Waarom kennisdelen (niet) werkt NETWERKBIJEENKOMST 14 OKTOBER 2016 Dr. Niels-Ingvar Boer, Manager Kennis & Onderzoek CAOP
Voorwaarden voor kennisdelen NOODZAAK Noodzaak zien: Weten waarom je welke kennis moet delen Veronderstelt duidelijk beeld van o.a. resultaat, afhankelijkheden, belangen en meerwaarde
Voorwaarden voor kennisdelen NOODZAAK VRAAG & AANBOD De ander kennen: Weten met wie je kennis moet delen Veronderstelt zicht op wie beschikt over aanwezige en benodigde kennis
Voorwaarden voor kennisdelen NOODZAAK VRAAG & AANBOD TIJD & COMPETENTIES In staat zijn: Weten hoe je kennis kunt delen Veronderstelt bepaalde vaardigheden en tijd
Voorwaarden voor kennisdelen NOODZAAK VRAAG & AANBOD TIJD & COMPETENTIES TAAL & TECHNOLOGIE Gefaciliteerd worden: Weten welke hulpmiddelen je nodig hebt om kennis te delen Veronderstelt gezamenlijke taal en (technologische) voorzieningen
Voorwaarden voor kennisdelen NOODZAAK VRAAG & AANBOD TIJD & COMPETENTIES Gemotiveerd zijn: Weten wat je persoonlijke drijfveer is om kennis te delen Veronderstelt zicht op sociale relatie en reciprociteit TAAL & TECHNOLOGIE MOTIVATIE
Kennis delen binnen driehoek Beroepspraktijk Zorgprofessional Cliënt Docent Hoogleraar Leerling Onderwijs Promovendus Onderzoek
Proces van kennis delen Delen van kennis K K Push Pull
Proces van kennis delen Delen van kennis K K Gepersonaliseerd Gecodificeerd
Proces van kennis delen Delen van kennis K K Vier relationele modellen: 1. Gemeenschapsmodel 2. Autoriteitsmodel 3. Evenwichtsmodel 4. Markt model
Complexe sociale netwerken Intensiteit (nul totale betrokkenheid) Intentie (sociaal asociaal) Striktheid (losjes formeel) Culturele implementatieregels Combinaties van modellen Aanpassingen over de tijd
Gemeenschapsmodel (Communal Sharing)
Gemeenschapsmodel (Communal Sharing) Motivaties om kennis te delen: Omdat hij mijn vriend is Omdat hij op mijn afdeling werkt Omdat hij ook in de forensische zorg zit Omdat we dezelfde leergang hebben gevolgd Omdat hij ook in Zweden is geboren
Autoriteitsmodel (Authority Ranking)
Autoriteitsmodel (Authority Ranking) Motivaties om kennis te delen: Omdat het mij voldoening geeft Omdat ik dan kan laten zien wat ik allemaal weet Omdat ik veel kan leren van nieuwe mensen Omdat ik de expert wil blijven Omdat het mij was opgedragen Omdat ik wil dat hij overeenkomstig mijn kennis opereert Omdat ik vanuit mijn functie betrokken moet worden Om in de gunst van ondergeschikte te komen
Evenwichtsmodel (Equality Matching)
Evenwichtsmodel (Equality Matching) Motivaties om kennis te delen: Omdat hij in het verleden ook kennis met mij heeft gedeeld Omdat ik zodoende in de toekomst ook een beroep op hem kan doen Omdat het delen van kennis kan leiden tot wederzijds belang Als hij zich met mij bemoeit, dan bemoei ik me ook met hem
Marktmodel (Market Pricing) of
Marktmodel (Market Pricing) Motivaties om kennis te delen: Omdat ik er goed voor word betaald Omdat het efficiënt is om het wiel niet opnieuw uit te vinden Omdat het maar weinig tijd kost Omdat het bijdraagt aan de output waar ik op wordt afgerekend
Overzicht relationele modellen Fundament GEMEEN- SCHAP Herkenbare groep AUTORITEIT EVENWICHT MARKT Hiërarchie Evenwicht Kosten baten Motivatie Intimiteit Macht Gelijkheid Prestatie Sociale invloed Conformeren Gehoorzamen Balanceren Berekenen Besluitvorming Consensus Goedkeuring Gelijke stem Marktwerking Basis vertrouwen Zelfde waarde Zorgplicht Wederzijds begrip Meetniveau Nominaal Ordinaal Interval Ratio Formele contracten Kennis Gemeenschappelijk goed Middel om rang te benadrukken Ruilmiddel voor andere kennis Te verhandelen goed met waarde
Congruentie these Er moet sprake zijn van een (gepercipieerde) sociale relatie Voor succesvolle kennisdeling is het essentieel dat mensen kennis delen volgens hetzelfde relationele model(len) > overdeterminatie Organisatiesystemen (zoals informatiesystemen en beloningssystemen) moeten gebaseerd zijn op hetzelfde relationele model als de gebruikers.
Mogelijke conflicten Incongruentie tussen: interpretaties zelfde relationele model verschillende relationele modellen (impliciet) verondersteld relationeel model van systeem en relationeel model van gebruiker
Implicaties voor de praktijk Kennisbank Personeelsbeleid Beroepspraktijk Zorgprofessional Patiënt Beloningssystematiek Community of practice Docent Hoogleraar Leerling Onderwijs Promovendus Onderzoek
Zaken om te onthouden Kennisdelen moet altijd in relatie tot primaire proces worden gezien. Kennisdelen is een fundamenteel sociaal proces en dus relationeel van aard. Menselijk contact is noodzakelijk voor succesvolle kennisdeling. Technologie is niet meer dan een hulpmiddel.
Zaken om te onthouden Kennisdelen is gebaseerd op vier verschillende relationele modellen Relationele modellen moeten congruent zijn voor goede kennisdeling. Verschillende relationele modellen vragen om verschillende technische ondersteuningen Sommige organisatie contexten zijn meer geschikt voor bepaalde relationele modellen
Dr. Niels-Ingvar Boer Manager Kennis & Onderzoek CAOP n.i.boer@caop.nl 06-81947250