Hoe werkt werk in 2028? Sprong of Droom? Samenva'ng)Inspira/edag)25)september)2014) Op 25 september 2014 hield FCB voor de leden van het bestuur en van de 3 cao-tafels de jaarlijkse inspiratiebijeenkomst. Dit keer in Beesd, in Het Nut: Maatschappij tot Nut van t Algemeen met een verkenning van Hoe Werkt Werk in 2028. De bijeenkomst werd opgestart met een terugblik: hoe keek men vanuit 1999 en 1986 naar nu. Verassend hoe onverwacht groot het verschil is en hoe precies men toen al een beeld had over het functioneren van de wereld van nu. Aukje Nauta heeft een dynamische presentatie gegeven over haar verwachtingen over de toekomst. Geen voorspellingen, maar ze heeft iedereen gevoed met haar observaties aangaande al bestaande trends. Door deze trends te extrapoleren tot 2028 heeft ze prikkelende Bright & Dark Futures gepresenteerd. Ter discussie zijn gekomen: Gaan we nog met 67 jaar met pensioen of werken we net zo lang door als we willen en kunnen. Welke technologische ontwikkelingen gaan mensenwerk overnemen en wat blijft mensenwerk. Gaan we naar sociaal ondernemerschap met minder regels vanuit de overheid of zal de regeldruk alleen maar toenemen? Met alle bagage van Aukje en de beelden over de branches W&MD, Jeugdzorg en Kinderopvang sprongen we in de tijd naar 2028 en deden we een verkenning aan de hand van twee hoofdvragen aangaande het sociale domein: 1) Hoe leven mensen (samen) anno 2028? 2) Hoe is werk dan georganiseerd? Het gesprek zorgde voor een aantal gelijkgestemde beelden over de toekomst en die kunnen ook nu al inspirerend en richtinggevend zijn Enkele conclusies waren: Vormen van sociale stimulering/ondersteuning gaan lokaal worden opgepakt en worden uitgevoerd door kleinere organisaties, zelfstandigen en woongroepen: groei van collectivisme. Meer autonomie bij de burger om te regelen wat hij/zij nodig heeft. De overheid biedt alleen de kaders en leveranciers krijgen ook meer autonomie. Deeleconomie is manifest aanwezig in samenleving Meer robotisering, maar tot hoever blijft een vraag. Er is ook twijfel of robotisering het menselijke wel of kan vervangen. Tot slot hebben de aanwezigen voor zichzelf een boodschap uit 2028 opgesteld om zichzelf nu al in hun werk aan die toekomst te kunnen herinneren.
Introductie Aukje Nauta ) Mij is gevraagd om tijdens de verkenning van Hoe werkt werk in 2028 de aanwezigen van inspiratie te voorzien. Om dit gefundeerd te kunnen doen ben ik uitgegaan van één van mijn favoriete boeken in dit genre: The Shift van Lynda Gratton. Gratton is geen rechtlijnige trendwatcher, maar laat zien dat de toekomst meerdere kanten op kan gaan, positief of negatief (Bright of Dark). Dat is afhankelijk van de keuzes die we nu maken. Zoals Nancy Duarte in een TEDx Talk zei: The future is not a place where we gonna go. It s a place that you get to create. Lynda Gratton schetst vijf krachten die de toekomst van werk bepalen. De krachten zijn hiernaast en hieronder kort toegelicht. Zo kunnen we verbeelden hoe de wereld van werk binnen het domein van zorg en dienstverlening in onze samenleving er in 2028 idealiter uitziet. En daardoor wordt helder welke eerste stappen we nu kunnen zetten om straks een mooie toekomst waar te maken. De presentatie heb ik ook in een paper uitgewerkt en die vind je aan het einde van deze samenvatting. Aukje Nauta Globalisering en Millieu Al zolang de mens leeft bepaalt de hoeveelheid energie die we tot onze beschikking hebben de snelheid waarmee we leven, de mate van contact en van reizen. Nu zijn we gedwongen kritisch naar energie te kijken en zal dat onze leven bepalen. Alle werelddelen willen gelijk delen in de beschikbare energie en daarmee wordt die schaarser dan ooit. Mensen gaan minder reizen en meer vanuit huis werken. Productie gaat meer lokaal plaatsvinden, ketens worden korter en transparant. Demografie Grote veranderingen: Baby Boomers gaan met pensioen. Baby Boomers nemen mee kennis en kunde mee. Langere levensverwachting: geboren na 2010: levensverwachting is meer dan 100 jaar. Nieuwe visie op pensioen en pensioenleeftijd. Maatschappelijke trends De mens anno 2015 is individualistisch en in staat in eigen behoeften te voorzien (met name ook door technologische ontwikkelingen). Niet meer gericht op in te lossen sociale verwachtingen, maar zelfsturend. Werken vanuit huis en vanuit kleine groepen, in netwerken. Mannen en vrouwen werken evenveel en even hard. Grens tussen betaald en onbetaald werk en tussen in loondienst en als zelfstandige verandert. Freelancers en reizende wereldwerknemers. Meer tijd voor vrienden, gezin en in de toekomst ook mantelzorg, vrijwilligerswerk. Technologie Meer dan 5 miljard mensen tegelijk online. Robots gaan nog meer werk van mensen overnemen. Nog veel meer informatie voorziening en beter toegankelijk. Meer ontmoetingen die alleen digitaal (holografisch) plaatsvinden. Zelf lerende computersystemen, wat gaan die bedenken?
Samenvatting Bright & Dark Future ) Demografie Technologie Maatschappelijke Trends Globalisering & Milieu Bright Future Er is veel meer mogelijk qua combinaties en transities van leren, werken, ontspannen, en vrijwilligerswerk, inclusief mantelzorg. Alleen een slimme creatieve voorhoede heeft werk, terwijl een steeds groter wordende groep achterblijft omdat ze nieuwe technologie niet hebben leren beheersen of robots hun werk hebben overgenomen. Het politiek maatschappelijk stelsel is nog complexer geworden met heel veel regeldruk en protocol. Het is letterlijk donker van de smog! Dark Future We stoppen mensen op basis van leeftijd (of andere demografische kenmerken) in hokjes van leren, werken en ontspannen. Iedereen is ingesteld op serial mastery. Leren is onderdeel van ieders werk geworden. We zijn ingesteld om maximaal kennis te delen met zoveel mogelijk mensen. We hebben kennis over nudging van goed gedrag volop geïmplementeerd waardoor sociaal ondernemerschap groeit en bloeit, en plat consumentisme, evenals frauduleuze praktijken tot een minimum zijn beperkt. Dankzij technologie en sociaal ondernemerschap, waarin mensen zich kunnen inzetten voor duurzaamheid, hebben we een omslag weten te maken in CO2 reductie en andere milieu indicatoren. Literatuur idee Rudi Westendorp, Oud worden zonder het te zijn Peter Diamandis en Steven Kotler, Abundance Adam Grant, Give and Take, Why helping others drives our success Naomi Klein, This changes everything Filmfragment Praktiserend dokter, honderd jaar Nanotechniek Ricardo Semler Low Carbon Innovations Zie einde samenvatting Zie einde samenvatting
Sprong naar 2028 Na de presentatie door Aukje Nauta verplaatsten we ons met een sprong in de tijd naar 2028. In subgroepen hebben de deelnemers in 2028 een verkenning uitgevoerd en hun beelden vastgelegd. Hoe leven mensen (samen) anno 2028? En hoe werkt dat dan, in wat we in 2014 nog kinderopvang, jeugdzorg en welzijn noemden? Dat waren de leidende vragen. In een gezamenlijk gesprek heeft Aukje Nauta haar beelden en de ideeën van alle groepen met deze verkenning samengevat. 1) Hoe leven mensen (samen) anno 2028? 2) Hoe is werk georganiseerd in 2028?
Resultaten discussie Arbeidsverhoudingen! De!burger/werkenden!hebben!meer!regie!om!het!voor!zichzelf!en!met!elkaar!te!regelen.! Overheid!biedt!de!mogelijkheid!voor!de!burger/werkenden!om!het!zo!te!regelen!als!hij/ zij!dat!wil.!overheid!organiseert!het!niet!zelf.! Burger/werkende!organiseert!ona=ankelijk!van!overheid!en!grote!bedrijven!wat!zij! nodig!hee>.! Machtsverschuiving!naar!samenwerkende!zelfstandigen.!! De)tendens)in)de)discussie)is)dat)de)overheid)zich)terugtrekt)en)dat)er)netwerken)van) zelfstandige)professionals)ontstaan.)ook)in)het)sociale)domein)wordt)er)lokaal)meer) georganiseerd)in)netwerken)op)basis)van)eigen)verantwoordelijkheid)en)zelfredzaamheid.! Techniek! Technologische!ontwikkelingen!ondersteunen!het!werk!in!het!sociale! domein,!maar!nemen!niet!over:!de!menselijke!maat!blij>!nodig.! Er!zijn!nog!veel!twijfels!over!de!reikwijdte!van!de!technologische! ontwikkelingen!in!het!sociale!domein,!over!het!gemak!en!de! bedreigingen.! Rondom!de!verwachBngen!van!roboBsering!op!het!sociale!domein!is! nog!veel!onbekend.!het!is!nodig!daarmee!aan!de!slag!te!gaan!om!het! niet!over!het!domein!heen!te!laten!komen.! Door!technologie!wordt!hulp!in!de!buurt!steeds!logischer.!Op!afstand! kan!met!hulpmiddelen!meer!hulp!en!service!en!van!hogere!kwaliteit! worden!geleverd!aan!die!hulp!in!de!buurt.! De)tendens)in)de)discussie)is)dat)techniek)aangewend)zou)moeten) worden)voor)verrijking,)kans)op)ontwikkeling)en)verbetering)van)de) kwaliteit)van)leven.)onzeker)bliji)wie)dit)stuurt)en)of)dit)lukt)of)dat)er) teveel)bedreigingen)blijven)bestaan.! Samenleving! Organiseren!van!zaken!in!het!sociale!domein!vindt!lokaal!plaats!en!bij!de!burger!zelf.! Elke!burger!doet!betaald!en!onbetaald!werk!om!op!die!manier!de!samenleving!te!laten! funcboneren!en!zichzelf!en!aderen!te!blijven!ontwikkelen.! Leren!doen!we!geïntegreerd!in!andere!acBviteiten.!De!mogelijkheid!om!te!kunnen!leren! ligt!albjd!onder!handbereik.! Ontwikkelen!komt!meer!in!de!plaats!van!onderwijs,!dus!levenslang!in!plaats!van!tot!het! einde!van!de!schoolcarrière.!! De!deeleconomie!is!de!basis,!daarbinnen!regelmogelijkheden!voor!iedereen.! De)tendens)in)de)discussie)is)dat)coFcrea/e)in)het)hele)sociale)domein)de)kern)van) ontwikkeling)zal)worden.)grenzen)tussen)groepen,)leeiijdsklassen,)soorten)van)ac/viteiten) en)mate)van)professionaliteit)verdwijnen)deels)en)krijgen)een)andere)verhouding.)produc/e) en)ontwikkeling)en)ontspanning)en)verzorging)lopen)parallel,)maar)met)verschillende) intensiteit)door)alle)levensfasen.! Wat)is)er)in)2028)geworden)van)wat)we)in)2014)Welzijn,)Jeugdzorg)en)Kinderopvang) noemde?! CoöperaBeve!vormen!van!professionals!samen!met!burgers!en!cliënten!zullen!langzamerhand!de!plaats!in! nemen!van!professionele!organisabes!en!overheden.! IntegraBe!van!kinderopvang!en!jongerenwerk!met!onderwijs!maakt!prevenBeve!zorg!zo!sterk!dat!er! minder!jeugdzorg!nodig!is.! In!wijken!organiseert!men!de!samenleving!en!de!integrale!zorg!en!sBmulansen!zo!dat!dit!de!brede! parbcipabesamenleving!mogelijk!maakt.! Er!zijn!minder!belangenorganisaBes!nodig,!want!de!vormgeving!van!het!werk!en!de!voorwaarden!die! daarbij!horen!vinden!plaats!in!interacbe!tussen!netwerkende!professional,!cliënt!en!(nieuwe!vorm!van)! werkgever.! Ondernemende!organisaBes!creëren!welzijn!doordat!sociale!ondernemingen!de!kern!van!het!economisch! bestel!worden.! Door!vergrijzing!en!versterkte!noodzaak!voor!kwaliteit!blij>!professionaliteit!in!ontwikkeling!en!wil!men! zich!ook!steeds!verder!ontwikkelen.! De)tendens)in)de)discussie)is)dat)het)karakter)van)wat)in)2014)welzijn,)jeugdzorg)en)kinderopvang)was,)danig) zal)zijn)veranderd)in)2028.)de)kern)ervan:)mensen)laten)par/ciperen,)bieden)van)ontwikkelingskansen)en)van) steun)om)dan)juist)een)fundamentele)basis)in)de)gehele)maatschappij)zijn.!
Bijlagen Paper Aukje Nauta www.centalis.nl/fcb_nauta.pdf Literatuurlijst www.centalis.nl/fcb_literatuurlijst.pdf Filmfragmentenlijst www.centalis.nl/fcb_filmfragmentenlijst.pdf