Noodzaak van tegelijk zalven en slaan?

Noodzaak van tegelijk zalven en slaan? Drugbeleid binnen een psychiatrisch ziekenhuis Dirk Opdebeeck 25 maart 2009 Studiedag Geestelijke Gezondheidszorg NVKVV

Inhoud lezing I. Kaderen van dit initiatief A. Oorsprong & context B. Overzicht drugnota C. De praktijk binnen een P.C. D. De praktijk op een afdeling II. Drugbeleid in België versus P.C. A. Bedenkingen B. Stellingen & wetenswaardigheden C. Bevindingen III. Handvaten voor verpleegkundigen A. Juister/gerichter observeren B. Diagnostiek & testing C. Knelpunten op vlak van kwaliteitszorg

I. Kaderen van dit initiatief A. Oorsprong & context Het drugsfenomeen is méér dan alleen een individueel fenomeen. Verwevenheid De drugproblematiek = multidimensioneel: 1. gezondheid 2. sociaal 3. veiligheid 4. economie 5. internationaal 6. legaal-illegaal 7. polydruggebruik 8. de markt 9 dé druggebruiker bestaat niet De benadering (de 4 bouwstenen van het Belgische drugbeleid) is geïntegreerd & globaal: 1. Epidemiologie 2. Preventie 3. Hulpverlening 4. Repressie Deze benadering is ook toepasbaar binnen een P.C., een afdeling, een setting, Een dergelijk geïntegreerd beleid vraagt horizontale en verticale afstemming.

I. Kaderen van dit initiatief A. Oorsprong & context (vervolg) Nieuwe ontwikkelingen: - Evidence-based beleid wint aan belang - Aanpassingen drugwetgeving - Harm reduction - Verschillende pilootprojecten - Drugoverlast - Geografische verschuivingen - Drugeconomieën Op microniveau (afdelingsniveau) speelt constant dezelfde dynamiek.

I. Kaderen van dit initiatief A. Oorsprong & context (vervolg) Wat met onze goedbedoelde boodschappen? Taboe versterkt de kloof Gebrekkige & onvolledige kennisoverdracht Zwarte markt speelt zijn rol Gebrekkige sociale controle Legaal-illegaal Niet hard werken! Afstemming van termen & definities, die meestal niet toevallig werden gekozen Misbruik & afhankelijkheid : DSM-IV

I. Kaderen van dit initiatief B. Overzicht drugnota Een directe aansturing. Missie: bevorderen van het kwaliteitsvol omgaan met Moet beantwoorden aan specifieke kenmerken: - beleidsondersteunend - sleutelfiguren - maatwerk - specifieke methoden Knelpunten: 1. niets te maken hebben met 2. te enge kijk 3. focus op vaststelling/ regelgeving 4. Niet opnemen van de juiste rol 5. weinig aandacht voor uitvoering en continuïteit (link met schoolprogramma s)

I. Kaderen van dit initiatief C. De praktijk binnen een P.C. Opname- en behandelcriteria binnen het P.C. St. Norbertushuis Duffel inzake drugs: 1. Algemene richtlijnen 2. Criteria m.b.t. opname 3. Exclusiecriteria voor het ganse P.C. 4. Houding tegenover druggebruik tijdens opname Werkgroep Drugbeleid Bespreking & goedkeuring door: - opnamestaf - medische staf - hoofdverantwoordelijken - overleg Behandelstrategie - directie

I. Kaderen van dit initiatief D. De praktijk op een afdeling Afdeling Twee-Link is een gesloten behandelafdeling voor max. 20 personen met een dubbeldiagnoseproblematiek. Wat & hoe Aanmeldingen 25% intern 75% extern Intakes: mens - milieu middel Wat kunnen we af? Verschil in omgang wat betreft: - product (ALC-THC-COC) - gebruik (oraal, IV, ) - gevaar (zichzelf/anderen) - procedure ontslag patiënt

II. Drugbeleid in België versus Psychiatrische Centra A. Bedenkingen De eerste analyse van de drugwetgeving is er één van zalven en slaan tegelijkertijd. De drugwetgeving op zich De ministeriële circulaires De nieuwe drugwetgeving = een moeizame vertaling van het beleid. Nog steeds een hoop rare kronkels (voorbeelden) Huidige uitdagingen in Vlaanderen (zelden totaalprogramma s) Risicofactoren voor problematisch gebruik Nog verdere factorenclusters

II. Drugbeleid in België versus Psychiatrische Centra A. Bedenkingen (vervolg) Besluit: Het drugbeleid binnen instellingen loopt wat betreft noden parallel met wat men op macroniveau nastreeft. Persoons - én omgevingsgerichte beïnvloeding Een intersectorale aanpak Degelijke monitoring van gebruik én preventie Evidence-based programma s naast maatwerk Naadloze aansluiting met zorgcircuits, nazorg, Themaspecificiteit én een pragmatische afgrenzing

II. Drugbeleid in België versus Psychiatrische Centra A. Bedenkingen (vervolg) Aanvullingen met betrekking tot alcohol: Problematisch gebruik en kwantiteit: - Cut-off punt tussen gematigd en excessief - WGO standpunt - Nationale gezondheidsenquête - Binge drinking - Skid row drinkers Definiëring problematisch gebruik

II. Drugbeleid in België versus Psychiatrische Centra B. Stellingen & Wetenswaardigheden Een repressief drugbeleid Individuele en collectief gedeelde best practices. Onproblematisch gebruik? Problematisch gebruik? Mens Milieu Middel Conclusies

II. Drugbeleid in België versus Psychiatrische Centra C. Bevindingen Patronen van gebruik Spontane processen van zelfregulering Controle over druggebruik is een voortdurend proces Farmacologie én veranderende persoonlijkheidsfactoren én omgevingsfactoren. Met betrekking tot zorg en behandeling Programma s in de praktijk?

III. Handvaten voor verpleegkundigen A. Juister/gerichter observeren Wat werkt wanneer? Benaderingen vanuit erg specifieke visies Waarom verliezen sommigen de controle? Voorbeelden Definitie van een delirium Beloop van een delirium Delirium door intoxicatie met een middel Onthoudingsdelirium COC Wat zien we van effecten? Bij chronisch gebruik: Reverse tolerantie COC intoxicatie COC onthouding COC fase van ontwenning en behandeling

III. Handvaten voor verpleegkundigen A. Juister/gerichter observeren (vervolg) AMP algemeen AMP effecten AMP intoxicatie AMP onthouding AMP behandeling Cannabis algemeen Cannabis: de effecten Cannabis intoxicatie Cannabis bij chronisch gebruik Cannabis onttrekking Hallucinogenen algemeen Hallucinogeenintoxicatie Flashbacks LSD effecten LSD behandeling

III. Handvaten voor verpleegkundigen A. Juister/gerichter observeren (vervolg) MDMA (ecstasy) algemeen MDMA effecten MDMA behandeling Opiaten algemeen Opiaten effecten Opioïde intoxicatie Opioïde onthouding Opioïde onttrekking Opiaten behandeling Alcoholisme algemeen Alcoholintoxicatie Alcoholonthouding Alcoholbehandeling

III. Handvaten voor verpleegkundigen B. Diagnostiek & testing Onderscheid in meetinstrumenten Voorbeeld screeningsinstrumenten drugs Problemen in de praktijk Een voorbeeld: de A.S.I. Drugtesting: indeling Opname, stofwisseling en uitscheiding Excretie van drugs Concentratie in bloed en urine Uitscheiding van drugs Interpretatie mét allerhande problemen

III. Handvaten voor verpleegkundigen B. Diagnostiek & testing (vervolg) Testing via urine Testing via bloed Testing via speeksel Testing via zweet Testing via haar Detectietijden Sneltesten Vervalsingen detecteren Vervalsingen vermijden

III. Handvaten voor verpleegkundigen C. Knelpunten op vlak van kwaliteitszorg Knelpunten in de organisatie van de zorg (verschillende aspecten) Alternatieven: - case management - netwerkvorming - cliënt-matching - centraliseren van de intake

Besluit/samenvatting