SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL 2016-2017 DE BIËNKORF December 2016 opgesteld door: G. Kiszer C. Vos
A. Contactgegevens school Naam De Biënkorf Straat + huisnummer Mariëndaal 11 Postcode en plaats 1025 BT Amsterdam Brinnummer 07TK Telefoonnummer (algemeen) 020-6367067 E-mailadres (algemeen) Bienkorf.info@askoscholen.nl B. Onderwijskundig concept van de school Beschrijving van de specifieke invloed van het onderwijsconcept op de ondersteuningsmogelijkheden, wanneer dit essentieel of onderscheidend is. NB! Je kunt dit hier beschrijven of je neemt hier een link op naar bv. schoolgids of schoolplan waarin dit staat vermeld. Als Biënkorf streven wij naar een hoge mate van welbevinden en betrokkenheid van iedereen. De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen is voor onze school net zo belangrijk als de cognitieve ontwikkeling. De sociaal-emotionele ontwikkeling is belangrijk voor de persoonlijkheidsvorming van kinderen en dient als basis voor de cognitieve ontwikkeling. Wij staan voor onderwijs waarin kinderen zich zo breed mogelijk kunnen vormen en ontwikkelen. Onze visie en onderwijsconcept Op De Biënkorf werken we vanuit de basisprincipes van het Jenaplanonderwijs en volgens de pijlers van het Ervaringsgericht Onderwijs (E.G.O.). Een manier van werken waarbij de leerkrachten kijken en zoeken (ervaren) wat een kind nodig heeft om zich optimaal te ontwikkelen. (onderwijs van goede kwaliteit). Om concreet gestalte te geven aan onze visie bewandelen wij drie wegen: We geven de kinderen ruimte voor het nemen van initiatieven. We verrijken het milieu door een divers aanbod van materialen en activiteiten, die ervoor zorgen dat kinderen betrokken kunnen raken en blijven. We gaan in dialoog met de kinderen om te weten wat hen echt bezighoudt. Het handelingsgericht werken wordt geconcretiseerd in het 4-sporenbeleid. Wij maken onderscheid tussen kinderen die: autonoom kunnen werken. (spoor 1); autonoom kunnen werken na instructie. Ze kunnen zelfstandig aan de slag nadat ze strategieën en werkwijzen hebben uitgewisseld (spoor 2); aan de hand genomen moeten worden. Zij hebben onvoldoende steun aan de werkwijze, methoden en materialen (spoor 3); met een handelingsplan werken. Zij worden intensief begeleid (spoor 4) zie schoolondersteuningsplan Om ons pedagogisch- en schoolklimaat richting te geven gebruiken we vier overkoepelende kwaliteitscriteria : Welbevinden, Betrokkenheid, Competentie en Verbondenheid. Deze criteria hebben een duidelijke relatie met de volgende basisprincipes van het Jenaplanonderwijs. De drie kernwaarden verbinding, aandacht en ambitie staan centraal in de hierna genoemde basisprincipes. Elk mens is uniek; zo is er maar één. Daarom heeft ieder kind en elke volwassene een onvervangbare waarde. Elk mens heeft het recht een eigen identiteit te ontwikkelen. Deze wordt zoveel mogelijk gekenmerkt door: zelfstandigheid, kritisch bewustzijn, creativiteit en gerichtheid op sociale rechtvaardigheid. Daarbij mogen ras, nationaliteit, geslacht, seksuele gerichtheid, sociaal milieu, religie, levensbeschouwing of handicap geen verschil uitmaken. Elk mens heeft voor het ontwikkelen van een eigen identiteit persoonlijke relaties nodig: met andere mensen; met de zintuiglijke waarneembare werkelijkheid van natuur en cultuur; met de niet zintuiglijk waarneembare werkelijkheid. Elk mens wordt steeds als totale persoon erkend en waar mogelijk ook zo benaderd en aangesproken. Mensen moeten werken aan een samenleving die ruimte en stimulansen biedt voor ieders identiteitsontwikkeling. 2
In de school wordt de leerstof zowel ontleend aan de leef- en belevingswereld van de kinderen als aan de cultuurgoederen die in de maatschappij als belangrijke middelen worden beschouwd voor de hier geschetste ontwikkeling van persoon en samenleving. Welbevinden Welbevinden is een kwaliteitscriterium dat volgens het E.G.O. verwijst naar het innerlijk van een kind. Voelt het zich zelfverzekerd, gewaardeerd of juist onzeker, (faal)angstig? Kinderen die een positief welbevinden ervaren hebben innerlijke ruimte om te leren en te ontwikkelen. Op De Biënkorf leggen we nadruk op wat kinderen wél kunnen, zorgen we bewust voor succeservaringen en geven we duidelijk aan waar de kracht ligt van kinderen waardoor ze een positief zelfbeeld kunnen ontwikkelen. Welbevinden heeft voor ons ook heel duidelijk te maken met het sociaal klimaat op school. We hechten zeer veel waarde aan een vriendelijke manier van omgaan met elkaar. Dit concretiseren we mede door vier positief gestelde schoolafspraken: 1. We werken aan een fijne sfeer waarbij iedereen zich thuis kan voelen. 2. Behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden. 3. We gaan met elkaar en elkaars spullen respectvol om. 4. We zoeken zelf en met elkaar naar oplossingen voor problemen. Betrokkenheid De betrokkenheid van de kinderen is volgens het E.G.O. de belangrijkste maatstaf voor de kwaliteit van ons onderwijs. Wij richten de organisatie van ons onderwijs zodanig in zodat er een maimale betrokkenheid verkregen kan worden. De factoren die de betrokkenheid verhogen zijn van belang voor het primaire proces. Het pedagogisch klimaat, het didactisch handelen, het leerstofaanbod en het zorgen voor onze kinderen komen hierbij aan bod. Er zijn zeven betrokkenheidsverhogende factoren (sinds 2015 zijn daar epressie en samen leren bijgevoegd) die er voor kunnen zorgen dat er een hoge betrokkenheid is. De betrokkenheidsverhogende factoren zie je bij ons terug als werkvorm binnen de vier basisactiviteiten. Deze basisactiviteiten zijn: gesprek/kring, werk/contract, spel en viering. 1. Een goede sfeer Kinderen moeten zich goed in hun vel kunnen voelen op school (moeten zich welbevinden). Een uitnodigende sfeer en een goede relatie tussen kinderen onderling en tussen kinderen en leerkrachten zijn van essentieel belang. Organisatievorm: Kring in de groepen en groepsoverstijgende bijeenkomsten in een forum, zoals de weekopening. 2. Werken op eigen niveau Leerstof en activiteiten worden zoveel mogelijk afgestemd op het niveau van het kind. Als de leerstof te moeilijk is haken kinderen af, als het te simpel is voelen kinderen geen uitdaging meer; in beide gevallen gaat dat ten koste van de betrokkenheid. Organisatievorm: Contractwerk waarbij kinderen volgens een contractbrief werken aan vakgebieden. Instructie en verwerking vinden dan plaats. 3. Werkelijkheidsnabij Hier denken wij aan onderwijs dat uitgaat van conteten en situaties die voor kinderen betekenisvol zijn. Dat eigen ervaringen en inbreng van de kinderen hierbij onontbeerlijk zijn is vanzelfsprekend. Organisatievorm: Projectwerk waarbij kinderen een stukje van de werkelijkheid onderzoeken. Vele vakken komen hierbij geïntegreerd aan bod. 4. Activiteit Kinderen zijn actief; ons onderwijs speelt daarop in. Kinderen worden in de gelegenheid gesteld om zoveel mogelijk actief te zijn (d.w.z. doen, denken, onderzoeken, spelen, discussiëren etc.); dode momenten (wachten, stilzitten, niets te doen hebben) worden zoveel vermeden. Organisatievorm: Ateliers waarbij activiteiten plaatsvinden, met de klemtoon op actief bezig zijn, gericht op een vorm van epressie, zoals techniek, drama, handvaardigheid. 5. Leerlingeninitiatief verruimen Betrokkenheid ontstaat als kinderen met dingen bezig kunnen zijn die aansluiten bij hun belangstelling en behoefte. Door ruimte te creëren voor eigen keuze en persoonlijke inbreng komt de reële en individuele belangstelling pas écht tot zijn recht. Organisatievorm: Vrije keuze activiteit, waarbij kinderen zelf activiteiten kunnen ontplooien welke ze vooraf met de leerkracht hebben gepland. 3
6. Epressie De kern van epressie is dat alles wat in ons bewustzijn opkomt en betekenisvol is, pas volkomen ervaren kan worden als we het etern uitdrukken. Epressie verduidelijkt en versterkt de ervaring. 7. Samen leren: Leren gebeurt in interactie. Je hebt de confrontatie met anderen nodig om te worden wie je bent, om zelfkennis op te doen, om zelfvertrouwen te ontwikkelen en om te groeien. Anderen kunnen je motiveren en stimuleren. Het stimuleren van interactie zorgt ervoor dat kinderen met elkaar in gesprek gaan over de inhoud van het werk. Dat geeft sterke impulsen tot ontwikkeling op zowel cognitief vlak als op emotioneel vlak (sociaal constructivisme). Competentie Onder competentie verstaan we de bekwaamheid om in een specifieke contet te handelen met een combinatie van kennis, vaardigheden, en attitudes. Competenties zijn in deze omschrijving altijd gekoppeld aan het handelen in specifieke, meestal realistische conteten. Door de omschrijving te koppelen aan handelen, krijgt kennis een andere functie. Kennis wordt daardoor betekenisvol. Datzelfde geldt voor vaardigheden en attitudes (ook wel persoonlijke kwaliteiten genoemd). Een leerling die competent is heeft kennis van zaken, weet wat die moet doen, kan dat doen en doet dat ook met meer of minder overtuiging. Er is een direct oorzakelijk verband tussen competentie en succes in de specifieke situatie. In deze opvatting is een competentie een combinatie van weten, kunnen, en (willen) zijn. Verbondenheid Verbondenheid is ook een belangrijk kwaliteitscriterium binnen het E.G.O. Verbondenheid gaat over hoe kinderen met anderen en hun omgeving omgaan. Er moet te zien zijn dat de kinderen dit doen met respect, zorg en aandacht. We betrekken de kinderen bij de inrichting van hun leefomgeving (bijvoorbeeld de klas) en bij het bedenken van gezamenlijke activiteiten (zoals projecten). Maar we leren de kinderen ook omgaan met kritiek en conflictsituaties en hoe zij deze positief kunnen oplossen. Welbevinden, betrokkenheid en verbondenheid zijn nodig om te komen tot competenties. C. Waarde en Trots Beschrijving van datgene rond passend onderwijs waar je als school trots op bent, waar je school door gekenmerkt wordt. We zijn er trots op dat wij vrijwel alle kinderen binnen school een veilige omgeving bieden en kunnen voldoen aan hun onderwijsbehoefte. We proberen een goed evenwicht te vinden tussen de sociale en emotionele ontwikkeling en de cognitieve ontwikkeling van elk kind. Vanuit onze basisondersteuning kunnen wij vrijwel aan alle onderwijsbehoeften voldoen en alleen waar nodig vragen wij etra ondersteuning aan. Voorbeelden van onze basisondersteuning zijn: Verrijkingsonderwijs voor onze (hoog-)begaafde kinderen, RT door leerkracht en onderwijsondersteuner (zoveel mogelijk ingezet op preventie) veel kennis en ervaring met leerlingen met dysleie, dyscalculie, AD(H)D, ASS, TOS, genderdysforie, diversiteit, hoogbegaafdheid, gedragsproblematiek, diabetes, leerling met het syndroom van Down, faalangst, echtscheidingsproblematiek, rouwverwerking, Nt2-onderwijs en overige leerproblematiek. Wij zijn trots op het feit dat wij een goed gemengde school zijn met een diverse populatie. Wij zijn blij dat wij door middel van het aanvragen van arrangementen aan enkele leerlingen de noodzakelijke etra ondersteuning kunnen bieden. Voorbeelden van arrangementen zijn: rekenondersteuning door een rekenspecialist, ambulante begeleiding door cluster 2, etra ondersteuning op het gebied van overige leer-, gedrags-, en spraak- /taalproblematiek en etra ondersteuning aan de leerling met Down. Deels wordt vanuit de VLOA-gelden de deelname van 9 Day a Week School-leerlingen gefinancierd. 4
D. Feiten en aantallen Uitstroom van leerlingen naar SBO/SO Schooljaar Aantal leerlingen naar 2013/ 2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018 2018/2019 2019/2020 SBO 0 0 2 0 SO cluster 1 0 0 0 0 SO cluster 2 0 0 0 0 SO cluster 3 0 0 0 0 SO cluster 4 1 0 0 0 Etra ondersteuning binnen de basisschool Schooljaar Aantal 2013/ 2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018 2018/2019 2019/2020 lln met LGF cluster 1 0 0 0 0 lln met LGF cluster 2 2 2 3 2 lln met LGF cluster 3 0 1 1 0 lln met LGF cluster 4 1 1 1 0 lln met individueel arrangement 3 6 10 groepsarrangementen 0 0 andersoortige inzet arrangement 0 0 5
E. Basisondersteuning Recente beoordeling van onze school vanuit de onderwijsinspectie. Niet iedere school is al volgens het nieuwe inspectiekader beoordeeld, daarom zijn er twee manieren van invullen mogelijk, volgens oude of nieuwe inspectiekader. NB! Je kunt onderstaande (deel)gegevens invullen of je neemt een link op naar de beoordeling van inspectie. Beoordeling inspectie (op basis van het oude inspectiekader) Algemeen De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op De Biënkorf op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. Datum onderzoek 10-09-2013 Ontwikkelpunten Verbeterpunten voor de onderwijskwaliteit Naast de positief beoordeelde aspecten vraagt de inspectie voor een onderdeel van de kwaliteitszorg waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. De school kan zich nog verbeteren op het punt van de regelmatige evaluatie van de onderdelen van het onderwijsleerproces (indicator 9.3.) Datum onderzoek 10-09-2013 Indicatoren m.b.t. specifieke leerlingondersteuning 8. Zorg 8.1 signalering zorg voldoende 8.2 op basis van analyse bepalen aard van de zorg voldoende 8.3 de school voert de zorg planmatig uit voldoende 8.4 evalueren van de effecten van de zorg voldoende 9. Kwaliteitszorg 9.1 de school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van de leerling populatie 9.2 de school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen Voldoende goed 9.3 de school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces onvoldoende 9.4 de school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten voldoende 9.5 de school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces goed 9.6 de school verantwoordt zich aan belanghebbenden over gerealiseerde onderwijskwaliteit voldoende Datum van vaststellen door inspectie 10-09-2013 Beoordeling inspectie (op basis van het inspectiekader vanaf augustus 2017) Algemeen NVT Ontwikkelpunten NVT Indicatoren m.b.t. specifieke leerlingondersteuning 2. Onderwijsproces 2.4 (etra) ondersteuning: leerlingen die dat nodig hebben ontvangen etra ondersteuning en begeleiding 2.5 samenwerking: de school werkt samen met relevante partners om het onderwijs voor haar leerlingen vorm te geven 3. Schoolklimaat 3.2 ondersteunend en veilig schoolklimaat: de school kent een ondersteunend en stimulerend schoolklimaat. 4. Kwaliteitszorg en ambitie 4.1 doelen, evaluatie en verbetering: het bestuur en zijn scholen hebben vanuit hun maatschappelijke opdracht doelen geformuleerd, evalueren regelmatig en systematisch de realisatie van die doelen en verbeteren op basis daarvan het onderwijs. 4.3 verantwoording en dialoog: het bestuur en zijn scholen leggen intern en etern toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over ambities, doelen en resultaten. Datum van vaststellen door inspectie 6
Niveau van basisondersteuning (zelfbeoordeling school) De school monitort de leer-en sociaal/emotionele ontwikkeling van leerlingen gedurende de gehele schoolse periode. Mee eens In ontwikkeling, beginfase In ontwikkeling, volop mee bezig Oneens (Eterne) hulp bij nodig Niet van toepassing Nemen we mee in schoolplan / jaarplan, in schooljaar De school is in staat om leerlingen met een etra ondersteuningsbehoefte op verschillende leergebieden en de sociaal/emotionele ontwikkeling vroegtijdig te signaleren. De school heeft goed bruikbare protocollen op gebied van ernstige leesproblemen/dysleie, ernstige reken-wiskunde problemen/dyscalculie, medisch handelen en veiligheid. De protocollen worden toegepast. Medisch handelen protocol in ontwikkeling De school heeft een heldere en adequate ondersteuningsstructuur binnen de school ingericht, herkenbaar voor medewerkers en ouders. De school is in staat om handelingsgericht te denken, te handelen, te arrangeren of te verwijzen waarbij het cyclisch proces van haalbare doelen stellen, planmatig uitvoeren en gerichte evalueren centraal staat. De school is in staat om door vroegtijdig lichte ondersteuning in te zetten, sociaal emotionele problemen van leerlingen klein te houden of zodanig te begeleiden dat zij kunnen (blijven) profiteren van het onderwijsaanbod. De school heeft een goede samenwerkingsrelatie met ouders daar waar het leerlingen met een etra onderwijsbehoefte betreft. De school heeft een goede samenwerkingsrelatie met de voorschool, gericht op het realiseren van een doorgaande lijn en een warme overdracht van de leerlingen naar de basisschool. Bij uitstroom naar VO, tussentijdse uitstroom naar een andere basisschool of SBO/SO is er sprake van zorgvuldige overdracht van de leerling (-gegevens) naar de andere school. X Zelf geen voorschool De school werkt krachtig samen met ketenpartners, zoals jeugdhulpverlening, het S(B)O, de steunpunten voor het arrangeren van etra ondersteuning, de onderwijsadviseurs van het SWV e.a. om leerlingen specifieke ondersteuning te bieden, waardoor zij zich kunnen blijven ontwikkelen. 7
F. Etra Ondersteuning Omstandigheden Stimulerende factoren Belemmerende factoren Gebouw School krijgt nieuwbouw School krijgt nieuwbouw Aandacht en tijd onderwijsconcept 30 lln in een klas, tijd altijd beperkende factor Schoolomgeving Groen en veel buitenruimte Leerling populatie Goed gemengd, een derde NOAT leerlingen Aannamebeleid Amsterdam Teamfactoren Gevarieerd in leeftijd en achtergrond, man/vrouw en kennis aantal 60+ Leerkrachtfactoren Veel kennis en ervaring, staan open voor vernieuwing/verbetering tijd Wijkgerichte samenwerking Wel met de buurschool Montessori Boven t IJ Wij zijn echter zelf geen buurtschool Samenwerking komt moeilijk van de grond in dit deel van Amsterdam Noord Mogelijkheden inzet etra ondersteuning Wordt maimaal ingezet, ook door gepensioneerde leerkrachten en vrijwilligers Ruimte in het gebouw Anders Welke structurele voorzieningen zijn binnen de school aanwezig t.b.v. leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften? Traplift Sprint, voorlees software Welke vaste ketenpartners kent de school, wanneer het gaat om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften? St. Taalhulp Leerzo! Kentalis Kind & Motoriek GGD ABC OKC/OKA partners BSO 8
G. Ontwikkeling en ambities Ontwikkelpunten op gebied van de basiskwaliteit en de basisondersteuning binnen de school Versterken woordenschatonderwijs Versterken Onderwijs aan TOS-Lln Versterken onderwijs aan Lln met veel taal- en ontwikkelingsachterstand Beschrijving van ambities met betrekking tot passend onderwijs - Behouden van ons huidige aanbod - Scholing in rekendidactiek en diagnostiek op basis van ERWD onderdeel maken van onze basisondersteuning - Na rekenscholing een nieuw (vak)gebied aanpakken - Basisondersteuning; nieuwe kennis implementeren, uitbreiden en verdiepen waar mogelijk Vertaling van ontwikkelpunten en ambities naar schoolplan en jaarplaning korte aanduiding / verwijzing / evt. link naar schoolplan/jaarplan Zie schoolplan 2015-2019 H. Grenzen aan het onderwijs Beschrijving van de grenzen van de school, daar waar het gaat om de realisatie van passend onderwijs. Duiding, beargumentering, alternatieven. -Jaarlijkse formatie Nieuwbouw komend schooljaar en tijdelijk een jaar in een noodvoorziening Groei van de school Aantal lln in de klas Populatie Aannamebeleid School aanbod in de buurt Aantal zorgleerlingen per klas De mogelijkheden om te voorzien in de etra ondersteuning zoals in deze SOP omschreven is afhankelijk van de jaarlijkse formatie. 9