Wethouder van Financiën en Cultuur RIS134141_22-DEC-2005 mw. drs Else L. van Dijk-Staats Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitter van de Commissie Onderwijs, Sociale zaken, Cultuur en Integratie Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BOW/2005.1566 - RIS 134141 Doorkiesnummer 070-353 2250 E-mailadres Onderwerp Voortgangsbericht december 2005 Aantal bijlagen 7 Datum 20 december 2005 Geachte voorzitter, Onderstaand geef ik u een overzicht van de voortgang en de stand van zaken van besluiten en projecten binnen het beleidsveld cultuur. Dit overzicht bestaat uit 3 hoofdonderdelen: I. Onderwerpen in relatie tot meerjarenbeleidsplan 2005-2008 De wereld vangen ; II. Onderwerpen in relatie tot Den Haag, dat zijn we allemaal, beleidsakkoord 2002-2006; III. Overige ontwikkelingen I. Onderwerpen in relatie tot het meerjarenbeleidsplan 2005-2008 De wereld vangen Als ontwikkelingenen in het kader van het meerjarenbeleidsplan meld ik de stand van zaken met betrekking tot Zcala, Culturalis, het Nationale Toneel, Nederlands Muziek Instituut, doelmatigheidsonderzoeken en The Hague International Music Festival. Zcala De procedure tot beëindiging van de subsidierelatie met Zcala is nagenoeg voltooid. De arbeidsovereenkomsten met het personeel zijn ontbonden, op basis van een vooraf overeengekomen afvloeiingsregeling. Vijf medewerkers hebben gebruik gemaakt van een outplacementtraject, terwijl zeven medewerkers hebben gekozen voor een eenmalig afkoopbedrag. Van de voormalige id-medewerkers (vijf) hebben twee een nieuwe werkkring gevonden en is een regulier gemaakte id-medewerker in dienst getreden bij Theater Zwembad de Regentes. Alle overige gesubsidieerde arbeidskrachten, waaronder wiw ers hebben een aanbod gehad voor indiensttreding bij de Werkbij. Zoals was afgesproken worden alle ontslagen medewerkers van Zcala door Culturalis uitgenodigd om te reflecteren op de openstaande vacatures daar. Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 2250 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 2390 Internetadres: www.denhaag.nl
BOW/2005.1566 2 Het gehele proces van liquidatie van CvA en Zcala en oprichting van Culturalis overziend, acht ik het hier op zijn plaats beide besturen (CvA en Zcala) te danken voor hun inzet en medewerking om dit - soms pijnlijke - proces voor alle betrokkenen tot een goed einde te brengen. Iedereen die bij het proces was betrokken, heeft - vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid - een belangrijke bijdrage geleverd aan het behoud en de versterking van de cultuurparticipatie in Den Haag. De verwerving van de accommodatie aan de Hobbemastraat door de gemeente is per 15 december gerealiseerd. Daarna zal deze accommodatie worden verbouwd. In de aanloop naar de verbouwing zal de accommodatie tijdelijk gebruikt worden. Culturalis In het kader van het meerjarenbeleidsplan 2005-2008 De wereld vangen werd besloten tot de oprichting van een nieuwe organisatie voor cultuurparticipatie. Deze organisatie is inmiddels een feit. Per 1 november heeft de aanstelling van de nieuwe directeur/bestuurder plaatsgevonden, in de persoon van Kim van der Boon. Culturalis heeft een voorlopig beleidsplan gepresenteerd, waarin is aangegeven op welke wijze inhoud zal worden gegeven aan het bevorderen van de cultuurparticipatie in Den Haag. In het beleidsplan wordt, gelet op de veranderende bevolkingssamenstelling, speciaal aandacht besteed aan de wijze waarop de culturele diversiteit zal worden gestimuleerd. De directie wil mede aan de hand van het beleidsplan een gedachtewisseling hebben met leden van de commissie OSCI. Daarvoor zal met de griffie een afspraak worden gemaakt, teneinde een bijeenkomst te organiseren. Aanvullend beleidsplan van het Nationale Toneel In het meerjarenbeleidsplan 2005-2008 De wereld vangen is op advies van de commissie Zonderop aan het Nationale Toneel subsidie toegekend tot en met 2008. De Staatssecretaris van OCW echter heeft op advies van de Raad voor Cultuur besloten aan de twee grootste theatergezelschappen van ons land, het Nationale Toneel en Toneelgroep Amsterdam, de opdracht te geven om voor de jaren 2007 en 2008 een aangepast beleidsplan te leveren. Over de subsidiëring voor die jaren wordt pas een definitief besluit genomen, nadat een apart daarvoor samen te stellen adviescommissie over die plannen advies heeft uitgebracht. In het aangepaste beleidsplan moeten de gezelschappen hun visie geven op hun positie in het landelijk toneelbestel. De opdracht van het ministerie en het in reactie daarop door het Nationale Toneel ingediende plan, bij de formulering waarvan de gemeente is betrokken, heb ik ter kennisneming hierbij gevoegd (bijlage I en II). Nederlands Muziek Instituut Het college van b&w heeft in december 2005 besloten de gemeentelijke collectie muziekarchieven en bibliotheek per 1 januari 2006 in beheer over te dragen van het Gemeentemuseum aan de stichting Nederlands Muziek Instituut (NMI). Al in 2003 heeft de directeur van het Gemeentemuseum bij brief het college verzocht hiertoe over te gaan. Ook de collectie van de stichting Musica Neerlandica zal juridisch overgedragen worden aan de stichting NMI. Met het bundelen van de collecties is het NMI het belangrijkste erfgoedinstituut in Nederland op het gebied van de Nederlandse muziek van vóór 1950. Met de juridische overdracht van de gemeentelijke collectie wordt uitvoering gegeven aan het advies van de commissie Zonderop, die het college van b&w heeft geadviseerd over het meerjarenbeleidsplan 2005-2008 De wereld vangen. Doelmatigheidsonderzoeken In mijn brief van 24 juni 2005 heb ik u gemeld dat op dat moment nog het Residentie Orkest (RO) en het Nederlands Dans Theater (NDT) werden doorgelicht. Beide onderzoeken zijn inmiddels afgerond. Ten aanzien van het RO oordeelt het rapport dat het orkest aandacht heeft voor de doelmatigheid van bestedingen; de bezoldiging en planning van orkestleden en remplaçanten zijn op orde; de financiële administratie is toereikend ingericht; het bestuur verkrijgt periodiek stuurinformatie. Het algemene beeld is dat het RO in control is.
BOW/2005.1566 3 Ten aanzien van het NDT is geconstateerd dat door een aantal oorzaken (bezuiniging door het rijk, hogere productiekosten dan voorzien, lagere inkomsten, met name ook wat betreft sponsoring) het NDT zich genoodzaakt ziet een bezuinigingsoperatie uit te voeren, waarvan een grondige interne toets op doelmatigheid van alle processen en afdelingen deel uitmaakt. Eén van de bezuinigingen houdt in NDT 3 niet meer als apart gezelschap te handhaven, maar op projectbasis te laten functioneren. Het voorstel van de GAD tot verbetering van de beheersing van voorstellingskosten zal door het gezelschap ter hand genomen worden. Voor de volledigheid voeg ik de rapporten van de tot nu toe uitgevoerde doelmatigheidsonderzoeken van het RO, het NDT en de SEM als vertrouwelijke bijlage bij (bijlage III). Over de volgorde van de overige doelmatigheidsonderzoeken (grote instellingen en festivals) zal ik u in het eerste kwartaal 2006 informeren. THIMF The Hague International Music Festival Met het vaststellen van de begroting 2006 zal de Stichting The Hague International Music Festival (THIMF) 200.000 subsidie ontvangen voor het festival THIMF, een muziekfestival jazz en wereldmuziek. Zoals bij de besluitvorming rond de twee nieuwe festivals aan u gemeld, hadden de organisatoren op het gebied van financieel- en projectmanagement versterking gezocht bij een externe partij. Deze externe partij zou de sponsorwerving voor het festival op zich nemen, was bereid garant te staan voor een start(werk)kapitaal en gaf een garantie van 200.000 ter afdekking van financiële risico s voor een periode van 3 jaar (bij tegenvallende sponsorinkomsten). Deze externe partij zou in die constructie aandeelhouder worden van THIMF. In de voortgang van de contractbesprekingen rond die samenwerking bleek uiteindelijk een onoverbrugbaar verschil van inzicht te bestaan over de invulling er van, waarna de partijen in goed overleg uiteen zijn gegaan. De eventueel nadelige effecten van het niet aangaan van de samenwerking lijken vooralsnog mee te vallen. Bijkomend voordeel is dat de autonomie van de THIMF-organisatie daarmee behouden blijft. Het opstartkapitaal is door de initiatiefnemers uit eigen middelen geleverd, waarmee het kantoor kon worden ingericht en bemand. Ook heeft de organisatie de sponsorwerving in eigen hand genomen. Ultimo november 2005 zijn er concrete toezeggingen binnengehaald voor ongeveer 130.000. II. Onderwerpen in relatie tot Den Haag, dat zijn we allemaal, beleidsakkoord 2002-2006 In het beleidsakkoord is een aantal afspraken gemaakt die betrekking hebben op het beleidsveld cultuur. Ik geef u waar relevant per paragraaf uit het beleidsakkoord een stand van zaken (blz. 41 t/m 43 uit het beleidsakkoord). Positionering en profilering Creatieve stad In de commissoriale toelichting bij de begroting 2006 heb ik u gemeld dat er een programma Creatieve stad gestart wordt, in samenwerking tussen cultuur en economie. Tevens heb ik gemeld dat er in beginsel middelen beschikbaar gesteld zouden worden in het kader van het programma Doelstelling 2 Den Haag Centrum Zuid. Op 22 november 2005 heeft het college van b&w besloten een bedrag van ruim 2,2 miljoen beschikbaar te stellen (beschikking DSO/2005.3914, d.d. 23 november 2005), waarvan een deel bestemd is voor fysieke investering in locaties en een deel voor netwerkvorming, ondersteuning, voorlichting, communicatie, onderzoek en monitoring en de projectorganisatie die zorgt voor uitvoering van het programma. Nu dit besluit genomen is, kan de uitvoering van het programma worden gestart. Een nader uitwerking van het programma stuur ik u toe zodra dat gereed is.
BOW/2005.1566 4 Accommodaties Overname Dr Anton Philipszaal en Lucent Danstheater Zoals in mijn brief van 24 juni 2005 aangegeven, hebben het Residentie Orkest (RO) en het Nederlands Dans Theater (NDT) voor de overdracht in het voorjaar nadere voorwaarden gesteld ten aanzien van de zeggenschap die beide instellingen willen houden over het beheer van de panden en de dienstverlening aan de gezelschappen. Met een gewijzigde eigendomssituatie van de zalen verandert de rolverdeling van alle partijen en daarmee de onderlinge relaties. Uitgangspunt voor de gemeente is steeds geweest dat de drie betrokken partijen zelf tot overeenstemming over de gewenste structuur moesten komen, waardoor helderheid zou komen in de onderlinge verplichtingen en verantwoordelijkheden. Zoals gemeld heeft dit aanvankelijk niet geleid tot een eensgezind standpunt, maar tot een voorstel van het RO en het NDT voor een gewijzigde beheersstructuur, waarbij de SEM in twee rechtspersonen wordt gesplitst: één voor het beheer en één voor de programmering. Dit voorstel heb ik laten toetsen door het adviesbureau Andersson Elffers Felix BV (AEF). Deze toetsing heeft geleid tot een voorstel om te komen tot een structuur volgens een zogenaamd collegiaal model, waarbij de directie van de beheerstichting wordt gevormd door de drie directeuren van de programmerende stichtingen (RO, NDT en de nieuwe programmeringstichting). De besturen van het RO en NDT hebben mij op 30 november 2005 schriftelijk laten weten, gelet op het akkoord over dit model, bereid te zijn tot overdracht van de zalen. Dit zal zo spoedig mogelijk notarieel worden bekrachtigd. Binnenkort zal ik een besluit over deze nieuwe structuur voorleggen aan het college van b&w. Tegelijkertijd zal ik dan een besluit laten nemen over de aanpak van de gevel van de Dr Anton Philipszaal. Zoals in mijn brief van 24 juni jl. aangegeven zal deze aanpak beperkt zijn. Het beschikbare budget is hierbij taakstellend. Daarna kunnen de werkzaamheden (wegwerken achterstalling onderhoud en arboknelpunten, aanpak gevel) zo spoedig mogelijk worden opgestart. SEM Met de overeenstemming over de gewijzigde structuur tussen het RO, het NDT en de SEM is helderheid verkregen ten aanzien van de onderlinge verplichtingen en verantwoordelijkheden. Mede op grond van de positieve uitkomsten van het doelmatigheidsonderzoek van de SEM heeft het college van b&w inmiddels besloten de gereserveerde exploitatiesubsidie ad 250.000 toe te kennen. III. Overige ontwikkelingen Stand van zaken Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 In het voortgangsbericht van juni 2005 heb ik een uitwerking van het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 gegeven. Inmiddels is het eerste jaar van het nieuwe actieplan bijna voorbij. Hieronder vindt u de stand van zaken. Talentontwikkeling in de theatersector Een aantal gevestigde theaters en theatergezelschappen heeft met het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 de ruimte gekregen om talenten op artistiek en zakelijk gebied te ontwikkelen. Zij hebben dit naar eigen inzicht ingevuld. Korzo theater en Alba Theaterhuis, hebben ervoor gekozen een talentontwikkelingstraject op te zetten of het bestaande traject uit te breiden. Voor Korzo is dit 7 steps forward of de Haagse talenten: Den Haag danst! voor de dans en Vuurtongen 2006 voor muziektheater en daarnaast de KCLab-avonden. Alba heeft ervoor gekozen haar bestaande talentontwikkelingstraject De Expeditie uit te breiden met fase 3 en 4. Fase 3 is het maken van een eigen productie van jongeren waarbij Alba artistiek eindverantwoordelijk is en fase 4 is projectondersteuning van jonge makers waarbij Alba een adviserende functie heeft, met als doel talentvolle jonge theatermakers voor Den Haag te behouden.
BOW/2005.1566 5 Theater aan het Spui en Toneelgroep de Appel hebben ervoor gekozen om specifieke talenten te ondersteunen. Voor Theater aan het Spui zijn dit Lonneke van Leth, choreografe en danseres en Annechien Koerselman, regisseur. Zij zijn bezig met de voorbereidingen voor voorstellingen in 2006 zoals Ballet met van Leth, een stuk voor het Cadance festival en een voorstelling voor de Parade en het stuk Checkpoint Cha Cha Cha. Toneelgroep De Appel heeft David Geyssen onder haar hoede genomen die de voorstelling Don Quichotte heeft gemaakt en de voorstelling Buiten voor de deur in 2006 zal brengen. Naast Actieplan gelden, worden ook eigen middelen, Rijksgelden en soms middelen uit fondsen ingezet ter versterking van de talentontwikkelingsprogramma s. Talentontwikkeling multi-media Voor de jaren 2005 en 2006 staat de discipline Multimedia centraal, door middel van ondersteuning van de Stichting TAG. TAG is een organisatie die optreedt als platform voor de digitale kunsten, vormgeving, hedendaagse (elektronische) muziek en fotografie. Enerzijds worden zij ondersteund om hun organisatiestructuur te professionaliseren en daarmee hun positie in het Haagse cultuurveld te versterken. Door middel van velerlei communicatiemiddelen zoals de internet infrastructuur en het TAG magazine, wil TAG een bredere doelgroep bereiken en draagvlak creëren in de stad. Anderzijds is de subsidie bedoeld voor het bieden van een podium voor jonge kunstenaars, waarbij TAG als intermediair optreedt en haar laboratoriumfunctie uitbreidt voor talenten in het multimediale veld. Door middel van scouting is zij actief op zoek naar multimediale talenten. Dit doet zij door middel van het studentenprogramma <Touch>, workshops en lezingen in aanvulling op exposities en het aanbieden van cursussen over gespecialiseerde computerprogramma s, gericht op studenten van de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten en het Koninklijk Conservatorium. In hun programma s staat kennisuitwisseling en kennisoverdracht centraal. Festival Met het theaterveld en de talenten zelf is gesproken over de manier waarop ieder jaar de uit de programma s voortgekomen talenten, getoond gaan worden aan de stad. Ook is met de deelnemende theaters en gezelschappen besloten een gezamenlijke marketing te voeren voor de activiteiten in het kader van talentontwikkeling. Op deze manier zijn deze bijzondere voorstellingen en projecten door het jaar heen voor de bezoeker herkenbaar. Cultuurankers in de stadsdelen Cultuuranker Laak Het cultuuranker in stadsdeel Laak zal verbonden worden aan Jeugdtheater Pierrot. Pierrot zal voor de bewoners van Laak een laagdrempelig open huis voor kunst en cultuur en werkplaats worden en een podium voor cultuuruitingen bieden. Het Cultuuranker faciliteert groepen en verenigingen, denk bijvoorbeeld: op maandag een Antilliaanse brassband, dinsdag oud-hollandse kluchten, op woensdag Marokkaanse rap en op donderdag Hindoestaanse dans, op voorwaarde dat er maandelijks een gezamenlijk evenement plaatsvindt. Daarnaast ontwikkelt Cultuuranker Laak eigen projecten op het gebied van de podiumkunsten en biedt het laagdrempelig en aansprekend entertainment. Kortom Cultuuranker Laak is de spin in het web op het gebied van kunst en cultuur in Laak. In 2006 zullen de eerste activiteiten onder deze naam plaatsvinden. Cultuuranker Escamp In Escamp (Den Haag Zuidwest) zal een culturele impuls worden gegeven onder andere door een tweede vestiging van het Koorenhuis specifiek bedoeld voor de bewoners van Escamp. Het Cultuuranker Escamp zal gevestigd worden is het voormalige schoolgebouw aan de Zuidlarenstraat. Het gebouw staat in het hart van het stadsdeel en op de grens van Bouwlust, Morgenstond en Zuiderpark.
BOW/2005.1566 6 Het Koorenhuis product bestaat uit theatraal, muzikaal en artistiek leren, dit aanbod bereikt liefhebbers van alle leeftijden en specifiek kinderen en jongeren op school. Daarnaast wordt een specifiek op het stadsdeel gericht programma ontwikkeld dat inspeelt op de in Escamp aanwezige behoefte, in samenwerking met partners uit dit stadsdeel. Dit idee is geïnspireerd op het Arts and Community concept. In deze visie zijn de eigen kerncompetenties van de kunstinstelling uitgangspunt en wordt daaruit een brede toegankelijkheid voor de bevolking gerealiseerd. De toegankelijkheid naar kunst wordt vergroot door een brug te slaan naar de cultuur van de bewoners uit de directe omgeving, een hoogwaardig en professioneel aanbod gebaseerd op de kunst- en cultuureigen beleving. Ook Musicon levert hier in het kader van de subsidie Snijvlak Onderwijs, Cultuur en Welzijn een bijdrage aan. Samenwerkingsverbanden en ontmoetingen zijn in beide cultuurankers noodzakelijk. Want kunst (ver)bindt. Stichting Culturalis, de nieuwe organisatie voor cultuurparticipatie heeft als doel ondersteuning te bieden aan alle Hagenaars, maar jongeren in het bijzonder, die als liefhebber of aankomend professional bezig zijn met podiumkunst (theater, dans, muziek, zang en mengvormen hiervan). Dat doet Culturalis door middel van het verstrekken van subsidies, advies en informatie; het faciliteren van repetitie - en speelplekken; en het (laten) organiseren van activiteiten gericht op talentontwikkeling, innovatie en professionalisering van het amateurveld. Stichting Culturalis houdt kantoor in het Nutshuis aan de Riviervismarkt te Den Haag, maar spreidt haar armen uit in de stad, ook in Laak en Escamp heeft Culturalis een belangrijke taak te vervullen. Rabarber Jeugdtheaterschool Rabarber is begin dit jaar in financiële problemen terechtgekomen. Door de gemeente is een extra subsidie van 300.000 gereserveerd, waarmee een basis is gelegd die bijdraagt aan een gezonde financiële positie van de organisatie. Door het bestuur is inmiddels een aantal maatregelen genomen, waaronder: een personele reorganisatie, het opzetten van een goede administratieve organisatie, opschoning van de organisatiestructuur en een verlaging van de overhead. Mede op basis hiervan heeft subsidietoekenning plaatsgevonden. Wat de huisvesting betreft worden thans de mogelijkheden onderzocht tot eventuele aankoop van het gebouw door de gemeente. Alles is erop gericht om de samenwerking tussen Rabarber en Culturalis (amateurgroepen) te optimaliseren. Herziening procedure Cultuurnota ministerie OCW Omdat de procedure van de vierjaarlijkse Cultuurnota van het ministerie van OCW in de loop der tijd steeds ingewikkelder en langer is geworden (vooradvies, sectoranalyses, uitgangspuntennota, cultuurprofielen, etc.) heeft de Staatssecretaris van OCW aangekondigd de systematiek te willen wijzigen. Zij heeft hierover aan diverse instanties en overheden, waaronder de gemeente Den Haag, suggesties gevraagd. Ik heb in een brief van 24 februari 2005 (bijlage IV) een aantal voorstellen voor verbetering gedaan, namelijk (onder meer) om differentiatie in het systeem te brengen en om het voortbestaan van de grote nationale instellingen niet meer om de vier jaar ter discussie te stellen. In haar voorstel aan de Tweede Kamer, getiteld Verschil maken, had de Staatssecretaris dit laatste alleen van toepassing doen zijn op de (rijks)musea en de orkesten, niet op de grote dans- en theatergezelschappen, hoewel dat mijns inziens logisch zou zijn. Omdat de grote steden vergeleken met andere lokale overheden sinds jaar en dag een bijzondere positie innemen in de bestuurlijke verhoudingen met het rijk, hebben de gemeenten Rotterdam en Den Haag hun (gelijkluidende) bezwaren tegen enkele van de herzieningsvoorstellen van het rijk kenbaar gemaakt (bijlage V). Op grond van een motie van de Kamer heeft de Staatssecretaris naderhand (bijlage VI) wel het Nederlands Dans Theater toegevoegd aan de categorie met een langjarig perspectief en toevoeging van grote theatergezelschappen voor de la ngere termijn niet uitgesloten.
BOW/2005.1566 7 Overigens is de systematiek er naar mijn mening met dit voorstel niet beter op geworden omdat het rijk de subsidiëring van veel kleinere instellingen naar de fondsen verschuift, wat een versnippering van de financieringsbronnen betekent en een integrale beleidsafweging bemoeilijkt. Een nadere concretisering van de plannen van de Staatssecretaris komt volgend jaar. Dan zal exacter duidelijk zijn welke gevolgen deze operatie heeft voor de verhouding tussen gemeente en rijk als medesubsidiënt. In het eerste kwartaal van volgend jaar zal ik de raad een procedurevoorstel doen voor het volgende meerjarenbeleidsplan, ingaande 2009. In dat voorstel zal ik met de consequenties van de herziene procedure bij het rijk rekening houden. Verwijdering kunst in de openbare ruimte In de commissoriale toelichting bij de begroting 2005 heeft mijn voorgangster u geschreven dat in het kader van het beheer van kunst in de openbare ruimte voor een aantal kunstwerken de discussie over verwijdering speelt. Zij heeft daarbij aangegeven dat zij u nader zou informeren over concrete situaties, nadat overleg met betrokkenen heeft plaatsgevonden. Dat wil ik hierbij doen. Vanwege de grootschalige herontwikkeling in het Beatrixkwartier en de metamorfose die het gebied ondergaat, is het kunstwerk Waterplastiek omgeven door keien op de kruising Prinses Beatrixlaan/ Schenkkade, dat speciaal voor deze locatie gemaakt is, niet langer inpasbaar in zijn omgeving. Het kunstwerk wordt daarom binnenkort verwijderd, conform het advies van Stroom en na overleg met de kunstenaar. Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Ik wens u plezierige feestdagen toe en een goed begin van 2006. Met vriendelijke groet, De wethouder van Financiën en Cultuur, mw. drs Else L. van Dijk-Staats