Voorstel Steenbokstraat 10 Postbus 4142 7320 AC Apeldoorn [T] (055) 527 29 11 [F] (055) 527 27 04 [E] waterschap@veluwe.nl [I] www.veluwe.nl Aan Portefeuillehouder algemeen bestuur 28 april 2010 V. Doorn Datum 15 april 2010 Opgemaakt door Financiële en Nummer 00197738 Economische Zaken Beleidsproduct Code Bijlage(n) 1 Beslispunten Instemmen met het bereikte compromis tussen Waterlandstichting en belastingdienst en een eenmalig bedrag te betalen ad 3.521.485 inclusief heffingsrente, te betalen voor 29 juni 2010 aan de Waterlandstichting; Instemmen met het voorstel van het dagelijks bestuur om de transactie financieel te 2 Inleiding verwerken conform alternatief 3. Waterschap Veluwe is met de Waterlandstichting overeenkomsten aangegaan, waarbij de nieuwbouw van een aantal zuiveringsinstallaties en gemalen door de stichting is gefinancierd. De investering is via een recht van opstal economisch overgedragen aan Waterschap Veluwe. Na afloop van de bouwperiode wordt de installatie voor een periode van 10 jaar verhuurd door de stichting aan Waterschap Veluwe. De belastingdienst is destijds akkoord gegaan met deze werkwijze. Een aantal overeenkomsten is inmiddels al afgelopen. De laatste overeenkomst (RWZI Apeldoorn) loopt tot 1 januari 2015. Vanaf 2002 heeft de belastingdienst jaarlijks naheffingsaanslagen inzake BTW opgelegd aan de Waterlandstichting met terugwerkende kracht tot 1997. Deze aanslagen hebben betrekking op rwzi s Brummen, Heerde, Harderwijk, Apeldoorn en gemalen Veluwe en Nulde Horst. Deze naheffingsaanslagen waren niet gemotiveerd en zijn opgelegd om eventuele rechten van de belastingdienst veilig te stellen. Begin 2010 heeft de Waterlandstichting de waterschappen gevraagd om een besluit te nemen over het vervolgtraject. Hierover is op 15 januari 2010 een vergadering belegd, waarin het voorstel is toegelicht. In deze vergadering is aan de Waterlandstichting
Blad 2 van 6 toestemming gegeven om met de belastingdienst een onderhandelingstraject in te gaan om een compromis te bereiken. De correspondentie met de Waterlandstichting is strikt vertrouwelijk en daarom niet meegezonden met dit voorstel. Deze documenten zijn in te zien bij de afdeling FEZ. 3 Uitgangspunten Door fiscaal deskundigen van Loyens en Loeff is een aantal alternatieven voorgesteld: juridische procedure starten in overleg met de belastingdienst; afwachten totdat de belastingdienst de BTW-controle heeft afgerond, gevolgd door een juridische procedure; compromis sluiten met de belastingdienst. De deskundigen verwachten dat de kans dat de Waterlandstichting een juridische procedure zal winnen, gering is en maximaal 50% bedraagt. Bovendien zal een juridische procedure enkele jaren in beslag nemen en zullen de (advies)kosten aanzienlijk zijn. Bij verlies zal Waterschap Veluwe het volledige BTW voordeel moeten terugbetalen ( 9,2 miljoen) plus een bedrag aan heffingsrente. Geschat wordt dat de heffingsrente bij betaling in januari 2010 totaal 19 miljoen bedraagt (aandeel Waterschap Veluwe 1,6 miljoen). De uiteindelijke heffingsrente zal oplopen naarmate de juridische procedure langer loopt. 4 Argumenten Gezien bovenstaande stelt de Waterlandstichting, op advies van Loyens en Loeff, voor om een compromis met de belastingdienst te sluiten. Voordeel is dat er onmiddellijk duidelijkheid is over de financiële afhandeling van de naheffingsaanslagen en er geen risico meer wordt gelopen dat het hele fiscale voordeel terugbetaald moet worden. Bovendien kan de structuur per direct worden beëindigd zonder verdere fiscale nadelen. De installaties worden overgedragen aan het waterschap en de Waterlandstichting kan worden geliquideerd. Het sluiten van een compromis met de belastingdienst betekent uitdrukkelijk niet een erkenning van schuld. Inmiddels is een compromis bereikt tussen de Waterlandstichting en de belastingdienst: 1. eenmalige betaling van 21.915.791 (aandeel Waterschap Veluwe 1.862.485) inclusief heffingsrente en te betalen op 30 juni 2010; 2. daarnaast zal de BTW over de toekomstige huurverplichtingen moeten worden afgedragen aan de belastingdienst tegen contante waarde. De totale verschuldigde BTW bedraagt voor Waterschap Veluwe 1.813.037. De contante waarde van dit bedrag per 30 juni 2010 en een rentepercentage van 4,51% bedraagt 1.659.000.
Blad 3 van 6 Deze BTW zou ook moeten worden betaald, als de constructie in stand blijft en geen compromis wordt gesloten en is dus geen nadeel voor het waterschap. Het totale BTW-voordeel voor waterschap Veluwe bedraagt (exclusief het genoten rentevoordeel) 5,7 miljoen na correctie van het compromis. De transactie kan op meerdere manieren financieel worden verwerkt. Onderstaand zijn de verschillende alternatieven weergegeven. Alternatief 1: Het activeren van de betaling Indien we de investeringen destijds niet via de Waterlandstichting zouden hebben gefinancierd, zouden de investeringen in totaliteit 9,2 miljoen hoger zijn uitgevallen. De jaarlijkse afschrijving zou 300.000 per jaar hoger zijn geweest en de rente ca. 400.000 (1 e jaar). Door de nabetaling van 3,5 miljoen blijkt achteraf dat de investering met een te groot bedrag is verlaagd. Het is derhalve redelijk om de investering alsnog met 3,5 miljoen te verhogen, c.q. het bedrag van 3,5 miljoen te activeren. Afschrijving zal moeten plaatsvinden in de resterende looptijd van gemiddeld ca. 20 jaren, waardoor de kapitaallasten met ca. 250.000,- per jaar zullen toenemen. Alternatief 2: Afboeken van de betaling ten laste van de het financieel resultaat 2009 Door het compromis met de belastingdienst moet alsnog een bedrag van 3,5 miljoen belasting worden betaald. Het betreft een financieel nadeel dat al een aantal jaren als risico in de jaarrekening en begroting is benoemd. Niet gesteld kan worden dat de investeringen nu ineens in waarde toenemen. Het is derhalve een reële optie om het verlies te nemen en de kosten ten laste te brengen van het financiële resultaat. Aangezien de jaarrekening 2009 nog niet is vastgesteld, is het normaal om dit nog in de jaarcijfers van 2009 te verwerken. Door 3,5 miljoen ten laste te brengen van de exploitatie daalt de beschikbare reserve voor de taak Zuivering met 3,5 miljoen. Hierdoor is 3,5 miljoen minder beschikbaar voor toekomstige tariefsegalisatie. Bovendien zullen de exploitatielasten met ca. 100.000 per jaar toenemen door het gemis aan rente-inkomsten vanwege de lagere reserve. Alternatief 3: Combinatie van 1 en 2 Dit alternatief heeft vooral het economische principe als basis dat terugbetalingen van eerder genoten voordelen niet ten laste van de toekomst moeten worden gebracht. Het
Blad 4 van 6 eerste deel van het compromis betreft een betaling van eerder genoten voordelen. In dit alternatief wordt er voor gekozen om dit ten laste te brengen van de exploitatie 2009. Het 2 e deel van het compromis betreft een afkoopregeling van toekomstige BTWbetalingen. Wanneer de Waterlandconstructie niet ter discussie zou zijn komen te staan, zou dit bedrag in de jaren tot en met 2014 ook aan BTW moeten worden betaald. Het is derhalve reëel om dit bedrag niet ten laste te laten komen van het jaar 2009 en af te schrijven in de resterende levensduur (ongeveer 20 jaar). 5 Maatschappelijk draagvlak Maatschappelijk gezien worden constructies zoals de Waterlandstichting niet meer geaccepteerd. Bovendien ontstaat de laatste jaren langzaam een kentering in de jurisprudentie, waarbij kritischer wordt gekeken naar BTW-constructies. Beëindiging van de Waterlandstichting is daarom een positieve manier om in te spelen op de maatschappelijke veranderingen. 6 Bestuurlijke/juridische consequenties De rwzi Harderwijk is ondergebracht in zowel de Waterlandstichting als de Cross Border Lease. Op het moment dat het economisch opstalrecht wordt opgezegd en de rwzi wordt overgedragen aan Waterschap Veluwe, zal een aantal juridische zaken moeten worden afgehandeld. De geschatte advieskosten ad 25.000 zijn meegenomen in de volgende paragraaf. Als de installaties worden overgedragen aan het waterschap, zullen ook de afgesloten leningen worden overgedragen aan het waterschap. Per 31 december 2009 bedragen deze leningen 48 miljoen. De jaarlijkse rentelast is verwerkt in de kostenberekening in de volgende paragraaf. Aangezien deze leningen ineens worden afgelost op de vervaldata, kan in de komende jaren de renterisiconorm worden overschreden. De gevolgen hiervan zullen worden uitgezocht. In ieder geval zal de overschrijding geen gevolgen hebben voor het accountantsoordeel inzake rechtmatigheid. De accountant heeft aangegeven te kunnen instemmen met de alternatieven 1 en 2. Alternatief 3 heeft niet zijn voorkeur, omdat het 1 transactie betreft en de alternatieven 1 en 2 een meer consistente redenering kennen. Overigens heeft de accountant niet aangegeven dat alternatief 3 niet mogelijk zou zijn.
Blad 5 van 6 7 Financiën/begroting 7.1 Alternatief 1: activeren De BTW is een regulier onderdeel van de aanschafkosten en kan in deze zin dus worden geactiveerd en over de restant levensduur worden afgeschreven. De financiële gevolgen van dit alternatief zijn: de jaarlijkse kosten stijgen ongeveer 250.000 ten opzichte van de begroting; om de bestemmingsreserve tariefsegalisatie gelijk te laten aan de begroting 2010 zal het tarief voor waterzuivering moeten stijgen: o een eenmalige extra stijging in 2011 met 0,55% of o in de planperiode een extra structurele stijging van 0,2% per jaar het tarief voor watersysteem wordt beperkt beïnvloed omdat watersysteem alleen gemaal Veluwe heeft ondergebracht in de Waterlandstichting (geldt ook voor alternatieven 2 en 3). 7.2 Alternatief 2: ten laste van exploitatie 2009 Het compromisbedrag wordt ten laste van de bestemmingsreserve tariefegalisatie gebracht. In de begroting 2010 was al grotendeels rekening gehouden met het positieve resultaat in 2009, zodat een vermindering van de bestemmingsreserve direct gevolgen heeft voor het tarief. Ook in deze variant kan de tariefsverhoging worden uitgesmeerd over meerdere jaren. Het faseren van de tariefsverhoging doet hierbij echter afbreuk aan de redenering die aan dit alternatief ten grondslag licht ( verlies ineens nemen). Onderstaand zijn volledigheidshalve wel beide varianten weergegeven. De financiële gevolgen van dit alternatief zijn: Omdat het compromis gefinancierd wordt uit de reserve, daalt de berekende rente over de eigen financieringsmiddelen n.l. met ongeveer 100.000 per jaar; de bestemmingsreserve tariefsegalisatie waterzuivering daalt van 12,7 miljoen naar 9,2 miljoen per 1 januari 2010 volgens de begroting 2010; Dit heeft tot gevolg dat het tarief voor waterzuivering moeten stijgen: o een eenmalige extra stijging in 2011 met 2,9% of o in de planperiode een structurele extra stijging van 1,15% per jaar. 7.3 Alternatief 3: combinatie van alternatieven 1 en 2 Een combinatie van bovenstaande alternatieven. Hierbij wordt de afkoop van de BTW ad 1.862.485 ten laste van het resultaat 2009 gebracht, aangezien dit een tegenvaller uit het verleden is. De contante waarde van de BTW over de huur-verplichtingen ad
Blad 6 van 6 1.659.000 wordt geactiveerd en afgeschreven in de resterende levensduur van het activum, omdat dit toekomstige lasten betreft. De jaarlijkse kosten stijgen ongeveer 150.000 ten opzichte van de begroting: de bestemmingsreserve tariefsegalisatie waterzuivering daalt van 12,7 miljoen naar 10,9 miljoen per 1 januari 2010 volgens de begroting 2010; Dit heeft tot gevolgd dat het tarief voor waterzuivering moet stijgen: o een eenmalige extra stijging in 2011 met 1,75% of o in de planperiode een structurele extra stijging van 0,2% per jaar Het dagelijks bestuur stelt voor om te kiezen voor alternatief 3. 8 Besluitvormingstraject Als wordt besloten om kosten ten laste van het resultaat 2009 te brengen, moet dit worden verwerkt in de jaarrekening 2009. Het is dan wel nodig dat het algemeen bestuur in de vergadering van april instemt met deze verwerkingswijze, zodat de accountant de verklaring kan opstellen. De aangepaste jaarrekening en de accountantsverklaring wordt dan in juni door het algemeen bestuur behandeld. Bovendien heeft de Waterlandstichting voor 1 mei een schriftelijke bevestiging nodig van de waterschappen, dat wordt akkoord gegaan met het compromis. De Waterlandstichting moet daarna namelijk nog een aantal juridische procedures doorlopen om het compromis te formaliseren. Daarom wordt voorgesteld om dit voorstel rechtstreeks in de algemeen bestuursvergadering van april in te brengen zonder dat dit vooraf in de commissie is behandeld. In de afgelopen commissievergadering is mondeling de stand van zaken weergegeven en aangegeven dat het voorstel rechtstreeks naar het algemeen bestuur wordt verzonden. Het college van dijkgraaf en heemraden