441 REGIONAAL AMBITIEDOCUMENT Kop van Noord-Holland Frame: Grootschalig energie- en productielandschap Projectnaam: Versterking IJsselmeerkustbeleving Datum: 14 september 2017 Bestuurlijke opdrachtgever: Gemeente Hollands Kroon, wethouder Meskers. Jaarprogramma/jaarschijf: 2018 Ambtelijke opdrachtnemer/projectleider: PM Genoemd project is als volgt opgenomen in het Regionaal Investeringsprogramma De Kop Werkt! Naam: Versterking IJsselmeerkustbeleving Bijdrage uit Omschrijving project Investeringsfonds 750.000 Recreatieve voorzieningen langs de IJsselmeerkust Uitwerking De eerste fase is het opstellen van het plan voor verbetering van Recreatieve voorzieningen langs de IJsselmeerkust. Nadere omschrijving project. Indien een projectplan aanwezig is graag als bijlage toevoegen. Projectomschrijving Het project behelst recreatieve voorzieningen (groen-blauwe investeringen) langs de IJsselmeerkust complementair aan de Noordzeekust en de Waddenkust. In dit gebied worden groen-blauwe investeringen geconcentreerd aan de polderranden. In de kuststrook worden langs de IJsselmeerdijk tussen Medemblik en Den Oever de recreatieve voorzieningen ontwikkelt. Doelstelling van het project De derde kust in de Kop is de IJsselmeerkust. Deze kust bestaat uit niet veel meer dan de lange rechte lijn van de Wieringermeerdijk, die doorloopt in de Afsluitdijk bij Den Oever. Achter de dijk ligt een smalle overgangszone, de verhoogde zone tussen dijk en de weg/laan. Direct daarna begint de grootschalige landbouw van de Wieringermeer. Alleen in het noorden bij het Robbenoordbos en Dijkgatsbos is ruimte voor groen en natuur. Halverwege de dijk ligt de Oude Zeug, een voormalige vluchthaven die in gebruik is als haventerrein. Het IJsselmeer heeft geen achterland, zoals de Noordzeekust, en is in feite alleen toegankelijk vanuit Medemblik en Den Oever. Opvallend is dat de kernen in de Wieringermeer slechts beperkte relaties hebben met de IJsselmeerkust. De beide uiteinden van deze kust hebben recreatieve potentie. In het noorden het vissersdorp en het haven- en sluizencomplex van Den Oever; de combinatie met het Wieringer landschap; het Robbenoordbos en de aanwezigheid van diep zeil- en zwemwater vlakbij de A7. In het zuiden eindigt de IJsselmeerdijk in het hart van Zuiderzeestad en watersportcentrum Medemblik. Voor de ontwikkeling van de IJsselmeerkust is hier aansluiting mogelijk bij een van de speerpunten binnen het Pact van West-Friesland: Kust Medemblik, SED (Enkhuizen, Stede Broeck, Drechterland) en Hoorn. 1
En de IJsselmeerdijk sluit aan op de Afsluitdijk. Tot op heden is deze Afsluitdijk als toeristische bestemming (250.000-300.000 bezoekers per jaar) maar nauwelijks verbonden met andere toeristische attracties, recreatieve activiteiten en evenementen in de directe omgeving. Wellicht dat, met de ambitie voor De Nieuwe Afsluitdijk, ook Den Oever en de Noord-Hollandse IJsselmeerdijk een nieuwe recreatieve impuls krijgen. Het algemene doel van het project is de Versterking IJsselmeerkustbeleving door recreatief ruimtegebruik rond de dijk toe te staan en te onderzoeken hoe deze nieuwe mogelijkheid van meerwaarde kan zijn voor o.a. ruimtelijke kwaliteit, leefbaarheid en de recreatief-toeristische waarde van de Wieringermeer. Resultaat van het project Realiseren van recreatieve voorzieningen (groen-blauwe investeringen) langs de IJsselmeerkust. Relatie met het Regionaal Ambitiedocument GROOTSCHALIG ENERGIE- EN PRODUCTIELANDSCHAP TOEKOMSTBEELD Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving, de recreatie en de biodiversiteit is voor de Kop als geheel belangrijk. In dit gebied worden groen-blauwe investeringen geconcentreerd in een aantrekkelijk landschappelijk en recreatief casco aan de polderranden en blijft de ruimte in de polder zoveel mogelijk ten dienste staan aan de agrarische en energieproductie. Deze groenblauwe investeringen komen vanuit een centraal fonds, gevoed door economische ontwikkeling in het gebied. Het groenblauwe casco wordt gevormd door Wieringen/Wierdijk (zie ook frame Waddenbaai), langs de waterspin (o.a. het Amstelmeer, Oude veer en Waardkanaal), op en langs de Westfriese Omringdijk en langs de IJsselmeerdijk (verbinding Medemblik - Den Oever over land), waaraan stapsgewijs recreatieve voorzieningen zijn ontwikkeld. GROOTSCHALIG ENERGIE- EN PRODUCTIELANDSCHAP Aantrekkelijk landschappelijk en recreatief casco aan polderranden. Er zijn recreatieve voorzieningen (groen-blauwe investeringen) IJsselmeerkust - complementair aan Noordzeekust en Waddenkust. OPGAVE 5: ONTWIKKELEND VERMOGEN VAN HET GROOTSCHALIG PRODUCTIELANDSCHAP AGRO/ENERGIE ACTIES PUNTSGEWIJS Ontwerpend onderzoek ten behoeve van borging van kwaliteit en kwaliteitsimpuls randen. < > ALGEMENE REGIONALE OPGAVEN GROEN-BLAUW RAAMWERK Essentiële groenblauwe landschapsstructuren zijn versterkt en geborgd. Natuur Netwerk Nederland (NNN) is afgerond. Relatie is gelegd tussen economische ontwikkeling (locatie en financiering) en versterking groen-blauwe structuur. Koppeling aangebracht van het vaarroutenetwerk Noordkop aan dat van West-Friesland en de regio Alkmaar, inclusief verbinding van recreatiehavens. OPGAVE 11: GROEN-BLAUW RAAMWERK ACTIES PUNTSGEWIJS Voortbouwend op de quickwins van o.a. Groen in de Kop de essentiële groenblauwe landschapsstructuren vastleggen in beleid. Afronden Natuur Netwerk Nederland. 2
Oplossen knelpunten en opwaarderen vaarroutenetwerk naar aanleiding van onderzoek ONHN. Uitbreiden sloep-netwerk van NHZ naar NHN c.q. KvNH. Een kwalitatieve en op elkaar afgestemde ontwikkeling van de recreatieve havens in de regio. Benodigd budget in 2018 / 2019 / 2020 2018: 100.000,-. In 2018 is de bijdrage vanuit het investeringsfonds nodig voor de uitvoering van fase 0, 1, 2 en 3. Het restant budget van 650.000,- wordt uitgeven in 2019 en verder. Projectfasering In 2018 wordt een prijsvraag uitgeschreven waarbij ontwerpers middelen krijgen om een plan te maken voor de realisatie van recreatieve voorzieningen (groen-blauwe investeringen) langs de IJsselmeerkust. Uitvoering realisatie van recreatieve voorzieningen vanaf 2019. Planfase Prijsvraag recreatieve voorzieningen Startdatum Einddatum Opstellen Prijsvraag (fase 0) 1-10-2017 1-1-2018 Uitvraag Prijsvraag (fase 1) 1-1-2018 31-5-2018 Bekendmaking Winnaar (einde fase 1 - start fase 2) 1-6-2018 2-6-2018 Uitwerking ontwerp (fase 2) 1-6-2018 31-12-2018 Uitvoering ontwerp (fase 3) 1-1-2019 31-12-2020 Beslismomenten Het project start met een prijsvraag van waaruit een besluit wordt genomen over de uitvoering. Besluitvorming hierover door college B&W Hollands Kroon en het Hoogheemraadschap Hollands-Noorderkwartier (HHNK), voorafgaand hieraan zal er een bestuurlijk overleg met de provincie plaats vinden. Daarnaast wordt er in 2017, naar aanleiding van de ontwikkelingen in de Wieringermeer die van invloed zijn op zowel de fysieke als de sociale leefomgeving door de drie overheidsorganisaties, Hollands Kroon, Provincie Noord- Holland en Hoogheemraadschap Hollands-Noorderkwartier, gewerkt aan de gebiedsvisie Wieringermeer. Beheersing tijd Gekozen wordt voor een fasegewijze ontwikkeling, die wordt bewaakt in projectgroep. Fase 1 is de prijsvraag, fase 2 is doorontwikkeling van ideeën van de winnaar(s) naar ruimtelijke ontwerpen en fase 3 is de uitvoering hiervan. Beheersing capaciteit Gewerkt wordt in een efficiënte projectorganisatie met vertegenwoordigers Hollands Kroon, en het HHNK die gericht is op realisatie. Beheersing financiën Uit de prijsvraag komt een concreet plan, waarbij de beschikbare middelen rand voorwaardelijk zijn. Het budget is benodigd voor het uitvoeren van fase 0 t/m fase 3. 3
Beheersing kwaliteit Dit project is gericht op de Versterking IJsselmeerkustbeleving door recreatief ruimtegebruik. De projectgroep krijgt dit als uitgangspunt mee. Beheersing projectorganisatie Hollands Kroon is met HHNK primair verantwoordelijk voor dit project. Vanuit de projectgroep komen de voorstellen naar het college van B&W. Beheersing informatie De projectgroep zorgt ervoor dat het portefeuillehoudersoverleg RO en EZ en de Stuurgroep regelmatig geïnformeerd wordt over de voortgang. Overige informatievoorziening wordt meegenomen en is onderdeel van de opdracht van de projectgroep. Beheersing burgerparticipatie / overheidsparticipatie Diverse partijen zijn hierbij betrokken (zie boven). Beheersing communicatie Per fase wordt een communicatieplan gemaakt. Beheersing duurzaamheid Uitgangspunt is duurzaam, recreatief gebruik rond de dijk. 4
Beheersing risico s Risico is enerzijds gelegen in capaciteit en inbreng in projectgroep. Anderzijds zit het risico vooral in de complexiteit van de besluitvorming over de mogelijkheden recreatief gebruik rond de dijk. Hierover is samenwerking met het HHNK nodig. Beheersing raakvlakken De projectgroep houdt contact met de desbetreffende projectgroepen voor afstemming en het voorkomen van overlap. 5
Interprovinciale Gebiedsagenda IJsselmeergebied Spoorboekje Achteroever Wieringermeer Gebiedsplan Wieringermeer Bijlagen Hieronder de bijlagen aangeven die betrekking hebben op het project. Info Verzameld Hieronder een overzicht van de verzamelde informatie die betrekking heeft op het project. Regionaal Ambitiedocument GROOTSCHALIG ENERGIE- EN PRODUCTIELANDSCHAP TOEKOMSTBEELD Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving, de recreatie en de biodiversiteit is voor de Kop als geheel belangrijk. In dit gebied worden groen-blauwe investeringen geconcentreerd in een aantrekkelijk landschappelijk en recreatief casco aan de polderranden en blijft de ruimte in de polder zoveel mogelijk ten dienste staan aan de agrarische en energieproductie. Deze groenblauwe investeringen komen vanuit een centraal fonds, gevoed door economische ontwikkeling in het gebied. Het groenblauwe casco wordt gevormd door Wieringen/Wierdijk (zie ook frame Waddenbaai), langs de waterspin (o.a. het Amstelmeer, Oude veer en Waardkanaal), op en langs de Westfriese Omringdijk en langs de IJsselmeerdijk (verbinding Medemblik - Den Oever over land), waaraan stapsgewijs recreatieve voorzieningen zijn ontwikkeld. GROOTSCHALIG ENERGIE- EN PRODUCTIELANDSCHAP 6
Aantrekkelijk landschappelijk en recreatief casco aan polderranden. Er zijn recreatieve voorzieningen (groen-blauwe investeringen) IJsselmeerkust - complementair aan Noordzeekust en Waddenkust. OPGAVE 5: ONTWIKKELEND VERMOGEN VAN HET GROOTSCHALIG PRODUCTIELANDSCHAP AGRO/ENERGIE ACTIES PUNTSGEWIJS Ontwerpend onderzoek ten behoeve van borging van kwaliteit en kwaliteitsimpuls randen. < > IJSSELMEERKUST De derde kust is de IJsselmeerkust. Deze kust bestaat uit niet veel meer dan de lange rechte lijn van de Wieringermeerdijk, die doorloopt in de Afsluitdijk bij Den Oever. Achter de dijk ligt een smalle overgangszone, de verhoogde zone tussen dijk en de weg/laan. Direct daarna begint de grootschalige landbouw van de Wieringermeer. Alleen in het noorden bij het Robbenoordbos en Dijkgatsbos is ruimte voor groen en natuur. Halverwege de dijk ligt de Oude Zeug, een voormalige vluchthaven die in gebruik is als haventerrein. Het IJsselmeer heeft geen achterland, zoals de Noordzeekust, en is in feite alleen toegankelijk vanuit Medemblik en Den Oever. Opvallend is dat de kernen in de Wieringermeer slechts beperkte relaties hebben met de IJsselmeerkust. De beide uiteinden van deze kust hebben recreatieve potentie. In het noorden het vissersdorp en het haven- en sluizencomplex van Den Oever; de combinatie met het Wieringer landschap; het Robbenoordbos en de aanwezigheid van diep zeil- en zwemwater vlakbij de A7. In het zuiden eindigt de IJsselmeerdijk in het hart van Zuiderzeestad en watersportcentrum Medemblik. Voor de ontwikkeling van de IJsselmeerkust is hier aansluiting mogelijk bij een van de speerpunten binnen het Pact van West-Friesland: Kust Medemblik, SED (Enkhuizen, Stede Broeck, Drechterland) en Hoorn. En de IJsselmeerdijk sluit aan op de Afsluitdijk. Tot op heden is deze Afsluitdijk als toeristische bestemming (250.000-300.000 bezoekers per jaar) maar nauwelijks verbonden met andere toeristische attracties, recreatieve activiteiten en evenementen in de directe omgeving. Wellicht dat, met de ambitie voor De Nieuwe Afsluitdijk, ook Den Oever en de Noord-Hollandse IJsselmeerdijk een nieuwe recreatieve impuls krijgen. ALGEMENE REGIONALE OPGAVEN GROEN-BLAUW RAAMWERK Essentiële groenblauwe landschapsstructuren zijn versterkt en geborgd. Natuur Netwerk Nederland (NNN) is afgerond. Relatie is gelegd tussen economische ontwikkeling (locatie en financiering) en versterking groen-blauwe structuur. Koppeling aangebracht van het vaarroutenetwerk Noordkop aan dat van West-Friesland en de regio Alkmaar, inclusief verbinding van recreatiehavens. OPGAVE 11: GROEN-BLAUW RAAMWERK ACTIES PUNTSGEWIJS Voortbouwend op de quickwins van o.a. Groen in de Kop de essentiële groenblauwe landschapsstructuren vastleggen in beleid. Afronden Natuur Netwerk Nederland. Oplossen knelpunten en opwaarderen vaarroutenetwerk naar aanleiding van onderzoek ONHN. Uitbreiden sloep-netwerk van NHZ naar NHN c.q. KvNH. Een kwalitatieve en op elkaar afgestemde ontwikkeling van de recreatieve havens in de regio. WADDENBAAI TOEKOMSTBEELD De Waterspin is het recreatief groen-blauw centrum in de Kop en bestaat uit het Amstelmeer, waterstructuren als Oude Veer, Waardkanaal, Slootvaart en Amstelmeerkanaal en de aanliggende groengebieden. Deze Waterspin verbindt de Waddenbaai met het centrum en binnenland van de Kop, maakt ommetjes, vaartochten (kano) en fiets-en wandeltochten mogelijk en geeft aanleiding voor recreatieve initiatieven. Amstelmeer en aanliggende vaarten en groengebieden zijn recreatief groen-blauw centrum in de Kop. 7
3-1-2-08_Verkenning_ruimtelijke_ontwikkeling_IJsselmeerkust_NH.pdf De dijk De Wieringermeerdijk trekt een kaarsrechte lijn tussen land en water. Een ontsluitingsweg is achter de dijk aangelegd waardoor het water niet zichtbaar is. De weg is gericht op het ontsluiten en verbinden van de wegen aan de westzijde van de weg. Aan de oostzijde, richting de dijk, is eerst nog een strook niemandsland en vervolgens op enige afstand de dijk. Het besef van het IJsselmeer is er wel, maar het perspectief is gericht op het land. Op een aantal plekken wordt het karakter van de dijk doorbroken. Bij het Dijksgatsbosch heeft de dijk een doorbraak gehad doordat deze is opgeblazen door Duitse strijdkrachten in de tweede wereldoorlog. De dijk is vervolgens om het ontstane wiel heen gelegd. Het water Het IJsselmeer is vanaf de polder niet zichtbaar. Omdat er een groot hoogteverschil is tussen het waterpeil en het polderpeil, heeft de dijk een imposante omvang. Dat maakt de aanwezigheid van het water wel merkbaar, maar een directe zichtrelatie vanuit het gebied is er niet. Wel kan de wandelaar op verschillende plekken de dijk betreden. Omdat er ook weinig toeristische trekkers in het gebied zijn, is de kans groot dat er dan in alle rust en eenzaamheid een weids perspectief is op het enorme IJsselmeer en de uitgestrekte polder. Omdat er weinig buitendijkse ontwikkelingen zijn in dit gebied zijn, is de harde grens tussen water en land dominant aanwezig. 8