Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 26 maart 2012 Agenda nr: 9 Onderwerp: Vaststellen kaders herijking Huisvestingsplan basisonderwijs Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel Met uw raad en de schoolbesturen is afgesproken dat dit jaar een herijking van het Huisvestingsplan basisonderwijs van 2007 zal plaatsvinden. Alvorens het huisvestingsplan te actualiseren is het van belang de gemeentelijke kaders voor de herijking van het plan vast te stellen. Middels dit voorstel wordt uw raad in de positie gebracht de kaders vast te stellen. Deze kaders nemen wij mee in ons overleg met de schoolbesturen 2. Situatie / Aanleiding / Probleem De schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor de instandhouding en de kwaliteit van het onderwijs en, indien aan de orde, opheffing van scholen. De gemeente heeft een wettelijke verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting (nieuwbouw, renovatie en onderhoud aan de buitenkant van het gebouw). Goed onderwijs is mede afhankelijk van een goede huisvesting van scholen. Een van de aanleidingen voor de herijking van het huisvestingsplan basisonderwijs van 2007 is de daling van het aantal leerlingen in het basisonderwijs. Ter illustratie onderstaand een overzicht van de leerlingenaantallen per school Naam School werkelijk 1-10-2004 werkelijk 1-10-2008 werkelijk 1-10-2011 prognose 2015 prognose 2020 prognose 2025 St. Joseph 258 221 192 173 164 154 OBS Broekhem 72 108 113 101 95 89 Plenkert 233 223 214 191 181 170 St. Gerlachus 88 94 85 73 65 60 Houthem H. Hart Sibbe 105 116 118 109 98 95 St. Antonius Schin 161 132 97 72 61 53 op Geul OBS Berg 313 274 245 230 214 201 Vilt 117 87 91 87 82 77 Totaal 1347 1255 1155 1036 960 899 Het totaal aantal basisschoolleerlingen daalt en deze daling zal de komende jaren nog verder doorzetten, omdat het aantal geboortes in onze gemeente nog steeds daalt. Er is opdracht verstrekt om een nieuwe leerlingenprognose te maken, zodat deze nieuwe cijfers opgenomen kunnen worden in het Huisvestingsplan basisonderwijs. De gemeente ontvangt via de algemene uitkering middelen voor onderwijshuisvesting. Deze middelen zijn gekoppeld aan het aantal jongeren in onze gemeente. Omdat het aantal jongeren de afgelopen jaren is afgenomen, dalen de inkomsten. Bovengeschetste ontwikkeling maakt het voeren van een effectief en efficiënt beleid rondom huisvesting van scholen en leegstand noodzakelijk. Het zal, ondanks daling van het aantal leerlingen, noodzakelijk blijven om onderhoud te plegen aan gebouwen en scholen te renoveren of nieuw te bouwen. Daar waar nieuwbouw aan de orde is zal de huisvestingscapaciteit afgestemd dienen te worden op de huisvestingsbehoefte. Bij bestaande schoolgebouwen zal bekeken dienen te worden of leegstaande lokalen een andere bestemming kunnen krijgen. Het schoolbestuur heeft in 2011 een aanvraag ingediend voor een voorbereidingskrediet voor nieuwbouw van de basisschool St. Joseph. Met hen is afgesproken dat deze aanvraag wordt behandeld na de vaststelling van het nieuwe huisvestingsplan. Pagina 1 van 6
3. Relatie met bestaand beleid In december 2010 heeft uw raad de nieuwe verordening voorzieningen huisvesting onderwijs vastgesteld. In deze verordening is o.a. vastgelegd welke beoordelingscriteria wordt gehanteerd aanvragen voor huisvestingsvoorzieningen. 4. Gewenst beleid en mogelijke opties Projectorganisatie Er is een stuurgroep ingesteld bestaande uit bestuurlijke vertegenwoordigers van de schoolbesturen en de gemeente (de wethouder). De wethouder brengt de kaders die uw raad stelt in als randvoorwaarden van de gemeente. Deze stuurgroep geeft sturing aan een projectgroep die een analyse maakt van de meest recente gegevens en voorstellen doet met betrekking tot mogelijke huisvestingsscenario s, de implementatie hiervan en de communicatie. De projectgroep bestaat uit een vertegenwoordiging van de schoolbesturen, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en de gemeente. Het huisvestingsplan zal ter besluitvorming aan uw raad (en de schoolbesturen) worden voorgelegd. Naar verwachting zal dit in september geschieden. Voorgestelde uitgangspunten De projectgroep stelt voor om de volgende uitgangspunten te hanteren: 1. Er is sprake van een kwalitatief hoogwaardige positie van onderwijs in de keten kindvoorzieningen. Professioneel partnerschap, bij voorkeur in brede educatieve, maatschappelijke centra. 2. Onderwijslocaties zijn goed gespreid over de gemeente. Rekening houdend met ligging in voedingsgebied, relaties tussen kernen, fysieke barrières, nabijheid voorzieningen. Rekening houdend met ontwikkeling leerlingenaantal, voeding in gebied, aantrekking en onderscheidend vermogen, gebouwomvang (leegstand), gebouwkwaliteit en exploitatie. Gemeentelijke kaders Voorgesteld wordt om de volgende gemeentelijke kaders te hanteren voor herijking van het huisvestingsplan: 1. Kwalitatief hoogwaardige positie onderwijs in keten kindvoorzieningen. A. Samenwerking tussen onderwijs en andere kindpartners (peuterspeelzalen en kinderopvang) wordt gestimuleerd en heeft bij voorkeur plaats binnen in een gebouw of op een terrein. Door verwijzing naar leegstand in schoolgebouwen voor deze kindfuncties wordt een inhoudelijke en ruimtelijke samenwerking binnen de keten van kindvoorzieningen gefaciliteerd en efficiënt ruimtegebruik gestimuleerd. B. Streven naar minimaal één brede school per voedingsgebied in de voedingsgebieden Houthem-Broekhem-Valkenburg en Berg-Vilt. C. Bij (vervangende) nieuwbouw/uitbreiding streven naar concentratie van scholen tot brede scholen. Ook wordt onderzocht in hoeverre het bieden van Passend Onderwijs consequenties heeft voor de kwaliteitseisen te stellen aan het onderwijs en de samenwerking met andere (zorg)partners. 2. Goed gespreid over de gemeente In het verleden heeft uw raad uitgesproken dat u in iedere kern een school wenst te handhaven. Gelet op het feit dat leerlingenaantallen sterk dalen (een daling die als gevolg van de demografische krimp niet zal keren in de periode 2012-2020) en inkomsten voor onderwijshuisvesting als gevolg daarvan ook teruglopen, wordt voorgesteld om bij de herijking van het huisvestingsplan niet langer onverkort uit te gaan van in iedere kern een school maar van een benadering vanuit voedingsgebieden. Waarbij voedingsgebieden afhankelij k van Pagina 2 van 6
aanwezige barrières in het gebied één of meerdere kernen kunnen omvatten en ook kernen van aangrenzende gemeenten kunnen omvatten. De projectgroep krijgt opdracht te onderzoeken welke voedingsgebieden benoemd kunnen worden. Mogelijke voedingsgebieden kunnen zijn: 1. Houthem-Broekhem-Valkenburg Centrum 2. Berg Vilt - Sibbe 3. Sibbe - Margraten 4. Schin op Geul Wijlre Schoolbesturen kunnen op grond van de verordening voorzieningen huisvesting onderwijs aanvragen indienen voor voorzieningen onderhoud, (vervangende) nieuwbouw, uitbreiding en renovatie van schoolgebouwen. Het college van burgemeester en wethouders stelt jaarlijks het programma huisvesting onderwijs vast. Dit programma bevat de voorzieningen die het jaar na de goedkeuring uitgevoerd kunnen worden. Voorgesteld wordt bij de beoordeling van aanvragen de volgende uitgangspunten te hanteren: A. Bij aanvragen voor onderhoudsvoorzieningen voor scholen met een aantal leerlingen onder de opheffingsnorm dient bij de aanvraag een verklaring van het bestuur gevoegd te worden dat het schoolgebouw nog minimaal 4 jaar in gebruik zal zijn. Mocht deze verklaring niet afgegeven kunnen worden, dan wordt in overleg met het schoolbestuur bekeken of het onderhoud uitgesteld kan worden. B. Bij (vervangende) nieuwbouw, uitbreiding of renovatie van een school wordt bij het bepalen van de ruimtebehoefte nagegaan of binnen een straal van 2.000 m hemelsbreed geschikte (of geschikt te maken) huisvesting beschikbaar is. Indien geschikte huisvesting voorhanden is wordt deze capaciteit in mindering gebracht op de te realiseren nieuwbouw/renovatie. C. Leegstaande gedeelten van schoolgebouwen worden indien mogelijk in eerste instantie in medegebruik gegeven aan andere scholen, peuterspeelzalen en in tweede instantie ten behoeve van commerciële kindfuncties (zoals kinderopvang) culturele, maatschappelijke of recreatieve doeleinden. Daarnaast zal bij renovatie/nieuwbouw van scholen ingezet worden op duurzaamheid van gebouwen. Voorbeeld van toepassing van de kaders bij het zoeken naar een nieuwe locatie voor de basisschool St. Joseph. 1. Kwalitatief hoogwaardige positie onderwijs in keten kindvoorzieningen. Bij nieuwbouw van de bs St. Joseph zal onderzocht worden op welke wijze de school in een zo breed mogelijke keten van kindvoorzieningen gerealiseerd kan worden (basisonderwijs, peuterspeelzaal, kinderopvang/naschoolse opvang en eventueel gezondheidszorg). Bij de bs St. Joseph is een peuterspeelzaal gelegen. Deze zal in ieder geval moeten terugkomen. 2. Goed gespreid over de gemeente Houthem-Broekhem-Valkenburg Centrum behoren tot één voedingsgebied. Binnen dit voedingsgebied moet gezocht worden naar een efficiënte invulling van een nieuwe (brede) basisschool of een combinatie met een bestaande basisschool en/of bestaande voorzieningen. Daarbij zouden wij de focus willen leggen op de bestaande onderwijslocaties: 1. Locatie OBS Broekhem, Keelstraat 2. Locatie bs de Plenkert, Plenkertstraat 3. Huidige locatie van basisschool St. Joseph Hier dient de vraag beantwoord te worden hoe binnen een straal van 2.000 meter rond de huidige bs St. Joseph de leerlingen het beste ondergebracht kunnen worden. Daarbij moeten ook de leerlingenprognoses betrokken worden, de uitbreidingsmogelijkheden van bestaande locaties onderzocht worden, de bestemmingsplanmogelijkheden in beeld gebracht en een analyse van de wet- en regelgeving waaraan een basisschool moet voldoen. Uiteindelijk zal het toepassen van de drie kaders moeten leiden tot een matrix waarin de verschillenden aspecten worden afgewogen. Daarin moet in ieder geval worden meegenomen: Pagina 3 van 6
Kosten Combinatiemogelijkheden brede kindvoorzieningen Verkeersveiligheid Belasting van de buurt Bezetting leslokalen Speelgelegenheid Combinatiemogelijkheden met aanverwante voorzieningen 5. Samenwerking Bij de actualisatie van het huisvestingsplan worden de scholen, het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang betrokken. 6. Aanbestedingen n.v.t. 7. Financiën In het nieuwe Huisvestingsplan Onderwijs wordt ook ingezoomd op de financiële haalbaarheid van de scenario s. 8. Communicatie Een communicatieplan maakt deel uit van het Huisvestingsplan. 9. Afwegingen en Advies Te besluiten de in deze nota opgenomen gemeentelijke kaders voor herijking van het Huisvestingsplan basisonderwijs vast te stellen. 10. Bijlagen Het college van burgemeester en wethouders van Valkenburg aan de Geul, L.T.J.M. Bongarts algemeen directeur/gemeentesecretaris Drs. M.J.A. Eurlings burgemeester Pagina 4 van 6
De raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul, Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders de dato 14 februari 2012; Gehoord de raadsadviescommissie Cultuur Sport Welzijn en Onderwijs; B e s l u i t : De volgende gemeentelijke kaders voor herijking van het Huisvestingsplan basisonderwijs vast te stellen: 1. Kwalitatief hoogwaardige positie onderwijs in keten kindvoorzieningen. D. Samenwerking tussen onderwijs en andere kindpartners (peuterspeelzalen en kinderopvang) wordt gestimuleerd en heeft bij voorkeur plaats binnen in een gebouw of op een terrein. Door verwijzing naar leegstand in schoolgebouwen voor deze kindfuncties wordt een inhoudelijke en ruimtelijke samenwerking binnen de keten van kindvoorzieningen gefaciliteerd en efficiënt ruimtegebruik gestimuleerd. E. Streven naar minimaal één brede school per voedingsgebied in de voedingsgebieden Houthem-Broekhem-Valkenburg en Berg-Vilt. F. Bij (vervangende) nieuwbouw/uitbreiding streven naar concentratie van scholen tot brede scholen. 2. Goed gespreid over de gemeente In het verleden heeft uw raad uitgesproken dat u in iedere kern een school wenst te handhaven. Gelet op het feit dat leerlingenaantallen sterk dalen (een daling die als gevolg van de demografische krimp niet zal keren in de periode 2012-2020) en inkomsten voor onderwijshuisvesting als gevolg daarvan ook teruglopen, wordt voorgesteld om bij de herijking van het huisvestingsplan niet langer onverkort uit te gaan van in iedere kern een school maar van een benadering vanuit voedingsgebieden. Waarbij voedingsgebieden afhankelij k van aanwezige barrières in het gebied één of meerdere kernen kunnen omvatten en ook kernen van aangrenzende gemeenten kunnen omvatten. De projectgroep krijgt opdracht te onderzoeken welke voedingsgebieden benoemd kunnen worden. Mogelijke voedingsgebieden kunnen zijn: 5. Houthem-Broekhem-Valkenburg Centrum 6. Berg Vilt - Sibbe 7. Sibbe - Margraten 8. Schin op Geul Wijlre Schoolbesturen kunnen op grond van de verordening voorzieningen huisvesting onderwijs aanvragen indienen voor voorzieningen onderhoud, (vervangende) nieuwbouw, uitbreiding en renovatie van schoolgebouwen. Het college van burgemeester en wethouders stelt jaarlijks het programma huisvesting onderwijs vast. Dit programma bevat de voorzieningen die het jaar na de goedkeuring uitgevoerd kunnen worden. Voorgesteld wordt bij de beoordeling van aanvragen de volgende uitgangspunten te hanteren: D. Bij aanvragen voor onderhoudsvoorzieningen voor scholen met een aantal leerlingen onder de opheffingsnorm dient bij de aanvraag een verklaring van het bestuur gevoegd te worden dat het schoolgebouw nog minimaal 4 jaar in gebruik zal zijn. Mocht deze verklaring niet afgegeven kunnen worden, dan wordt in overleg met het schoolbestuur bekeken of het onderhoud uitgesteld kan worden. E. Bij (vervangende) nieuwbouw, uitbreiding of renovatie van een school wordt bij het bepalen van de ruimtebehoefte nagegaan of binnen een straal van 2.000 m hemelsbreed geschikte Pagina 5 van 6
(of geschikt te maken) huisvesting beschikbaar is. Indien geschikte huisvesting voorhanden is wordt deze capaciteit in mindering gebracht op de te realiseren nieuwbouw/renovatie. F. Leegstaande gedeelten van schoolgebouwen worden indien mogelijk in eerste instantie in medegebruik gegeven aan andere scholen, peuterspeelzalen en in tweede instantie ten behoeve van commerciële kindfuncties (zoals kinderopvang) culturele, maatschappelijke of recreatieve doeleinden. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 26 maart 2012. De raad voornoemd, A.M. Hoeberigs griffier Drs. M.J.A. Eurlings voorzitter Pagina 6 van 6