Dertiende werkatelier Marconi Lopende agenda en discussie advies Concept HR 2011 2 april 2013 14.15 17.00 Groningen Seaports Delfzijl Arjen Bosch www.delaar.com Hans Punter www.hanspunter.nl in opdracht van gemeente Delfzijl i
Inhoud Lopende agenda en Concept HR 2011... 1 Opening... 1 1 Bestuurlijke overleg... 1 N.a.v. leidraad Stuurgroep Marconi... 1 N.a.v. verslag Stuurgroep Marconi... 1 N.a.v. kernpunten overleg Provincie en natuur- en milieuorganisaties... 2 2 Voortgang aanvraag Proeftuin... 2 2a Economische dragers... 3 3 Aanvraag Waddenfonds... 3 4 Presentatie Albert Prakken... 3 Afrondend... 4 Bijlage 1 Lijst van deelnemers aan het werkatelier... 5 Bijlage 2 Suggesties voor economische dragers van Marconi... 5 Agenda Opening Agenda, verslag werkatelier 7 februari 2013 1 Bestuurlijke overleggen Leidraad stuurgroep 7 maart 2013 Verslag bestuurlijk overleg 19 maart 2013 2 Voortgang aanvraag Proeftuin Mededeling over stand van zaken Aanvraag proeftuin 3 Aanvraag Waddenfonds Voortgang samenwerking Groningen Landschap 4 Presentatie Albert Prakken Discussiestuk Schermdijk Rapportages RoyalHaskoningDHV over keringen ZZV, H&A en GSP ii
Lopende agenda en Concept HR 2011 In dit werkatelier pakten we vragen op die zijn voortgekomen uit de Stuurgroep van 7 maart en uit het bestuurlijk overleg tussen Provincie Groningen en natuur- en milieuorganisaties, dat plaatsvond op 19 maart 2003. Opening Arjen Bosch heet de aanwezigen welkom en geeft bericht van verhindering of verla- ting van enkele deelnemers aan het werkatelier. 1 Bestuurlijke overleg N.a.v. leidraad Stuurgroep Marconi In de rondgezonden Leidraad bij de Stuurgroep van 7 maart zijn voor de stuurgroep- leden alle besluitvormingspunten in context geplaatst en samengevat. In de voorbe- reiding zijn de kanttekeningen van de projectgroepleden opgepakt en meegenomen. N.a.v. verslag Stuurgroep Marconi Het verslag van 7 maart roept nog enkele vragen op en leidt tot aanvullende opmer- kingen. De genoemde zoet- zoutovergangen liggen buiten de haven. Gedoeld wordt op de twee blauwe pijlen op pagina 12 van de Ruimtelijke visie, op het kaartje Toekomstbeeld maritieme zone. Het eerder uitgesproken ontbrekende vertrouwen in de Veiligheidsbeoordeling voorliggende kering, is inmiddels gepasseerd. GSP en H&A hebben nog tekst- wijzigingen doorgegeven, maar dat leidt dat niet tot principiële wijzigingen, zodat we in het besluitvormingsproces met die studie verder kunnen. Het vertouwen is nu uitgesproken. Over de Griesberg heeft overleg plaatsgevonden met Marjan Datema en Olaf Slakhorst. De Griesberg ligt in omstreden gebied en valt dus onder het Ministerie van EZ. Waarschijnlijk is er voor het opruimen ervan geen vergunning nodig en voldoet een Voortoets NB- wet. Daarover vindt nog overleg plaats met Jaap Verhulst (Regio- ambassadeur Noord, Ministerie EZ). De verleende vergunning voor werkzaamheden aan de Schermdijk betreft de weg naar/langs de windmolens, maar geldt (nog) niet voor het dijklichaam, voor zover dat in Natura 2000- gebied komt te liggen. Marconi is een natuurinclusief project. Als de natuur- en milieuorganisaties de aanvraag voor het Waddenfonds willen doen, voorkomt dat eventuele complica- ties in de voortgang. Er is een contract gesloten tussen AkzoNobel en de Brunnermond (nu Tatra Chemicals Europe) over het afbreken van de fabriek. Mogelijke bevat de lozings- vergunning een afspraak over opruimen van de Griesberg. De WVO- vergunning opgesteld en verstrekt door RWS is omstreeks 2003 geactualiseerd. Rick Hoeksema trekt na wat er precies in de vergunning staat en of er een partij voor de opruimkosten aansprakelijk gesteld kan worden. De formulering op pagina 3, dat eind april de analyse over keringen naar leden van de Stuurgroep gaat, is lastig, omdat waterschap Hunze en Aa s er geen eigen 1
mankracht voor heeft. In de stuurgroep is over uitbesteding gesproken. GSP gaat aan het werk zodra de financiering van de molens rond is. N.a.v. kernpunten overleg Provincie en natuur- en milieuorganisaties Het resultaat van het bestuurlijk overleg van 19 maart is vastgelegd in een notitie Kernpunten. Naar aanleiding daarvan de volgende discussiepunten. Provincie en natuur- en milieuorganisaties onderschrijven de natuurinclusieve benadering bij de aanvraag van de natuurbeschermingswetvergunning. De natuur- en milieuorganisaties zijn in principe bereid om de Waddenfondsaanvraag in te dienen en willen voor de zomer de aanvraag indienen. Over de begrote kosten voor het verwijderen van de Griesberg heeft RWS een bedrag van 20 miljoengenoemd. Dat is een maximum bedrag met afdekking van alle mogelijke risico s. Dat rechtvaardigt de gedachte dat het goedkoper moet kunnen. Marconi kan een concrete bijdrage leveren aan Economie & ecologie in balans. Wie pakt de vragen over op de economische dragers van Marconi? Op dit onder- werp komen we later in deze bijeenkomst terug. Kort samengevat was de conclusie van het bestuurlijk overleg dat er rond Marconi in korte tijd veel commitment is ontstaan en dat het proces duidelijk richting heeft gekregen. 2 Voortgang aanvraag Proeftuin Vanuit het deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering van het Deltaprogram- ma wil Marconi in aanmerking komen als Proeftuinproject. Rick heeft erg zijn best gedaan om de kwaliteiten en relevantie van Marconi onder de aandacht te brengen. Het is een interessant voorstel, maar het paste volgens Jan Elsinga niet goed in de nog beschikbare tranches van het proeftuinen- concept. Marconi valt natuurlijk gewoon onder klimaatadaptatie, maar wellicht kunnen we aanhaken bij pilots die meer gericht zijn op krimp. Als het niet lukt om dit proefproject los te trekken vragen we een bijdrage ( 20K) van het programma Klimaatadaptatie van de Provin- cie Groningen. Arjen heeft hierover al contact met Rob Burkunk. Arjen, Rick en Lucien gaan na bij welk spoor van ontwerpend onderzoek we met Marconi zouden kunnen aanhaken: Het spoor van Rob Burkunk lijkt vrij zeker, en dat van het thema krimp is het proberen waard. Lucien Tinga ziet wel kansen voor een proeftuin waarin je de Marconi- aanpak naar voren brengt en legt daarover contact met de proeftuin- coördinatoren. De aanlei- ding is Delfzijl Noord waar een afgetoetst dijktracé ligt aan de rand van een krimp- gebied. Het is sowieso goed om Marconi bij het Deltaprogramma onder de aandacht te houden. We gaan dus verder met de proeftuinen en gaan na waar we in geza- menlijk overleg kunnen aanhaken. Mark Boumans (GS) houdt een presentatie voor Wim Kuiken bij diens komst naar het Noorden op 26 april. Hij stelt voor om in zijn speech aandacht te besteden aan Marconi. Hierover volgt nog nadere afstemming vanuit de projectgroep. 2
2a Economische dragers in het Bestuurlijk overleg van 19 maart, tussen Provincie en natuur- en milieu- organisaties, is toegezegd dat Marconi de gedachte om de economische dragers verder in beeld te brengen verder uitwerkt. Arjen Bosch vroeg de aanwezigen daarom suggesties voor economische dragers van Marconi te bedenken en op te schrijven. De schriftelijke bijdragen zijn weergegeven in Bijlage 2. 3 Aanvraag Waddenfonds Arjen houdt ons op de hoogte over de voorgang van de aanvraag. Jornand laat de aanvraag meelopen met de tijdplanning van het gemeentelijk investeringsprogram- ma. Zorg dat de verschillende tijdpaden synchroon blijven lopen. Zodra de natuur- en milieuorganisaties met een eerste ei komen (Griesberg, Building with nature) schuiven Jornand en Klaas aan. Rick wil graag t.z.t. de concepten van de aanvraag inzien. 4 Presentatie Albert Prakken Alle onderzoek voor Marconi baseerde zich tot dusver op de door de Rijksoverheid voorgeschreven Hydraulische Randvoorwaarden (HR) 2006. Albert Prakken, specia- list veiligheid en waterkeringen (Waterdienst, na 1 april 2013 omgedoopt in de Dienst Water, Verkeer en Leefomgeving) geeft in zijn presentatie een indruk van de consequenties van de Concept HR 2011 (de presentatie is te downloaden van de Marconi- site). Aan het rapport Veiligheidsbeoordeling voorliggende kering Delfzijl liggen de vigerende Hydraulische Randvoorwaarden (HR) 2006 ten grondslag. Tot zeer onlangs mocht de nieuwe Concept HR 2011 in onderzoek niet gebruikt worden. Uit de Stuurgroep kwam daarom het verzoek om de Waterdienst een beleidsadvies te vragen op basis van Concept HR 2011. Samenvattend kom je in de vergelijking van de HR 2006 met de Concept HR 2011 uit op een waterpeil dat 20 cm hoger ligt en een toename van de maximale golfhoogte van 50 cm (bij de stad) tot 70 cm (bij de pier van Oterdum). Dat de Handelskade Oost onvoldoende hoogte heeft klinkt vreemd. In 1990-1995 is deze immers een meter hoger gemaakt dan toen vereist was. De verklaring ligt waarschijnlijk in de toegekende functie (voorland) terwijl we nu kijken naar de bijdrage aan de veiligheid van de primaire kering. Worden de recente aardbevingen in de beoordeling meegenomen? Nee, dat is een heel ander traject: schudden van de waterkering. Belangrijker is de bodem- daling in relatie tot de levenscyclus van de kering. Bij het berekenen van de golfhoogte gaat men uit van de bodemhoogte, de situa- tie 2005-2008. Daarbij telt niet alleen de invloed van het Emssperrwerk, maar ook de diepte van de vaargeul. De geplande vaargeulverdieping is van invloed om de getijdeslag, maar het gaat waarschijnlijk om kleine verschillen. Dat is geen aan- leiding om daar bovenop nog een onzekerheidsmarge te leggen. Verder moet je toetsen van de kering onderscheiden van het ontwerpen ervan. Concluderend bij het vergelijken van HR 2006 met de Concept HR 2011. 3
Wil je meeliften met andere werkzaamheden (zoals aanpassen van de Scherm- dijk), dan moet je de nieuwe randvoorwaarden ook meenemen in het ontwerp van de Schermdijk. Onder de nieuwe voorwaarden zou de Schermdijk zomaar een meter hoger kunnen worden. Voor een eenduidig antwoord is aanvullende analyse nodig. Je krijgt er een beter beeld van wanneer je wat aan de damwand moet doen. De verhoging wordt misschien wel 25 jaar naar voren gehaald. Bij de volgende toetsingsronde zullen onder de nieuwe voorwaarden heel wat dijkvakken afgetoetst worden. Wil je voor een periode van 50 jaar op orde komen, dan zou het wel eens nodig kunnen zijn de Schermdijk plaatselijk 1 tot 2 meter op te hogen. Verbreding van de Schermdijk is lastiger omdat je daarmee in Natura 2000 komt te zitten. Zet het in een afweging naast elkaar: wat kost het om de Chemiedijk op te hogen en wat kost het extra (bovenop het onderhoud) om de Schermdijk op hoogte te brengen. Dan is ook de vraag of de hoogte van de damwand over 50 jaar nog wel toerei- kend is als de waterstand die verwachte 20 cm meer stijgt. Maak onderscheid naar prioritering in de tijd: o 3e prioriteit: Kijk niet alleen naar Schermdijk vs Chemiedijk, maar maak die afweging ook in relatie tot de damwand. o 2e prioriteit: Het dijktracé tussen Delfzijl en de Eemshaven moet je sowieso aanpakken. o 1e prioriteit: Op de Schermdijk ligt de grootste urgentie, met het oog op de te plaatsen windmolens. Afrondend Vraag RoyalHaskoning de gecombineerde afweging Schermdijk Chemiedijk op een rij te zetten, met name voor wat betreft het middenstuk van de Schermdijk. GSP en Hunze en Aa s formuleren de onderzoeksvragen. Partijen gaan hierover zo snel mogelijk om tafel: 10 april. 4
Bijlage 1 Lijst van deelnemers aan het werkatelier Sjaak de Boer Monique van den Dungen Rick Hoeksema Willem Kastelein Klaas Klaassens Albert Prakken Lucien Tinga Jornand Veldman Gerwin Zantingh Arjen Bosch Hans Punter Afgemeld Enny Keune Hans Revier Groningen Seaports Groningen Seaports Rijjkswaterstaat Waterschap Hunze en Aa s Provincie Groningen Waterdienst Provincie Groningen Gemeente Delfzijl Waterschap Noorderzijlvest De Laar (gespreksleider) Tekst & vorm (verslag) Gemeente Delfzijl Hanzehogeschool Groningen Bijlage 2 Suggesties voor economische dragers van Marconi, zoals genoteerd op de uitgereikte Post- it briefjes, en gerubriceerd Identiteit Delfzijl in brede zin, positieve bijdrage Delfzijl (meer publiek) Samenwerking genereert spin- off voor imago Delfzijl Martitiem karakter belangrijk als nieuwe identiteit, vanuit die hoek economische dragers versterken Horeca en middenstand Toeristische infrastructuur Delfzijl Bedrijven gericht op natuurbeleving / - recreatie Horeca gericht op natuurbeleving / - recreatie Recreatie Horecavoorzieningen Horecafaciliteiten (recreatie) Horeca rond haven Zandstrand trekt publiek = mkb- voordeel Middenstand Delfzijl Bedrijven op industriegebied Bedrijven Handelskade Oost Bedrijven Oosterhorn (m.n. met infra nabij en/of op de primaire kering) 5
Functioneren havenbedrijf GSP verbreden Zeehavenkanaal (veiligheidsaspect) GSP berging onderhoudsslib GSP onttrekken slib aan het systeem (natuurmaatregel) GSP als de kering langs Oosterhorn minder breed wordt Windmolens Windmolens Natuurbeleving Groene zone natuur + recreatie Nadruk groene functies Beleving zee Wad en Zoo, interactie met deze plannen Natuur + (zee)recreatie en beleving van de zee (uitkijkpunt) Pionierkwelder is kennis, trekt specifiek publiek Natuurrecreatie / - educatie, niet echt een grote pijler natuurlijk Natuurherstel win- win Eems- Dollard Ooit?: zeehonden kijken Waterrecreatie Oester- en mosselteelt? Kleinschalig proefproject Beweiding? Landbouw Herstel / compsensatie vogels F&F wet 6