White paper Endpoint Management Applicatievirtualisatie: het geheime wapen van CIO s Door Aurélie Chandèze Complexe migraties en conflicten tussen applicaties zijn slechts twee van de vele problemen die het beheer van werkstations zo lastig maken. Applicatievirtualisatie kan deze en andere problemen oplossen. Aurélie Chandèze van Best Practices International zet in deze paper de voordelen van Application Virtualization uiteen en legt uit hoe u een kwaliteitsoplossing kiest. De paper eindigt met een casestudy over applicatievirtualisatie. Inhoudsopgave pagina Applicatievirtualisatie: het geheime wapen van CIO s...2 De grootste uitdagingen van virtualisatie...2 Verschillende benaderingen voor virtualisatie...2 De voordelen van applicatievirtualisatie...3 De tien eigenschappen die een virtualisatieoplossing moet hebben...5 Casestudy: hoe de gemeente Aix-en-Provence haar applicaties heeft gevirtualiseerd...5
White paper over Endpoint Management Applicatievirtualisatie: het geheime wapen van CIO s Applicatievirtualisatie: het geheime wapen van CIO s Eindeloze implementaties, complexe migraties en herhalende conflicten tussen applicaties maken het beheren van werkstations tot een ondankbare taak. Het is bovendien kostbaar en vrijwel altijd tijdrovend. Op basis van een onderzoek dat eind 2010 onder verschillende Europese bedrijven is gehouden, schatte het consultancybedrijf IDC (International Data Corporation) dat de gemiddelde beheerkosten van een pc tussen de $ 273 en $ 320 per jaar lagen. U moet dit cijfer vermenigvuldigen met het aantal computers in uw organisatie om een idee van uw pc-beheerkosten te krijgen. Er van uitgaande dat de helft van deze kosten betrekking heeft op uitgaven voor interne medewerkers, is het bijzonder belangrijk om geld op dit gebied te besparen. Het vereenvoudigen van de taak van medewerkers die ITappara tuur beheren en onderhouden, biedt organisaties een krachtige manier om hun resources te optimaliseren, niet alleen wat be treft de kosten, maar ook met betrekking tot de flexibiliteit en productiviteit. De grootste uitdagingen van virtualisatie Steeds meer organisaties hebben belangstelling voor virtualisatie zodat zij de kosten kunnen beheersen en de flexibiliteit en productiviteit kunnen verbeteren. Virtualisatie is al gemeengoed op servers en heeft daar zijn waarde bewezen. Organisaties willen deze aanpak nu verder doorvoeren en evalueren de mogelijkheden voor het virtualiseren van clientwerkstations. Een enquête van analisten van Forrester Research uit augustus 2011 onder 546 IT-besluitvormers wees uit dat slechts 10% van de respondenten geen projecten van dergelijke aard had. De helft van de respondenten hield zich bezig met projecten op het gebied van clientvirtualisatie met tussen de 1 en 500 gebruikers en bij 63% van hen zou dit aantal volgens de planning binnen twee jaar worden overschreden. Volgens Gartner is virtualisatie de uitdaging met de grootste gevolgen voor infrastructuren in 2015. Van de bedrijven die deelnamen aan de enquête van Forrester Re search, gaf 61% aan dat kostenvermindering één van de motiverende factoren voor deze projecten was. Een verbetering van de beveiliging werd door 59% van de respondenten genoemd en de vereenvoudiging van het beheer en de distributie van herstelacties door 51%. 47% van de respondenten maakte zich zorgen over problemen met de migratie van besturingssystemen en 42% over vereenvoudiging van de implementatie van applicaties. Verschillende benaderingen voor virtualisatie Virtualisatie van het werkstation U kunt verschillende benaderingen gebruiken om clientwerkstations te virtualiseren. Vaak wordt de werkomgeving in zijn geheel gevirtualiseerd: Centraal vanuit een datacenter (Virtual Desktop Infrastructure of VDI) Lokaal via de integratie van een hypervisor op het systeem of op het besturingssysteem (OS) Vanuit de cloud (Desktop-as-a-Service of DaaS) 2
Al deze benaderingen hebben hun voordelen, maar ook specifieke eisen: Voor gehoste benaderingen (VDI of DaaS) is een stabiel netwerk vereist. VDI vereist tevens de installatie van een specifieke infrastructuur in het datacenter. Voor lokale benaderingen moet u een hypervisor op het werkstation installeren. Hiermee kunnen vervolgens verschillende besturingssystemen en -omgevingen worden uitgevoerd in overeenstemming met de eisen die aan de applicatie worden gesteld. Virtualisatie van applicaties Virtualisatie van applicaties is op een andere aanpak gebaseerd. Niet de gehele besturingsomgeving wordt gevirtualiseerd, maar alleen de applicatielaag. Op deze manier kan elke applicatie zelfstandig (onafhankelijk van de omgeving) worden uitgevoerd. Elke virtuele applicatie bestaat uit een volledig uitvoerbaar pakket, met alle vereiste instellingen, componenten, bestanden en bibliotheken. Deze virtuele applicaties werken alsof u deze lokaal hebt geïnstalleerd, maar het is niet nodig om de omgeving, het register of besturingsplatformen zoals Java,.Net Framework, Flash, etc. aan te passen. De voordelen van applicatievirtualisatie Voor beheerders: bespaart tijd en biedt betere beveiliging MINDER CONFLICTEN, BETERE BEVEILIGING Door virtualisatie van applicaties treden er ook minder conflicten tussen applicaties op. Uw organisatie kan eenvoudig problemen met betrekking tot DLL s of registersleutels voorkomen. Wanneer verschillende versies van browsers of Java,.Net of Flash omgevingen voor applicaties nodig zijn, hoeven deze niet meer naast elkaar op hetzelfde systeem te staan: ze maken deel uit van de.exe-bestanden van de virtuele applicaties. Teams die zich bezighouden met onderhoud en applicatiesupport besparen daardoor kostbare tijd terwijl de beveiliging van de werkom geving tevens wordt verbeterd door applicatievirtualisatie. Het is nu niet meer nodig om verouderde componenten te behouden op werkstations om ervoor te zorgen dat bepaalde applicaties functioneren. DLL-problemen voorkomen met virtualisatie Naast het besturingssysteem kunnen er op elk werkstation tientallen applicaties naast elkaar bestaan. Om ervoor te zorgen dat deze goed functioneren, maakt het Microsoft Windows besturingssysteem gebruik van Dynamic Link Libraries of DLLbestanden. Zonder deze bestanden zou het werkstation niet functioneren omdat verschillende applicaties met behulp van deze bibliotheken code of resources kunnen delen om bepaalde taken uit te voeren. Alle gebruikers zijn op een bepaald moment wel eens geconfronteerd met foutberichten zoals DLL ontbreekt, Kan DLLbestand niet vinden of zelfs DLL is beschadigd. Deze enigszins verwarrende berichten treden het meest op wanneer gebruikers nieuwe applicaties hebben geïnstalleerd. Het probleem is dat ITteams niet alle applicaties voor elke besturingsomgeving kunnen testen als gevolg van de beperkte tijd en financiële middelen. Ook bij verpakte applicaties die door de maker zijn getest, kan het probleem van ontbrekende DLL s optreden. Deze fouten kunnen de volgende oorzaken hebben: bij het verwijderen van een programma is een DLL verwijderd terwijl deze DLL nodig was voor een andere applicatie; een programma heeft een DLL-bestand door een oudere versie vervangen; bij een mislukte of onvolledige installatie is een DLL beschadigd; een DLL-bestand is verwijderd door de gebruiker; een virus heeft een DLL-bestand verwijderd of beschadigd; of een hard wareprobleem (op bijvoorbeeld de harde schijf) heeft de foutberichten veroorzaakt. Zoals u ziet, is er geen gebrek aan mogelijke fouten. Hoe kunnen we DLL-problemen dan voorkomen? De oplossing is applicatievirtualisatie. Een gevirtualiseerde applicatie bestaat uit één bestand dat gemakkelijk met één klik kan worden geïnstalleerd door gebruikers of IT-medewerkers (bijvoorbeeld vanaf een eenvoudige USB-stick). Er is geen specifiek in stal latie proces vereist voor de virtuele applicatie en de applicatie is niet afhankelijk van externe componenten. Dit voorkomt DLL-conflicten. Als het DLL-probleem een nachtmerrie voor beheerders van werkstations is, kan virtualisatie alleen maar de verwezenlijking van een droom zijn... www.novell.com 3
White paper over Endpoint Management Applicatievirtualisatie: het geheime wapen van CIO s SNELLERE TESTS EN IMPLEMENTATIE Deze aanpak maakt de test- en implementatiefase ook aanzienlijk eenvoudiger. Met virtualisatie van applicaties worden conflicten met de bestaande omgeving voorkomen, zodat er minder behoefte aan integratietests is. Tevens hoeft u alleen het.exe-bestand te kopiëren om een virtuele applicatie te installeren. En na gebruik kunt u het eenvoudig verwijderen. Doordat er geen installatie- en verwijderprocedures meer nodig zijn, kunt u professionele applicaties sneller beschikbaar maken. BETERE PORTABILITY Tot slot kunt u virtuele applicaties op diverse manieren uitvoeren: vanaf USB-sticks of dvd s of zelfs met voorspellende streaming. Als de applicatie vanaf een USB-stick wordt uitgevoerd, kunnen gebruikers deze applicatie op elk werkstation met een USB-poort starten. Als gebruikers de virtuele applicatie wijzigen (bijvoorbeeld door het toevoegen van bladwijzers in een browser of sjablonen in een tekstverwerker), worden de wijzigingen opgeslagen op de USB-stick. Wanneer een gebruiker de applicatie start vanaf een dvd, wordt het uitvoerbare bestand gekopieerd en vervolgens rechtstreeks vanaf het systeem uitgevoerd. Wanneer de gebruiker de applicatie sluit, worden wijzigingen niet opgeslagen omdat dit niet mogelijk is op een standaard-dvd. Vijf goede gewoonten bij de migratie naar Windows 7 1. Voer alle applicaties als uitvoerbare bestanden uit om de installatie overbodig te maken en applicatieconflicten te vermijden. 2. Verzamel alle virtuele applicaties in een gemeenschappelijke zone voor bestandsopslag, zodat medewerkers de applicaties wanneer nodig kunnen downloaden en uitvoeren. 3. Gebruik voorspellende streaming, zodat alle virtuele applicaties, zelfs de grootste, direct werken. De applicaties zijn voor gebruikers toegankelijk via internet of het intranet van de organisatie. 4. Stel vervaldatums voor elke applicatie in om ervoor te zorgen dat u geen verlopen of ingetrokken licenties gebruikt. 5. Bied gebruikers die Internet Explorer 6 gebruiken de optie om deze versie te blijven gebruiken onder Windows Met deze twee methoden kunnen gebruikers eenvoudig applicaties meenemen, zodat de portability wordt verbeterd. Het is ook een voordeel dat er geen sporen op het hostsysteem worden achtergelaten. Met voorspellende streaming maakt u de applicatie beschikbaar vanaf een website of netwerklocatie. Daardoor hebben externe gebruikers wanneer nodig altijd toegang tot hun applicaties. Wanneer een gedeelte van de applicatie is gedownload naar het werkstation, kan het worden uitgevoerd. Gebruikers kunnen beginnen met werken voordat het downloaden is voltooid. Voor bedrijven: productiviteit, flexibiliteit en kostenbeheersing VERBETERINGEN OP HET GEBIED VAN PRODUCTIVITEIT EN DE CONTINUÏTEIT VAN SERVICES Met virtualisatie van applicaties hoeft de IT aanzienlijk minder tijd te besteden aan het implementeren en bijwerken van applicaties. Daardoor kunt u de serviceonderbrekingen tot een minimum beperken terwijl de productiviteit van medewerkers stijgt. Op deze wijze kan de IT de continuïteit van services voor clients en gebruikers garanderen. BETERE FLEXIBILITEIT EN MOBILITEIT Bovendien wordt met virtualisatie van applicaties de flexibiliteit voor medewerkers verbeterd omdat zij nu sneller toegang tot besturingssystemen en werkende applicaties kunnen krijgen. Daarnaast kunnen gebruikers hun applicaties eenvoudig meenemen, wat hun mobiliteit verbetert. EEN SIGNIFICANTE VERMINDERING VAN DE ONDERHOUDSKOSTEN Door het werk van beheerders te vereenvoudigen en de robuustheid van applicaties te verbeteren, kunt u tevens de kosten voor onderhoud en support (restrictieve taken die weinig waarde voor het bedrijf genereren) verminderen. De resources die op deze wijze worden bespaard, kunt u vervolgens inzetten voor taken die belangrijker zijn of meer toegevoegde waarde bieden. GEGARANDEERDE COMPLIANCE VOOR DE APPLICATIEPORTFOLIO U kunt virtuele applicaties voorzien van een vervaldatum, zodat applicaties waarvan de licentie is verstreken automatisch worden gedeactiveerd door de IT. Met virtualisatie blijven applicaties werken zonder dat er tijd verloren gaat aan compatibiliteitsproblemen. 4
De tien eigenschappen die een virtualisatieoplossing moet hebben Bij het selecteren van een virtualisatieoplossing voor applicaties moet rekening worden gehouden met diverse criteria: 1. Snelheid. Idealiter moeten gebruikers applicaties kunnen selecteren en met één klik een virtuele versie kunnen maken. De applicatieportfolio moet zo snel mogelijk worden gevirtualiseerd. 2. Een gedetailleerde analyse van werkstations. Beheerders moeten de mogelijkheid hebben om alle applicaties op werkstations te analyseren, zodat zij het virtualiseren kunnen automatiseren. 3. Support voor verschillende besturingssystemen. De oplossing moet support voor verschillende versies van hetzelfde besturingssysteem bieden, zodat u sneller migratie projecten kunt uitvoeren. 4. De mogelijkheid om een uniek uitvoerbaar bestand te maken. De virtualisatieoplossing moet alle bestanden, instellingen, runtimebibliotheken en andere applicatiecomponenten in één uniek uitvoerbaar bestand groeperen. 5. Vooraf gedefinieerde modellen. De oplossing moet vooraf gedefinieerde modellen voor populaire applicaties (Office, Firefox, etc.) bieden, zodat er sneller virtuele applicaties kunnen worden gemaakt. U moet in staat zijn om deze modellen via een webdirectory met de laatste versies bij te werken. 6. De servicelevensduur van applicaties beheren. U moet de mogelijkheid hebben om een einddatum voor virtuele applicaties op te geven. Hierdoor kunt u een applicatie bijvoorbeeld tijdens een beperkte periode testen of bepalen hoe lang applicaties beschikbaar zijn voor trainees/tijdelijke medewerkers. 7. Onafhankelijk van de infrastructuur. De oplossing moet agentless zijn. Dit betekent dat er geen specifieke infrastructuren zijn vereist (zoals hypervisors, netwerk verbindingen, servers of agents). Dit leidt tot een lagere TCO. 8. Gebruiksgemak. De oplossing moet een nieuwe manier bieden om een virtuele applicatie te maken waarin bestaande applicaties en de bijbehorende instellingen worden gegroepeerd, zodat u de bestaande applicatieportfolio gemakkelijk kunt virtualiseren. Deze methode garandeert tevens dat de code die u distribueert de juiste en actuele code is. 9. Aanpassing. De oplossing moet gebruikers in staat stellen om de softwarecomponenten te selecteren die zij willen uitvoeren. Zij moeten bijvoorbeeld niet gedwongen zijn om een volledige suite te laden en uit te voeren als zij alleen een bepaalde tool nodig hebben. 10. Geoptimaliseerde prestaties. De oplossing moet zijn ontworpen om de prestaties van de gebruikte applicaties te optimaliseren, met voorspellende streamingtechnologie zoals wordt geleverd door Novell. Applicaties die met voorspellende streaming worden geladen, moeten vervolgens kunnen worden uitgevoerd in offline modus. Casestudy: hoe de gemeente Aix-en-Provence haar applicaties heeft gevirtualiseerd De gemeente Aix-en-Provence beschikt over bijna 2.500 gebruikers, met 1.500 werkstations op 70 locaties. De meeste locaties zijn met glasvezel verbonden. Alle afdelingen werken min van meer als afzonderlijke eenheden met specifieke eisen, vertelt José Melgar, hoofd van de afdeling voor netwerken en systemen. Los van enkele applicaties die in de hele gemeente worden gebruikt, zoals software voor de boekhouding, human re sour ces en facturering, beschikken de gemeentelijke afdelingen allemaal over hun eigen applicaties, bijvoorbeeld voor dienstverlening, burger lijke stand, stadsplanning, etc. Dit betekent dat er een groot aantal applicaties moet worden beheerd. Veel van deze applicaties zijn aan veranderingen onderhevig en moeten regelmatig worden bijgewerkt, aldus Melgar. Dit leidt vaak tot compatibiliteitsproblemen. Bepaalde applicaties werken bijvoorbeeld niet meer met een nieuwe browserversie. Ook is het soms lastig om systeemwijzigingen te beheren. Bij de migratie van de werkstations van Windows XP naar Windows 7 in de gemeente heeft de overgang van 32-bits naar 64-bits systemen tot diverse problemen met de functionaliteit geleid. www.novell.com 5
White paper over Endpoint Management Applicatievirtualisatie: het geheime wapen van CIO s Daarom was de gemeente op zoek naar een oplossing die de imple mentatie en het beheer van applicaties zou vereenvoudigen. De belangrijkste doelstelling was het verminderen van de soms aanzienlijke arbeidstijd die aan het beheer van nieuwe versies werd besteed. Soms kostte het bijna een week om bepaalde applicaties voor ex terne implementaties aan te passen, vertelt Nicolas Dupart, die de leiding over het beheer van werkstations heeft op de afdeling van Melgar. De gemeente had al enige jaren belangstelling voor de virtualisatie van werkstations en was bekend met de verschillende benaderingen. Het team ging snel over op applicatievirtualisatie om aan deze behoefte tot vereenvoudiging tegemoet te komen. Eind 2011 werd de oplossing ZENWorks Application Virtualization van Novell gekozen nadat vier op de markt beschikbare oplossingen waren geëvalueerd. Applicaties zijn eenvoudiger te virtualiseren. Bovendien bood de oplossing diverse modellen voor gevirtualiseerde applicaties die alleen maar hoefden te worden aangepast. Dit maakt de taak voor applicaties zoals Internet Explorer die relatief moeilijk te virtualiseren zijn, aanzienlijk eenvoudiger, legt Melgar uit. Een ander voordeel is de mogelijkheid van ZENworks Application Virtualisation om diverse applicaties in hetzelfde pakket te virtualiseren. We konden de ap plicatie voor het beheren van de burgerlijke stand binnen een halve dag virtualiseren met de Oracle client, vertelt Nicolas Dupart, terwijl voorheen twee mensen een week bezig waren met elke nieuwe versie van de applicatie. Zoveel tijd was vereist om de omgeving te stabiliseren. De oplossing maakt de implementatie ook veel eenvoudiger. De medewerkers hoeven alleen maar een koppeling naar het uitvoerbare bestand te activeren, terwijl voorheen de distributie op afstand van tevoren moest worden gepland om de werkzaamheden van de medewerkers niet te verstoren. Op dit moment worden problematische applicaties met voorrang ge virtualiseerd, met name applicaties met een complexe implementatie of functies waarvan de werking wordt verstoord door een wijziging aan het besturingssysteem of de browser. Sinds de oplossing op erationeel is, zijn de continuïteit van de dienstverlening en de reactietijd sterk verbeterd, verklaart Melgar tevreden. 6
Meer informatie: Neem contact op met uw lokale Novell Solutions Provider: www.novell.com/partnerlocator/ of rechtstreeks met Novell: Novell Benelux Raoul Wallenbergplein 23 2404 ND Alphen aan den Rijn Nederland Tel: + 31(0)172.50.55.55 www.novell.nl Novell, Inc. 1800 South Novell Place Provo, UT 84606 USA Best Practices International Sisley Pavillon de la Croix Rouge 78430 Louveciennes Frankrijk Auteur: Aurélie Chandèze aurelie.chandeze@bestpractices-si.fr Tel.: 06 38 64 52 41 www.novell.com 462-DU2188-001 03/13 2013 Novell, Inc. Alle rechten voorbehouden. Novell, het Novell logo en ZENworks zijn gedeponeerde handelsmerken van Novell Inc. in de Verenigde Staten en andere landen. Alle handelsmerken van derden zijn eigendom van hun respectieve eigenaars.