Bijlage 1 Evaluatie Tegemoetkoming Chronisch zieken en Gehandicapten Inleiding Sinds 2014 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het verstrekken van een compensatie aan chronisch zieken en gehandicapten middels een maatwerkvoorziening. In 2015 is het herijkte minimabeleid vastgesteld waarin twee regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten waren opgenomen. Echter, het aantal inwoners dat gebruik maakte van deze regelingen bleef, ondanks uitgebreide communicatie, ver achter bij de verwachting. Daartoe is nogmaals kritisch gekeken naar zowel de inhoud van de regelingen als de cijfers die gebruikt zijn om de doelgroep te bepalen. Dit heeft geleid tot een collegevoorstel wat op 14 november 2016 in de raad is besproken. Het collegevoorstel leidde tot enkele moties waardoor de voorwaarden voor de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten zijn bijgesteld. 1. Oorspronkelijke voorwaarden Voor de jaren 2014 en 2015 konden onze inwoners die chronisch ziek of gehandicapt waren en een inkomen hadden beneden de 120% van het minimum, gebruik maken van ofwel de collectieve ziektekostenverzekering, ofwel van de compensatieregeling. Inwoners konden zelf kiezen welk van deze twee regelingen het meest aantrekkelijk was in hun eigen situatie. Tot 1 mei 2016 konden inwoners nog een aanvraag indienen voor de compensatieregeling over de jaren 2014 en 2015. Na 1 mei is er gekeken hoeveel van onze inwoners gebruik gemaakt hebben van ofwel de collectieve ziektekostenverzekering, ofwel de compensatieregeling. Dit bleken in totaal 88 personen te zijn. Dit aantal blijft ver achter bij onze verwachtingen en om die reden is onderzocht wat de redenen kunnen zijn van het lage gebruik van deze regelingen. Uit dit onderzoek is een aantal zaken naar voren gekomen. Allereerst was onze inschatting van het aantal personen dat gebruik zou kunnen maken van de regelingen te hoog. Ten tweede blijken de voorwaarden die gesteld zijn om in aanmerking te kunnen komen voor de compensatieregeling een groep mensen uit te sluiten die wel een laag inkomen hebben. Bijvoorbeeld doordat zij over eigen vermogen in verband met een eigen woning beschikken of vermogen als reservering voor een uitvaart hebben. Of dat zij een tegemoetkoming vanuit het UWV krijgen die lager is dan de tegemoetkoming van de gemeente of met hun inkomen net boven de 120% zitten. Ten derde blijkt de door ons gekozen collectieve ziektekostenverzekering niet voor alle chronisch zieken financieel aantrekkelijk te zijn. Om deze redenen is er voor gekozen de regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten aan te passen. Allereerst is het compensatiebedrag over het jaar 2015 ambtshalve opgehoogd van 200,- naar 300,-. In 2016 is er voor gekozen om de collectieve zorgverzekering met ingang van 1 januari 2017 uit te breiden met drie pakketten van zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Er is gekozen voor Zilveren Kruis omdat in deze regio al veel mensen van oudsher hier verzekerd zijn. Om chronisch zieken en gehandicapten met de meeste zorgkosten zoveel mogelijk te compenseren, is er voor gekozen om aan het meest uitgebreide zorgpakket extra bij te dragen in de kosten en tevens de bijdrage voor de uitgebreide verzekering van Menzis te verhogen. 1
Naast deze wijzigingen in de collectieve zorgverzekering is er voor gekozen voor de jaren 2016 en verder de voorwaarden waaraan voldaan moet worden om gebruik te kunnen maken van de compensatieregeling, te versoepelen en de compensatie ook voor de jaren 2016 en verder op te hogen naar 300,-. In de beleidsregel extra kosten chronisch zieken, gehandicapten en ouderen was al ruimte gelaten om de hoogte van de tegemoetkoming of de voorwaarden te wijzigen als het budget hier ruimte voor bood. Wijzigingen naar aanleiding van de moties Omdat de doelgroep onvoldoende werd bereikt en daarmee de middelen onvoldoende benut werden zijn door middel van enkele moties de voorwaarden voor de tegemoetkoming verruimd. De tegemoetkoming in 2014 was oorspronkelijk 100 en is verhoogd naar 360 (het volledig eigen risico in 2014). De tegemoetkoming in 2015 was oorspronkelijk 200, is in het voorstel verhoogd tot 300 en middels de motie verhoogd naar 375 (het volledig eigen risico in 2015). De inkomensgrens is voor alle jaren opgetrokken van 120% naar 130% van het sociaal minimum. Het eigen vermogen van een eigen woning is buiten beschouwing gelaten evenals het vermogen dat gereserveerd is voor de uitvaart, indien men geen uitvaartverzekering heeft (max 7.500 pp). Daarnaast is de regeling ook beschikbaar gesteld voor chronisch zieken die een vergoeding krijgen bij het UVW (WAO, WIA, Wajong of WAZ). De vergoeding van het UWV is 212 dus men is over het jaar 2014 gecompenseerd voor 148 ( 360-212) en voor 2015 was dat 163 ( 375-212). 2. Uitvoering Tegemoetkoming: grotere doelgroep bereikt De aanpassingen in de voorwaarden zijn met terugwerkende kracht van toepassing. Dus vanaf januari 2017, het moment waarop de aanvraag voor de tegemoetkoming over 2016 kon worden aangevraagd, is direct gekeken of men ook recht had op een extra tegemoetkoming over 2014 en 2015. En de afwijzingen over de jaren 2014 en 2015 zijn herzien. Om de doelgroep goed te bereiken is er op diverse manieren aandacht voor de regeling gevraagd. Er heeft een oproep gestaan in de Dijkpoorter en op de website van de gemeente. Op Ko rs en maatschappelijk werk hebben hun cliënten actief gewezen op deze regeling en, indien gevraagd, met hen samen de aanvraag gedaan. Dit heeft er toe geleid dat 10 aanvragen met hulp van Op Ko rs zijn ingevuld, 1 door maatschappelijk werk, 1 door MEE en 4 door de bewindvoerder. Daarnaast is er een brief gestuurd naar ongeveer 700 adressen die in het kader van de WMO en/ of werk & inkomen in beeld waren bij de gemeente. Deze inspanningen hebben er toe geleid dat er over 2016 in totaal 119 aanvragen zijn gedaan waarvan er 104 zijn ingewilligd. Van de 15 die afgewezen zijn, had men of een te hoog inkomen of een te groot vermogen. Bij 3 aanvragen is een bedrag van het vermogen voor de uitvaartkosten afgetrokken, waardoor men in aanmerking kwam voor de tegemoetkoming. En er zijn enkele afwijkende bedragen uitgekeerd, indien iemand nét boven de gestelde inkomens- of vermogensgrens zat. Dan is het verschil tussen het bedrag wat men er boven zat afgetrokken van de tegemoetkoming van 385 en dat is 2
vervolgens uitgekeerd. Van de 104 aanvragen waren er 9 die een inkomen hadden tussen de 120% en 130%. Er zijn over 2015 alsnog 23 aanvragen goedgekeurd. Er zijn 16 aanvragen ingewilligd van diegene die al compensatie vanuit het UWV hadden gekregen. En er zijn 52 toekenningen verhoogd met 75 ( 375-300). Over 2014 zijn er alsnog 17 aanvragen goedgekeurd, 16 aanvragen die al compensatie vanuit het UWV kregen, zijn vergoed en er zijn nog 53 toekenningen verhoogd met 65 ( 365-300). Zorgverzekering: verdubbeling van aantal verzekerden in 2017 In 2016 waren er 36 mensen verzekerd bij Menzis. De verwachting was dat het aantal verzekerden bij Menzis in 2017 gelijk zou blijven en dat is ook het geval (37 verzekerden in 2017, waarvan 29 volwassenen en 8 onder de 18 jaar). Daarnaast was de verwachting dat er ongeveer 50 mensen zich zouden verzekeren bij Zilveren Kruis, waarvan er 30 ook binnen de doelgroep chronisch ziek of gehandicapt vallen. In 2017 zijn er in totaal 46 mensen verzekerd bij Zilveren Kruis, 37 volwassenen en 9 kinderen onder de 18 jaar. Het is niet na te gaan wie van deze 46 onder de doelgroep chronisch ziek of gehandicapt vallen of onder de doelgroep minima. 3. Financiën: verhoogde uitnutting, toekomstig klein tekort In de jaren 2014-2016 is het aan WTCG toegewezen deel van het budget niet volledig besteed. Dit restant budget bedraagt 153.790 en is als onderdeel van het positieve rekeningresultaat 2016 Sociaal Domein toegevoegd aan de reserve Sociaal Domein. In 2014 zijn er, met terugwerkende kracht, in totaal 86 aanvragen toegekend, in 2015 zijn dat er 91 geweest. In 2016 waren er 36 verzekerden bij Menzis. In 2017 zijn er in totaal 119 aanvragen gedaan over het jaar 2016, waarvan er 104 zijn toegekend. Dit betekent een kostenpost van 34.387. Dit bedrag bestaat uit 77 aanvragen die de volledige toekenning hebben gekregen ( 385), 16 aanvragen voor het verschil UWV en gemeente ( 173) en 11 aanvragen hebben een afwijkend bedrag gekregen (bijvoorbeeld ivm eigen vermogen). Voor het jaar 2017 is er een verzekering bij Zilveren Kruis bijgekomen. Dat heeft er toe geleid dat er in 2017 37 mensen (29 volwassenen) verzekerd zijn bij Menzis en 46 (37 volwassenen) via Zilveren Kruis. Dit betekent meer dan een verdubbeling van het aantal verzekerden, zonder dat het aantal verzekerden bij Menzis fors is afgenomen. De wijzigingen in de regelingen hebben ook consequenties gehad voor de personele inzet. In 2016 zijn de geboekte kosten 9.900. De kosten die in 2017 gemaakt zijn om de extra beschikbare middelen over 2014 en 2015 op de juiste manier toe te kennen, bedragen 9.800. De kosten voor de aanvragen over 2016 bedragen 11.589. 3
Schematisch voor de jaren 2016 en 2017 ziet het er als volgt uit: Jaar Budget Kosten Tekort/overschot 2016 86.462 Tegemoetkoming (feitelijk): 32.700 (55 over 2014, 54 over 2015 à 300) 86.462-51.972 = 34.490 overschot Menzis (feitelijk): 9.372 (36 verzekerden) Personeelskosten (feitelijk): 9.900 2017 70.000 Tegemoetkoming (feitelijk) over 2016: 34.387 Tegemoetkoming nabetaling 2014: 8.341 Tegemoetkoming nabetaling 2015: 14.500 Menzis (feitelijk, aantallen gebaseerd op Q1 2017): 37 (29 volwassenen en 8 kinderen <18jr) 12.180 70.000 106.037 = 36.037 verwacht tekort (aantal verzekerden kan gedurende het jaar fluctueren) Zilveren Kruis (feitelijk, aantallen gebaseerd op Q1 2017): 46 (37 volwassenen en 9 kinderen <18jr) 15.240 Personeelskosten (feitelijk): Extra inzet voor nabetaling 2014 en 2015: 9.800 Inzet voor aanvragen 2016: 11.589 De overschrijding van het budget in 2017 wat verband houdt met dat de wijzigingen die met terugwerkende kracht zijn verwerkt, wordt betaald uit de reserve Sociaal Domein. 4. Conclusie: inkomensgrens bijstellen, tegemoetkoming koppelen aan eigen risico en één aanbieder zorgverzekering Uit de cijfers van 2017 blijkt dat het budget wordt overschreden met zo n kleine 5.000, een overschrijding van 7%. Het voorstel is om de inkomensgrens weer naar beneden bij te stellen tot 120%. Alle minimaregelingen die de gemeente Hattem kent, gaan uit van deze inkomensgrens en uniformiteit schept ook duidelijkheid. Daarnaast heeft het oprekken van de grens naar 130% minimaal effect gehad; dit heeft 9 extra aanvragen opgeleverd. Daarnaast is het voorstel om de tegemoetkoming te handhaven op 385 en deze voor de toekomst te liëren aan het eigen risico van de zorgverzekering. Zodat deze meebeweegt naar mate het eigen risico toe- of afneemt. Ook wordt de aanvulling van de tegemoetkoming voor mensen die de tegemoetkoming al deels via het UWV krijgen, gehandhaafd. Wat op dit moment moeilijk is in te schatten, is hoe de premie en het eigen risico zal uitvallen in 2018. Er zijn berichten dat het eigen risico sterk beperkt zou moeten worden, 4
maar of dit gaat gebeuren, is onbekend. Laat staan de gevolgen voor de premies. Het is dan ook moeilijk om te voorspellen welke kosten er met de tegemoetkoming voor Chronisch Zieken en Gehandicapten in 2018 gemoeid gaan. Het enige wat bekeken kan worden, is hoe de kosten uitvallen indien het eigen risico en de premie gelijkt blijft. Wel kan er al gerekend worden met de opslagpremies voor de aanvullende verzekeringen, want die zijn wel al bekend. In 2016 is Zilveren Kruis naast het aanbod van Menzis gekomen, omdat Zilveren Kruis van oudsher veel verzekerden in Hattem kent. Helaas heeft Zilveren Kruis in juni 2017 laten weten het contract niet te willen verlengen, wat wij bijzonder betreuren. Want dit betekent dat mensen wederom over moeten stappen of een minder aantrekkelijke zorgverzekering krijgen bij Zilveren Kruis. Dit contract is juist vorig jaar afgesloten om een bredere groep in Hattem te bedienen. Dat dit nu al zo snel weer ophoudt, vinden we ontzettend jammer. Zilveren Kruis ontbindt meerdere contracten, niet alleen die van gemeenten. De exacte reden daarvoor is te vinden in bijlage 2. Bij de collectiviteiten voor gemeenten hebben ze gekeken in welke gemeente er nog een andere aanbieder is, zodat de verzekerden wel een andere optie hadden. Om de doelgroep in Hattem toch een keuze te kunnen bieden, is het voorstel om alle drie de pakketten van Menzis aan te bieden voor 2018 en bij alle drie de pakketten ook het eigen risico te verzekeren. Daarmee is er een zeer compleet aanbod die een goede dekking biedt. Er is bekeken of het wenselijk is om nog een nieuwe verzekeraar te zoeken, maar gezien de omvang van de doelgroep, het feit dat er regionaal beschouwd niet direct een andere verzekeraar in aanmerking komt en omdat één verzekeraar overzichtelijk is én Menzis kan voorzien in een compleet aanbod, is besloten dat niet te doen. Er vanuit gaande dat iedereen overstapt en men bij Menzis hetzelfde aanvullende pakket kiest als men nu bij Zilveren Kruis heeft (ruim 80% heeft dan het meest uitgebreide pakket), zijn de kosten in 2018 28.904. Met de voorgestelde wijzigingen is het vastgestelde budget niet toereikend en moet er een bedrag van ongeveer 3.000 toegekend worden aan TCG door middel van een herverdeling van het budget Sociaal Domein (Maatwerkvoorziening ZIN WMO). Dat is iets meer dan het berekende tekort van 2.612, maar omdat de kosten gebaseerd zijn op aannames wordt er een marge ingebouwd. In onderstaand schema staan de verwachte kosten 2018 uiteengezet. Jaar Budget Kosten Tekort/overschot 2018 70.000 Tegemoetkoming (gebaseerd op gegevens 2017): 95 aanvragen (waarvan 16 compensatie UWV (à 173) en 79 1 aanvragen à 385) = 33.183 Menzis (gebaseerd op gegevens 2017): 83 verzekerden (66 volwassenen en 17 kinderen <18jr) 28.904 Personeelskosten (gebaseerd op gegevens 2017): 99 x 1,28 x 83,06 = 10.525 70.000-72.612 = 2.612 verwacht tekort (zowel aantal verzekerden als aantal aanvragen tegemoetkoming is een aanname gebaseerd op eerdere cijfers) 1 In 2016 waren er 104 aanvragen, waarvan 16 compensatie UWV. 88 aanvragen minus de 9 aanvragen inkomen tussen 120%-130% = 79; verwachte aanvragen in 2018 over 2017 = 95 (79+16) 5
6