Uitnodiging. Van poppenhoek tot smartphone. Seksueel grensoverschrijdend gedrag van leerlingen

Transcriptie

1 Uitnodiging Conferentie voor contact- en vertrouwenspersonen in het basisonderwijs Seksueel grensoverschrijdend gedrag van leerlingen Van poppenhoek tot smartphone woensdag 2 april uur De Eenhoorn/Regardz Amersfoort Project Preventie Seksuele Intimidatie

2 PPSI Zwarte Woud SJ Utrecht ppsi@schoolenveiligheid.nl PPSI ondersteunt, in opdracht van het Ministerie van OCW, scholen bij het bevorderen van de sociale veiligheid. PPSI is onderdeel van Centrum School en Veiligheid. Project Preventie Seksuele Intimidatie

3 Seksueel grensoverschrijdend gedrag Dit jaar staat op de jaarlijkse PPSI-conferentie voor het primair onderwijs seksueel grensoverschrijdend gedrag van leerlingen centraal. Dan rijst meteen de vraag: Wanneer is er eigenlijk sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag en hoe herkennen we dit? Dat blijkt niet altijd makkelijk, zo laat de praktijk ons zien. Gedrag van kleuters wordt soms bestempeld als seksueel grensoverschrijdend, terwijl het hoort bij de normale ontwikkeling van kinderen. Met alle negatieve gevolgen van dien voor de betrokken leerlingen, ouders en school. Andere keren wordt seksueel grensoverschrijdend gedrag niet opgemerkt omdat het zich buiten het zicht van volwassenen afspeelt, bijvoorbeeld via sociale media of smartphones. Deze week ontvingen we op school twee klachten van ouders. Hun kinderen zitten in de onderbouw en de ouders vinden dat hun kinderen slachtoffers zijn van seksuele handelingen door een klasgenoot. Hij heeft hen bekeken en betast in hun kruis (PPSI-helpdesk 2013) Via WhatsApp hebben leerlingen van onze school een foto van een klasgenoot rondgestuurd waarop haar blote billen zichtbaar zijn. De leerlingen hebben gezegd dat het maar een geintje was. De leerling in kwestie durft niet meer naar school (PPSI-helpdesk 2013) In het ochtendprogramma komt het herkennen van seksueel grensoverschrijdend gedrag van kinderen uitgebreid aan de orde. Daarnaast hoort u hoe u adequaat ingrijpt bij een incident. Want een ding is zeker: niets doen bij een incident rond seksueel grensoverschrijdend gedrag leidt in bijna alle gevallen tot escalatie. Naast herkennen en ingrijpen is het de verantwoordelijkheid van de schooldirectie om preventieve maatregelen te nemen om een veilige omgeving te bieden voor alle leerlingen en medewerkers op school. U als vertrouwenspersoon speelt daarbij een belangrijke rol. Tijdens de workshops in de middag ervaart u hoe u uw preventieve en beleidsadviserende taken vorm kunt geven en direct in kunt zetten in de praktijk. 3

4 Inleidingen Grenzen stellen aan gedrag: wapper met de vlag! Tijdens de eerste lezing in de ochtend kijkt Karen de Wilde van Sensoa samen met u naar gedragingen van kinderen en behandelt zij de vraag: Wanneer spreken we van seksueel grensoverschrijdend gedrag en hoe kunnen we dit gedrag herkennen? Dit doet ze aan de hand van het vlaggensysteem. Een methodiek die is ontwikkeld door Sensoa samen met MOVISIE om seksueel gezond én seksueel grensoverschrijdend gedrag van kinderen en jongeren te duiden en bij te sturen. U ervaart hoe u het vlaggensysteem als pedagogische interventie kunt inzetten om seksueel grensoverschrijdend gedrag bij leerlingen bespreekbaar maken. vaker is dat een smartphone met toegang tot internet. Voor kinderen meestal leuk. Voor scholen soms ook lastig. Bijvoorbeeld wanneer leerlingen zich schuldig maken aan óf slachtoffer worden van grensoverschrijdend (seksueel) gedrag via sociale media. Tijdens deze lezing krijgt u tips en informatie over positief gebruik van smartphones, het nemen van preventieve maatregelen en wat u kunt doen als zich een incident op school voordoet. Workshops In de middag kunt u twee workshops kiezen waarin dieper wordt ingegaan op de thematiek van de ochtend. Tijdens de workshops staat de praktijk van het vertrouwenswerk centraal. Onbegrensd: smartphones in het basisonderwijs Bamber Delver, directeur van de Nationale Academie voor Media en Maatschappij, neemt ons mee in de online wereld van kinderen op de basisschool. Steeds meer jonge kinderen hebben een mobieltje en steeds Voor wie? Voor contact- en vertrouwenspersonen en hun directeuren die blijvend werk willen maken van een sociaal veilige school. 4

5 Mededelingenbord Programma uur Ontvangst uur Ontvangst & Materialenmarkt uur Welkom uur Welkom Klaas Hiemstra, Centrum School en Veiligheid 'Pestkop-apenkop' Lezing Patrick van Veen, Apemanagment VOF Grenzen stellen aan gedrag: wapper met de vlag! Karen de Wilde, Koffiepauze Sensoa Lezing Op zijn kop door krantenkoppen Onbegrensd: Anke smartphones Visser, APSin het basisonderwijs Bamber Delver, Nationale Academie voor Media en Maatschappij uur Lunch Materialenmarkt uur Lunch & Materialenmarkt uur Eerste ronde workshops uur Eerste ronde workshops uur Theepauze uur Theepauze uur Tweede ronde workshops uur Tweede ronde workshops

6 Workshops Sociale media: de leerling als 1. expert 2. Niels Baas, Cyberpesten de Baas Strafbare vormen van gebruik van sociale media Nicole Tillie, Politie IJsselland Leerlingen hebben ten opzichte van volwassenen een voorsprong in kennis en ervaring wat betreft het gebruik van internet, smartphones en sociale media. Zij zijn de experts. Wij kunnen op dat gebied veel van hen leren. Hoe u ideeën en tips van kinderen kunt inzetten in het voorkomen en aanpakken van misbruik van sociale media, leert u tijdens deze workshop. Ook op de basisschool komt het voor dat bij misbruik van sociale media niet alleen persoonlijke, maar ook de wettelijke grenzen zijn overschreden. In deze workshop krijgt u informatie uit de eerste hand over strafbare feiten in relatie tot sociale media en hoe scholen daarmee om moeten gaan. 6

7 Professioneel handelen bij een 3. crisis situatie 4. Irma van Hezewijk, Fontys Fides, onderwijsadviseur Meidenvenijn: leren zien en aanpakken Pierre Pas, Cycloop In deze workshop neemt een van de auteurs van het draaiboek Moet iedereen het weten? u mee langs de route van de afhandeling van een crisissituatie over seksueel misbruik op school. Dit doet zij aan de hand van een waar gebeurd verhaal. Door te weten welke stappen u moet nemen bij een dergelijk incident bent u voorbereid mocht uw school een dergelijk voorval treffen. Meidenvenijn pesten en ruzie tussen meiden onderling is lastig om te zien. In deze workshop leert u via de bril van een kenner kijken naar meidenvenijn. Aan de hand van praktijkvoorbeelden krijgt u als interne vertrouwenspersoon praktische handvatten aangereikt om meidenvenijn op uw school te herkennen en vervolgens bespreekbaar te maken en aan te pakken. 7

8 5. 6. Voorlichting geven met behulp van kinderboeken Rinske Tuinstra, leesconsulente bibliotheek Den Bosch Als u voorlichting wilt geven aan kinderen over uw functie als vertrouwenspersoon of over het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag, is het gebruik van kinderboeken een handig hulpmiddel. In deze workshop gaat u samen met een leesconsulente de mogelijkheden onderzoeken hoe u dat het beste kunt doen. Tevens krijgt u een boekenlijst met bruikbare boeken om het onderwerp ongewenst gedrag te kunnen bespreken in de klas. Seksuele ontwikkeling van kinderen en de rol van de vertrouwens persoon Klaas Hiemstra, Centrum School en Veiligheid & Ineke van der Vlugt, programmacoördinator Rutgers WPF Uit de praktijksituaties die bij de PPSI-helpdesk binnenkomen, blijkt dat er vaak te weinig kennis is over de seksuele ontwikkeling van kinderen en wat daarbij normaal is en wat niet. Deze onwetendheid zorgt geregeld voor klachten en zelfs tot crisissituaties op school. In deze workshop gaan we de seksuele ontwikkeling van kinderen van 4 tot 12 jaar onder de loep nemen. Hoe verloopt de seksuele ontwikkeling? Wat is normaal seksueel gedrag? Wat kunt u als vertrouwenspersoon betekenen in het voorkomen en behandelen van klachten hierover? 8

9 Met het vlaggensysteem grenzen 7. herkennen 8. Anoushka Boet, Movisie Een klacht van ouders Corien van Driessen, trainingsacteur In deze workshop oefent u om seksueel grensoverschrijdend gedrag te herkennen en de grens tussen acceptabel en onacceptabel gedrag door een vlaggensysteem aan te duiden. Deze methode helpt u te handelen als leerlingen in situaties terechtkomen waarin zij grensoverschrijdend gedrag vertonen of als er gevaar is dat ze daar belanden. U kunt dit systeem in uw school introduceren als mogelijk preventie-instrument om gedragsoverschrijdingen te signaleren en vervolgens bespreekbaar te maken en te corrigeren. De vertrouwenspersoon heeft als taak klagende ouders op te vangen en te begeleiden. Vaak zitten ouders die een klacht hebben vol emoties. Omgaan met geëmotioneerde ouders vraagt kennis en een professionele houding. In deze workshop oefent u met een acteur om emotionele ouders op te vangen. U krijgt feedback op uw vaardigheden, zodat u leert welke interventies wel en welke minder werken bij geëmotioneerde klagers. 9

10 Basics Taakverdeling bij een klacht Bianca van Os, PPSI Carolien Wicherson en Adriaenstje Tadema, GGD Fryslân Bent u een beginnende interne vertrouwenspersoon? Dan is deze workshop iets voor u. Naast basiskennis over taken van de vertrouwenspersoon en wettelijke kaders krijgt u antwoord op vragen als: Voor welke klachten ben ik aangesteld? Hoe vang ik de klager op? Welke vervolgstappen zijn er? Wie moet ik informeren? Ook gaat u aan de slag met de praktijk aan de hand van een casus. Er komt een klacht bij u binnen over seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen twee leerlingen. En dan? Twee externe vertrouwenspersonen maken u deelgenoot van hun ervaringen toen zij te maken kregen met een dergelijke klacht. Wat kan/hoort de school te doen? Wat is de taak van de interne en de externe vertrouwenspersoon? Wie vangt wie op? Waar moet je op letten? Wat zijn de valkuilen? Kortom, leren van een klacht uit de praktijk van grensoverschrijdend seksueel gedrag tussen kinderen. 10

11 Praktische informatie Prijs Deelname aan de conferentie bedraagt d 249,- per persoon inclusief lunch en deelnemers materiaal. Inschrijven U kunt zich online inschrijven via of ga direct naar de inschrijfpagina door het scannen van de QR-code. De inschrijving sluit op 15 maart 2014* Plaatsing Plaatsing voor de workshops gaat op volgorde van binnenkomst van uw aanmelding. Na inschrijving ontvangt u in de tweede helft van maart een bevestiging van deelname met een routebeschrijving en factuur. Annulering Annulering van een inschrijving dient schriftelijk te gebeuren via ppsi@schoolenveiligheid.nl. * Na 15 maart 2014 bent u de volledige deelnemersbijdrage verschuldigd. In geval van verhindering kan een collega gebruikmaken van uw inschrijving. Project Preventie Seksuele Intimidatie

12