat in 1974 met f 140 000 werd uitgebreid. 18. Het aandeel in deze onderneming werd in 1974 verworven. Over 1973 en 1974 werd geen dividend uitgekeerd, daar de winsten werden aangewend tot compensatie van het verliessaldo uit voorgaande jaren. 19. Het aandelenkapitaal werd uitgebreid met f 5 238 000. Dezeuitbreiding houdt verband met het aandeel van het Rijk in de financiering van de aanleg van de Zoetermeerlijn. 21. De winstuitkeringen over 1973 en 1974 zijn geheel verrichtten laste van de garantiereserve. 22. Het resultaat betreft het boekjaar 1973/74. Eén gewoon aandeel is nog niet aan de Staat ter verzilvering aangeboden. De prioriteitsaandelen ten bedrage van nominaal f 20 000 zijn in handen van de - eveneens in het overzicht opgenomen - B.V. Belga. 26. De resultaten hebben betrekking op het boekjaar 1974/75. 29. Op het geplaatste aandelenkapitaal ad f 5 min. is gestort f 500 000, waarvan door de Staat f 250 000. 32. Per 1 januari 1973 werden alle activa en passiva van deze onderneming overgedragen aan de N.V. Vervoermaatschappij Centraal Nederland; hiertegenover ontving de NBM een bedrag van f 11 min. nominaal aandelen (55% van het geplaatste aandelenkapitaal) in laatstgenoemde vennootschap. De NBM heeft dus geen eigen bedrijfsvoering. Het verlies over 1973 en 1974 van de N.V. Vervoermaatschappij Centraal Nederland bedroeg na eliminatie van subsidies resp. f 19 205 200 en f 34 196 100. 33. Deze onderneming is een van de houdstermaatschappijen van de Friese Autobus Maatschappij «Fram» N.V., waarvan het verlies over 1973 en 1974 na eliminatie van subsidies resp. f 6 628 000 en f 13 727 700 bedraagt. De NTM heeft geen eigen bedrijfsvoering. 34. Ter voldoening van een schuld van deze N.V. aan het Ministerie van Economische Zaken werd in 1973 voor f 1 min. nominaal aan aandelen aan dit ministerie overgedragen, waarvan 9/10 deel voor de symbolische prijs T weede Kamer, zitting 1975-1976, 13 910, nr. 1 4

van f 1 per f 100 nominaal aan een Engelse maatschappij werd doorgeleverd. Het resultaat heeft betrekking op het boekjaar 1973/74. 35. Het geplaatste aandelenkapitaal ad f 5 000 000 was tot en met 31 december 1974 geheel in handen van het Staatsbedrijf Artillerie Inrichtingen en is per 1 januari 1975 overgegaan naar het Ministerie van Defensie. In verband hiermee is deze deelneming ultimo 1974 voor het eerst als rechtstreekse Staatsdeelneming opgenomen. Tweede Kamer, zitting 1975-1976, 13 910, nr. 1 5

Dl s Overzicht van de deelnemingen van de Staat in internationale instellingen Nrs. Omschrijving Deelnemingen van de Staat in het kapitaal uit. boekjaar 1974 c.q. 1974/1975 Saldi winst- en verliesrekeningen Door de Staat ontvangen winstuitkeringen nominaal bedrag in % v/h geplaatste kapitaal boekjaar 1973 boekjaar 1974 c.q. 1973/1974 c.q. 1974/1975 boekjaar 1973 boekjaar 1974 c.q. 1973/1974 c.q. 1974/1975 x f 1000 x f 1000 x f 1000 1 2 3 9 10 11 12 Internationaal Monetair Fonds, boekjaar 1 mei 30 april Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling, boekjaar 1 juli 30 juni Internationale Ontwikkelings Associatie, boekjaar 1 juii 30 juni: deelneming in het initiële kapitaal en de 1e t/m 3e aanvulling deelneming in de 4e aanvulling Aziatische Ontwikkelings Bank Europese Investeringsbank Afrikaans Ontwikkelingsfonds Internationale Financierings Maatschappij, boekjaar 1 juli 30 juni PT Indonesian Development Finance Company Development Finance Company of Kenya Ltd. Tanganyika Development Finance Company Ltd. Investment and Development Bank of Malawi Ltd. Eurochemie (Europese Maatschappij voor de Chemische Bewerking van bestraalde Reactor brandstof) SDR 700 000 2,39 S 592 300 2,32 $ s s RE RE 141080) 132 750 f 2 ' 86 27 500 1,20 118 500 5,85 4 000 4,96 $ 3 046 2,84 Rp. 1 600 000 50 K.Shs. 10 000 25 T.Shs. 10 000 25 MK 500 25 SDR 37 210 V SDR 9 656 V $ 215 765 S 274 971 11 842 8 020 s 15 657 $ 26 427 RE 6 110 RE 12314 RE 246 $ 5 938 $ 5 395 Rp. 66 570 Rp. 41480 K.Shs. 1 997 K.Shs. 2 348 T.Shs. 40 V T.Shs. 980 MK 4 MK 46 B.Fr. 123 750 6,92 B.Fr. 228 212 V B.Fr 28 657 V K.Shs. 400 K.Shs 400

A. ALGEMENE TOELICHTING Met betrekking tot de sub 1 t/m 4 genoemde instellingen vertegenwoordigen de SDR en de US Dollar in de kolom «Deelnemingen» elk de waarde van 0.888671 gram fijn goud, met uitzondering van het aandeel van de Staat in de zgn. 4e aanvulling op het kapitaal van de Internationale Ontwikkelings Associatie ten bedrage van $ 132,75 min. Voor de in 1974 tot stand gekomen 4e aanvulling (goedgekeurd bij de Rijkswet van 3 juli 1974, Stb. 393) is een vaste koers van US $ 1 = f 2,5323 aangewezen. Het in rekeneenheden (RE) uitgedrukte aandeel van de Staat in de Europese Investeringsbank (sub 5) heeft in 1974 de pariteit van 0,888671 gram fijn goud verlaten. De waardebepaling berust thans op een gewogen gemiddelde van de valuta's van de 9 lid-staten. Gebaseerd op wisselkoersen was ultimo 1974 de omrekeningskoers van de RE: RE 1 = f 3,13445. De pariteit van de RE van de bijdrage in het Afrikaans Ontwikkelingsfonds (sub 6) is bepaald op 0,81851265 gram fijn goud. Bij de overige bijdragen van de Staat (sub 7 tot en met 12) komen geen waarde-aanpassingen voor bij koersveranderingen. Ter oriëntering ten behoeve van de waardebepaling volgt hierna een overzicht van gepubliceerde midden- of passagekosten van de desbetreffende valuta's, ultimo 1974: sub 7 US Dollar - US$1 = f 2,5065 sub 8Rupiah - RP100 = f 0,60 sub 9 Kenia Shilling - K.Sh. 1 = f 0,351 sub 10 Tanzania Shilling - T.Sh. 1 = f 0,351 sub 11 Malawi Kwacha - M.K. 1 = f 2,981 sub 12 Belgische Frank - B.Fr. 100 = f 6,95 Voorde US Dollar voorkomende in de kolom «Saldi winst-en verliesrekeningen» is de hiervoor genoemde koers van US$1 = f 2,5065 overeenkomstig van toepassing. B. TOELICHTING OP AFZONDERLIJKE POSTEN 1. Het financiële beheer van de reservepositie in de Algemene Rekening van het Internationale Monetaire Fonds is krachtens overeenkomst van 17 mei 1972 overgedragen aan De Nederlandsche Bank. 2. De Staat heeft $ 59,23 min. of 10% van zijn aandeel in het geplaatste kapitaal gestort. 3. Het totaal van de in deze deelneming begrepen niet rentedragende, direct opeisbare schuldbewijzen bedroeg per 30 juni 1975 ca f 154,4 min. 4. De Staat heeft zich verplicht tot een storting van in totaal $ 8,8 min. De tot en met 31 december 1974 vervallen termijnen tot een bedrag van $ 7,7 min. zijn deels in contanten deels in de vorm van niet-rentedragende direct opeisbare schuldbewijzen door de Staat beschikbaar gesteld. De verplichting uit hoofde van deze schuldbewijzen bedroeg ultimo 1974 ca. f 10,2 min. In het kader van de onderhavige deelname wordt door de Staat deelgenomen in het Aziatische Ontwikkelingsfonds tot een bedrag van $ 11,125 min. waarvan de betaling zal plaatsvinden in de nationale valuta met als omrekeningskoers US $1 =f 2,53525. Toten met 31 december 1974 is twee-derde in de vorm van niet-rentedragende direct opeisbare schuldbewijzen beschikbaar gesteld (ca. f 18,8 min.). Daar geen verzilvering plaats vond, bedroeg de verplichting uit hoofde van deze schuldbewijzen ultimo 1974 eveneensca. f 18,8 min. 5. De Staat heeft RE 23,7 min. of 20% van zijn aandeel in het geplaatste kapitaal gestort. 6. Toten met 31 december 1974 zijn 2 termijnen tot een bedrag van ± RE 2,67 min. deels in contantendeels in de vorm van een niet-rentedragend direct opeisbaar schuldbewijs beschikbaar gesteld. De verplichting uit hoofde van dit schuldbewijs bedroeg ultimo 1974 ca. f 3,9 min. Het batig saldo ten bedrage van RE 246 000 heeft betrekking op de periode 1 augustus 1973 (de datum waarop het fonds met zijn activiteiten is gestart) tot en met 31 december 1974. Tweede Kamer, zitting 1975-1976, 13 910, nr. 1 7

8 t/m 11. De aandelen van de deelnemingen in de sub 8 t/m 11 genoemde instellingen staan op naam van de Nederlandse Financierings Maatschappij voor Ontwikkelingslanden NV (FMO), die in deze optreedt als trustee voor de Staat. Met betrekking tot de onder 8 en 11 genoemde instellingen heeft de Staat Rp. 1.200 min. resp. M.K. 325 000(75% resp. 65% van het aandeel in het geplaatste kapitaal) via de FMO gestort. Tweede Kamer, zitting 1975-1976, 13 910, nr. 1 8