Casusbeschrijving 6 Gemeente Amersfoort Gemeente Rotterdam

Casusbeschrijving 6 Gemeente Amersfoort Gemeente Rotterdam Casusbeschrijving Gemeente Amersfoort en gemeente Rotterdam ONDERZOEK OPEN DATA EN HET GEBRUIK VAN STANDAARDEN Versie: 1.0 Datum: 26 maart 2012 Concept

Inhoud 1 Inleiding 3 2 Kenmerken organisatie 4 2.1 Gemeente Amersfoort 4 2.2 Gemeente Rotterdam 4 3 Herbruikbaarheid 7 3.1 Wat zijn de verschillende soorten van formaat waarin data kan worden gepubliceerd? 7 3.2 Wat is het beste format waarin data kunnen worden gepubliceerd? 7 3.3 Zouden er ten behoeve van Open data nieuwe standaarden op de pas toe leg uit - lijst moeten worden opgenomen? 7 4 Vindbaarheid 8 4.1 Wat zijn de verschillende mogelijkheden om data te vinden? 8 4.2 Op welke wijze i.c. organisatorisch, technisch en procedureel wordt gewaarborgd dat data gevonden worden? 8 5 De wijze waarop de ontsluiting / infrastructuur wordt ingericht 9 5.1 Welke systematiek wordt gehanteerd om data te publiceren? 9 5.2 Met welke systematiek wordt data op een effectief en efficiënte wijze gepubliceerd? 9 6 Relevante ontwikkelingen binnen de EU-beleidskaders 10 6.1 Wat zijn de relevante ontwikkelingen binnen de EU-beleidskaders? 10 6.2 Wat betekent dit voor de huidige praktijk? 10 7 Lessons learned webrichtlijnen 11 7.1 Wat zijn de effecten hiervan op het publiceren, vinden en te hanteren systematiek op korte en langere termijn? 11 7.2 Zijn de ontwikkeling op het gebied van webrichtlijnen vergelijkbaar met de ontwikkeling bij opendata en standaarden? 11 7.3 Welke lessen kunnen worden meegenomen vanuit webrichtlijnen? 11 Bijlage beantwoording Factfindingsvragen 12 Versie 1.0 Pagina: 2

1 Inleiding In december 2011 is Logica Business Consulting gestart met het onderzoek Open data en gebruik standaarden in opdracht van het Forum Standaardisatie. Het onderzoek wordt uitgevoerd in een viertal fasen. Het voorliggende document heeft betrekking op de eerste fase van het onderzoek waarin de feitelijke gegevensverzameling heeft plaatsgevonden op basis van de factfindingsvragen, een documentenanalyse en het uitvoeren van een internationale benchmark. Op basis hiervan zijn per deelnemende organisatie aan het onderzoek casusbeschrijvingen gemaakt. Doel van de casusbeschrijving is het vastleggen van de feitelijke situatie per fase. Op basis van de verschillende casusbeschrijvingen wordt gekomen tot een synthese in termen van best practices en aanbevelingen. Op basis hiervan wordt de centrale onderzoeksvraag beantwoord. In deze casusbeschrijving wordt ingegaan op de gemeente Amersfoort en gemeente Rotterdam. De opzet van de casus beschrijving is als volgt: Hoofdstuk 2 beschrijft op hoofdlijnen de kenmerken van de betreffende organisatie/ casus Hoofdstuk 3 t/m 7 behandelen achtereenvolgens de verschillende aandachtsgebieden: herbruikbaarheid (3), vindbaarheid (4), wijze waarop de ontsluiting plaatsvindt (5), de toekomstige ontwikkelingen binnen de EUbeleidskaders (6) en tenslotte de lessons learned uit de webrichtlijnen (7). In de bijlage van deze casusbeschrijving zijn de antwoorden van de factfindingsvragen opgenomen. Versie 1.0 Pagina: 3

2 Kenmerken organisatie 2.1 Gemeente Amersfoort De gemeente Amersfoort heeft een relatief kleine en wendbare ambtelijke organisatie. Zo n 930 medewerkers werken aan de ontwikkeling, het beheer, de dienstverlening en het democratisch functioneren van onze stad. Zij doen dat vanuit een van de zeven organisatieonderdelen: de sectoren Stedelijke Ontwikkeling en Beheer (SOB), Welzijn, Sociale Zekerheid en Onderwijs (WSO), Dienstverlening, Informatie en Advies (DIA), de concernstaf, de brandweer, de raadsgriffie en de archiefdienst. De sectoren hebben ieder een eigen directeur die samen met de algemeen directeur/gemeentesecretaris en de directeur van de brandweer het gemeenschappelijk management team vormen. De gemeente Amersfoort werkt volgens het regiemodel: veel uitvoerend werk besteden we uit aan private partijen, zoals bedrijven of stichtingen. Beleidsontwikkeling wordt door de gemeente zelf gedaan, vervolgens worden de gewenste producten en resultaten geformuleerd en houdt de gemeente vinger aan de pols bij de uitvoering. Gemeente blijft ten alle tijden verantwoordelijk voor de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening. De gemeente Amersfoort heeft 143.000 inwoners in een mix tussen geboren-engetogen en import. Inwoners zijn meer dan gemiddeld hoogopgeleid en welvarend. 2.2 Gemeente Rotterdam De gemeente Rotterdam bestaat uit zeventien diensten en elf deelgemeenten waarbinnen 13.500 ambtenaren samenwerken voor een stad waar het goed wonen, werken, ondernemen, recreëren en samenleven is. Rotterdam is voorloper in het gebruik van Open data. Open data is het instrument om burgers, bedrijven, onderwijsinstellingen en onderzoekers zelf in staat te stellen hun leef- en werkomgeving vorm te geven en deze delen. Want delen, daar gaat het om bij Open data. Delen moet je durven, en ik zou niet weten waarom je informatie waar anderen profijt van kunnen hebben niet zou delen. Daarom hebben we als gemeente Rotterdam samen met het bedrijfsleven, de creatieve industrie en onderwijsinstellingen het lef getoond om informatie te delen. De technische, juridische en organisatorische structuur helpt ons om innovatieve applicaties te ontwikkelen. Rotterdam Open data Het stadsinitiatief Rotterdam Open data is een goed voorbeeld dat aansluit op de innovatieve ambities van het college. Het is een concreet initiatief dat gezamenlijk door kennisinstellingen, ondernemers, burgers en overheid wordt opgepakt. Dit sluit aan op het programma Regionale en Stedelijke Economie en is een van de Versie 1.0 Pagina: 4

agendapunten van het college. In het kader van Rotterdam Open data is aan de Hogeschool Rotterdam een experiment gestart in het onderwijs van het Instituut CMI, Emerging Media. Tweehonderd studenten van Hogeschool Rotterdam zijn aan de slag gegaan met data van de gemeente Rotterdam. Ze zetten al hun creatieve en technische talenten in om met de opengestelde data concrete oplossingen voor Rotterdammers te ontwikkelen. Dit experiment levert een bijdrage aan innovatie in Rotterdam en draagt bij aan een goede basis om de target van 100 investeringsprojecten te behalen. Het beschikbaar maken van publieke informatie aan burgers biedt vele mogelijkheden. Het biedt kansen voor het onderwijs, onderzoek, ondernemers en burgers door met behulp van beschikbare informatie activiteiten uit te voeren die anders niet of zeer moeilijk realiseerbaar zijn. De verlaging van transactiekosten voor informatie draagt bij aan een Rotterdams innovatief ondernemersklimaat. Dit zijn maar enkele voorbeelden van de bijdrage van Open data aan het behalen van de ambities van het collegewerkprogramma. Binnen de Hogeschool Rotterdam worden momenteel op diverse plekken in het onderwijs experimenten uitgevoerd waar studenten met publieke informatie en de ambities van het college aan de slag zijn. Rotterdam Open data Lab Hogeschool Rotterdam, Rotterdamse bedrijven in de creatieve sector en de gemeente gaan samenwerken om informatie van, over en voor de stad toegankelijk en inzichtelijk maken voor iedereen. In het Rotterdam Open data Lab werken ondernemers, onderzoekers, studenten en gemeentelijke diensten in een inspirerende omgeving samen aan innovatieve toepassingen met Open data. De gemeente beheert veel informatie die ook voor burgers en bedrijven interessant kunnen zijn. Vaak zijn deze gegevens niet toegankelijk en bruikbaar voor derden. Studenten van de Hogeschool Rotterdam Open data toepassingen ontwikkeld met gegevens van zeven gemeentelijke diensten (Bibliotheek, Stadsontwikkeling, Gemeentearchief, Gemeentewerken, GGD en Sport & Recreatie). Zij werden daarin ondersteund door het Rotterdamse bedrijfsleven. In het Rotterdam Open data Lab krijgt een nieuwe lichting studenten, ondernemers en onderzoekers een vaste werkplek. Tastbare resultaten zijn er al, zoals de Rotterdam Open data Store (RODS), een database die Open data laagdrempelig Versie 1.0 Pagina: 5

toegankelijk maakt en Bridgie, een applicatie voor het mobiele Android platform dat met Open data gegevens van de dienst Stadsontwikkeling (verkeer en vervoer), de actuele status van een aantal bruggen in Rotterdam laat zien. Op basis van historische informatie voorspelt Bridgie de gebruiker hoe snel de brug open zal gaan. Versie 1.0 Pagina: 6

3 Herbruikbaarheid 3.1 Wat zijn de verschillende soorten van formaat waarin data kan worden gepubliceerd? Binnen de geïnterviewde gemeenten bestaat een duidelijke scheiding: Waar Amersfoort momenteel nog geen enkele aandacht besteedt aan standaardisatie om het proces niet te bemoeilijken, heeft Rotterdam ervaring met de Pas toe Leg uit lijst, die waar mogelijk wordt toepast. Een risico ligt in een overvloed aan standaarden, waardoor het alsnog complex is om zaken te koppelen en aan de financiële middelen die nodig zijn om te voldoen aan standaarden. 3.2 Wat is het beste format waarin data kunnen worden gepubliceerd? Beide gemeenten hebben hier geen duidelijk antwoord op. Men geeft aan dat hier verschil in zit, op basis van de aard van de data. Hoofdtoon is dat het een formaat moet zijn waar derden eenvoudig gebruik van kunnen maken. Hier ligt een belangrijke rol voor de markt, die aan kan geven wat gewenst is. Mogelijk zelfs een rol voor leveranciers van veelgebruikte systemen, waar de optie om data open te ontsluiten bij voorbaat mogelijk is. Tevens wordt aangegeven dat het doel vooral moet zijn dat Open data een nuttige bijdrage kan leveren aan bestaand beleid, in plaats van dat het een doel op zich is. De technische belemmeringen of vraagstukken over standaardisatie zijn echter niet de hoogste hindernis. Met name juridische en politieke vraagstukken moeten overwonnen worden. 3.3 Zouden er ten behoeve van Open data nieuwe standaarden op de pas toe leg uit - lijst moeten worden opgenomen? Ook hier manifesteert zich de eerdergenoemde scheiding. Amersfoort ziet voor zichzelf geen rol in deze discussie. Initiatief moet komen uit (ICT) leveranciers en de herbruikers van data. Waar mogelijk, zullen zij aan de vraag voldoen maar duidelijk is dat de gemeente hier zelf niet veel energie in zal steken als het veel moeite kost om te voldoen. Momenteel wordt data zoals in het huidige formaat beschikbaar is, buiten geplaatst. Geen extra bewerkingsslagen. De Gemeente geeft aan dat de tijd hier nog niet rijp voor is. Men geeft aan dat wel interesse is in samenwerking op dit vlak. Bijvoorbeeld door in groepsverband telkens één dataset te ontsluiten, waarbij alle stappen gezamenlijk worden doorlopen. Het vinden van de juiste standaard om in te publiceren, per dataset, is daar onderdeel van. Rotterdam past ongeveer 70% van de Pas toe Leg uit lijst toe. Op het vlak van Open data worden de standaarden XML/Json/REST/SOAP gemist, naast CKAN, HTML 5, standaarden voor (gestructureerde) databases en audio- en videoformaten. Versie 1.0 Pagina: 7

4 Vindbaarheid 4.1 Wat zijn de verschillende mogelijkheden om data te vinden? Beide Gemeenten bevinden zich nog in een zeer vroege fase op het vlak van vindbaarheid en meta datering. Dit heeft nog geen prioriteit. Men is met name angstig voor de extra werklast en dus financiële druk die meta datering met zich mee brengt. Aangeven wordt dat het wel van belang is context toe te voegen aan datasets, om interpretatie te kanaliseren. Een standaard als OWMS kan hierbij nuttig zijn. 4.2 Op welke wijze i.c. organisatorisch, technisch en procedureel wordt gewaarborgd dat data gevonden worden? Beide gemeenten hebben nog geen vastgesteld beleid op het gebied van Open data. Dit beleid is nog in ontwikkeling, op basis van onderzoek en trial and error. De landelijke catalogus kan een goed startpunt zijn voor herbruikers. Men heeft geen bezwaar hierin te publiceren. Wel bestaat een voorkeur voor het no wrong door principe ten opzichte van een centraal punt. Context rondom data zou de herbruiker van de nodige informatie moeten voorzien. Hoe dit ingebed wordt in de organisatie, is echter nog onduidelijk om het nog geen onderdeel is van de huidige werkwijze. De Gemeenten werken momenteel nog op basis van duidelijke aanvraag vanuit de herbruikersgemeenschap, Amersfoort werkt met name samen met de verschillende geo bedrijven en Rotterdam heeft een nauwe samenwerking met studenten van de Hogeschool van Rotterdam. De ontsloten data wordt momenteel op persoonlijke wijze waar nodig toegelicht. Gemeente Rotterdam heeft tevens casussen ontwikkeld waarbinnen de data moet worden toegepast. Op basis van een doel, wordt dus nuttige data gekozen en ontsloten voor exclusief gebruik door studenten. Versie 1.0 Pagina: 8

5 De wijze waarop de ontsluiting / infrastructuur wordt ingericht 5.1 Welke systematiek wordt gehanteerd om data te publiceren? Technische randvoorwaarden blijken niet de grootste drempel. Beide gemeenten komen overeen dat de benodigde techniek niet complex is. Op basis van experimenten en de praktijk wordt ervaring opgedaan over de ontsluiting, wat wordt benut in de toekomst. Momenteel bestaat nog geen vaste systematiek. Om problemen op het vlak van schaalbaarheid op te vangen, wordt voorzichtig gegeken naar cloud technologie. Belangrijke uitdagingen zijn echter beveiliging en autorisatie. Vraagstukken over het beheer van data zijn wel relevant. Hoe blijft de data juist, actueel en volledig? Hier bestaan nog geen duidelijke antwoorden op. 5.2 Met welke systematiek wordt data op een effectief en efficiënte wijze gepubliceerd? Zie 5.1 Versie 1.0 Pagina: 9

6 Relevante ontwikkelingen binnen de EU-beleidskaders 6.1 Wat zijn de relevante ontwikkelingen binnen de EU-beleidskaders? De ontwikkelingen binnen de EU worden vanaf een afstand gevolgd en men probeert waar mogelijk te voldoen en voorbeelden te herbruiken, onder andere in de argumentatie pro- Open data. 6.2 Wat betekent dit voor de huidige praktijk? Aandacht vanuit de EU is positief voor de beweging richting Open data. De exacte effecten van de EU ontwikkelingen zijn nu nog moeilijk in te schatten. Versie 1.0 Pagina: 10

7 Lessons learned webrichtlijnen 7.1 Wat zijn de effecten hiervan op het publiceren, vinden en te hanteren systematiek op korte en langere termijn? Als duidelijke tip wordt meegegeven dat richtlijnen moeten aansluiten op de praktijk. Deels omdat richtlijnen niet verplicht zijn, waardoor een groot risico bestaat dat als niet opportuun, overheden zich niet zullen conformeren. Er bestaan immers geen sancties. Er bestaat een vrees ten opzichte van de extra werklast en dus financiële lasten die richtlijnen met zich mee brengen. Tevens verwacht men een mogelijke vertraging van de Open data ontwikkeling als richtlijnen worden opgesteld. 7.2 Zijn de ontwikkeling op het gebied van webrichtlijnen vergelijkbaar met de ontwikkeling bij opendata en standaarden? De vergelijking tussen Open data en de webrichtlijnen wordt moeilijk begrepen, aangezien het zich focust op twee verschillende zaken. 7.3 Welke lessen kunnen worden meegenomen vanuit webrichtlijnen? Maak een herkenbaar (!) format b.v. op basis van het 9 vlaks model uit de Nora zodat sneller beleid ontwikkeld kan worden en interoperabiliteit wordt bewerkstelligd ook richting cloudimplementaties. Versie 1.0 Pagina: 11

Bijlage beantwoording Factfindingsvragen Nr. Factfindingsvragen A. Herbruikbaarheid A01. Op welke wijze ziet u de vraag- en aanbodketen van Open data? Aanleiding voor het Open data initiatief binnen de gemeente was de vraag vanuit een aantal in geoinformatie gespecialiseerde bedrijven binnen de gemeenten zoals Geonovem, Arcadis, Neo, Hydrologic etc. Directe aanleiding was het project Hydrocity waaraan Neo & Hydrologic deelnemen, hierin is door de burgemeester de bestuurlijke ambitie neergelegd ten aanzien van Open data. Met Arcadis is al gesproken over een geoportal waarin alle gemeentelijke data op een kaart wordt getoond. Intern beschikt men al over een GIS dataportal. Om sturing te geven aan de ambitie van B&W is een stuurgroep gevormd, die leiding zal geven aan de ontsluiting van data en de bekendheid daar omheen. De stuurgroep kiest te ontsluiten datasets, bepaald het eventuele risico van ontsluiting en besluit vervolgens of de set gepubliceerd wordt. Rotterdam Open data is een initiatief waarin Hogeschool Rotterdam, Rotterdamse bedrijven en de Gemeente Rotterdam gezamenlijk gestalte gaan geven aan het toegankelijk en inzichtelijk maken van informatie van, over en voor de stad Rotterdam. Draagt bij aan de vrijheid van Rotterdammers om informatie te krijgen om keuzen te maken, omdat het de verbondenheid die Rotterdammers met de stad en met elkaar voelen versterkt en omdat het hen in staat stelt beter te kunnen meebouwen aan de stad waarin we leven. Rotterdam Open data organiseert activiteiten m.b.t. onderwijs, onderzoek, opleiding, business, techniek en evenementen rondom Open data. Het initiatief wordt geleid door een stuurgroep waar onder andere Valerie Frissen namens TNO en John Post (voormalig CTO IBM) in plaatsnemen. A02. Welke beleid hanteert u met betrekking tot tot opendata en Standaarden? Economie is de aanleiding voor Open data binnen de gemeente: door hergebruik van data het creëren van waarde en verwachting van innovatieve dienstenontwikkeling. Met name op het gebied van Geo wil Amersfoort zich een positie veroveren / behouden. Vanuit de dienstenontwikkeling wordt ook gekeken naar de herverdeling van taken. Officieel beleid bestaat op dit moment nog niet, dit zal mede op basis van de ervaring met de publicaties van de eerste datasets worden opgesteld. Open data is geen doel op zich, maar impliciet onderdeel van bestaand beleid, waar tevens een business case voor moet bestaan. Het gaat om het behalen van achterliggende doelen, zoals een Versie 1.0 Pagina: 12

veilige stad etc. Open data kan hier een nuttige bijdrage in leveren. De open tenzij stelregel wordt wel meegenomen in het beleid. Beleid is vaak al lastig genoeg, ter illustratie: technisch ontsluiten van een dataset duurt twee weken en de besluitvorming negen maanden. De ambitie is om per 1 juli wel Open data beleid te hebben geaccepteerd. Als beleid is gemaakt, speelt dit binnen Rotterdam een directieve rol. A03. Wat zijn de toekomstige uitdagingen voor de vraag- en aanbodketen van Open data? Bewustwording van de gehele ambtelijke organisatie. De gemeente hanteert een 2 sporen beleid: zo snel mogelijk data publiceren en structureel organiseren wat de impact is van de motie Open data. Project binnen de gemeente Amersfoort bevindt zich nog in de beginfase (eerste bijeenkomst van de stuurgroep is 1 februari). Gemeente Amersfoort maakt deel uit van het Samenwerkingsverband Open data Steden, beeld is dat ook hier veelal de bestuurlijke ambitie bepalend is naast persoonlijke drijfveren van mensen binnen de gemeente. Transparantie die samenhangt met de kwaliteit van de datasets is nu een drempel om deze als Open data te publiceren. Andere genoemde drempel zijn de verstrekkings- en beheerkosten en juridische vraagstukken. De Open data activiteiten van de gemeente stoelen nu voornamelijk op bestuurlijke ambitie. Mocht de gemeenteraad zich richten op andere onderwerpen, of mocht de raad qua samenstelling wijzigen, dan is er een groot risico dat de drijfveer vanuit de politiek verdwijnt en dat daarmee de Open data activiteiten stagneren. Verwachting is dat deze uitdagingen voorlal liggen op het gebied van privacy & juridisch gebied. Gemeente Rotterdam heeft aan de Hogeschool Rotterdam gevraagd hiervoor een uniform framework ontwikkelen. In opdracht van het CIO-platform waarvan Hans Nijman (CIO gemeente Rotterdam) in het bestuur zit wordt een decision framework ontwikkeld door middel van serious gaming. Ander aandachtspunt is maatschappelijke veiligheid rondom Open data, minder in de aandacht staat is het politiek/bestuurlijke aspect van transparantie ten gevolge van Open data. Echter, dit wordt wel als serieuze drempel gezien. Momenteel wordt hier bewust minder aandacht aan besteed, om de drempels niet te verhogen. In de huidige vorm is gekozen voor een semi-open aanpak, ter verkenning van de nieuwe manier van werken. De Hogeschool van Rotterdam heeft op basis van overeenkomst exclusieve toegang tot een aantal datasets. Data is nog niet publiekelijk en onbeperkt toegankelijk. A04. Wat kan naar u mening een classificatiemodel, zoals het 5 sterrenniveau model van TBL in de praktijk voor de overheid betekenen voor formaatkeuze en groei naar verbeterde interoperabiliteit? Versie 1.0 Pagina: 13

Het vijf sterren model is niet bekend bij de gemeente. Na uitleg blijkt dat een dergelijk model nu voor Amersfoort nog ver weg is, men is nu vooral bezig met de inventarisatie van mogelijke datasets. De publicatie zal veelal 1 wellicht 2 sterren zijn in het model van TBL. De gemeente verwacht gemak van een hoger niveau, maar ziet het ontbreken hiervan nu niet als een drempel om te starten. De gemeente plaatst duidelijke kanttekening bij de beheerslast en de daarmee gepaarde kosten die de hogere niveaus vergen. Minder bekend met het classificatiemodel van TBL, wordt niet actief gebruikt. Na uitleg wordt aangegeven dat Rotterdam data aanbiedt op zowel 1,2,3 als 4 sterren niveau. De Gemeente streeft naar vergelijkbare ontsluiting als TBL, maar niet op basis van zijn model. A05. Wat zijn de alternatieven voor het 5 sterrenniveau model en/of op welke punten is aanscherping nodig. Niet bekend met alternatieven, (nog) geen punten waar aanscherping nodig is. Geen aanvulling. A06. Welke voor overheden relevante standaarden zijn te onderkennen? Is dit een subset van de wettelijke, gangbare en pas toe leg uit standaarden of zijn er nog standaarden belangrijk buiten deze set? Men kent de lijst met standaarden, maar ziet geen rol voor de gemeente Amersfoort in deze discussie. Men ziet hier vooral een rol voor de (ICT) leveranciers. Leveranciers zouden de taak op zich moeten nemen om systemen op zo n wijze in te richten, dat data eenvoudig in de juiste standaarden gepubliceerd kan worden. De gemeente geeft aan dat standaardisatie momenteel niet de aandacht heeft. De focus ligt op het publiceren van data in de formaten zoals de data nu beschikbaar is. Men vreest meer werk en een grotere beheerslast, mochten eisen worden gesteld aan publicatie in standaarden. Op de pas-toe-of-leg-uit lijst ontbreken (in het kader van Open data) standaarden met betrekking tot audio en video. HTML5 als standaard ontbreekt. Ook geen Open database standaarden als SQL en non-sql als Mongo DB. CKAN ontbreekt als standaard. Binnen de gemeente Rotterdam is zo n 70% van alle standaarden in gebruik. Voorbeelden van ontbrekende standaarden die worden genoemd: Versie 1.0 Pagina: 14

XML/Json/REST/SOAP A07. Wat is het huidig niveau ( ist ), hoe zou een volgende stap ( soll ) eruit zien, en hoe kan deze stap worden gezet? Zijn als gemeente nu bezig met een inventarisatie van mogelijke datasets en als mogelijke vervolgstap met de publicatie ervan in het formaat zoals ze nu zijn (1 ster TBL) een volgende stap is naar 2 de ster TBL. Maar zijn nu nog geen concrete plannen over hoe daar te komen. Binnen de gemeente Rotterdam wordt nu samen met de onderzoekswereld gewerkt aan Open data (www.rotterdamopendata.org). Maar veelal in afgeschermde setting waar afspraken gemaakt zijn over het gebruik van de datasets. Tot het vierde niveau van TBL is in gebruik. De ambitie is dat Open data op termijn ingebed is in de organisatie en in de manier van werken, waarbij Open data vanzelfsprekend onderdeel is van projecten waarin het een nuttige bijdrage kan hebben. A08. Wanneer is welke standaard geschikt (niveaus en bepalende factoren/criteria in keuzemodel)? Bijvoorbeeld: Welke standaard van de bovengenoemde set is het meest geschikt voor een bepaald domein ook in relatie tot de hergebruikers. Deze vraag is niet te beantwoorden op dit niveau. Suggestie is dit op te pakken aan de hand van één dataset van een specifieke soort, waarmee de totale keten wordt doorlopen. De uitkomsten op elk vlak (inventarisatie risico s, antwoorden op juridische vraagstukken en mogelijk effectieve standaarden die aansluiten op de wens vanuit hergebruikers) dienen als voorbeeld/praktijkcase voor andere gemeenten die dezelfde soort dataset willen publiceren. Gemeenten beschikken door deze voorbeelddataset over handvatten om zelf sneller data te publiceren, zonder eerst het uitzoekwerk zelf te moeten uitvoeren. Omdat gemeenten veelal over vergelijkbare informatie/data beschikken, is het interessant om per soort informatie/data een dergelijke praktijkcase uit te werken, die gemeenten kunnen kopiëren. Een handleiding waarin per type dataset (op basis van de inhoud van die set) een publicatievoorbeeld is uitgewerkt, zou zeer nuttig zijn. Geen aanvullingen. A09. Wat betekenen deze niveaus (en bijbehorende standaarden) voor aanbieders en voor afnemers qua A10. voordelen/nadelen? Men is niet zeker of Linked data wel de weg is om te gaan, met andere woorden of de inspanningen Versie 1.0 Pagina: 15

wel opwegen tegen de baten. Geen aanvullingen. A10. Welke praktijkvoorbeelden zijn er in Nederland van deze niveaus? Geen duidelijk beeld van. Gemeente ziet een voorbeeldfunctie voor de grote uitvoeringsorganisaties zoals Kadaster en KvK. Datgene wat beschikbaar is op data.overheid.nl is beperkt. Op de geoservers van de gemeente Rotterdam alleen staan al zo n 500 datasets in een open formaat (worden gebruikt voor de experimenten binnen Rotterdam Open data Lab). A11. Moeten bepaalde standaarden nog worden gelokaliseerd of is de pas toe leg uit -lijst adequaat? Welke suggesties zijn mogelijk? Deze vraag is niet te beantwoorden op dit niveau. Suggestie is dit op te pakken aan de hand van één dataset van een specifieke soort, waarmee de totale keten wordt doorlopen. De uitkomsten op elk vlak (inventarisatie risico s, antwoorden op juridische vraagstukken en mogelijk effectieve standaarden die aansluiten op de wens vanuit hergebruikers) dienen als voorbeeld/praktijkcase voor andere gemeenten die dezelfde soort dataset willen publiceren. Gemeenten beschikken door deze voorbeelddataset over handvatten om zelf sneller data te publiceren, zonder eerst het uitzoekwerk zelf te moeten uitvoeren. Omdat gemeenten veelal over vergelijkbare informatie/data beschikken, is het interessant om per soort informatie/data een dergelijke praktijkcase uit te werken, die gemeenten kunnen kopiëren. Een handleiding waarin per type dataset (op basis van de inhoud van die set) een publicatievoorbeeld is uitgewerkt, zou zeer nuttig zijn. Zie A06. Aanvullend: De genoemde lijst wordt actief toegepast door de Gemeente, wat soms lastig is wegens beperkte financiële middelen. Veel standaarden op de genoemde lijst zijn echter onbekend. Men ziet een duidelijk risico in een te grote hoeveelheid standaarden, dat werkt de bedoeling van de lijst niet niet in de hand. Het idee van de lijst is goed, maar in de prakijk loopt men tegen het probleem aan dat het toch meestal om samenwerking tussen verschillende partijen gaat, die verschillende standaarden hanteren waardoor koppelen zeer complex is. Versie 1.0 Pagina: 16

B. Vindbaarheid (hoe zorg ik dat mijn data gevonden wordt?) B12. Welke toekomstvaste velden (metadata) kunnen gebruikt worden om duurzame vindbaarheid te bevorderen, zodat aanbieders van data deze metadata kunnen leveren bij de dataset en het opendata-register (http://data.overheid.nl/) deze kan gebruiken? Gemeente Amersfoort bevindt zich nog in de inventarisatie fase ten aanzien van de te publiceren datasets. Gemeente heeft hier nog geen beeld van. Momenteel verzorgt Geonovum de metadatering. Op basis van ervaring is men niet positief over metadatering, met name door de werklast die hierbij komt kijken. De Gemeente heeft met name ervaring met metadatering vanuit het Gemeentelijk Archief. Metadatering helpt bij de beschrijving van context, waardoor de interpretatie van de data wordt gekanaliseerd. Risico is interpretatie van data buiten de context. Als je de data uit het proces haalt hoe gaan anderen daar dan mee om? Ook als er bijvoorbeeld nieuwe koppelingen gemaakt worden. Voorbeeld Baarle Nassau (B/NL) In het kader van Service Oriented Architecture (SOA) wordt ook gesproken van welomschreven. In het huidige Open data initiatief wordt nog niet gewerkt met meta data. B13. Welke toekomstvaste velden (metadata) zijn in combinatie met andere registers relevant, zodat ook data behorend bij andere registers kunnen worden gevonden? Gemeente Amersfoort bevindt zich nog in de inventarisatie fase ten aanzien van de te publiceren datasets. Gemeente heeft hier nog geen beeld van. Geen aanvullingen. B14. Welke rol kunnen bestaande metadata-standaarden (zoals OWMS) hierbij spelen? Men kan zich voorstellen dat het makkelijker wordt indien gebruik wordt gemaakt van deze standaarden. OWMS is bekend, maar erg arbeidsintensief, waarbij de toegevoegde waarde onduidelijk is. Een lijstje helpt, gemeente Rotterdam gelooft in hergebruik. B15. Via welke methodiek/proces kan een aanbieder de velden in het register up to date houden? Versie 1.0 Pagina: 17

Gemeente Amersfoort bevindt zich nog in de inventarisatie fase ten aanzien van de te publiceren datasets. Gemeente heeft hier nog geen beeld van. Geen aanvullingen. B16. Welke (meta)informatie heeft een potentiële afnemer nodig om te weten of zij de data kan hergebruiken. Gemeente Amersfoort bevindt zich nog in de inventarisatie fase ten aanzien van de te publiceren datasets. Gemeente heeft hier nog geen beeld van. Oa: Hoe is de data tot stand gekomen, wat betekent de data, wat als de data gekoppeld wordt? B17. Op welke wijze kunnen afnemers automatisch gesignaleerd worden over wijzigingen in de (metadata) velden en in de achterliggende Open data? Gemeente Amersfoort bevindt zich nog in de inventarisatie fase ten aanzien van de te publiceren datasets. Vraagstuk hoe afnemers te signaleren over wijzigingen in (metadata) velden in de achterliggende Open data wordt opgepakt zodra dit voor Amersfoort relevant wordt. Gebruik de attenderings- en alarmeringsmechanismen zoals beschreven in de Nora, sluit daar bij aan en gebruik dezelfde begrippen in het kader van herkenbaarheid. B18. Hoe zorg ik dat uit te faseren datasets worden gecommuniceerd? Gemeente Amersfoort bevindt zich nog in de inventarisatie fase ten aanzien van de te publiceren datasets. Vraagstuk hoe te communiceren over uit te faseren datasets wordt opgepakt zodra dit voor Amersfoort relevant wordt. Open data is geen primaire taak van de overheid, er kunnen dus geen harde afspraken over services / datasets gemaakt worden. Versie 1.0 Pagina: 18

B19. Welke ideeën heeft u nog meer? Geen aanvullingen. Geen aanvullingen. Versie 1.0 Pagina: 19

C. De wijze waarop de ontsluiting / infrastructuur wordt ingericht (via welke Systematiek publiceer ik mijn data? C20. Welke technische randvoorwaarden/criteria zijn er voor de systematiek voor datapublicatie vanuit een overheidspartij? Binnen de gemeente speelt minder de discussie over de technische randvoorwaarden / criteria maar veel meer de discussie bij de eigenaren van de data ten aanzien van beheer; als er gepubliceerd is hoe gaan we dan om met het beheer van de data? Binnen het Open data lab worden o.a. twee experimenten uitgevoerd: Car 2 Cloud & Kubieke Kilometer Rotterdam (intensiveren en visualiseren van datadichtheid) In dit laatste experiment wordt nu nagedacht over de slimste manier om Open data technisch te verzamelen en te ontsluiten. Wordt gebruik gemaakt van het no wrong door principe. Open data en massabevraging betekent een impuls voor de kwaliteit van de data! De Gemeente ziet weinig technische hindernissen. Het centrale beheer en verzorgen van koppelingen intern is van belang. Data moet volledig, juist en actueel zijn. Uitdaging is capaciteit en het koppelstuk extern. De huidige webservices zijn momenteel nog niet centraal vindbaar. Een tweede uitdaging is legacy, hoe uit te faseren? C21. Welke rol zou cloud-technologie hierbij kunnen spelen? Gaat over het centraliseren van data en verwachting is dat door de schaalgrootte een versnelling en kwaliteitsverbetering gerealiseerd kan worden. Intern is de discussie over cloud moeilijk, dataeigenaren zijn niet geneigd afstand te doen van data. Cloud wordt breed bezien binnen de gemeente Rotterdam en wordt niet separaat aangevlogen vanuit Open data. Schaalbaarheid is interessant en bijvoorbeeld zaken als autorisatie worden organisatiebreed eenduidig en gecontroleerd opgepakt. C22. Onder welke voorwaarden kan cloud-technologie een rol spelen? Met Cloud is op de vlakken efficiëntie en effectiviteit voordeel te behalen, maar een voorbeeld van Gemeente Nijmegen toont aan dat er bewustwording noodzakelijk is ten aanzien van de impact die privacy & rechtmatigheid (aansprakelijkheid) heeft. Versie 1.0 Pagina: 20

Autorisatie volgens een vaste methodiek is van belang. Versie 1.0 Pagina: 21

D. EU-beleidskaders D23. Wat zijn de relevante ontwikkelingen binnen de EU-beleidskaders? Gemeente neemt kennis van deze ontwikkelingen, en gebruikt de aandacht van de EU voor Open data met name als argument pro de ontsluiting van data Gemeente Rotterdam volgt deze ontwikkelingen en waar mogelijk worden deze hergebruikt. D24. Wat zijn de toekomstige EU-ontwikkelingen en hiermee verwachte beleidskaders? Geen mening. Geen mening. D25. Wat zijn de effecten hiervan op het publiceren, vinden en te hanteren systematiek op korte en langere termijn? Of op andere gebieden zoals bijvoorbeeld de realiseerbaarheid van de implementatie van deze richtlijnen binnen een organisatie? Geopperd is dat wellicht een kaderstellende agenda in Nederland zoals die in Europa kan helpen, bijvoorbeeld binnen de samenwerkende steden. Drempels waar nu mee geworsteld wordt zijn zaken als aansprakelijkheid. De behoefte aan een toolkit hoe hiermee om te gaan wordt geuit. Sturing zoals bijvoorbeeld het aanwijzen van 20 datasets die alle (samenwerkende) gemeenten gaan ontsluiten volgens een stappenplan, zou een zeer behulpzaam handvat zijn. De kaders vanuit de EU worden gezien als informatief, het is moeilijk in te schatten wat het effect zal zijn. Versie 1.0 Pagina: 22

E. Lessons learned webrichtlijnen E26. Zijn de ontwikkeling op het gebied van webrichtlijnen vergelijkbaar met de ontwikkeling bij opendata en standaarden? Geen mening. Zorg voor aansluiting bij de praktijk. Gerefereerd wordt aan de discussie over EBMS vs WUS. De getrokken vergelijking wordt met verbazing bezien, webrichtlijnen gaan immers over usability en interface. Afspraken zorgen voor het voorkomen van divergentie, maar de ervaring is dat als acceptatie niet opportuun is, overheden zich er niet aan houden. Een intentieverklaring zou mogelijk helpen. Tevens is er een risico dat dergelijke richtlijnen ontwikkelingen vertragen. E27. Welke lessen kunnen worden meegenomen vanuit webrichtlijnen? Geen mening. Een opmerking: Het volgen van standaarden die leiden tot een bepaalde kwaliteit, kost veel tijd en daar zijn kosten mee gemoeid. Maak een herkenbaar (!) format b.v. op basis van het 9 vlaks model uit de Nora zodat sneller beleid ontwikkeld kan worden en interoperabiliteit wordt bewerkstelligd ook richting cloudimplementaties. Versie 1.0 Pagina: 23