28 mei Waterschap Hunze en Aa s, Veendam

Transcriptie

1 Omleggen spui, zoet- zoutovergang, voortgang Marconi Buitendijks, dijkverbetering Delfzijl- Eemshaven en stand van zaken Griesberg 28 mei Waterschap Hunze en Aa s, Veendam Hoe kunnen we dit realiseren zonder spijtbeleid

2 Inhoud Aanpak Griesberg en lopende zaken Marconi Opening Zoet- zoutnatuur en spui... 1 Presentatie Rob Reintsema (Het Groninger Landschap)... 1 Werksessie... 2 Naar aanleiding van de presentatie en de werksessie... 2 Aanpak... 2 Aandachtspunten... 2 Mogelijke financieringsbronnen... 3 Beslispunten Marconi Buitendijks... 3 Planschade... 3 Risicosessie 26 mei Dijkverbetering Eemshaven - Delfzijl... 4 Koppelkansen Waterschap Noorderzijlvest... 4 Koppelkansen Provincie Groningen... 4 Koppelkansen Gemeente Eemsmond... 4 Koppelkansen Gemeente Delfzijl Value engineering Griesberg Inzet Stuurgroep... 5 Tenslotte... 5 Bijlage 1 Lijst van deelnemers aan het werkatelier... 5 Bijlage 2 Drie flip- overs met puntsgewijs resultaat werksessie... 6 Agenda 1. Opening Agenda; verslag; mededelingen 2. Omlegging spui en zoet- zoutovergang Werksessie 3. Marconi Buitendijks Terug- en vooruitblik gemeente Delfzijl; ondertekening contract gemeente en RWS; afspraken planschade; risicosessie 26 mei; aanvraag Waddenfonds voor verbinding stad en zee Rol RWS partner; terugmelding risicosessie en Bodemdalingsfonds 4. Dijkverbetering Eemshaven - Delfzijl Terug- en vooruitblik Waterschap Noorderzijlvest; koppelkansen provincie Groningen; gemeente Eemsmond en gemeente Delfzijl 5. Griesberg Terugblik op Value engineering; stand van zaken in MIRT III procedure 6. Informeren Stuurgroep 2 juni 2015 Griesberg; Marconi Buitendijks; dijkversterking Delfzijl Eemshaven; Plan van aanpak omleiding en spui i

3 Aanpak Griesberg en lopende zaken Marconi Het op termijn verplaatsen van de spui in de haven van Delfzijl naar een plek bij de Pier van Oterdum is al genoemd in de Visie op de maritieme zone (2012). In zijn presentatie schetst Rob Reintsema (Het Groningen Landschap) de verdere ontwik- keling in het denken hierover. Om te komen tot een fasering van een spui in com- binatie met een vispassage en een zoet- zoutovergang, inventariseren de deelne- mers aan het werkatelier de daarvoor te nemen stappen. Aansluitend komt de stand van zaken bij de lopende projecten aan de orde. 1 Opening Arjen Bosch heet de aanwezigen welkom. Jornand Veldman is onverwacht verhinderd. Bij het verslag van werkatelier 21 op 12 februari 2015 zijn geen opmerkingen. 2 Zoet- zoutnatuur en spui Presentatie Rob Reintsema (Het Groninger Landschap) Rob schetst in het kort de historie. December De door alle partners onderschreven Ruimtelijke Visie op de ma- ritieme zone Delfzijl spreekt de wens uit om de huidige spuilocatie in het centrum van Delfzijl om te vormen tot een schutsluis voor de recreatievaart. De recreatie- vaart deelt de zeesluis dan niet meer met de beroepsvaart. De spuifunctie wordt in dat geval verlegd naar oostzijde van de Pier van Oterdum. Maart Natuurorganisaties haken aan bij Marconi en brengen de wens in voor een spui met een zoet- zoutovergang en vispassage. De stuurgroep geeft de stichting EcoShape opdracht om de mogelijkheden te verkennen. Juni De Stuurgroep steunt het EcoShape- rapport dat de consequenties en mogelijkheden inventariseert voor een spui, zoet- zoutovergang en vispassage. September Werksessie over Groote en Kleine Polder (door de gemeente over te dragen aan HGL), inclusief koppelkansen voor het spuikanaal. Maart 2015: Stuurgroep Marconi vraagt om een stappenplan. Verleggen van de spuilocatie komt de recreatievaart naar de haven van Delfzijl ten goede, en biedt kansen voor een zoet- zoutovergang die voor de natuur gewenst is. Het verleggen van de spui is gekoppeld aan noodzakelijk groot onderhoud (na 2030) aan het huidige spuimiddel en de zeesluis. Het onderwerp is pas op de lange termijn urgent, maar vraagt om tijdige ruimtelijke reservering en afstemming. Nu de zoet- zoutovergang uit het ontwerp voor de dijkver- sterking Eemshaven- Delfzijl is weggevallen, krijgt dit natuur- deel extra urgentie: kan het natuurdeel bij de spuilocatie vervroegd worden uitgevoerd en (zo ja) welke stappen zijn er dan nodig en wie moet die zetten. De verkenning voor het spuikanaal en de zoet- zoutovergang raakt het gebied van verschillende grondeigenaren. Het onderstaande over- zicht geeft de oppervlakken per onderdeel van het ontwerp en het grondeigendom weer. De oppervlakten zijn bij bena- 1

4 dering. Oppervlakten in het ontwerp 32 ha verdeeld naar grondeigenaar - 12 ha zonder vismigratie - 23 ha van Groningen Seaports - 15 ha met vismigratie - 4 ha van Staatsbosbeheer - 17 ha met Groote Polder - 4 ha van particulier / agrarisch Samen maximaal 32 ha - 1 ha van gemeente Delfzijl Werksessie De aanwezigen gaan in twee groepjes uiteen met de vraag welke stappen we op de tijdlijn van 2015 tot 2030 moeten invullen. Het ene groepje redeneert daarbij vanuit het heden naar 2030 en het andere redeneert van 2030 terug. Waar leg je dan de knip tussen het voorbereiden van de spui en voorbereiden van zoet- zoutnatuur? In Bijlage 2 zijn de resultaten van de werksessie puntsgewijs weergegeven. Naar aanleiding van de presentaties van de werksessie In het plan om de spuilocatie op termijn te verplaatsen zit- ten nog veel onzekerheden die de haalbaarheid beïnvloe- den. Op dit moment is er geen waterstaatkundige noodzaak om de spuilocatie te verplaatsen. Daarom is het beter om het project in deze fase primair vanuit de natuurdoelstellingen te benaderen. Het voorstel is daarom om de hele benadering van het probleem om te draaien: in plaats van het ontwerp op de spui te richten, is het beter om een nieuw volwaardig ont- werp voor het natuurdeel te maken. Houd bij het natuur- ontwerp rekening met de mogelijkheid dat er een spuikanaal komt als de grote zeesluis en/of het spuimiddel van het oude Eemskanaal aan onderhoud toe is. Aanpak Door natuurdoelen als uitgangspunt te nemen is de grondbehoefte kleiner. De grond van Staatsbosbeheer en het in het verlengde daarvan liggende terrein van Groningen Seaports is daarvoor wellicht toereikend. Fase 1 van dit project vraagt enige aanpassing van het EcoShape ontwerp uit 2014, dat in een latere stadium uitgebreid kan worden met een goed gedimensioneerd spuikanaal. Aan de stuurgroep wordt voorgesteld dat Het Groninger Landschap en de Provincie Groningen dit ontwerp voor de stuurgroepbijeenkomst in het najaar verder uitwerken. De verkenning zal ook ingaan op de benodigde financiën en de te nemen stappen. Aandachtspunten en suggesties Houd bij het vervolg rekening met de volgende aandachtspunten: Zoek mogelijkheden om slib vast te leggen. Zoek naar een iconisch beeld dat het totale project her- kenbaar maakt. 2

5 Zoek koppeling met lokale leefbaarheidsdoelen en met het plan voor een nieuw fietspad tussen Delfzijl en Borgsweer. De Provincie heeft budget voor recreatie en leefbaarheid. Termunterzijl heeft potentie en kun je koppelen aan natuurrecreatie aan de oostkant van Oosterhorn. Blijf afstemmen met het werk van GSP aan de grondwal. Inmiddels is gestart met de eerste fase daarvan ter hoogte van de Groote Polder. In 2016 volgt het gebied langs de grond van Staatsbosbeheer. Het gebied is veenrijk, heeft een hoge grondspanning/druk en er is daardoor kans op zoute kwel. Neem dat mee in het vervolgonderzoek. Werk de aansluiting uit tussen het nieuwe spuikanaal en het Oosterhornkanaal (waterniveau, kunstwerken). Sluit in eerste instantie aan bij het peil van het Verbindings- kanaal Termunterzijldiep. Dijkversterking kan nog een opening bieden om de zoet- zoutovergang en vismigratie mee te nemen. Stem de communicatie van de verschillende stakeholders af, vooral bij het informeren van de omwonenden. Het Bestemmingsplan Oosterhorn wordt naar verwach- ting in het najaar van 2016 vastgesteld. Regel daarin een ruimtelijke reservering voor het spuikanaal. Die omvat ook particuliere grond, zodat met de eigenaren ruim voor de vaststelling van het Bestemmingsplan overeenstemming overleg moet zijns gevoerd. Mogelijke financieringsbronnen MIRT, als invulling van maatregelen die leefgebieden en verbindingen herstellen Waddenfonds Slibwinning Mitigatie en een ecologische plus Beslispunten» Ondersteunen de stuurgroepleden de voorgestelde splitsing en fasering?» Willen Het Groninger Landschap en de Provincie het natuurdeel verder uitwerken?» Wil de stuurgroep omlegging van de spui in de eerste fase vorm geven via de ruimtelijke reserveringsprocedure? 3 Marconi Buitendijks Planschade Overleg met Groningen Seaports op MT niveau leidde tot de conclusie dat de kans op planschade (Groningen Seaports) is nihil en het risico erop klein is. Dit wordt in een briefwisseling vastgelegd. Risicosessie 26 mei Het onderdeel Vergunningen blijft lastig, maar wordt constant in de gaten gehou- den. De waddenfondsaanvraag voor het recreatiedeel blijft een risico. De BTW- verrekening hangt samen met erfpachtconstructies. De gemeente moet het eigendom van de gronden hard kunnen maken. Daarover loopt overleg met RWS en GSP. 3

6 4 Dijkverbetering Eemshaven - Delfzijl Waterschap Noorderzijlvest De Oostpolderdijk lijkt een grondoplossing te kunnen bieden. Daarmee vervalt de noodzaak van een damwand die in het vorige werkatelier werd genoemd. Koppelkansen Provincie Groningen Het Rijke Dijk budget is beschikbaar en kan worden mee- genomen in de uitvoering. Ook het broedeiland ter hoog- te van Voolhok gaat hierin mee. De zoet- zout overgang vervalt omdat deze was gepland op een plek waar hoge natuurwaarden aanwezig zijn in de vorm van mosselbanken en zeegras. Het vervallen van deze zout- zout overgang legt extra druk op het realiseren van de zoet- zout overgang bij de Pier van Oterdum. Deltares onderzoekt aan welke eisen aan de tweede dijk gesteld moeten worden bij eene Dubbele Dijk. Die kan daardoor mogelijk goedkoper uitvallen, maar als hij duurder wordt kun je afwegen of dat de extra functies waard is. Voor Natura 2000 geldt dat een Dubbele Dijk als compensatie haalbaar is. Op verzoek van de Provincie gaan de windmolens mee in het MER (in combinatie met de dijkversterking).» Geef in de Stuurgroep aan hoe en waarom de procedure voor de windmolens veranderd is. Aan de bestuurders is het al per brief gemeld. Koppelkansen Gemeente Eemsmond De enige overgebleven koppelkans is de aanleg van een parkeerplek op de dijk, waar vanuit de auto over de Waddenzee en naar Duitsland kan worden gekeken. Strand en kijkhut worden op een andere locatie in/bij de Eemshaven gerealiseerd. Koppelkansen Gemeente Delfzijl De schetsen voor de multifunctionele dijk bij Delfzijl- Noord geven de situatie weer die er sowieso moet ko- men. Ze passen in het ge- meentelijke groenstruc- tuurplan. Er is nog geen overeenstemming tussen gemeente en Noorderzijl- vest over de inpassing van de groenstructuur. De gesprekken tussen Natuurmonumenten en de gemeen- te verlopen positief.» De partners met koppelkansen bespreken de stand van zaken in de stuurgroep en leveren een ter voorbereiding een document aan. 5 Value engineering Griesberg Rijkswaterstaat haalt de Griesberg weg, maar koerst daarvoor op een MIRT III beslis- sing. Voor de Innovatiekeuken Griesberg op 29 april in Delfzijl was veel belangstel- ling vanuit de markt. Er was veel enthousiasme en hij leverde veel ideeën op. 4

7 Planning en haalbaarheid worden nog verder onderzocht en vormen een leuke uitdaging. Vervolgens wordt een koers uitgezet die wordt gedeeld in het volgende werkatelier. RWS houdt de betrokken partners tussentijds op de hoogte. De MIRT III beslissing vraagt nog om meer voorbereiding en studie. Hetzelfde geldt voor de terugvaloptie: afdekken van IJsseloog. 6 Inzet Stuurgroep» Voorstel gefaseerde opzet omlegging spui naar Pier van Oterdum (HGL).» Resultaat risicoanalyse Marconi Buitendijks (Delfzijl).» De samenwerkingsovereenkomst voor de dijkverbetering Eemshaven Delfzijl is nog niet rond. Wel melden, want het proces gaat gewoon door (Noorderzijlvest0.» Partners bespreken de stand van zaken per koppelkans met de dijkverbetering.» RWS levert een korte tekst over de voortgang Griesberg.» Bodemdalingsfonds zien mogelijkheden voor claim noodzakelijk materiaal voor ophogen strand (Delfzijl). Tenslotte Stukken voor de Stuurgroep worden 1 juni verzonden. Arjen Bosch dankt Waterschap Hunze en Aa s voor de gastvrijheid, dankt de aanwezigen voor hun komst en sluit de bijeenkomst. Bijlage 1 Lijst van deelnemers aan het werkatelier Arjen Bosch Jeroen Bos Matthijs Buurman Gerwin Zantingh Rick Hoeksema Erik Joling Tjaard Kuyper Franz Lenselink Rob Reintsema Sven- Erik Zandvoort Hans Punter Verhinderd Jornand Veldman De Laar Gemeente Delfzijl Provincie Groningen Waterschap Noorderzijlvest Rijkswaterstaat Waterschap Hunze en Aa s Groningen Seaports Gemeente Delfzijl Het Groninger Landschap InVra Plus Tekst & vorm (verslag) Gemeente Delfzijl 5

8 Bijlage 2 Drie flip- overs met puntsgewijs resultaat werksessie Groep heden 2030 Fasering: opknippen is mogelijk Waterpeil bij aansluiting Oosterhavensluis? Is er niveauverschil? Dijken langs het spuikanaal? Grondbalans bij fasering Is de vergraven grond geschikt voor dijken? Ruimtelijke reservering op basis van rapport EcoShape is met de kennis van nu. Hoe is die kennis in 2030? Grondmechanisch onderzoek in verband met overdruk in dit gebied Financiën verkenning Tracé fietspad aanpassen (veiligheids issue) Aanleg wal van Borgsweer door Groningen Seaports loopt al Communicatie afstemmen met verschillende stakeholders. Gebied kritisch! Strategie grondaankoop (diverse partijen) gefaseerd? Groep 2030 heden RWS en de grote zeesluis: er is alleen groot onderhoud gepland op lange termijn indringing zouttong verminderen, maar ook zuinig met zoet water (bellenscherm zeesluis) Dilemma omlegging spui: Heeft geen noodzaak / tijdsdruk bij waterschap en RWS. Gewenste verandering doorspoelen met IJsselmeerwater is een opgave op termijn. Heeft wel noodzaak / prioriteit bij Het Groninger Landschap (natuur) en de ge- meente Delfzijl (recreatie) Dilemma scheiding nieuwe spuilocatie en vismigratie: Kun je die los van elkaar realiseren? Overige punten van aandacht: Timing start overleg particuliere grondeigenaar Convenant tijdelijke bestemming natuur Vismigratie > Slibinvang in Groote Polder MIRT biedt kansen voor slibvang (verkenning) IMP zoet- zout Samenvattend Maak fase 1 niet te groot in omvang en geld en zet hem op vanuit concrete belangen. Kijk enkel naar zoet- zoutovergang, dan is omvang SBB- grond voldoende Leg accent op zoet- zoutnatuur waarvan vismigratie een onderdeel is (een tweede polder Breebaart). Als hier langs de kust wél iets realiseerbaar is voor de ecologie (zoet- zout natuur bij Eemshaven is vervallen) is dat een pluspunt. Slibvang > MIRT Kijk naar icoonfunctie, zoals voor de lepelaar. Gebruik recreatie, fietspad e.d. om extra support te krijgen voor omleggen fietspad. 6