MEE-Sectorrapport 2014 Papier- en kartonindustrie
Colofon Projectnaam: MEE-monitoring 2014 Sector: Papier- en kartonindustrie Datum: 150626 Status: Definitief Kenmerk: HVDK/156028 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Ir J.M van der Knaap
Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 2 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 3 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 5 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 7 Hoofdstuk 6. Tabellen... 10
Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Papier- en kartonindustrie Aantal MEE-deelnemers in 2014 21 Aantal beschouwde bedrijven voor 2014 in dit rapport 21 Aantal toetreders in 2014 2 Aantal uittreders in 2014 0 Werkelijk energieverbruik in 2014 (TJ) 23.645 Effecten van maatregelen 2.014 t.o.v. 2013 2.014 t.o.v. 2009 Procesefficiencyverbetering 1,3 % 9,0 % Besparing in de keten [TJ] 445 TJ 3.088 TJ Duurzame energie [TJ] 142 TJ 1.482 TJ Resultaten Energieverbruik Het energiegebruik van de sector is ongeveer 0,2% lager dan in 2013. Deze afname is de resultante van de toetreding van twee nieuwe bedrijven, besparingen door middel van procesmaatregelen, een ongeveer gelijkblijvend productievolume van de in 2013 rapporterende 19 bedrijven en van overige invloedfactoren. Uitvoering van het MJP (2013-2016) In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse geaggregeerde besparing van 3.871 TJ leiden. Na twee jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 11 TJ, exclusief DE (545 TJ inclusief DE ). Ten opzichte van 2013 is hiermee de realisatie van de sectordoelstelling met vier procentpunten gestegen. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van 346 TJ opgeleverd. In 2014 komen de cumulatieve besparingen aan PE-maatregelen op 9,0% van het energieverbruik ten opzichte van 2009. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: I
Efficiency verbetering papiermachine; Rookgascondensor ketelhuis; Afschakelen twee waterringpompen perspartij; Energiemanagement; Koppeling stoomnetten papiermachines. Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen leveren een besparing van 4.741 TJ op. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: productie supercalandered papier; wijziging grondstofgebruik; minder materiaalgebruik; wijziging grondstoffen. Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 1.640 TJ in 2014. Dit is een toename van de inzet van duurzame energie van 534 TJ ten opzichte van 2012. ( +2,2% ) De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: Biomassa; Toepassing biogas; Inkoop groene elektriciteit; Inkoop groen gas. Volgens afspraak telt duurzame energie bij MEE-sectoren niet mee in de ambitie. II
Vooruitblik Algemene ontwikkelingen Nieuwe eigenaren en nieuwe markten zijn belangrijke ontwikkelingen. De jaarcijfers tonen een geringe daling van de afzet (-0,6%). De verpakkingspoot (64% marktaandeel) zorgt voor de groei, maar met de totale lichte krimp blijven we achter bij het Europese gemiddelde. De onzekerheid bij overnames en economische ontwikkelingen spelen hierbij een belangrijke rol. De verpakkingsproducten hebben voordelen van de internetbestellingen. Bij grafische bedrijven vindt een transformatie plaats; specialisatie en innovaties creëren nieuwe mogelijkheden. Het werken aan innovaties, nieuwe producten en tegelijktijdig energie besparen, verduurzamen, veilig werken en het positioneren van de sector blijft cruciaal. In drie concrete icoontrajecten, van de strategische innovatieagenda Creating Sustainable Fibre Solutions (CSF), werken de bedrijven gezamenlijk aan meer waarde halen uit biomassa, het verminderen van energieverbruik en CO 2 -uitstoot en streven zij naar meer toegevoegde waarde van de producten. Convenantactiviteiten In 2014 werd er vervolg gegeven aan de samenwerking tussen RVO en VNP. De bedrijven krijgen hiermee een extra impuls om de energiebesparingsambities en een halvering van het energieverbruik in de keten te realiseren. Voor 2015 gaat het om inspanningen binnen de energiewerkgroepen, nieuwe ketenprojecten en onderzoekstrajecten op het gebied van drogen, nanocellulose en vezelfractionering. Gezamenlijk met de icoontrajecten kenmerkt dit de bereidheid tot samenwerking binnen en buiten de sector. III
Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van de sector in het kader van het MEE-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: de ontwikkeling van het energieverbruik van de sector vanaf 2009; de verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; de spiegeling ten opzichte van de geaggregeerde energie-efficiencyplannen (EEP's) 2013-2016 van de sector; de ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2010. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MEE-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is vastgelegd in de Handreiking monitoring MEE. Details over de methodiek kunt u vinden op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 1 van 12
Energieverbruik [TJ-primair] Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van de sector vanaf 2009 zien. 30.000 Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Warmteverbruik Verbruik overige brandstoffen 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0-5.000 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 In 2009 wordt alle energieverbruik als primaire energie getoond, en wordt niet in de verschillende energiedragers uitgesplitst omdat deze gegevens niet bekend zijn. Vanaf 2010 wordt het energieverbruik wel gesplitst in verschillende energiedragers. Hieronder wordt ingegaan op het energieverbruik van 2014 in relatie tot dat van 2013. Wat opvalt in het energieverbruik van de sector, is dat voor het tweede achtereenvolgende jaar de sector geen netto leverancier van elektriciteit aan het net is. Het elektriciteitsverbruik is in totaal toegenomen met 0,9 PJ, waartegen het gasverbruik overall is afgenomen met 1,0 PJ. Bedrijven hebben verklaard dat dit veroorzaakt wordt door een mindere inzet van de WKK, hetgeen te maken heeft met de tegengestelde ongunstige prijsontwikkeling van de energiedrager gas ten opzichte van elektra. Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 2 van 12
Energieverbruik 2013 23.702 PE-maatregelen (besparend) - 346 Volume-effect (verhogend) 226 Overige invloedsfactoren (ontsparend) 14 Onverklaard (ontsparend) 50 Energieverbruik 2014 23.645 Energie [TJ-primair] Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren. 24.000 Verklaring verandering energieverbruik 2014 t.o.v. 2013 23.500 23.000 22.500 22.000 Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het energieverbruik wordt minder). In totaal hebben bedrijven in 2014 346 TJ aan besparende PE-maatregelen genomen. Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Alle bedrijven samen rapporteerden een hoger energiegebruik van 226 TJ ten gevolge van een hogere productiehoeveelheid, waarbij rekening gehouden moet worden dat in 2014 2 bedrijven meer rapporteren dan in 2013. Zonder deze 2 bedrijven zou er een afname van het energieverbruik van 299 TJ gerapporteerd zijn. Het deel Overige invloedfactoren is de optelsom van alle invloedfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. Alle 21 bedrijven rapporteerden invloedfactoren, in totaal 27, waarvan 14 ontsparend en 13 besparend. Het overall effect van deze invloedfactoren is 14 TJ ontsparend. De rapportages vielen 14 keer onder de categorie overig en 8 keer onder de categorie bedrijfsgrootte en capaciteit. Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 3 van 12
De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het verwachte energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het verwachte energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. In deze sector is de restpost dit jaar 50 TJ en ontsparend, relatief klein, evenals vorig jaar. Ook ten opzichte van het energieverbruik in de sector is deze post relatief klein ( 0,2% ). Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 4 van 12
Aandeel van energieverbruik Hoofdstuk 4. Spiegeling aan de geaggregeerde EEP's Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen maatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012. De horizontale lijn is de sectordoelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen van PE en KE. 20% Voortschrijdend resultaat versus sectordoelstelling Doelstelling Resultaat 15% 10% 5% 0% 2013 2014 2015 2016-5% Uit de grafiek blijkt dat de PE- en KE-maatregelen, die als zeker of voorwaardelijk gepland zijn in de EEP s, 16,5% vertegenwoordigen van het energieverbruik van de sector. Dit is een lager percentage dan in de rapportage over 2013 ( 17,8 % ) en wordt verklaard door de aanpassing van het MJP van de sector, onder invloed van de toetreding van 2 nieuwe bedrijven, herbeoordeling van de kwantificering van KE maatregelen zoals besloten op de OGE van mei 2014, en de aanpassing van het EEP van een bedrijf als gevolg van een totale produktfolio wijziging. Na twee jaar van de huidige EEP-periode 2013-2016, is gerapporteerd dat aan PEmaatregelen 716 TJ is uitgevoerd. Aan KE-maatregelen is 4741 TJ in 2014 gerapporteerd. Dit laatste is een achteruitgang ten opzichte van de gerapporteerde hoeveelheid KE-maatregelen in 2012 met 705 TJ. Opgeteld ten opzichte van de MJP-doelstelling van 3871 TJ is 11 TJ (0%) gerealiseerd. Ten opzichte van 2013 is hiermee de realisatie van de sectordoelstelling met 4 %-punten gestegen. Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 5 van 12
Aandeel van energieverbruik Indien duurzame energie wel zou worden meegeteld ( besparing 2014 1640 TJ), hetgeen 534 TJ meer is dan in 2012, dan is op basis van PE-, KE- en DE-maatregelen in totaal 545 TJ bespaard en is het resultaat 14%. Om de inspanningen van de sector in het juiste perspectief te plaatsen is op wens van de OGE van 2014 een grafiek toegevoegd die tevens de doelstelling en de bereikte resultaten van de voorgaande periode combineert met de huidige periode. De cumulatieve doelstelling van beide EEP-periode s is 45 % op basis van de doelstellingen voor zekere en voorwaardelijke maatregelen op PE- en KE-gebied over de periode 2009-2016. 50% Voortschrijdend resultaat versus voorgenomen besparing MJP MJP 2010-2012 MJP 2013-2016 Resultaat Totaal incl DE Cumulatief PE-effect vanaf 2009 Resultaat Totaal excl DE 40% 30% 20% 10% 0% 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Van deze gecombineerde MJP-doelstelling van 45 % is na 5 jaar inclusief DE 28% en exclusief DE 22 % gerealiseerd. Er volgen in deze EEP-periode nog 2 jaar. Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 6 van 12
PE-besparing Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MEE-convenant kent twee pijlers: procesefficiency en ketenefficiency. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2010 weer. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. DE-inspanningen vallen buiten het convenant, maar zijn voor de volledigheid wel weergegeven. 10% PE-maatregelen (cumulatief berekend vanaf 2010) 8% 6% 4% 2% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Uit de resultaten voor procesefficiency blijken de besparingen door middel van maatregelen in 2014 346 TJ meer dan in 2012. In 2014 besparen maatregelen zo n 1,3% van het energieverbruik in de sector. Bovenop de eerdere besparingen van 7,7 %, komt de cumulatieve besparing daarmee op 9,0%. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Efficiency verbetering papiermachine Rookgascondensor ketelhuis Afschakelen 2 waterringpompen perspartij Energiemanagement Koppeling stoomnetten papiermachines Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 7 van 12
KE-besparing 20% KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2009) Productieketen Productketen 16% 12% 8% 4% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 De besparing door ketenmaatregelen is in 2014 4.471 TJ, dit is 705 TJ lager dan in 2012, maar 446 TJ hoger dan in 2013. Als gevolg van het besluit van de OGE van mei 2014 is een aantal ketenmaatregelen in 2013 opnieuw gekwantificeerd. Het resultaat daarvan is een lagere KE rapportage in 2013 van 4295 TJ in plaats van 4651 TJ. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Productie supercalanderd papier Wijziging grondstofgebruik Minder grondstofgebruik Inzet van alternatieve grondstoffen met lagere GER-waarden Het overgrote deel van de ketenmaatregelen valt onder de productieketen. 18 bedrijven voeren in 2014 ketenmaatregelen op, tegen 17 bedrijven in 2013. De besparing in 2014 is 12,7 % tegenover 16,0 % in 2012. Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 8 van 12
Aandeel DE 8% DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2009) Inkoop Opwekking 6% 4% 2% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Vier bedrijven voeren duurzame energie op. Het betreft grotendeels eigen opwekking van duurzame energie, waarvan 2 bedrijven biogas, voor in totaal 1492 TJ in 2014. Daarnaast koopt een bedrijf groene energie in, voor totaal 148 TJ. Het totaal aan duurzame energie in 2014 is 1640 TJ ( 6,3%), 534 TJ meer dan in 2012. Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 9 van 12
Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf 2009. Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Werkelijk energieverbruik 23.421 24.095 23.376 23.139 23.702 23.645 Besparing door PE-maatregelen 1.115 583 430 523 371 346 KE-besparing in de productieketen 1.653 3.121 5.285 5.013 3.876 4.614 KE-besparing in de productketen 0 166 144 433 419 126 Inkoop van duurzame energie 0 0 0 0 70 148 Opwekking van duurzame energie 158 322 1.074 1.106 1.428 1.492 Ten opzichte van het sectorrapport van 2013 is door aanpassingen: KE- rapportage productketen in 2013 met 416 TJ afgenomen KE-rapportage productieketen in 2013 met 60 TJ toegenomen DE-rapportage opwekking duurzame energie in 2013 met 26 TJ afgenomen De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van 2012. Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 10 van 12
Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2014. Categorie Procesefficiency Subcategorie Procesmaatregelen Installaties en gebouwen Energiezorg en gedragsmaatregelen Strategische projecten Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar 1.247 477 564 115 158 80 378 44 Subtotaal procesefficiency 2.347 716 Ketenefficiency Maatregelen in de productieketen Maatregelen in de productketen 1.299-399 225-306 Subtotaal ketenefficiency 1.524-705 Totaal 3.871 11 De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2010 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare en relevante cijfers vanaf 2006 tot en met 2.014 in het sectorrapport verwerkt. Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 11 van 12
Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders. Meegenomen Bedrijfsnaam Status in 2013 in 2013? Toelichting Coldenhove Papier B.V. Deelnemer Ja Crown van Gelder N.V. Deelnemer Ja Eska Graphic Board B.V. locatie Sappemeer Deelnemer Ja Eska Graphic Board B.V. locatie Hoogezand Deelnemer Ja SCA Nederland B.V. Deelnemer Ja Huhtamaki Nederland B.V Deelnemer Ja Mayr-Melnhof Eerbeek B.V. Deelnemer Ja Parenco B.V. Deelnemer Ja Papierfabriek Doetinchem B.V. Deelnemer Ja Sappi Maastricht B.V. Deelnemer Ja Innoviopapers B.V. Deelnemer Ja Nieuwe naam DS Smith Paper De Hoop Deelnemer Ja Smurfit Kappa Solid Board locatie Coevorden Deelnemer Ja Smurfit Kappa Solid Board locatie Hoogkerk Deelnemer Ja Smurfit Kappa Bad Nieuweschans Deelnemer Ja Smurfit Kappa Oude Pekela KM4 Deelnemer Ja Smurfit Kappa Roermond Papier B.V. Deelnemer Ja Solidpack B.V. Deelnemer Ja Van Houtum B.V. Deelnemer Ja Arjowiggins Security BV Deelnemer Ja Nieuwe toetreder, MJA Meerssen Papier Deelnemer Ja Nieuwe toetreder, MJA Definitief MEE-Sectorrapport 2.014 Papier- en kartonindustrie Pagina 12 van 12