MJA-Sectorrapport 2016 ICT

Transcriptie

1 MJA-Sectorrapport 2016 ICT

2

3 Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2016 Sector: ICT Datum: Status: Definitief Kenmerk: HVDK/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: Ir J.M van der Knaap Ondersteunend adviesbureau: EY

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 2 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 3 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 5 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 6 Hoofdstuk 6. Tabellen... 9

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens ICT Aantal MJA-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2016 in dit rapport 41 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2016 (TJ) Effecten van maatregelen 2016 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 2,9% 26,3% Besparing in de keten [TJ] Duurzame energie [TJ] Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg TJ in Dit is 930 TJ (5,6% ) hoger dan in De groei van het energieverbruik van de sector wordt voor het overgrote deel veroorzaakt door de toetreding van een nieuw bedrijf dat over 2016 voor het eerst deelnam aan de MJA rapportage ( 977 TJ ). Zonder deze toetreder zou het energieverbruik met 47 TJ (0,3%) afgenomen zijn. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse besparing van TJ leiden. Na vier jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen TJ. Hiermee is 186% van de MJP-doelstelling gerealiseerd. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2016 hebben een besparing van 526 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Energiebesparingen in telefonie netwerk Besparing door efficiencyverbetering / capaciteitsvergroting in datacenters Energiebesparingen datacenters I

7 Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2016 een totale besparing van TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: inzet van communicatiesoftware en toepassing van teleconferenties om vervoer en reistijd te verminderen; inzetten van software voor thuiswerken door eigen personeel met als gevolg minder energieverbruik. Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt TJ in Dit komt overeen met 78 % van het totale energiegebruik. Tweeëndertig bedrijven kopen het overgrote deel hiervan in als groene energie ( TJ). De overige 8 TJ is zelf opgewekte duurzame energie. Vooruitblik Algemene ontwikkelingen Het beeld dat het energieverbruik ontkoppelt van de groei van het dataverkeer, dat naar voren kwam uit het Trendonderzoek ICT & Energie van CE Delft, heeft zich in 2016 doorgezet. De vaste groep deelnemers in de MJA3-ICT, waaronder de grootste telecombedrijven, datacenters en ICT-dienstverleners, wist zelfs een kleine daling van het energieverbruik te rapporteren. De groei van de hoeveelheid data en het dataverkeer, waarvoor Nederland met de AMS-X een belangrijk internationaal knooppunt is, zet onverminderd door vanuit de mega-trends die zijn benoemd in het trendrapport (oa meer verbonden apparaten, big data, cloudtoepassingen). Ook de onderliggende bevinding uit het CE Delft rapport, dat de groei van het energieverbruik bij datacenters wordt gecompenseerd door een daling bij telecom en ICTdienstverlening, gaat in 2016 op. De recente komst van nieuwe grote internationale datacenters in Nederland zal een significante invloed gaan hebben om het toekomstig energieverbruik. Convenantactiviteiten Via de MJA3-bedrijvendagen en periodieke MJA3-updates worden relevante ontwikkelingen gedeeld en wordt vanuit concrete onderzoeken en MJA3-projecten terugkoppeling gegeven. In 2016 is bijvoorbeeld met de datacenters op Schiphol-Rijk en Waternet een verkenning gedaan naar koude-warmte uitwisseling en ook het KPN/NLDC restwarmte project in Aalsmeer kon worden ondersteund vanuit de MJA3. In het Greening the Cloud project is met MKBbedrijven en drie Amsterdamse kennisinstellingen onderzoek gedaan naar energiezuinige software. II

8 Nederland ICT heeft in het MJA3-platform het initiatief genomen voor de pilot monitoring Inkoop Duurzame Energie. Met de inzichten uit de eerste pilot is de transparantie van inkoop van Duurzame Energie vergroot (zie H5 Duurzame Energie). Dit ondersteunt het streven naar een klimaat neutrale ICT-sector vanuit de ICT Routekaart In 2016 is de pilot verbreedt naar in totaal zes sectoren die hier tijdens de reguliere MJA3-monitoring uitvraag naar doen. Ten aanzien van keten-impact is met een MJA3 gebruikersgroep door adviesbureau Ecofys een aantal concrete cases gekwantificeerd. Deze zijn illustratief voor de grote positieve impact die ICT heeft op het energieverbruik in diverse andere sectoren, zoals ook naar voren komt uit de #SMARTer2030 studies van het Global e-sustainability Initiative (GeSI). Daarnaast is Nederland ICT nauw betrokken bij Topsector Energie / TKI Urban Energy en het Doorbraakproject ICT & Energie, vanuit de bijdrage van ICT aan een slim energiesysteem en energiebesparing in de gebouwde omgeving. Vanuit het MJA3 overleg is op de verschillende facetten inbreng geleverd voor de EnergieAgenda van het ministerie van Economische Zaken. III

9 Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van de sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven de overzichten van: De ontwikkeling van het energieverbruik van de sector vanaf De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar. De spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) van de sector. De ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2009, waarbij alle relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 1 van 11

10 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van de sector vanaf 2009 zien. Het totale energieverbruik in 2016 van de sector bedraagt TJ. Het elektriciteitsverbruik hiervan komt overeen met TJ, 98% van het totale energieverbruik, procentueel iets meer dan in Hiervan wordt TJ (78%) duurzaam ingekocht en opgewekt, 164 TJ minder dan in Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 2 van 11

11 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren Verklaring verandering energieverbruik 2016 t.o.v Energie [TJ primair] Energieverbruik PE-maatregelen (besparend) Volume-effect (verhogend) Toetrederseffect (verhogend) 977 Geen uittreders 0 Overige invloedsfactoren (besparend) Onverklaard (ontsparend) 676 Energieverbruik De maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). De bedrijven hebben in TJ aan besparingsmaatregelen opgegeven. Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. In de ICT-sector heeft het volume effect een energie verhogend effect van TJ, hetgeen 23% van het energieverbruik is, en dit is vergeleken met andere sectoren uitzonderlijk veel. Snelle technologische ontwikkelingen gekoppeld aan minder energieverbruik in met name de telecom sub-sector zijn hier verreweg de belangrijkste reden van. De groei van het energieverbruik van de sector wordt voor het overgrote deel veroorzaakt door toetreding van een nieuw bedrijf dat over 2016 voor het eerst deelneemt aan de MJA rapportage. ( 977 TJ ) Zonder deze toetreding zou het energieverbruik met 47 TJ (0,3%) gedaald zijn. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 3 van 11

12 Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. In 2015 hebben 20 bedrijven samen 19 invloedsfactoren aangegeven. In 2016 is er een kleine toename tot 21 bedrijven die samen 27 invloedsfactoren rapporteren. Hiervan hadden 15 factoren een ontsparend effect (doen energieverbruik stijgen) en 12 factoren een besparend effect (doen energieverbruik dalen). Het resultaat van alle invloedsfactoren samen is TJ besparend, en wordt met name sterk bepaald door een enkele zeer grote besparende invloedsfactor van TJ in de telecom sub-sector. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het berekende energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vijf posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het berekende energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. De restpost is 676 TJ ontsparend en is 3,8% van het energieverbruik. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 4 van 11

13 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde EEP-periode. De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. ( 3189 TJ, 20,2% ) 30% Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling Doelstelling Resultaat Aandeel van energieverbruik 25% 20% 15% 10% 5% 0% Na vier jaar van de huidige EEP-periode , is gerapporteerd dat aan PE-maatregelen 2891 TJ (+13,7%) en aan KE-maatregelen 1342 TJ is uitgevoerd. Dit laatste is een toename ten opzichte van de gerapporteerde hoeveelheid KE-maatregelen in 2012 van 865 TJ (+4,5 %). De hoeveelheid toegepaste duurzame energie bedroeg TJ, 2160 TJ meer dan in 2012 (+6,1 %). In totaal is in 2016 de toename aan besparingen van PE-, KE- en DE-maatregelen TJ (+24,4%). Hiermee is in % van de MJP-ambitie gerealiseerd, ruimschoots meer dan de doelstelling van het MJP. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 5 van 11

14 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MJA3-convenant kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2009 weer, met de kanttekening dat alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. De bedrijven hebben in 2016 nieuwe maatregelen op het gebied van procesefficiency genomen met een besparing van 526 TJ. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Energiebesparingen in telefonie netwerk Besparing door efficiency / capaciteitsvergroting in datacenters Energiebesparingen datacenters Cumulatief over 2009 tot en met 2016 is voor TJ aan PE-besparingen doorgevoerd. Door de besparing die in 2016 gerealiseerd is, komt de cumulatieve besparing daarmee op 26,3 % van het energieverbruik. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 6 van 11

15 8% KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) Productieketen Productketen 6% KE-besparing 4% 2% 0% Ketenmaatregelen hebben in 2016 een besparing van TJ opgeleverd, hetgeen ten opzichte van het basisjaar 2012 een toename van 865 TJ is. Ten opzichte van het startjaar van de monitoring is dit eveneens een intensivering van TJ. Het resultaat in 2016 komt over met 4,5% van het energieverbruik. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: inzet van communicatiesoftware en toepassing van teleconferenties om vervoer en reistijd te verminderen; inzetten van software voor thuiswerken door eigen personeel met als gevolg minder energieverbruik. NB. Besparingen van een bedrijf bij klanten door gebruik van slimme ICT toepassingen zijn niet meer opgenomen vanaf 2015, omdat deze besparingen niet goed blijken te passen in de MJA rapportage methodiek. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 7 van 11

16 De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt TJ in De inzet van duurzame energie bedraagt 78 % van het totaal energieverbruik van de sector. 5 bedrijven wekken zelf energie op voor in totaal 8 TJ, waarvan 3 keer met behulp van WKOinstallaties en 2 keer door middel van zonnepanelen. De inzet van duurzame energie is een toename van 2160 TJ ( + 6,1 %), ten opzichte van Over 2015 is op initiatief van Nederland ICT een pilot gedaan naar de aard en herkomst van ingekochte groene stroom in de ICT-sector. Biomassa blijkt met TJ (41%) voor de ICTsector de grootste bron van duurzame energie, gevolgd door waterkracht met TJ (27%) en wind TJ (12%). Van de ingekochte wind energie komt TJ uit Nederland en 501 TJ uit het buitenland. Voor TJ (20%) kon op basis van de aangeleverde informatie de aard of herkomst van de duurzame energie niet worden herleid. Bovenstaande pilot wordt in 2016 herhaald, waarbij het deelnemende sectoren toeneemt van 3 naar 7. Ten tijde van de rapportage van dit sectorrapport zijn de resultaten van deze tweede pilot nog niet bekend. Wel had één ICT bedrijf wel GVO s bijgevoegd maar bleek geen DE in de monitoring gerapporteerd te hebben (+ 970 TJ ). Dit zal in de volgende sectorrapportage gecorrigeerd worden. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 8 van 11

17 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie is het eerste jaar van de monitoring. Enkele bedrijven hebben wel reeds eerder genomen maatregelen van 2009 opgegeven en zijn meegenomen. In vergelijking met de rapportage van 2015 zijn er een aantal correcties in PE en KE doordat besparingen bij nader inzien anders opgenomen zijn. - in 2013, 2014 en 2015 de juiste KE besparing van één bedrijf - van is de KE van drie bedrijven voor één maatregel aangepast De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 9 van 11

18 Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in Categorie Subcategorie Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen Installaties en gebouwen Procesefficiency Energiezorg en gedragsmaatregelen Strategische projecten Subtotaal procesefficiency Maatregelen in de productieketen Ketenefficiency Maatregelen in de productketen Subtotaal ketenefficiency Inkoop van duurzame energie Duurzame energie Opwekking van duurzame energie 4-6 Subtotaal duurzame energie Totaal De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2016 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2016 in dit rapport zijn meegenomen. Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 10 van 11

19 Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief toe/uittreders.. Bedrijfsnaam Status in 2016 Meegenomen in 2016? Toelichting AFAS Software BV Deelnemer Ja ATOS NL BV Deelnemer Ja BT Nederland N.V. Deelnemer Ja Concern Capgemini Deelnemer Ja Concern Centric Deelnemer Ja COLT Technology Services BV Deelnemer Ja Datacenter Fryslân Deelnemer Ja Dataplace Utrecht Deelnemer Ja Vh Eurofibre Dell BV Deelnemer Ja Equinix (Netherlands) Enterprises BV AM 3 Deelnemer Ja Equinix (Netherlands) Enterprises BV EN 1 Deelnemer Ja Equinix (Netherlands) Enterprises ZW1 Deelnemer Ja Equinix AM1 en AM2 Deelnemer Ja eunetworks Datacenter Deelnemer Ja EvoSwitch Netherlands B.V. Deelnemer Ja Fujitsu Technology Solutions bv Deelnemer Ja Global Switch Deelnemer Ja IBM Amsterdam Dynatos + HDK Deelnemer Ja Concern Intel International Deelnemer Ja Interxion AMS 1-4 Deelnemer Ja Interxion AMS5 Deelnemer Ja Interxion Science Park ( vh Vancis ) Deelnemer Ja KPN Deelnemer Ja Concern Level 3 Deelnemer Ja Maincubes Deelnemer Ja Vh Easynet Microsoft Deelnemer Ja Oracle Nederland Deelnemer Ja Ordina Nederland BV Deelnemer Ja Reasonnet BV Deelnemer Ja Sogeti Nederland BV Deelnemer Ja TCN Data Hotel Groningen Deelnemer Ja TCN Datahotel Eemshaven Deelnemer Ja TelecityGroup Netherlands Deelnemer Ja Concern The Datacenter Group Amsterdam Deelnemer Ja Vodafone Libertel B.V. Deelnemer Ja Concern Ziggo BV Deelnemer Ja Vh UPC Concern The Datacenter Group Delft B.V. Deelnemer Ja CGI Nederland B.V. Deelnemer Ja Concern Interxion AMS 3 Deelnemer Ja Interxion AMS 7 Deelnemer Ja T-Mobile Netherlands B.V. Deelnemer Ja Nieuwe toetreder **** Definitief MJA-Sectorrapport 2016 ICT Pagina 11 van 11