Leerlijn OJW Domein GESCHIEDENIS Inleiding Het leergebied Oriëntatie op Jezelf en de Wereld (OJW) bestaat uit de domeinen aardrijkskunde, geschiedenis en natuuronderwijs. Vanuit deze drie dimensies is de wereld om de jonge mens heen goed te ervaren, te ontdekken en te beschrijven. Voor de duidelijkheid zijn deze drie domeinen los van elkaar beschreven. In het leermateriaal dat ontwikkeld moet worden, zullen deze drie domeinen, waar mogelijk, in samenhang gepresenteerd worden. Geschiedenis Wat houdt geschiedenis in? Geschiedenis draagt bij aan het beschrijven, begrijpen en kritisch analyseren van de historie van Suriname en de wereld en de structuur van onze samenleving en die van daarbuiten met de voornaamste gebeurtenissen uit die samenlevingen. Begrip van de historische gebeurtenissen kan gebruikt worden in het ontleden van nieuwe en concrete situaties en relaties te leggen met het verleden. Daarnaast helpt geschiedenis bij het ontwikkelen van een nationaal bewustzijn en een universeel solidariteitsgevoel met alle onderdrukten in de wereld in hun emancipatiestreven. Waarom het vak Geschiedenis in het onderwijs? - Om creatief, onafhankelijk, kritisch en bewust te leren handelen - Om mondig, communicatief vaardig en vol zelfvertrouwen te leren handelen - Om initiatiefvol en ondernemend te leren handelen - Om te leren respect voor zichzelf en anderen op te brengen - Om het nationaal bewustzijn, het sociaal economische bewustzijn en het respecteren van democratische beginselen te ontwikkelen - Om wereldburgerschap (besef van de wereld) te ontwikkelen - Om respect op te leren brengen voor religieuze en culturele uitingen - Om gevoel voor verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en integriteit te leren - Om zich harmonisch te ontwikkelen om optimaal te functioneren, met aandacht voor elementaire levensvaardigheden, gericht op actieve maatschappelijke deelname, beroepsuitoefening, economische onafhankelijkheid en optimale maatschappelijke verantwoordelijkheid - Om kritisch en probleemoplossend te denken en handelen, met behulp van moderne technologieën - Bestaansverheldering. SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 1
Het vak geschiedenis draagt bij aan de vorming van kritische burgers binnen de samenleving. Waarden zijn diep gewortelde overtuigingen, over wat belangrijk is om na te streven. Deze waarden worden tot uiting gebracht middels denken en handelen van mensen. De hieronder opgesomde waarden houden verband en ondersteunen collectieve doelen. Leerlingen worden gestimuleerd en bemoedigd om het volgende te waarderen: - Excellentie (het nastreven van het allerbeste) - Leergierigheid, vindingrijk en onderzoekend zijn (kritisch, reflecterend en creatief zijn) - Ambivalentie - Diversiteit, vanwege de multiculturele samenleving en culturele erfenis - Gelijkwaardigheid (middels sociale rechtvaardigheid) - Sociale betrokkenheid binnen de gemeenschap (in algemeen belang) - Bewustwording, waardering en verduurzaming van het ecologisch systeem (zorg dragen voor het milieu) - Integer zijn (eerlijkheid, verantwoordelijkheid, ethische zin, zelfrespect, respect voor anderen en mensenrechten). Hoe is het vak Geschiedenis gestructureerd? In het geschiedenisonderwijs wordt bij de onderwijsleeractiviteiten gebruik gemaakt van de volgende middelen en didactische fenomenen: - Bronnen en vraagstelling - Feiten en objectiviteit - Inleving en standplaatsgebondenheid - Oorzaken en gevolgen - Verandering, continuïteit en discontinuïteit - Interpretatie. SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 2
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw ORIENTATIE IN DE TIJD tijdsaanduiding, tijdsindeling kunnen tijdsaanduidingen en tijdsindelingen herkennen en benoemen: eerder, later, straks, dagindeling (uur, ochtend, middag, avond, nacht), weekindeling (dag, gisteren, vandaag, morgen) kunnen tijdsaanduidingen benoemen (maand, jaar, eeuw) en tijdsindelingen toepassen in hun planning kunnen historie van eigen leven/familiehistorie in een tijdlijn beschrijven kunnen beschrijven in welk tijdsbestek zich bepaalde historische gebeurtenissen hebben voorgedaan kunnen planning uitvoeren kunnen chronologie van opeenvolgende gebeurtenissen weergeven waarbij kritische analyse plaatsvindt kunnen bepaalde historische gebeurtenissen op een kritische manier beschrijven en aangeven in welk tijdsbestek deze zich hebben voorgedaan SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 3
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw HISTORISCHE GEBEURTE- NISSEN EN PERSONEN Oudste Tijden Suriname: cultuurgebieden, volk, jagers, verzamelaars kunnen verschillende herkennen door verhalen en afbeeldingen kunnen uitleggen dat archeologische vondsten en andere bronnen aanwijzingen geven voor historische gebeurtenissen kunnen de ontwikkeling van de mens in verschillende cultuurgebieden op verschillende continenten uiteenzetten bronnen: archeologie kolonialisme, slavernij, onderwerping, uitbuiting, onderdrukking, emancipatie, immigratie, contractarbeid, post-koloniale tijd (sociale, politieke en economische ontwikkelingen), zelfstandigheid, dictatuur, bevrijdingsstrijd, ontwikkeling, burgeroorlog, democratie kunnen vertellen dat bij 'keti koti' aandacht wordt besteed aan de afschaffing van de slavernij hebben belangstelling voor het verleden via het geschiedenisonderwijs kunnen de Surinaamse geschiedenis beschrijven aan de hand van de Oudste Tijden, de kolonisatie en de slavernij, tot en met de recente politieke, sociale en economische ontwikkelingen hebben belangstelling voor het verleden via het geschiedenisonderwijs hebben de wil om zo onbevooroordeeld mogelijk te zijn hebben de wil kritisch te staan ten opzichte van geschreven en ongeschreven bronnen nemen geen genoegen met enkelvoudige verklaringen, maar gaan op zoek naar oorzaken en oorsprong kunnen het ontstaan van kolonialisme met de daarbij horende uitbuiting, onderdrukking en onderwerping omschrijven en er kritisch over argumenteren, redeneren en discussiëren, waarbij zij luisteren naar elkaars mening en deze respecteren ontwikkelen solidariteit met soortgelijke volkeren SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 4
vlag, volkslied, symbool, onafhankelijkheid, regionale en internationale samenwerking culturele diversiteit, bevolkingsgroep, cultuuruiting kennen de vlag, het volkslied en de symbolen van hun land kunnen de betekenis van onze nationale symbolen verwoorden kunnen de relaties die Suriname met andere landen heeft op lokaal, regionaal en internationaal niveau breedvoerig benoemen en zich er een mening over vormen kunnen uitleggen dat Suriname als zelfstandig land regionaal en internationaal onderdeel of lid is van de CARICOM/OAS/VN In een les in de onderbouw over de onafhankelijkheid van Suriname leren de leerlingen over wanneer hun land onafhankelijk werd van Nederland en wie de eerste president werd. Zij leren over de drie nationale symbolen van ons land, namelijk: vlag, wapen en volkslied en op welke wijze het bestuur van hun land is ingericht. In de bovenbouw maken de leerlingen met de leerkracht een historische wandeling in en rondom het Onafhankelijkheidsplein en bespreken ze de historische objecten, zoals standbeelden, historische gebouwen, pleinen en het huidige gebouw van DNA. Voor de districten buiten Paramaribo kan de leerkracht samen met de leerlingen op zoek gaan naar de geschiedenis van hun eigen gebied. kunnen globaal de gebruiken bij de nationale feestdagen van diverse benoemen zoals klederdracht, gerechten, dans tonen waardering en respect voor de cultuuruitingen van verschillende kunnen de achtergrond vertellen van de nationale feestdagen van verschillende kunnen vertellen over de cultuuruitingen van de verschillende tonen waardering en respect voor de cultuuruitingen van verschillende kunnen het ontstaan van de culturele diversiteit binnen de Surinaamse samenleving beschrijven kunnen het ontstaan van politieke partijen op basis van etniciteit en geloof (religie) uiteenzetten SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 5
nationalisme, autonomie, ontvoogding, democratie, staatsinrichting ontwikkelen nationaal bewustzijn en respect voor land, vlag en volkslied kunnen de betekenis van de kleuren van de vlag omschrijven en verklaren hoe het komt dat Suriname een multicultureel land is kunnen vertellen hoe het bestuur van Suriname functioneert kunnen de plek van Suriname binnen de regio en op internationaal niveau omschrijven ontwikkelen een nationaal en emancipatorisch bewustzijn kunnen aan de hand van schema s vertellen hoe het bestuur van Suriname is ingericht en hoe het praktisch functioneert kunnen een kritische mening naar voren brengen over de staatsinrichting van Suriname kunnen verbanden leggen tussen verschillende staatsorganen in Suriname SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 6
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw OUDSTE TIJDEN EN EUROPA: ± 500-1500 (MIDDEL- EEUWEN) cultuurgebieden: Midden-Oosten in de Oudste Tijden, Indus, China, Afrika, Azteken, Inca s, Maya s, Grieken en Romeinen, Arabische expansie, Renaissance kunnen de cultuurgebieden op de wereldkaart aanwijzen kunnen vertellen op welke wijze de volkeren geleefd hebben kunnen cultuurgebieden beschrijven kunnen naar analogie van hun kennis over cultuurgebieden historische processen afleiden en daarmee hun huidige bestaan verhelderen In een les in de bovenbouw over Precolumbiaanse cultuurgebieden leren leerlingen over Azteken, Inca's en Maya's. Ze kunnen hun woongebieden aanwijzen op de kaart van Noorden Zuid-Amerika en beschrijven in een verhaal over de wijze waarop deze volkeren geleefd hebben en welke middelen van bestaan ze hadden. Na een voorbereidingsles over een bevolkingsgroep op school, bezoeken leerlingen in de middenbouw een museum of tentoonstelling over cultuuruitingen van die bevolkingsgroep. In de volgende les op school discussiëren ze wat ze hebben gezien en geleerd in het museum of bij de tentoonstelling. SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 7
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw NIEUWE GESCHIEDE- NIS (1500-1945) Verovering Amerika s vanaf de komst van de Europeanen tot de stichting van de kolonie Suriname Industriële Revolutie (1750) in Engeland Sociale kwestie Amerikaanse vrijheidsstrijd (1773-1776) Het ontstaan van een nieuwe natie Franse Revolutie en het tijdperk van Napoleon (1789) Het Imperialisme (Oude en moderne Imperialisme) 1 e Wereldoorlog (1914-1918) 2 e Wereldoorlog (1937/1939-1945) kunnen de komst van de Europeanen naar de Amerika s en Suriname beschrijven kunnen uitleggen welke rol de West Indische Compagnie (WIC) in Suriname heeft gespeeld hebben kennis over de beide Wereldoorlogen en over de betrokkenheid van Suriname binnen dit gebeuren kunnen de komst van de veroveraars naar de Amerika s beoordelen en bekritiseren kunnen het functioneren van de West Indische Compagnie (WIC) in Suriname beoordelen en bekritiseren kunnen het begrip Industriële Revolutie omschrijven met de gevolgen voor de Engelse bevolking en kolonies worden zich bewust van het verbreken van koloniale banden kunnen aan de hand van de democratische principes verbanden leggen met het huidig bestuurssysteem en haar praktisch functioneren kunnen een vergelijking maken tussen het Oude Kolonialisme en Moderne Imperialisme tonen nieuwsgierigheid naar gebeurtenissen die geleid hebben tot het uitbreken van beide Wereldoorlogen In een les over de Tweede Wereldoorlog leren de leerlingen uit middenbouw en bovenbouw dat Suriname 'indirect' betrokken was in de oorlog, doordat ons land een kolonie was van Nederland. Zij leren dat ons land een bijdrage heeft geleverd in zowel materieel (bauxiet) als immaterieel (onze Surinaamse strijders) opzicht SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 8
Leerlingen uit midden- en bovenbouw brengen een bezoek aan het Monument der Gevallenen en kunnen de betrokkenheid van Surinamers tijdens de Tweede Wereldoorlog uitleggen. Aan de hand van verkregen informatie schrijven ze een opstel. Ze maken daarbij gebruik van bijvoorbeeld fotomateriaal, beeldmateriaal (Film MD) en ontwikkelen een educatieve dagtocht. SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 9
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw CONTEMPORAIN E GESCHIEDENIS (1945-HEDEN) SURINAME (DE LAATSTE 45 JAAR) Koude Oorlog (± 1945-1990) Non Aligned Movement (NAM) Midden-Oosten als cultuurcentrum: Jodendom, Christendom, Islam, Arabisch - Israëlisch conflict Latijns-Amerika en het Caribisch gebied Neo-Kolonialisme ontwikkelen betrokkenheid bij gebeurtenissen in het Caribisch gebied (CARICOM) kunnen het begrip Koude Oorlog uiteenzetten en verklaren kunnen vertellen dat de twee ideologieën, het Kapitalisme en Socialisme, tegenover elkaar stonden tijdens de Koude Oorlog kunnen zich een kritische mening vormen over de situatie in het Midden-Oosten kunnen het sociaal, politiek en economisch functioneren van Suriname binnen de regio uitleggen kunnen uitleggen dat Suriname op economisch gebied nog steeds afhankelijk is van andere landen en wereldorganisaties vormen zich een mening over het Neo-Kolonialisme In een les in de bovenbouw over Neo-Kolonialisme leren de leerlingen wat de begrippen Neo-Kolonialisme en multinationals betekenen. Zij kunnen duidelijke voorbeelden opnoemen over hoe Suriname op economisch gebied nog steeds afhankelijk is van multinationals, onder andere van SURALCO en IAM GOLD. Zij kunnen kritisch hun eigen mening naar voren brengen over het functioneren van multinationals in ons land en debatteren over hoe Suriname economischer zelfstandiger zou kunnen worden SLO Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) Geschiedenis 250311 10