Psychologie in het vertrouwenswerk Woensdag 18 april 2018 9.30-16.00 uur Eenhoorn, Amersfoort Conferentie voor contact- en vertrouwenspersonen in het primair onderwijs
Psychologie in het vertrouwenswerk Dit jaar staat de conferentie voor vertrouwenspersonen in het teken van psychologie in relatie tot het vertrouwenswerk. Psychologische aspecten zijn medeverantwoordelijk voor ons denken, voelen en handelen. Dat geldt ook voor u als vertrouwenspersoon en de manier waarop u omgaat met een klagende leerling of ouder. Tijdens de conferentie zoomen we in op de mens achter de vertrouwenspersoon, met zijn eigen persoonlijkheid, eigen ideeën en eigen gevoelens en opvattingen over veiligheid, vertrouwen en verantwoordelijkheid. De dag bestaat uit een plenaire lezing en een interactief gedeelte in de ochtend, waarin psychologie in relatie tot het vertrouwenswerk centraal staat. Na de lunch volgt u twee workshops die oefenmomenten bieden om de psychologische aspecten te ontdekken die op u en uw werk van invloed zijn. De kennis en ervaringen die u opdoet tijdens deze dag helpen u om uw rol als begeleider van de klager verder te professionaliseren. Voor wie? Bent u contactpersoon, interne of externe vertrouwenspersoon en werkt u in het primair onderwijs? Dan heten we u van harte welkom bij deze conferentie. In deze uitnodiging gebruiken we gemakshalve de term vertrouwenspersoon voor iedereen met een vertrouwensfunctie in het onderwijs. De dag is zowel voor de beginnende als de ervaren vertrouwenspersoon interessant. Kom ook en spijker uw kennis bij, oefen met de praktijk en wissel ervaringen uit met collega s. 2
Hoezo psychologie? We starten de dag met een korte plenaire inleiding getiteld Hoezo psychologie? als introductie op het thema van de conferentie. U hoort wat het belang is van aandacht voor psychologie in het vertrouwenswerk. Geheimen onthuld De plenaire lezing wordt verzorgd door gastspreker dr. Andreas Wismeijer, psycholoog en auteur van het boek Het geheimen protocol. Tijdens zijn interactieve lezing onthult hij de psychologische mechanismen die een rol spelen bij geheimen. Waarom en hoe houden mensen iets geheim? Wat zijn de voor- en nadelen van het hebben van geheimen? Als een kind een geheim met u deelt of een collega u in vertrouwen neemt, doet dat iets met u als persoon. Dr. Wismeijer gaat in op de invloed van geheimen in relatie tot jezelf, de klager en anderen, en de gevolgen van geheimen. Psycholoog dr. Andreas Wismeijer Auteur van het boek Het geheimen protocol Docent aan Tilburg University en Visiting Associate Professor aan Nyenrode Business Universiteit Geheimen in mijn praktijk De confronterende en prikkelende lezing van dr. Wismeijer geeft stof tot nadenken. Misschien heeft u te maken gehad met geheimen in uw werk of vraagt u zich af hoe u moet omgaan met andermans geheimen? Wat doen geheimen met u en heeft u eigenlijk wel geheimhouding? Na de pauze krijgt u de gelegen- 3
heid om over deze dilemma s na te denken en met anderen van gedachten te wisselen. Dit helpt u een scherper beeld te krijgen van wat geheimen voor het vertrouwenswerk betekenen en hoe u hier professioneel mee om kunt gaan. Workshops Na de lunch volgt u twee workshops, waarbij u kunt kiezen uit een gevarieerd aanbod waarin veel aandacht is voor psychologie in relatie tot het vertrouwenswerk. De workshops Dynamisch reflecteren en Psychologische gespreksvoering geven u inzicht in uw psyche. U reflecteert en wordt zich bewust van wat gesprekken met klagers met u doen. Wilt u liever graven in de psyche van anderen en u verdiepen in de klagende ouder of een leerling? Kies dan voor De psychologie van kindergeheimen en Psychologie van de klagende ouder. De workshop Macht als wieg voor machtsmisbruik is interessant als u meer wilt weten over de psychologie van macht. Of als u machtsmisbruik in uw school ervaart of herkent. Vertrouwenspersoon met een sausje van coaching is voor diegene die wil ontdekken wat de mogelijkheden zijn van het inzetten van coachende vaardigheden bij de begeleiding van klagers. Basiskennis voor starters behandelt het takenpakket van de vertrouwenspersoon en de verplichte kaders waarbinnen u uw werk doet. Basishouding en begeleidingsvaardigheden voor starters focust op de professionele begeleiding van klagers. Beide workshops zijn speciaal voor beginnende vertrouwenspersonen. Ze duren twee rondes, zodat u voldoende tijd heeft om kennis op te doen en te oefenen met praktijksituaties. 4
Programma 9.00-9.30 uur Ontvangst 9.30-11.15 uur Welkom 11.15-11.45 uur Pauze Hoezo psychologie? Giti Bán en Frank Brouwer, Stichting School & Veiligheid Geheimen onthuld dr. Andreas Wismeijer 11.45-12.15 uur Geheimen in mijn praktijk Giti Bán en Frank Brouwer, Stichting School & Veiligheid 12.15-13.15 uur Lunch 13.15-14.30 uur Eerste workshopronde 14.30-14.45 uur Pauze 14.45-16.00 uur Tweede workshopronde
Workshops 1. Dynamisch reflecteren Corma Ruijgrok, trainer, coach en opleider Archimedes lerarenopleiding Als vertrouwenspersoon beïnvloedt u de klager en de vervolgstappen die de klager neemt. Hier bent u zich niet altijd van bewust. Tijdens deze workshop oefent u aan de hand van een casus met het zogenaamde vierstoelenmodel. Dit model is onder andere gebaseerd op de ontwikkelingspsychologie. U leert stil te staan bij uw gevoelens en gedachten. In hoeverre werken die beperkend of verruimend in de professionele contacten met klagers? Werken met het vierstoelenmodel is speels en interactief, bevordert zelfsturing en leert u om de focus van het probleem naar de ontwikkeling te verleggen. 2. Psychologische gespreksvoering Nel Hendriks, psycholoog en docent Hogeschool Viaa Een gesprek voeren is niet zo simpel als het lijkt. Vaak denken we goed te kunnen luisteren, maar doen en kunnen we dat echt? Wordt het gesprek beïnvloed door met wie u praat? Een leerling, collega of ouder? Welk doel en belang heeft u zelf als vertrouwenspersoon in een gesprek? En is dat hetzelfde als dat van de klager? Tijdens deze workshop gaan we vanuit de psychologie aan de slag met het bewust worden van specifieke interactiepatronen tussen u en de klager. Na een korte theoretische inleiding passen we die kennis toe op de praktijk van het vertrouwenswerk. 3. Vertrouwenspersoon met een sausje van coaching Marga Kelbling-Henneke, vertrouwenspersoon, trainer, supervisor en coach De vertrouwenspersoon is geen coach. Wel kunnen coachende vaardigheden helpen om de klagende ouder of collega inzicht te geven in zijn eigen gedrag en zijn zelfoplossend vermogen te vergroten. Deze workshop start met een korte introductie over coaching. Door middel van casuïstiek oefent u hoe u coachend een klager kunt ondersteunen in het maken van eigen keuzes. U ervaart waar de grenzen liggen van een coachende vertrouwenspersoon en wat de valkuilen én uitdagingen zijn. 6
4. De psychologie van kindergeheimen Inge van der Brugge, kinderpsycholoog Vanaf een jaar of acht geldt dat het voor kinderen heel normaal is om een geheim te hebben. Leuke geheimen zijn op een positieve manier spannend. Nare geheimen zorgen voor slapeloze nachten, angst of buikpijn. Denk aan een kind dat gepest wordt of een kind dat de aanrakingen van de leerkracht niet prettig vindt, maar dit aan niemand durft te vertellen. Toch wagen sommige kinderen de stap naar een vertrouwenspersoon om hun geheim te delen, met als startzin: U mag het aan niemand vertellen Tijdens deze workshop denken we met elkaar na over kindergeheimen. Hoe komt het dat kinderen graag geheimen hebben? Is dat nuttig? Hoe kun je vertrouwen geven aan een kind en hem of haar helpen het geheim te delen en de angst eromheen te doorbreken? En hoe betrek je anderen als dit nodig is? 7
5. Psychologie van de klagende ouder Drs. Marja Klaver, psycholoog/ andragoog De klagende ouder is geen onbekende in het primair onderwijs. Elke school krijgt hiermee te maken. Een verschil van inzicht, een ouder die zich niet gehoord voelt of een verstoorde relatie tussen een leerkracht en een ouder: het kan zomaar leiden tot een klacht. Tijdens deze workshop gaat u actief aan de slag met een casus van een klagende ouder. Daarbij zet u de bril op van een psycholoog. U onderzoekt wat deze ouder verdrietig, boos of bang maakt en leert emoties van de ouder (h)erkennen. U oefent hoe u bij de kern van de klacht komt en ervaart wat het effect daarvan is. Wanneer de ouder zich werkelijk gehoord en begrepen voelt, is de kans groot dat er ruimte ontstaat om naar oplossingen te zoeken. 8
6. Macht als wieg voor machtsmisbruik Marja Jeanson-Banning MSc, vertrouwenspersoon en organisatiepsycholoog Een ouder die via de vertrouwenspersoon iets wil afdwingen. Een leerling die zich benadeeld voelt door de leerkracht. Onrust in het team door het gedrag van de directeur. Zomaar wat voorbeelden uit de praktijk waar u als vertrouwenspersoon mee te maken kunt krijgen. Vaak spelen macht en een gevoel van rechtvaardigheid een rol. Dat gaat meestal ook gepaard met emoties die hoog kunnen oplopen. Tijdens deze workshop krijgt u inzicht in de psychologische werking van machtsverschillen. Ook de invloed en beleving van rechtvaardigheid komt aan bod. Waarom vindt een leerling iets oneerlijk? We passen de verworven inzichten meteen toe op situaties uit uw praktijk. LET OP: Als u voor workshop 7 of workshop 8 kiest, volgt u in de middag één workshop die twee workshoprondes duurt. 7. Basiskennis voor starters Frank Brouwer, Stichting School & Veiligheid Bent u startende vertrouwenspersoon en heeft u nog geen opleiding? Doe dan mee met deze extra lange workshop. U krijgt tijdens de workshop alle noodzakelijke basiskennis aangereikt die nodig is voor een adequate uitvoering van het vertrouwenswerk. We gaan in op uw takenpakket en de (wettelijke) kaders waarbinnen u uw functie uitoefent. Er wordt veel met voorbeelden gewerkt en geoefend met casussen, zodat u de verworven kennis gelijk aan de vastgestelde kaders kunt toetsen. 8. Basishouding en begeleidingsvaardigheden voor starters Giti Bán, Stichting School & Veiligheid Bent u startende vertrouwenspersoon en heeft u nog niet veel ervaring met klachten? Dan is deze twee rondes durende workshop geschikt voor u. Theorie en oefeningen gaan in deze workshop hand in hand. Tijdens de workshop leert u hoe u in het eerste gesprek de klager professioneel begeleidt en hoe u een juiste klachtanalyse maakt. U oefent met gesprekstechnieken en het stellen van de juiste vragen. We focussen ook op uw basishouding, met aandacht voor reflectie, bewustwording en vertrouwen. 9
Prijs Deelname aan de conferentie bedraagt 249,- per persoon, inclusief lunch en deelnemersmateriaal. Inschrijven Via www.schoolenveiligheid.nl kunt u zich online inschrijven. De inschrijving sluit op 30 maart 2018.* U ontvangt uiterlijk een week voor aanvang van de conferentie een bevestiging van deelname met een routebeschrijving. De factuur wordt apart toegestuurd. *Annulering van een inschrijving dient schriftelijk te gebeuren door een mail te sturen naar conferenties@schoolenveiligheid.nl. U kunt kosteloos annuleren tot twee weken voor aanvang van de conferentie. Daarna bent u de volledige deelnemersbijdrage verschuldigd. In geval van verhindering kan een collega gebruikmaken van uw inschrijving. 10
COLOFON Stichting School & Veiligheid Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht 030 285 65 31 info@schoolenveiligheid.nl www.schoolenveiligheid.nl Helpdesk 030 285 66 16, helpdesk@schoolenveiligheid.nl (schooldagen 9.00-16.00 uur) Beeld Hans Slegers, in opdracht van Stichting School & Veiligheid Vormgeving Caro Grafico Grafisch Ontwerp Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat.
www.schoolenveiligheid.nl