Startnotitie Integraal Veiligheidsbeleid 2014-2018 Gemeente Sliedrecht Gewijzigde versie d.d. 6 mei 2013 (zie vetgedrukte tekst) Portefeuillehouder: Burgemeester A.P.J. van Hemmen Ambtelijk opdrachtgever: C. de Graaf Primaathouder: G. Hanegraaf/H. Janssens Datum 05-03-2013
Inhoudsopgave Startnotitie Inleiding Blz. 2 Gevraagde keuze Blz. 3 1. Probleemschets Blz. 4 2. Proces voor tot stand komen kaderstellend besluit Blz. 5 3. Overige informatie Blz. 7 Bijlage: toelichting veiligheidsvelden Blz. 8 1
Inleiding Sliedrecht is een gemeente die veilig voelt en ook relatief veilig is, dit blijkt onder meer uit de uitkomsten van de Integrale Veiligheidsmonitor en uit cijfers van de politie. Het college heeft de ambitie om het huidige veiligheidsniveau vast te houden en dit op basis van verbeterpunten verder uit te bouwen. Op 28 augustus 2012 heeft het college hiertoe een bestuursopdracht vastgesteld om een startnotitie en een Integraal Veiligheidsbeleid op te stellen. Dit was het startschot om deze startnotitie Integraal Veiligheidsbeleid 2014-2018 op te stellen. Veiligheid is een breed onderwerp dat niet alleen verspreid ligt over de ambtelijke organisatie maar ook ligt bij externe partners zoals politie, veiligheidsregio ZHZ, omgevingsdienst ZHZ, etc. Om te komen tot integrale sturing is het van belang een integraal veiligheidsbeleid op te stellen. De winst hiervan is dat er samenhang komt in de aanpak en het beleid tot stand komt vanuit alle schakels van de veiligheidsketen (proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg). Bij de totstandkoming van het beleid worden de mogelijkheden van alle relevante partijen benut. In het raadsprogramma 2010-2014 Sliedrecht meer waard zijn de doelstellingen en beoogde resultaten op het gebied van Veiligheid en Handhaving als volgt geformuleerd: Vandalisme, alcoholmisbruik, gokken en drugsgebruik is ongewenst en wordt tegengegaan. De bestaande situatie van de coffeeshop wordt node geaccepteerd en strikt gehandhaafd. De onlangs vernieuwde APV wordt de basis. Het aantal koopzondagen wordt niet uitgebreid en grootschalige evenementen worden zoveel mogelijk voorkomen. Het college stelt zich pro-actief op in het handhaven van veiligheid op straat en het tegengaan van overlast, waaronder parkeren en hondenpoep. Het college komt voor de zomer van 2012 met voorstellen voor een uitbreiding van het aantal bijzondere opsporingsambtenaren (BOA s) in combinatie met samenwerking van de BOA s in de regio. Tevens wordt aangedrongen op meer (politie) toezicht op straat en bij scholen. In het uitvoeringsprogramma van het college van B&W 2010-2014 zijn de volgende doelen op het terrein van Veiligheid en Handhaving benoemd: Veilig en plezierig uitgaan Verminderen van vandalisme en overlast Handhaving coffeeshops De instrumenten die worden genoemd zijn: Aanpak huiselijk Geweld Inzet cameratoezicht Veiligheidshuis Veiligheidssociëteit Communicatie jaarwisseling Inzet op zakkenrollers De genoemde doelstellingen en de beoogde resultaten in het raadprogramma 2010-2014 alsmede de doelen en instrumenten van het uitvoeringsprogramma van het College van B&W 2010-2014 vormen het vertrekpunt voor het veiligheidbeleid van Sliedrecht. 2
Gevraagde keuze De Startnotitie Integraal Veiligheidsbeleid 2014-2015 van de Gemeente Sliedrecht vast te stellen. 3
1. Probleemschets 1.1. Probleemstelling Sliedrecht is een gemeente die veilig voelt en ook relatief veilig is, dit blijkt ondermeer uit de Integrale Veiligheid Monitor (IVM) en uit cijfers van de politie. Samen met de inwoners van het dorp, maatschappelijke organisaties en overige veiligheidspartners heeft het college de ambitie om het veiligheidsniveau vasthouden en dit op basis van verbeterpunten verder uit te bouwen. Aan de orde is een herijking van het huidige beleid. Waarom? De gemeente als regisseur. Inwoners, organisaties, ondernemingen en andere overheidsinstellingen hebben elk hun eigen verantwoordelijkheid en leveren allemaal een bijdrage aan de veiligheid. De veiligheidsthema s moeten in gezamenlijkheid worden ontwikkeld en uitgevoerd. De gemeente voert de regie op het integrale veiligheidsbeleid. De gemeente is op onderdelen zelf verantwoordelijk. Het versnipperde veiligheidsterrein. Veiligheid is een breed onderwerp dat verspreid ligt over de ambtelijke organisatie alsmede over externe partners zoals politie, veiligheidsregio ZHZ, omgevingsdienst ZHZ, etc. Om veiligheid in de breedte inzichtelijk te maken, mogelijkheden te benutten en dwarsverbanden te leggen is het van belang afspraken te maken op welke wijze voor dit beleidsterrein een integraal beleid wordt ontwikkeld. De wetswijziging. Er is een wetswijziging op komst die gemeenten verplicht om een integraal veiligheidsbeleid op te stellen. Het doel van deze wetswijziging is de regierol van de gemeente ten aanzien van lokaal veiligheidsbeleid te verstevigen. Daarbij wordt de gemeente verplicht minstens eenmaal per vier jaar een integraal veiligheidsbeleid vast te stellen met daarin doelen die worden nagestreefd, resultaten die binnen de looptijd van het plan moeten worden gehaald en de maatregelen waarmee de resultaten zullen worden gehaald. Het wetsvoorstel is op dit moment bij de Tweede Kamer in behandeling 1.2. Oplossingsrichtingen Om het bovenstaande in een integraal veiligheidsbeleid vorm te geven is er door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een uniforme methode ontwikkeld, te weten het Kernbeleid Veiligheid. Deze methode leidt tot integraal veiligheidsbeleid in diverse opzichten. Het strekt uit tot alle schakels van de veiligheidsketen (proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg), benut de mogelijkheden van alle relevante partijen, bewaakt en benut de dwarsverbanden tussen de diverse beleidslijnen en richt zich op het integrale veiligheidsterrein. 4
In het Kernbeleid Veiligheid worden de volgende vijf veiligheidsvelden als kader gebruikt. In de bijlage is een omschrijving opgenomen per beleidsveld en een summiere toelichting op de huidige aanpak. 1.3. Voorstel Het integraal veiligheidsbeleid op te stellen door middel van het Kernbeleid Veiligheid. 2. Proces voor tot stand komen kaderstellend besluit De voorgenomen wijziging van de Gemeentewet, waarin de gemeente de regierol op het gebied van openbare orde en veiligheid krijgt toebedeeld, biedt het wettelijke kader van het integraal veiligheidbeleid. Uitgangspunt van de gemeente Sliedrecht is om met de partners op het gebied van veiligheid een integraal veiligheidsbeleid te ontwikkelen en tot uitvoering te brengen met als beoogd resultaat het verbeteren van de leefbaarheid en de objectieve en subjectieve veiligheid. Inwoners, organisaties, ondernemingen en andere overheidsinstellingen hebben elk hun eigen verantwoordelijkheid en leveren een bijdrage aan de veiligheid. Samen met die partijen worden de veiligheidsthema s opgepakt. De gemeente voert de regie. 2.1. Beleidsproces en planning Het Integraal Veiligheidsplan (IVP) wordt opgesteld voor de duur van 4 jaar, te weten 2014-2018. Eind 2015 vindt een tussentijdse evaluatie plaats, waarbij eventuele wijzigingen kunnen worden doorgevoerd in verband met gewijzigde kaders van de nieuw gekozen raad in 2015. Nadat de raad het IVP 2014-2018 heeft vastgesteld, wordt het beleid concreet gemaakt in uitvoeringsprogramma s. Deze uitvoeringsprogramma s worden jaarlijks vastgesteld. Aan het einde van elk jaar vindt een evaluatie plaats en wordt het beleidskader opnieuw tegen het licht gehouden. Op basis daarvan wordt een nieuw uitvoeringsprogramma voor het daaropvolgende jaar opgesteld. In het 4 e kwartaal van 2013 wordt de nota IVP 2014-2018 opgeleverd met daarbij het uitvoeringsprogramma 2014. In het eerste kwartaal van 2013 wordt een start gemaakt met de beleidsontwikkeling door op basis van beschikbare informatie een veiligheidsanalyse te maken. De gegevens van de Integrale Veiligheidsmonitor, die een belangrijke informatiebron vormen voor een te maken veiligheidsanalyse, worden verwacht in maart 2013. 5
Het beleidsproces ziet er als volgt uit: Fase Planning (gereed) Besluitvorming Opstart Voorbereiding Opstellen startnotitie Besluitvorming startnotitie Samenstelling werkgroep Startbijeenkomst Veiligheidsanalyse Infoverzameling & analyse Opstellen concept notitie Bespreken met werkgroep Opleveren notitie Besluitvorming notitie Opstellen beleidsplan 2014-2018 Opstellen conceptbeleidsplan Bespreken met interne en externe partners Bijstellen beleidsplan Bespreken beleidsplan Gereed maken beleidsplan Besluitvorming beleidsplan oktober 2012 maart 2013 maart 2013 juni 2013 juni 2013 november 2013 MT: B&W: Opiniërende bijeenkomst Raad/Raad MT: B&W Raad: ter info MT B&W: Opiniërende bijeenkomst Raad/Raad Opstellen uitvoeringsplan 2014 Opstellen concept uitvoeringsplan 2014 Bespreken interne en externe partners Bijstellen uitvoeringsplan 2014 Doorvertalen afspraken in jaarplannen 2014 Besluitvorming uitvoeringsplan 2014 november 2013 - december 2013 MT: B&W Raad: ter info 2.2. Veiligheidspartners Voor de ontwikkeling van het integraal veiligheidsbeleid kunnen de volgende externe en interne partijen als belangrijke partners worden beschouwd: Externe partners Bewoners Maatschappelijk Middenveld Ondernemers Wijkplatforms gemeente Sliedrecht Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Politie eenheid Rotterdam Brandweer Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid Openbaar Ministerie, arrondissementsparket Rotterdam Tablis Wonen Stichting HALT Nederland Ondernemersverenigingen gemeente Sliedrecht Stichting Welzijnswerk Sliedrecht Stichting Open Jeugdwerk Sliedrecht Interne partners Gemeenteraad College B&W Directie Afdeling Bestuurszaken en Veiligheid (APV, wijkgericht werken, OOV/toezicht) Afdeling Publiekszaken (Welzijn, Educatie, Zorg) Openbare Werken, afdeling Plantsoenen en Reiniging (beheer en onderhoud van het openbaar groen, verwijdering van huishoudelijk afval en straatreiniging) Openbare werken, afdeling Weg- en Waterbouw (verkeer) Afdeling Ruimtelijke Ordening, Bouwen en Milieu (projecten, wonen, bouw- en woningtoezicht en milieu) 2.3. Werkwijze Onder verantwoordelijkheid van de afdeling Bestuurzaken en Veiligheid wordt gestart met de veiligheidsanalyse. In deze veiligheidsanalyse wordt op basis van onder andere cijfers van politie en de integrale veiligheidsmonitor alsmede gesprekken met de genoemde externe partners, inclusief bewoners, de inhoudelijke basis van het beleid belegd. Op elk van de vijf veiligheidsvelden wordt geanalyseerd 6
welke veiligheidsproblematiek aan de orde is in Sliedrecht, hoe de huidige aanpak eruit ziet en welke verbetermogelijkheden er zijn. Uitgangspunt hierbij is dat veiligheid een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van overheid, instellingen, ondernemers en bewoners. De uitkomsten van veiligheidsanalyse vormen- na goedkeuring van het college van B&W- de basis voor het Integraal Veiligheidsbeleid 2014-2018. De ontwikkeling van integraal veiligheidsbeleid vindt plaats in afstemming en samenwerking met de interne en externe partners. Dit bevordert de kwaliteit van het beleid en het draagvlak. Met iedere partner (intern en extern) worden afspraken gemaakt over de te leveren prestaties. 2.4. Flankerende beleidsprocessen Regionaal beleidsplan politie-eenheid Rotterdam 2013-2014 Regionaal dekkingsplan brandweer VRZHZ 2012 Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Lokaal Gezondheidsbeleid 2012-2015 Beleidsnota Herijking Jeugdbeleid (in ontwikkeling) Evenementenbeleid (in ontwikkeling) Integraal Handhavingsbeleid (in ontwikkeling) Beleidsnota Burgerparticipatie (in ontwikkeling) 3. Overige informatie 3.1. Financieel-juridische aspecten De totale inzet van het proces waarin het nieuwe integraal veiligheidsbeleid tot stand komt omvat ongeveer 250 uur. Deze uren worden ingezet onder verantwoordelijkheid van de afdeling bestuurzaken en veiligheid. Van de werkgroepleden (intern en extern) wordt vanuit de reguliere functie en taakstelling ook een aandeel in capaciteit verwacht in de totstandkoming van het integraal veiligheidsbeleid, onder meer voor het deelnemen aan bijeenkomsten, het aanleveren van informatie en teksten. Via de directie zal de nodige aandacht worden gevraagd voor betrokkenheid bij dit soort werkzaamheden. Het uitvoeren van het integraal veiligheidsbeleid is daarin niet meegerekend. De daarvoor benodigde capaciteit wordt jaarlijks in beeld gebracht in de uitvoeringsprogramma s. Voor de ontwikkeling van integraal veiligheidsbeleid zijn geen (aanvullende) financiële middelen vereist. De financiële consequenties van de uitvoering van het integraal veiligheidsbeleid zullen worden meegenomen in het beleidsplan en de uitvoeringsprogramma s. Deze worden in een later stadium besluitvormend voorgelegd aan het college van B&W en de gemeenteraad. 3.2 Risicoparagraaf Goede kaderstelling voorafgaande aan het opstellen van de nieuwe kadernota beperkt het risico op vertraging in het besluitvormingstraject. Er is geen sprake van andere risico s bij het opstellen van het integraal veiligheidsbeleid. 3.3. Rol raad in de communicatie De startnotitie wordt besluitvormend voorgelegd aan de gemeenteraad. Hiermee geeft de gemeenteraad feitelijke opdracht voor het ontwikkelen van integraal veiligheidsbeleid. Vervolgens stelt de gemeenteraad het beleidsplan vast en ontvangt zij ter informatie de veiligheidsanalyse en jaarlijks het uitvoeringsprogramma. 3.4 Gevolgen STOER De gevolgen die voortkomen uit operatie STOER zullen in respectievelijk in de nog op te stellen de veiligheidsanalyse en het veiligheidsbeleid in kaart worden gebracht. 2
Bijlage Toelichting Veiligheidsvelden In het kernbeleid Veiligheid wordt gebruik gemaakt van een indeling van integrale veiligheid in vijf veiligheidsvelden. Binnen elk van deze veiligheidsvelden zijn meerdere veiligheidsthema s te onderscheiden. De vijf veiligheidsvelden vormen met elkaar het gemeentelijke integrale veiligheidsterrein. De vijf veiligheidsvelden zijn: 1. Veilige woon- en leefomgeving 2. Bedrijvigheid en veiligheid 3. Jeugd en veiligheid 4. Fysieke veiligheid 5. Integriteit en veiligheid Op elk van de vijf veiligheidsvelden wordt geanalyseerd welke veiligheidsproblematiek aan de orde is in Sliedrecht, hoe de huidige aanpak eruit ziet en welke verbetermogelijkheden er zijn. Hieronder volgt een korte omschrijving per beleidsveld en een korte toelichting op de huidige aanpak in Sliedrecht. Veilige woon- en leefomgeving Dit veiligheidsveld heeft betrekking op de alledaagse woon- en leefomgeving van bewoners, ofwel de veiligheid en leefbaarheid in de wijk, buurt, straat, tussen buren. Hierbij gaat het vooral om sociale veiligheid zoals criminaliteit, overlast en verloedering. Voor zover er fysieke aspecten aan de orde zijn, hebben die een oorzakelijke relatie met de sociale veiligheid. Denk daarbij aan bijvoorbeeld verlichting en zichtlijnen. In Sliedrecht heeft dit veiligheidsveld volop aandacht. Voorbeelden hiervan zijn de aanpak van jeugdoverlast, de preventieve aanpak op veiligheid en leefbaarheid via bijvoorbeeld buurttoezicht, preventieteam zakkenrollen en de aanpak van huiselijk geweld. Op basis van een analyse van beschikbare cijfers en de gesprekken met betrokkenen zal worden bezien welke verbeteringen kunnen worden aangebracht, waarbij wordt onderzocht op welke wijze bewoners beter betrokken kunnen worden, hun rol kan worden versterkt en op onderdelen verantwoordelijk kunnen worden gemaakt. Onderdeel van dit veiligheidsveld zal ook uitmaken een oriëntatie op buurtbemiddeling. Bedrijvigheid en veiligheid Binnen dit veiligheidsveld vallen aantastingen van de veiligheid rond recreatieve en economische voorzieningen zoals winkelcentra, bedrijventerreinen en uitgaansmogelijkheden. Het gaat hierbij nadrukkelijk om delicten als winkeldiefstal, bedrijfsinbraak en uitgaansgeweld. Met name de verbetering van de winkelgebieden Kerkbuurt en Burgemeester Winklerplein heeft door middel van het Keurmerk Veilig Ondernemen in de afgelopen jaren een goede ontwikkeling doorgemaakt. Ook binnen het uitgaan hebben de suswachten en het cameratoezicht een hun preventieve werking inmiddels bewezen. Op regionaal niveau wordt op dit moment gewerkt aan een nieuw evenementenbeleid voor de regio ZHZ. De huidige aanpak zal, samen met betrokken partijen waaronder ondernemers, tegen het licht worden gehouden en waar nodig zal worden bekeken of verbeteringen mogelijk zijn. Jeugd en Veiligheid Binnen dit veiligheidsveld vallen de gebruikelijke veiligheidsthema s in relatie tot jeugd zijnde overlast gevende jeugd, genotmiddelengebruik, veilig in en om de school. Het gaat om jeugd thuis, in de buurt, op school en bij het uitgaan. 3
In Sliedrecht staat de aanpak van jeugdoverlast hoog op de agenda. De vorming van het Veiligheidshuis in de regio ZHZ heeft daarbij ook een belangrijke rol gespeeld. Het terugdringen van het gebruik van alcohol en drugs onder jongeren heeft een prominente plaats door middel van bijvoorbeeld het project Verzuip jij je toekomst?!. Op het gebied van handhaving biedt de nieuwe dranken horecawet zoals deze per 1 januari 2013 in werking is getreden kansen om bepaalde lokale problematiek rondom alcohol aan te pakken. In het kader van jeugd en veiligheid brengt de burgemeester ieder schooljaar een bezoek aan de scholen. Ten aanzien van de verkoop van softdrugs in de coffeeshop geldt een strikt vastgesteld beleid. Al met al wordt ook op het gebied van jeugd en veiligheid het nodige gedaan en zijn er ook de nodige ontwikkelingen. De aanpak binnen dit veiligheidsveld zal onder de loep worden genomen bij de ontwikkeling van het integraal veiligheidsbeleid. Hierbij zal onder meer worden onderzocht of de samenwerking binnen de veiligheidsterrein tot betere resultaten kan leiden. Daarnaast heeft de verbinding van het gemeentelijk jeugdbeleid en het veiligheidsbeleid bijzondere aandacht. Fysieke Veiligheid Binnen dit veiligheidsveld vallen de echte fysieke veiligheidsthema, zijnde verkeersveiligheid, brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding. Het draait hier om fysieke veiligheidsrisico s en niet om sociale veiligheid. Belangrijke ontwikkelingen zijn de invoering van de Wet veiligheidsregio s en de vorming van Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD s) voor integraal toezicht en handhaving. Lokaal heeft de afgelopen jaren de verkeersveiligheid aandacht gehad via de uitvoering van het verkeersbeleidsplan en de bijbehorende uitvoeringsprogramma s. Ook de voorbereiding op rampen en andere calamiteiten door middel van het rampenplan en bijbehorende draaiboeken is in de afgelopen jaren up to date gehouden. Ook op het gebied van de fysieke veiligheid zijn er dus de nodige activiteiten en ontwikkelingen geweest. Belangrijk is om alle genomen initiatieven te inventariseren en waar mogelijk verbeteringen aan te brengen. Integriteit en veiligheid Dit veld omvat verschijnselen die een inbreuk maken onze maatschappelijke integriteit of op belangrijke regels en andere afspraken in het kader van veiligheid en stabiliteit in onze samenleving. Deze verschijnselen hebben potentieel dan ook een omvangrijk veiligheidseffect en kunnen in de meeste extreme situaties ontwrichtend werken. Thema s zijn radicalisering en polarisatie, georganiseerde criminaliteit en ambtelijke en bestuurlijke integriteit. Belangrijke nieuwe accenten zijn onder andere de invoering van RIEC s (Regionale Informatie- en Expertisecentra) en de wijziging van de Wet BIBOB. In de Sliedrechtse organisatie is er momenteel een stevige aandacht voor integriteit en de inbedding hiervan is een voortdurend proces. Integriteit is geen kwestie van regels alleen, maar ook van procedures en de bedrijfscultuur waarbij medewerkers en bestuurders bereid zijn elkaar aan te spreken en hun verantwoordelijkheid te nemen. Belangrijk is om alle genomen initiatieven te inventariseren en waar mogelijk verbeteringen aan te brengen ******** 4