Visitatie Tweetalig Onderwijs Rapport School Farel College Amersfoort Rector/directeur Dhr. J. Rozema Adres Paladijnenweg 101 Postcode en Plaats 3813 DC Amersfoort Tel.nr/fax.nr 033 4229020 / 033 4728601 E-mail farel@farel.nl Website www.farel.nl Brin nr. 14RC Denominatie school Open christelijk Start tto augustus 2006 Tto-coördinator w. drs H. Simon-Duttenhofer Aantal tto-leerlingen per september 2009 92 Datum visitatie 28 januari 2010 Visitatoren w. R.. Tanner, dhr. W. Blankert, mw. I. Swaan en mw. A.. van anen
OVERA OORDEE : Hierbij kent de directie van het Europees Platform het certificaat tto-junior school toe aan Herbezoek: in het schooljaar 2012-2013, gelet op het feit dat het certificaat een geldigheidsduur van drie jaar kent. Overzicht per kenmerk Kenmerk 1 De leerlingen behalen de resultaten die op grond van hun mogelijkheden en op grond van het feit dat zij een tto-programma volgen, kunnen worden verwacht. Oordeel kenmerk 1: 3 = meer sterk dan zwak Kenmerk 2 De tto-afdeling biedt leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken. Oordeel kenmerk 2: 4 = overwegend sterk Kenmerk 3 De kwaliteit van het taalaanbod en leerstofaanbod is voldoende voor de specifieke doelstellingen van tto. Oordeel kenmerk 3: 4 = overwegend sterk Kenmerk 4 In het curriculum van de tto-afdeling komt de Europese en Internationale oriëntatie tot uiting. Oordeel kenmerk 4: 4 = overwegend sterk Kenmerk 5a (vakdocenten) Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het Engels lesgeven bevordert de verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend werkklimaat. Oordeel kenmerk 5a (vakdocenten): 4 = overwegend sterk Kenmerk 5b (docenten Engels) Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het Engels lesgeven bevordert de verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend werkklimaat. Oordeel kenmerk 5b (docenten Engels) : 4 = overwegend sterk Europees Platform internationaliseren in onderwijs 2
Bron 1 De leerlingen behalen de resultaten die op grond van hun mogelijkheden en op grond van het feit dat zij een tto-programma volgen, kunnen worden verwacht 1.1 De overgang van jaar 1 naar jaar 2 vertoont een uitval die lager is dan het landelijk gemiddelde voor vwo-leerlingen. 1.2 eerlingen doorlopen de school zonder veel vertraging. 1.3 De leerlingen bereiken aan het einde van klas 3-vwo een niveau van taalvaardigheid Engels dat overeenkomt met het niveau B2 van het CEFR (Common European Framework of Reference). (E) (E) (V) (V) 1.4 a b De school biedt in klas 6-vwo het IB Engels anguage A2 aan en leerlingen zijn verplicht hieraan mee te doen. Van de leerlingen in klas 6-vwo haalt 80% het anguage A2 Certificaat van het International Baccalaureate, met een cijfer van minimaal 4. 1.5 De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk eindexamen Engels resultaten die positief afwijken van het landelijk gemiddelde. 1.6 De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk eindexamen Nederlands resultaten die niet negatief afwijken van het landelijk gemiddelde. 1.7 De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk eindexamen in alle overige vakken (zowel de vakken waarin Engels de voertaal is als de vakken die in het Nederlands worden gegeven) resultaten die niet negatief afwijken van het landelijk gemiddelde. V E O 1.8 a b Aan het eind van de derde klas voldoet de leerling aantoonbaar aan de kerndoelen internationalisering, tenminste binnen de vakken geschiedenis, aardrijkskunde, economie, met specifieke aandacht voor Europese thema s, zodat zij/hij er met inzicht over kan praten en schrijven. Aan het eind van de derde klas heeft de leerling ten minste eenmaal ervaring opgedaan met een Europees samenwerkingsproject. V E O 1.9 De leerlingen hebben aan het eind van de Tweede Fase binnen hun studielast ten minste 80 studielasturen (slu) besteed aan het onderdeel EIO, hetzij in de vorm van een profielwerkstuk, hetzij d.m.v een essay, presentatie, werkstuk en/of gesprek als onderdeel van één of meer vakken, bij voorkeur in combinatie met een leerlingenuitwisseling aangevuld met ict-activiteiten. OORDEE: 3 = meer sterk dan zwak Europees Platform internationaliseren in onderwijs 3
Norm: 1.2,1.3,1.4, 1.5,1.6,1.7, 1.8b, 1.9 De leerlingen halen goede resultaten op het FCE-examen en voldoen hiermee aan indicator 1.3. Ten aanzien van indicator 1.8a scoort de commissie weliswaar een plus, maar zij is van mening dat de leeropbrengsten beter meetbaar gemaakt kunnen worden. Het internationaliseringsprogramma is breed opgezet, waarvoor de commissie veel waardering heeft, maar daarnaast zou er meer systematisch aandacht besteed kunnen worden aan de basisstof (kerndoelen), waardoor deze leerstof ook werkelijk beklijft bij de leerlingen. Een visitatie leent zich er niet voor om leerlingen systematisch te bevragen om tot een betrouwbaar beeld te komen, maar een heel beperkte steekproef gaf evenmin aanleiding dit oordeel te herzien. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 4
Bron 2 De tto-afdeling biedt leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 2.1 De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland waarin Engels de voertaal is. 2.2 De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland waarin EIO aan bod komt. De afdeling kan, tenminste binnen de vakken aardrijkskunde, economie, geschiedenis en CKV, een overzicht geven van het aantal uren dat ruwweg is besteed aan de behandeling van EIO in zowel de basisvorming als de Tweede Fase. 2.3 Docenten maken efficiënt gebruik van de geplande contacttijd (80%). 2.4 Er is een native speaker werkzaam in de sectie Engels. 2.5 Uit twee van de drie clusters, genoemd onder B1a in de Standaard EP tto Engels-vwo, wordt ten minste één vak door moedertaalsprekers Engels gegeven, d.w.z. dat er ten minste twee vakken door moedertaalsprekers Engels worden gegeven. - Norm 2.1, 2.2 en één andere indicator 2.6 Voor de overige talen (dus afgezien van Engels) geldt doeltaal = voertaal OORDEE: 4 = overwegend sterk De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland waarin EIO aan bod komt binnen de vakken, zoals vereist in indicator 2.2. De commissie heeft waardering voor het streven EIO binnen vrijwel alle vakken een plaats te geven, ook binnen de vakken PE en athematics. Er zijn helaas geen native speakers werkzaam als docent in de ttovakken, zoals gesteld in indicator 2.5, maar commissie heeft veel waardering voor het gebruik van de native speaker taalassisten binnen de lessen Engels en de tto-vakken. De commissie geeft complimenten voor de doorvoering van het principe doeltaal = voertaal, zoals gesteld in indicator 2.6. De secties Frans en Duits gaan hier consequent mee om. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 5
Bron 3 De kwaliteit van het taalaanbod en leerstofaanbod is voldoende voor de specifieke doelstellingen van tto 3.1 De keuze van de vakken die in het Engels worden aangeboden waarborgt een goede spreiding over soorten en stijlen van taalgebruik, d.w.z. dat uit elk van de clusters aatschappijvakken, Exacte vakken en Creatieve en bewegingsvakken ten minste één vak in het Engels wordt aangeboden. Eigen materiaal E Norm 3.1, 3.3 en één andere indicator 3.2 De keuze van de onderwijsmaterialen die worden gebruikt waarborgt het gebruik van authentiek Engelstalig materiaal dat het juiste niveau heeft voor de betreffende doelgroep. 3.3 De kwaliteit van het taalaanbod dat door docenten zelf wordt geproduceerd is voldoende, d.w.z. minimaal niveau B2 van het CEFR voor alle vaardigheden. 3.4 Er wordt voldoende aandacht besteed aan de vormkenmerken van het Engels (met name in de lessen van het vak Engels). OORDEE: 4 = overwegend sterk Naast het authentieke onderwijsmateriaal, zoals vereist in indicator 3.2, maken de docenten veel lesmateriaal zelf. De taalvaardigheidsniveau van de docenten is goed en voldoet aan de minimale norm van B2 van het ERK, zoals vereist in indicator 3.3. De scholing van de docenten zit goed in elkaar, zowel voor de beginnende tto-docent als de gevorderde docent. Zij krijgen een zogenaamde maintenance course aangeboden om hun niveau op peil te houden. De commissie heeft hier veel waardering voor. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 6
Bron 4 In het curriculum van de tto-afdeling komt de Europese en Internationale oriëntatie (EIO) tot uiting O 4.1 De tto-afdeling heeft een gevarieerd programma met concrete activiteiten die de Europese en internationale oriëntatie van de leerlingen ten goede komen. materiaal 4.2 De Europese en internationale activiteiten van de leerlingen worden gedocumenteerd en zijn beschikbaar bijvoorbeeld in de vorm van een portfolio. 4.3 In ieder geval binnen de vakken aardrijkskunde, geschiedenis, ckv, en economie wordt gebruik gemaakt van gelegenheden om Europese en internationale ontwikkelingen onder de aandacht te brengen. Norm: 4.1 en 4.3 OORDEE: 4 = overwegend sterk Ten aanzien van indicator 4.1 heeft de commissie waardering voor de gedegen opzet van de uitwisseling met Engeland in de tweede klas, met de voorbereiding via e-mail contacten tussen leerlingen. Ten aanzien van indicator 4.2 adviseert de commissie dat de assessment criteria voor het EIO-portfolio duidelijker omschreven kunnen worden, maar de opzet voor EIO- en taalportfolio met de EO it s learning ziet er veelbelovend uit. De commissie adviseert wel om het doel van beide portfolio s voor zowel leerlingen als de school goed te formuleren. Dit zal helderheid bieden in de uitvoering ervan. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 7
Bron 5a Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het Engels lesgeven bevordert de verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend werkklimaat (vakdocenten) /V 5.1 Tto-docenten maken effectief gebruik van de voertaal Engels. /V /V /V /V Norm 5.1 lesniveau 5.2, 5.3 en 5.5 5.2 Tto-docenten hanteren een repertoire van didactische werkvormen die de leerlingen stimuleren talige output te produceren. 5.3 Tto-docenten geven correctieve feedback op de taalproductie van de leerlingen. 5.4 Tto-docenten zijn in staat voorkomende taalproblemen te signaleren Contra-indicatief scoren; als wel nodig maar gebeurt niet, dan 5.5 Tto-docenten maken leerlingen bewust van specifiek talige aspecten van hun vak. OORDEE: 4 = overwegend sterk De commissie heeft waardering voor de vele activerende werkvormen die zij heeft waargenomen tijdens de lesobservaties, zoals gesteld in indicator 5.2. Er is duidelijk aandacht voor de verschillende leerstijlen van leerlingen. Docenten hebben veel aandacht voor correctieve feedback, zoals vereist in indicator 5.3. Zij doen dit o.a. door middel van rubrics zoals die gebruikt worden bij Global Studies. Ook de taalassisten worden bij correctieve feedback ingezet. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 8
Bron 5b Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het Engels lesgeven bevordert de verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend werkklimaat (docenten Engels) /V 5.6 Tto-docenten maken effectief gebruik van de voertaal Engels. /V 5.7 Tto-docenten hanteren een repertoire van didactische werkvormen die de leerlingen stimuleren talige output te produceren. Ze besteden ruim aandacht aan alle taalvaardigheden. /V /V /V /V Norm: 5.6, 5.8 lesniveau 5.7 en 5.11 op schoolniveau 5.8 Tto-docenten stimuleren de taalverwerving door de leerlingen d.m.v. verschillende manieren van correctieve feedback. 5.9 Tto-docenten modelleren effectief taalleerstrategieën (alleen scoren indien positief). 5.10 Tto-docenten besteden in samenwerking met de vakdocenten aandacht aan veel voorkomende taalproblemen tijdens de lessen in de andere vakken. 5.11 Tto-docenten besteden aandacht aan de vormkenmerken van het Engels. OORDEE: 4 = overwegend sterk Ten aanzien van indicator 5.10 stelt de commissie vast dat door betere afstemming met de vakdocenten de leerdoelen van het portfolio duidelijker geformuleerd kunnen worden. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 9
Ten slotte De commissie is het Farel College erkentelijk voor de gastvrije ontvangst en de duidelijke documentatie. Het gebouw ademt een prettige sfeer uit en de tto-lokalen zijn uitstekend herkenbaar door de in vrolijke kleuren beschilderde deuren met Engelse teksten boven de deur. Soms gaat het om ware kunstwerken, met de (cultuur)geschiedenis als inspiratiebron. Tto-leerlingen hebben dit zelf met kennelijk plezier en inzet mogen ontwerpen en uitvoeren. De commissie heeft waardering voor de ruime inzet van de taalassisten die de docenten ondersteunen in de lessen. eerlingen komen hierdoor toch bijna dagelijks in aanraking met een native speaker. Het niveau van het Engels van de leerlingen is goed te noemen en zij zijn ook tijdens de lessen bereid Engels met elkaar te spreken. Wellicht dat het cijfer voor het vak Conversation daartoe bijdraagt. Dit verschijnt apart op het rapport en geeft de willingness en ability aan van leerlingen om Engels te spreken tijdens de les en met elkaar. Docenten in het tto-team besteden veel aandacht aan activerende werkvormen en zijn zich zeer bewust van het feit dat zij naast vakdocent ook taaldocent zijn. Tijdens de les Engels waren leerlingen bezig met duploblokken om, door middel van het opplakken van stukjes tekst op de blokken, de opbouw van een essay voor zichzelf helder te krijgen. De commissie complimenteert de school met het goede scholingsbeleid dat zij heeft. et name de maintenance course gegeven door een externe taalcoach is een prima middel om docenten bezig te laten zijn met hun eigen taalontwikkeling en dat werpt duidelijk zijn vruchten af want het niveau van het Engels van de docenten is zeer goed. Het tto-team is een enthousiast en betrokken team en voelt zich gewaardeerd door de schoolleiding. Het EIO-programma is goed opgezet en is goed geïntegreerd in de vakken, met daarnaast de nodige vakoverstijgende projecten en een aansprekende uitwisseling. De commissie adviseert dat er ook een overzicht komt van de bij EIO gebruikte materialen (vaak zelf ontwikkeld), omdat de boekenlijst hierover geen informatie geeft, hetgeen in eerste instantie de indruk wekt dat er geen materialen worden gebruikt. Ondanks het brede aanbod bij EIO zou systematische aandacht voor de basisstof (kerndoelen) meer nadruk kunnen krijgen. Ouders geven aan zeer tevreden te zijn over de school en zijn van mening dat de communicatie van de schoolleiding duidelijk is verbeterd het afgelopen jaar. Zij vinden dat de school veel persoonlijke aandacht heeft voor het kind. Het is een warme omgeving waar een gemoedelijke sfeer hangt. De commissie adviseert de school een duidelijke language policy op te stellen en de leerdoelen van het portfolio goed te formuleren. Bovendien adviseert de commissie dat de sectie Engels een gezamenlijke doorlopende leerlijn op papier zet. Deze kan tevens gebruikt worden doorgetrokken naar het taalportfolio. Een aandachtspunt is de grootte van de groepen, zeker gezien de teruggang in leerlingen het afgelopen jaar. et het oog op de invoering van t-havo het komend jaar is het aan te raden een duidelijk plan van aanpak te hebben en dat later te evalueren. Planning en control zijn hierbij essentieel net als de borging van de gemaakte afspraken. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 10
Tot slot stelt de commissie dat de school zich te bescheiden opstelt naar buiten toe en dat ze juist trots mag zijn op wat er tot nu bereikt is. Zorg voor een goede PR bij de komende open dagen en de wervingscampagne en maak duidelijk wat de sterke punten van de school zijn. Europees Platform internationaliseren in onderwijs 11