Inleiding Klinimetrie 2006 1. Documenten 01 Inleiding Klinimetrie Nederlands Paraamedisch Instituut 2006 Pag. 2
Wanneer bij wie welk meetinstrument? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Inleiding Klinimetrie 2006 2 / 28
METHODISCH HANDELEN KLINISCH REDENEREN WETENSCHAPPELIJK BEWIJS MEETINSTRUMENTEN EBP paramedicus EXTERNAL EVIDENCE BESLISSING PATIËNT Inleiding Klinimetrie 2006 3 / 28
Wat heb ik daarvoor nodig? ordenen van gegevens (classificaties) verzamelen, ordenen, verwerken en analyseren van gegevens (statistiek) beoordelen onderzoeksopzet (methodologie) beoordelen meetinstrumenten Inleiding Klinimetrie 2006 4 / 28
Wat heb ik daarvoor nodig? beoordelen onderzoeksgegevens (epidemiologie) beoordelen en interpreteren van wetenschappelijke literatuur Inleiding Klinimetrie 2006 5 / 28
KLINIMETRIE Inleiding Klinimetrie 2006 6 / 28
DEFINITIE CLINIMETRICS Alvan R. Feinstein (1987) Clinimetrics can be defined as the domain concerned with indexes, rating scales, and other expressions which are used to describe or measure symptoms, physical signs, and other distinctly clinical phenomena in clinical medicine Inleiding Klinimetrie 2006 7 / 28
AANDACHTSPUNTEN inleiding klinimetrie stappenplan bij de keuze domeinen van klinimetrie constructanalyse methodologische kwaliteit Inleiding Klinimetrie 2006 8 / 28
DOMEINEN van KLINIMETRIE wat is relevant voor deze patiënt? wat wil ik meten? in welk domein? Inleiding Klinimetrie 2006 9 / 28
Swinkels & Oostendorp, 2004 Inleiding Klinimetrie 2006 10 / 28
ICF model (WHO, 2001) Health Condition (disorder/disease) Body function&structure (Impairment) Activities (Limitation) Participation (Restriction) Environmental Factors Personal Factors Inleiding Klinimetrie 2006 11 / 28
CONSTRUCTANALYSE generieke meetinstrumenten niet-generieke meetinstrumenten conditiespecifiek dimensiespecifiek ziektespecifiek Inleiding Klinimetrie 2006 12 / 28
CONSTRUCTANALYSE generieke meetinstrumenten Nottingham Health Profile (NHP) Sickness Impact profile (SIP) Quality of Well-Being Scale (QWB) COOP/WONCA-kaarten Inleiding Klinimetrie 2006 13 / 28
CONSTRUCTANALYSE niet-generieke meetinstrumenten conditiespecifiek pijn, hoofdpijn, angst, depressie dimensiespecifiek unidimensioneel multidimensioneel (subschalen) ziektespecifiek RA, NMA, Bechterew, CVA Inleiding Klinimetrie 2006 14 / 28
Swinkels & Oostendorp, 2004 Inleiding Klinimetrie 2006 15 / 28
Swinkels & Oostendorp, 2004 Inleiding Klinimetrie 2006 16 / 28
METHODOLOGISCHE KWALITEIT standaardisering / standardisation interne consistentie / internal consistensy betrouwbaarheid / reliability validiteit / validity responsiviteit / responsiveness Inleiding Klinimetrie 2006 17 / 28
METHODOLOGISCHE KWALITEIT validiteit / opklimmende bewijskracht ( = afwezigheid van systematische fouten) validiteit op het eerste gezicht (face validity) inhoudsvaliditeit (content validity) begripsvaliditeit (construct validity) criterium validity (criterion validity) Inleiding Klinimetrie 2006 18 / 28
METHODOLOGISCHE KWALITEIT construct validiteit geen gouden standaarden beschikbaar overeenkomsten en verschillen met scores voor andere instrumenten conform de (theoretische) verwachtingen convergente en divergente construct validiteit Inleiding Klinimetrie 2006 19 / 28
METHODOLOGISCHE KWALITEIT criterium validiteit concurrente validiteit hoe goed komt de meetwaarde overeen met de werkelijke waarde? criterium-validiteit Inleiding Klinimetrie 2006 20 / 28
METHODOLOGISCHE KWALITEIT responsiviteit gevoeligheid voor veranderingen in de tijd mate waarin verschillende scores worden verkregen bij herhaalde metingen in aanwezigheid van een relevant verschil detectie van klinisch relevante verschillen Inleiding Klinimetrie 2006 21 / 28
RESPONSIVITEIT signaal / ruis verhouding signaal: verandering in ernst bij degenen die volgens extern criterium verbeteren of verslechteren ruis: verandering in ernst bij degenen die volgens extern criterium niet verbeteren of verslechteren Inleiding Klinimetrie 2006 22 / 28
METHODOLOGISCHE KWALITEIT responsiviteit gemiddelde verschil = 2.4 standaarddeviatie = 1.4 RR = 2.4 : 1.4 = 1.7 hoe verder van O, des te responsiever het meetinstrument Inleiding Klinimetrie 2006 23 / 28
Swinkels & Oostendorp, 2004 Inleiding Klinimetrie 2006 24 / 28
METHODOLOGISCHE KWALITEIT haalbaarheid en bruikbaarheid onderbelicht elementen van: tijd geld beschikbaarheid interpretatie op individueel niveau Inleiding Klinimetrie 2006 25 / 28
Swinkels & Oostendorp, 2004 Inleiding Klinimetrie 2006 26 / 28
Referenties Aufdemkampe G. e.a. Hoe vind ik het? Houten/Diegem, Bohn Stafleu Van Loghum, 2000. Feinstein AR. Clinimetrics. New Haven, Yale University Press, 1987. König-Zahn C. e.a., Het meten van de gezondheidstoestand. Deel 1 Algemene Gezondheid. Assen, Van Gorcum, 1993. Sanderman R. e.a., Het meten van determinanten van gezondheid: een overzicht van beschikbare meetinstrumenten. Assen, Van Gorcum, 1995. Streiner DL, Norman GR. Helath measurement scales. A practical guide to their development and use. Oxford, Oxford University press, 1998. Vet HCW de, Beurskens AJHM. Dwalingen in de methodologie VII. De reproduceerheid van metingen. Ned Tijdschr Geneeskunde 1998;142:2040-2043. Wit R de. Pijnmeting en pijnbeoordeling. In: Psychologie van onbegrepen chronische pijn. Assen, Van Gorcum, 1998. Inleiding Klinimetrie 2006 27 / 28
WERKGROEP KLINIMETRIE lees de casus welke kenmerken van de gezondheidstoestand van deze patiënt wilt u meten? (maximaal 5) kent u meetinstrumenten die deze kenmerken meten? Inleiding Klinimetrie 2006 28 / 28