Evaluatie welstandsnota J. Heijkamp & P. van Sorge 2017 0
Inhoud... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1 Inleiding... 2 2 Hoe werkt de welstandsnota... 2 2.1 2.1 Opbouw Welstandsnota... 2 2.2 2Deel A Algemene bepalingen... 2 2.3 De criteria (algemeen, gebiedsgerichte en objectgerichte criteria)... 2 2.4 Sneltoetscriteria... 3 3 Hoe werkt Welstand... 3 3.1 Werkgebied en wijze... 3 3.2 Aanvragen Omgevingsvergunning en Monumentenvergunning... 3 3.3 Conceptaanvraag Omgevingsvergunning... 4 3.4 Principe-verzoek... 4 3.5 Beeldkwaliteitplannen... 4 4 Welstandstoets bij plannen met externe supervisor... 5 4.1 Veenendaal-oost... 5 4.2 Centrum c.q. Brouwerspoort... 6 5 Plannen met een gemeentelijke supervisor... 7 6 Welstandsvrij... 7 7 Relatie Welstandsnota Omgevingsplan... 7 8 Burgerlid... 8 Bijlage 1: Enquête Evaluatie Welstandsnota gemeente Veenendaal Bijlage 2: Procesbeschrijving beeldkwaliteitplan 1
1 INLEIDING In 2004 heeft de gemeenteraad de welstandsnota vastgesteld. Besloten is toen ook om deze nota te evalueren. Een eerste evaluatie heeft in 2005, een jaar na de invoering van de nota plaatsgevonden. In 2011 is de nota wederom geëvalueerd, mede door de invoering van de WABO. Deze wet leidde tot inhoudelijke en procedurele wijzigingen rondom bouwen en verbouwen, en had zodoende ook invloed op het aspect welstand. Beide evaluaties hebben geleid tot aanpassingen van de Welstandsnota. Nu, in 2016, is het wederom tijd voor een evaluatie van de welstandsnota. 2 HOE WERKT DE WELSTANDSNOTA 2.1 Opbouw Welstandsnota De welstandsnota bestaat uit drie delen: A. Algemene bepalingen B. De criteria (algemeen, gebiedsgerichte en objectgerichte criteria) C. Sneltoetscriteria Daarnaast bevat de nota een kaart, die hoort bij deel B. 2.2 Deel A Algemene bepalingen Het eerste deel (A) van de welstandsnota beschrijft achtereenvolgens de relatie van welstand tot andere beleidsvelden, het proces rondom de vaststelling en evaluatie van de welstandsnota, handhaving van welstandstoezicht, de rolverdeling, processen en procedures rondom welstand en de werkwijze bij toetsing aan de welstandscriteria. Naar aanleiding van de evaluatie in 2011 zijn er enkele aanpassingen geweest in deel A, zoals geen dubbeling met wet- en regelgeving, geen uitgebreide werkprocessen in de nota en een leeswijzer. Er zijn geen aanwijzingen dat deel A niet voldoet. 2.3 De criteria (algemeen, gebiedsgerichte en objectgerichte criteria) In deel B van het welstandsbeleid staan de criteria waaraan bouwplannen en bouwkundige ingrepen getoetst worden. De algemene criteria bestaan uit een uiteenzetting van algemene architectonische begrippen en aspecten waarmee kwaliteit omschreven kan worden. Ze vormen het begrippenkader voor de welstandscommissie om te gebruiken in het welstandsadvies. Het onderdeel gebiedsgerichte criteria geeft allereerst een indeling van Veenendaal in deelgebieden. Deze indeling is gebaseerd op de verschijningsvorm van de huidige bebouwing en een analyse van de ruimtelijke opbouw van de gemeente. Voor elk deelgebied is een beschrijving gegeven van de karakteristieken van het gebied, wordt een waardering van het gebied gegeven en worden tevens de relevante gebiedsgerichte criteria genoemd. Deze criteria gaan in op de bebouwing en omgeving, massaopbouw, gevels en onderdelen, en op detaillering, kleur en materiaal. Een aantal (complexen van) gebouwen heeft dusdanig specifieke eisen dat het toetsen aan gebiedsgerichte criteria weinig zinvol is. Voor deze gebouwen zijn objectgerichte criteria opgesteld die zijn toegesneden op de specifieke eigenschappen. 2
2.4 Sneltoetscriteria In deel C staan voor een aantal veel voorkomende kleine bouwplannen zogeheten sneltoetscriteria. De objectieve welstandscriteria geven vooraf zoveel mogelijk duidelijkheid wanneer een bouwaanvraag voldoet aan 'redelijke eisen van welstand'. De nota is in 2011 aangepast naar aanleiding van invoering van de WABO. Bij de regeling voor bijgebouwen ontbreken criteria voor kappen en dakvormen. Dit is ook bij de eerste evaluatie van de welstandsnota gesignaleerd. Destijds heeft de raad besloten de sneltoetscriteria aan te passen. Dit heeft helaas geen vervolg gekregen in aanpassing van de nota. Gewenst is deze aanpassing nu alsnog in de nota over te nemen. In deel C. staan sneltoetscriteria voor reclame-uitingen en vlaggenmasten. Onderdeel van de evaluatie van de welstandsnota is een uitgebreide aanpassing van beleid voor reclame en vlaggenmasten. Aanpassingen hebben te maken met: Mee willen werken aan veranderende reclamebehoefte en nieuwe reclametechnieken, zoals digitale reclame; Een andere manier van regelen. In plaats van (strenge) regels gericht op wat niet mag (toelatingsplanologie), wil de gemeente het reclamebeleid positief formuleren. Dat houdt in vertellen wat mag en ondernemers uitnodigen om hun ideeën voor reclame uit te voeren (uitnodigingsplanologie); De wens voor minder regels, bijvoorbeeld voor reclame; In de vorige nota ontbraken regels voor reclame bij bedrijfsverzamelgebouwen. Deze worden toegevoegd; B&W en gemeenteraad hebben ingestemd met de mogelijkheid voor sportverenigingen om inkomsten te generen door reclame toe te staan die gericht is naar de openbare weg. Hiervoor zijn criteria opgesteld. 3 HOE WERKT WELSTAND 3.1 Werkgebied en wijze In de praktijk van Veenendaal zijn de volgende producten waarbij de commissie voor ruimtelijke kwaliteit (CRK, voorheen welstandscommissie) een rol heeft: Aanvragen omgevingsvergunning; Aanvragen monumentenvergunning; Conceptaanvraag omgevingsvergunning; Principeverzoeken Beeldkwaliteitplannen. In Veenendaal is er een kleine en grote CRK. De kleine commissie bestaat uit de welstandsgedelegeerde. Zij is bedoeld als een laagdrempelig spreekuur, waar burgers om raad kunnen vragen. Dit gebeurt altijd onder mandaat van de voltallige commissie. 3.2 Aanvragen Omgevingsvergunning en Monumentenvergunning Op jaarbasis worden gemiddeld 275 plannen aan de commissie voor ruimtelijke kwaliteit voorgelegd. Zo n 90% van deze aanvragen wordt in mandaat afgehandeld door de welstandsgedelegeerde. 3
Via een enquête zijn een aantal vragen uitgezet bij iedereen die in de eerste helft van 2016 een aanvraag omgevingsvergunning heeft aangevraagd en welke ter advisering is voorgelegd aan de commissie voor ruimtelijke kwaliteit. Van de in totaal 84 verzonden enquêtes zijn er slechts 18 ingevuld. De uitkomsten geven dan ook niet een volledig representatief beeld. 83% van de geënquêteerden weet van het bestaan van de welstandsnota af. De vindbaarheid van de nota op internet is niet optimaal. Voor zover men de welstandsnota heeft gelezen is men tevreden over de opbouw, structuur en inhoud van de nota. De nota heeft echter niet geholpen bij het ontwikkelen van het plan. Tenslotte kan het merendeel van de geënquêteerden zich vinden in het advies van de commissie. Daarnaast hebben een aantal geënquêteerden algemene opmerkingen geplaats. Aangezien deze opmerkingen met name over de werkwijze van de CRK gaan, worden deze opmerkingen met hen besproken. Voor een volledig overzicht, zowel van de uitkomsten van de enquête als de gemaakte opmerkingen verwijzen wij u naar de bijgevoegde enquête (bijlage 1). Bij aanvragen voor omgevingsvergunningen en monumentenvergunningen is de commissie formeel een toetsend orgaan. Zij geeft hierbij aan het college een advies over de aanvraag. In Veenendaal is de afspraak gemaakt dat over deze aanvragen vooroverleg plaats kan vinden met de commissie: de zogeheten concept aanvraag Omgevingsvergunning (zie 3.3). 3.3 Conceptaanvraag Omgevingsvergunning Een aanvrager kan een concept aanvraag Omgevingsvergunning indienen. De concept aanvraag verschilt met de reguliere aanvraag. Bij de concept aanvraag vindt een planologische en welstandstoets plaats en behandeling in de commissie. In dit vooroverleg kan de aanvrager met de CRK in gesprek gaan over ideeën die wederzijds bestaan. Vooroverleg kan voorkomen dat partijen op een later moment met voldongen feiten worden geconfronteerd. De aanvraag kan de status van schetsplan of voorlopig ontwerp hebben. 3.4 Principe-verzoek Bij principe-verzoeken heeft de CRK in formele zin geen rol. Principeverzoeken zijn plannen die niet voldoen aan het bestemmingsplan en waar de aanvrager van B&W wil weten of een afwijking van het bestemmingsplan mogelijk is. De aanvraag wordt ambtelijk behandeld door het zogeheten Planatelier. Dit atelier adviseert aan B&W over de aanvraag: meewerken, onder voorwaarden meewerken of weigeren. Omdat deze plannen uiteindelijk kunnen leiden tot aanvragen van een omgevingsvergunning, is de afspraak gemaakt dat de CRK zich desgevraagd over deze plannen kan uitspreken. 3.5 Beeldkwaliteitplannen Vastgestelde beeldkwaliteitplannen zijn een expliciet en herkenbaar onderdeel van de huidige welstandsnota en -kaart. De CRK wordt door de gemeente, vaak in een vroeg stadium, betrokken bij nieuwe beeldkwaliteitplannen. Immers het beeldkwaliteitplan wordt het toetsingskader voor de commissie. Dit overleg vindt plaats voordat de gemeenteraad het beeldkwaliteitplan vaststelt. Ook de nieuwe beeldkwaliteitplannen moeten, uiteindelijk, worden opgenomen in de welstandsnota. Zie bijlage 2: Proces beschrijving beeldkwaliteitplan. 4
4 WELSTANDSTOETS BIJ PLANNEN MET EXTERNE SUPERVISOR Er zijn in Veenendaal twee gebieden waar gewerkt wordt met een externe supervisor: Veenendaal-oost (plan Buurtstede en De Veenderij). Centrum c.q. Brouwerspoort. 4.1 Veenendaal-oost Buurtstede Voor Veenendaal-oost zijn er stedenbouwkundig plannen en een beeldkwaliteitplannen voor de verschillende buurten. De woningontwerpen worden begeleid door een planteam en een externe supervisor. Na beoordeling door het planteam start de architect met het voorlopig ontwerp van de woningen. Het voorlopig ontwerp wordt ingediend bij de supervisor. Na akkoord van het planteam en de supervisor wordt het voorlopig ontwerp voorgelegd aan de Welstandcommissie. De fase van het definitief ontwerp start met de schriftelijk goedkeuring op het voorlopig ontwerp van de gemeente Veenendaal. De procesmanager OVO, de supervisor en de accountmanager beslissen of het ontwerp klaar is voor start van de publieke toets, waaronder de toets door CRK. Bij goedkeuring van het definitief ontwerp wordt gestart met de uitwerking voor een aanvraag Omgevingsvergunning. De toets door de CRK is onderdeel hiervan. De wet schrijft voor hoe een Omgevingsvergunning moet worden ingediend. In Veenendaal-oost is tevens het schriftelijke akkoord van de supervisor een voorwaarde voor het indienen van een aanvraag Omgevingsvergunning. Het hierboven beschreven proces van de (bouw)plantoetsing van deelplan Buurtstede is geëvalueerd. Een punt uit die evaluatie is de rol van de supervisor en die van welstand. Vaak werd dit beleefd als een dubbele toets, eerst goedkeuring van de supervisor en dan nog naar de welstandscommissie. Zowel de gemeente Veenendaal als de ontwikkelende instanties concludeerden dat het proces van de (bouw)plantoetsing effectiever en efficiënter kan worden ingericht. Veenderij Voor dit gebied is een beeldkwaliteitplan vastgesteld. De stedenbouwkundige verkavelingen worden per fase ontwikkeld. Zij zijn gebaseerd op het masterplan voor De Veenderij. Bij het ontwikkelen van de woningbouwplannen van De Veenderij wordt gewerkt met een planteam. Anders dan bij het proces van Buurtstede is de bedoeling om de welstandsgedelegeerde deel te laten nemen aan dit team. MooiSticht toetst via de gemandateerd vertegenwoordiger in het planteam het (bouw)plan aan redelijke eisen van welstand. Dit met inachtneming van het vastgestelde BKP. Ingeval de gemandateerd vertegenwoordiger van MooiSticht en de supervisor verschillend denken over de architectuur en verschijningsvorm van het ontwerp wordt binnen het planteam gezocht naar een voor alle betrokken partijen aanvaardbare oplossing. Door toepassing te geven aan deze werkwijze wordt de beleving van een dubbele toets voorkomen. Welstandsvrij Op 24 mei 2012 heeft de gemeenteraad besloten in de Veenderij het gebied B aan te wijzen als welstandsvrij gebied en het gebied F aan te wijzen als welstandsluw gebied. Volgens de toelichtende tekst in het raadsvoorstel betekent dit dat voor toekomstige bouwplannen in dit gebied geen toets door de Welstandscommissie nodig is. Wel toetst de supervisor de bouwplannen aan het Beeldkwaliteitsplan en wordt daarmee de kwaliteit gegarandeerd. 5
Het uitgangspunt van de gemeenteraad om geen Welstandtoets te laten plaatsvinden voor eiland F, maar de welstandscriteria te laten toetsen door een supervisor binnen het plangebied is niet voor tweeërlei uitleg vatbaar. Hierbij is eiland F feitelijk welstandsvrij verklaard, omdat de gemeenteraad impliciet het welstandstoezicht heeft uitgesloten voor eiland F binnen Veenderij. Dit betekent niet dat er geen controle en/of toezicht wordt gehouden op de ruimtelijke kwaliteit binnen eiland F. Integendeel, bouwplannen binnen eiland F worden conform het raadsbesluit getoetst door de supervisor van Veenderij. Pas nadat bouwplannen zijn geaccordeerd door de supervisor, worden de gronden juridisch overgedragen aan de toekomstige bewoners. 4.2 Centrum c.q. Brouwerspoort Bij Brouwerspoort wordt al enkele jaren gewerkt met een externe supervisor. De CRK toets plannen nadat deze door de supervisor zijn beoordeeld. Er is geen aanleiding om de werkwijze aan te passen. 6
5 PLANNEN MET EEN GEMEENTELIJKE SUPERVISOR Plannen waar gewerkt wordt met een gemeentelijke supervisor zijn: Plan Salamander; Plan Bijzonder Wonen; Plan Pionierkwartier: Bij Salamander is een verschil tussen het planmatige deel en de vrije kavels. Voor het planmatige deel wordt een reguliere werkwijze gevolgd bij de aanvraag van de Omgevingsvergunning. Bij de vrije kavels kan in een vroeg stadium de supervisor benaderd worden voor een eerste toets aan en/of vragen over het beeldkwaliteitplan en de regels van het bestemmingsplan. De supervisor kan de welstandsgedelegeerde vragen om een eerste (informele) reactie. Na een positief oordeel kan een Omgevingsvergunning worden aangevraagd en volgt de reguliere welstandstoets. De welstandstoets gebeurt dan door de welstandsgedelegeerde in samenwerking met de supervisor. Bij het plan Bijzonder Wonen (Groene Grens) is de werkwijze als volgt: de aanvrager / ontwerper kan zijn eerste ideeën, schets of vragen voorleggen aan de gemeentelijke supervisor. De supervisor toetst aan het beeldkwaliteitplan en aan de regels van het bestemmingsplan. Na goedkeuring gebeurt de verdere toetsing van schets, VO en DO door de welstandsgedelegeerde in samenwerking met de supervisor. De werkwijze van Bijzonder Wonen en de vrije kavels van de Salamander voldoet al enkele jaren. In enkele gevallen is bij uitzondering een bijdrage van de gehele commissie gevraagd. De beschreven werkwijze zal ook gevolgd worden bij de zogeheten vrije kavels in het Pionierkwartier. 6 WELSTANDSVRIJ In de nota van 2011 is de welstandstoets voor bedrijventerreinen gewijzigd. Het binnengebied van Nijverkamp is welstandsvrij verklaard. Bij de andere bedrijventerreinen, uitgezonderd De Batterijen, is een onderscheid gemaakt tussen de criteria van de randen en de binnengebieden. Voor de binnengebieden geldt een minder streng welstandsbeleid, dan voor de randen. Bedrijventerrein De Batterijen is een gebied in ontwikkeling. Voor dit gebied geldt een beeldkwaliteitplan. Er zijn geen signalen dat deze werkwijze niet voldoet. Van belang bij deze werkwijze is ook het onderscheid tussen de verschillende bedrijventerreinen. Op het welstandsvrije binnengebied van Nijverkamp vindt vooral (grootschalige) productie en opslag plaats. De bedrijventerreinen langs de zuidzijde van de A12 en Het Ambacht zijn gemengd: daar staan productiebedrijven, opslag, kantoren, serviceverlenende bedrijven, autoverkopers, etc. Voor die bedrijfsterreinen voldoet het huidige welstandsbeleid. Behalve over gebouwen gaat het ook om reclame en vlaggenmasten op de bedrijventerreinen. De regels hiervoor worden verruimd. Meer informatie staat in paragraaf 2.4 7 RELATIE WELSTANDSNOTA OMGEVINGSPLAN De inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt verwacht in 2019. Anticiperen op dit nieuwe beleid en instrumentarium is gewenst. Bestaand gemeentelijk beleid zal straks een plaats moeten hebben in nieuwe instrumenten zoals Omgevingsvisie en Omgevingsplan. Ook het welstandsbeleid zal op termijn deel moeten uitmaken van dit nieuwe instrumentarium. Een uitgangspunt van de 7
Omgevingswet is minder regelgeving. De vraag is of en hoe ruimtelijke kwaliteit kan worden gerealiseerd met minder regels. Bij de nieuwe Omgevingswet zal: De verantwoordelijkheid voor welstand liggen bij het gemeentebestuur; Meer ruimte zijn om in het kader van een goede omgevingskwaliteit af te wijken van sectorale normen; Welstand een los toetsingskader worden (regels opgenomen in omgevingsplan, en niet als weigeringsgrond activiteit bouwen). Aangezien al het ruimtelijke beleid, inclusief welstand, op termijn wordt ondergebracht in het omgevingsplan is nu geen complete evaluatie met bijhorende aanpassingen van de welstandsnota nodig. Vooruitlopend op de invoering van de Omgevingswet wordt een nieuw reclamebeleid met minder regels voorbereid. 8 BURGERLID Momenteel kunnen belangstellenden een vergadering van de CRK bijwonen, zonder afspraak. Deze belangstellenden hebben geen spreekrecht. B&W en gemeenteraad hechten aan burgerparticipatie. Bij de vaststelling van het liquidatieactieplan van Welstand en Monumenten Midden Nederland door uw raad op 19 december 2013 is opgenomen dat in de CRK moet ruimte zijn voor een burgerlid. Een burgerlid is waardevol in een commissie: ze kennen de stad goed (daar moeten ze wel op worden uitgezocht) en ze staan met beide benen op de grond. Ze vormen een directe link met de burgerij en de dingen die dagelijks in de gemeente plaatsvinden. Er is de mogelijkheid om een of twee burgerleden toe te voegen aan de CRK. De gemeente kan burgerleden voordragen ter benoeming. Alvorens dit te doen, is het verstandig met MooiSticht te overleggen over het gewenste profiel van het burgerlid. MooiSticht stelt op haar website dat zij deelname van een burgerlid stimuleert. Er mogen maximaal twee burgerleden in de welstandscommissie worden benoemd. Burgerleden ontvangen via de gemeente een onkostenvergoeding. De gemeente zal via haar digitale kanalen en de Veenendaals Krant op zoek gaan naar burgerleden. 8
Bijlage 1: enquête Evaluatie Welstandsnota gemeente Veenendaal Van de 84 verzonden enquêtes zijn er 18 (gedeeltelijk) ingevuld. Hieronder treft u de uitkomsten aan. Vraag 1: Wist u dat de gemeente Veenendaal beschikt over een Welstandsnota met daarin criteria waaraan plannen moeten voldoen Ja: 15 Nee: 3 Vraag 2: De Welstandsnota is op een goede wijze te raadplegen via internet Ja: 2 Ja, maar ik heb wel even moeten zoeken: 7 Nee, de welstandsnota was moeilijk te vinden: 3 Nee, ik heb de welstandsnota niet gevonden: 5 Vraag 3: De Welstandsnota is duidelijk qua opbouw en structuur Ja: 2 Ja, grotendeel: 2 Ja, deels: 7 Nee, nauwelijks, 2 Nee, helemaal niet: 0 Ik heb de welstandsnota niet gelezen: 5 Vraag 4: De Welstandsnota heeft mij geholpen bij het ontwikkelen van mijn plan Ja: 2 Ja, grotendeels: 1 Ja, deels: 3 Nee, nauwelijks: 4 Nee, helemaal niet: 3 Ik heb de welstandsnota niet gelezen: 5 Vraag 5: Kunt u zich vinden in de criteria van de welstandsnota? Ja: 1 Ja, grotendeels: 3 Ja, deels: 6 Nee, nauwelijks: 0 Nee, helemaal niet: 3 Ik heb de welstandsnota niet gelezen: 5 Vraag 6: Heeft u uw plan toegelicht bij de welstandscommissie? Ja en ik heb de toelichting als zinvol ervaren: 4 Ja, maar de toelichting heeft voor mij niet het gewenste resultaat gehad: 2 Nee: 11 Vraag 7: Bent u een professional (architect, ontwikkelaar, aannmer)? Ja: 6 Nee: 12 Vraag 8: Kunt u zich vinden in de advisering van de welstandscommissie? Ja: 5 Ja, grotendeels: 4 Ja, deels: 6 Nee, nauwelijks 1 Nee, helemaal niet: 2 9
Vraag 9: Kijkt u tevreden terug op het gesprek met de welstandscommissie? Ja, 2 Ja, grotendeels: 2 Ja, deels: 1 Nee, nauwelijks: 2 Nee, helemaal niet: 0 Ik heb geen gesprek met de welstandscommissie gehad: 11 Geplaatste opmerkingen: Welstand maakt onderdeel uit van bouwplannen maar opereert vaak op de achtergrond volgens vage regels en meningen. Met name in Veenendaal heeft de welstand nog wel het een en ander te winnen ten opzichte van andere gemeenten. De verloedering is aanzienlijk door de vele leegstand en de vele industrie. Met name deze twee punten maken van Veenendaal niet de stad die men zich zo graag wenst te zijn. Grote pre is de huidige ontwikkeling rond het stadsstrand en de gracht. Stijlvol en prachtig Het rapport van de welstandscommissie bevatte taalfouten alsmede waren de ingediende tekeningen niet bekeken, hierop stond dat we dezelfde materialen zouden gebruiken als de bestaande bouw maar in het rapport stond dat men dit niet wist, terwijl dit wel op de tekeningen stond In sommige gevallen wordt er te diep ingegaan op details. Daarnaast ontstaan er discussies over een dakkapel terwijl deze vergunningsvrij zijn. Mij is niet altijd duidelijk welke punten aandacht nodig hebben of het een advies is of dat iets niet akkoord is Geen In onze situatie moesten we een vergunning aanvragen met enorme legeskosten, alleen omdat we een smal hekje achter onze baskets wilden plaatsen. Bovendien wilde welstand eigenlijk dat het hek groen werd terwijl alles blauw en geel is. dit heb ik wel aan kunnen/mogen passen Ik heb zelf geen actie ondernomen middels internet om de welstandsnota in te zien. Dit is via mijn architect gegaan.ik heb wel info ingewonnen middels de balie op het gemeentehuis. Daar werd ik over het algemeen prima geholpen 10
Bijlage 2: Procesbeschrijving beeldkwaliteitplan Hoe te komen tot een juridisch juist vastgestelde beeldkwaliteit Soms wordt een (grootschalige) ruimtelijke ontwikkeling voorgenomen die niet past binnen de geldende kaders van de welstandsnota. Denk bijvoorbeeld aan de bouw van meerdere woningen of een project zoals Brouwerspoort. Om toch een toetsingskader te hebben voor welstand wordt bij dergelijke ontwikkelingen veelal gebruik gemaakt van beeldkwaliteitsplan (BKP). Een BKP gaat in op de aspecten openbare ruimte, architectuur, stedenbouw en landschap. Het geeft richtlijnen voor de inrichting van het gebied en de gewenste uitstraling. Om een BKP te kunnen gebruiken voor de formele welstandstoets is het noodzakelijk dat de gemeenteraad het BKP heeft vastgesteld en aanmerkt als onderdeel van de welstandsnota. Werkproces Het proces om een beeldkwaliteitplan vast te stellen en te koppelen aan de welstandsnota is als volgt: 1. Opstellen van het beeldkwaliteitplan Het initiatief hiervoor ligt veelal bij de gemeente. Van belang is in het proces om te komen tot een BKP ook te overleggen met de welstandscommissie. 2. Besluit college over inhoud BKP en start procedure Wanneer het BKP is opgesteld wordt dit aangeboden aan het college. Het besluit van het college moet in ieder geval omvatten dat het college instemt met het BKP, dat het voornemens is het BKP onderdeel uit te laten maken van de welstandsnota en het BKP in de inspraak te brengen. 3. Inspraak Gedurende vier of zes weken ligt het BKP en het voornemen het plan onderdeel uit te laten maken van de welstandsnota ter inzage. Gedurende deze termijn bestaat voor een ieder de gelegenheid reacties op het plan in te dienen. 4. Verwerking reacties Wanneer er reacties zijn ingediend op het plan dienen deze te worden voorzien van een inhoudelijke beantwoording. Wanneer noodzakelijk wordt het BKP, naar aanleiding van de reacties, aangepast. 5. Besluit college met voorstel aan de gemeenteraad Het college doet de gemeenteraad het voorstel om het (eventueel gewijzigde) BKP vast te stellen én, dit BKP onderdeel uit te laten maken van de welstandsnota. Hierbij wordt tevens meegenomen het besluit de Welstandsnota op dit onderdeel te wijzigen. 6. Raadsbesluit De gemeenteraad neemt een beslissing op het voorstel van het college. 7. Publicatie en verwerking in de Welstandsnota De beslissing van de gemeenteraad wordt gepubliceerd in (in ieder geval) de Veenendaalse Krant. 8. Koppeling welstandsnota realiseren De welstandsnota moet worden aangepast. Dit door op het plangebied van het BKP een aanduiding op te nemen op de kaart behorende bij de welstandsnota en het BKP als bijlage toe te voegen. 11
In de digitale versie van de welstandsnota kan het BKP als PDF worden gekoppeld aan deze aanduiding. Zo wordt het digitaal raadpleegbaar. Ook moet het BKP als los document op internet raadpleegbaar worden gemaakt. Organisatie Een nieuw beeldkwaliteitsplan is vrijwel altijd onderdeel van een project. De verantwoordelijkheid voor het beeldkwaliteitsplan en het te doorlopen proces ligt dan ook bij de projectleider. In het proces van het BKP is de inzet van diverse afdelingen noodzakelijk. Aandachtspunten Het moment waarop met een BKP wordt gestart verschilt per ontwikkeling. Het is dringend gewenst de procedure van het BKP gelijk op te laten lopen met de procedure van het bestemmingsplan of projectbesluit voor de ontwikkeling. Dit geeft duidelijkheid voor de burger en maakt het eenvoudig om aanpassingen integraal door te voeren. Het is dringend gewenst bij het opstellen van een BKP rekening te houden met de systematiek van de Welstandsnota. Immers het BKP wordt hier na vaststelling aan toegevoegd. Dit kan door in het BKP een korte gebiedsbeschrijving op te nemen alsmede gebiedscriteria. Deze beschrijving en criteria kunnen na realisatie eenvoudig worden verwerkt in de welstandsnota. 12