Aan de leden van Provinciale Staten Datum : 10 februari 2009 Briefnummer : 2009-04825/7/A.8, EZ Zaaknummer : 145014 Behandeld door : Westerink A.J. Telefoonnummer : (050) 316 4078 Antwoord op : Bijlage : Onderwerp : Subsidieregeling Toerisme Natuurlijk Groningen (STINAG) Geachte dames en heren, Hierbij willen wij u informeren over ons besluit van 10 februari jl. om een nieuwe subsidieregeling voor het toeristisch-recreatieve bedrijven in onze provincie vast te stellen. Het gaat om de Subsidieregeling Toerisme Natuurlijk Groningen 2009-2012, de STINAG. De beoogde uitvoeringsperiode van de nieuwe regeling is april 2009 tot april 2012. Hieronder gaan wij in op de motivatie, achtergrond en inhoud van de regeling. Medio 2008 heeft de provincie Drenthe een subsidieregeling ingesteld ten behoeve van toeristisch-recreatieve bedrijven genaamd STINAT (Subsidieregeling Toerisme Natuurlijk Drenthe). Deze regeling kwam voort uit het project Natuurlijke Recreatie Drenthe van de Milieufederatie Drenthe en de RECRON, dat opgezet is met het doel om de impasse te doorbreken t.a.v. de toeristische ontwikkeling in landschappelijk en ecologisch kwetsbare gebieden. Een van de aanbevelingen was het ontwikkelen van een subsidieregeling voor toeristisch-recreatieve bedrijven in Drenthe, gericht op het verbeteren van de ruimtelijke inpassing van bedrijven, het stimuleren van duurzaamheid en het versterken van economische ontwikkelingen door innovaties en kwaliteitsverbetering. De STINAT is naar het voorbeeld van de voormalige KITS-regeling (Kwaliteitsinvesteringen in de Toeristische Sector) opgezet. De KITS is per 31 december 2007 gesloten. Voor de nieuwe regeling is aan de provincie Drenthe een EFRO-bijdrage toegekend uit het OP Noord-Nederland 2007-2013. De STINAT is door de provincie Drenthe voor de Drentse toeristische sector opgezet, waarbij de provincies Fryslân en Groningen uitgenodigd werden aan te sluiten met een soortgelijke regeling. Daarop is de Drentse regeling door ons geanalyseerd en getoetst aan de Groningse situatie en het Groningse provinciale beleid. Geconcludeerd is dat de regeling inhoudelijk prima aansluit bij ons beleid voor de sector Toerisme en Recreatie. De potentie van de provincie Groningen op het gebied van toerisme en recreatie is nog onvoldoende benut. De sector zal op het gebied van innovatie, ondernemerschap en kwaliteit belangrijke stappen moeten zetten om de
concurrentie het hoofd te bieden. Om die reden willen wij ook de komende jaren een inspanning leveren om de ontwikkeling op dit beleidsterrein te stimuleren. De inzet op dit terrein is verankerd in het Bestuursprogramma 2007-2011, terwijl de doorvertaling van deze ambities in ruimtelijke zin zijn beschreven in het POP II. Rust, ruimte, authenticiteit, natuur en landschap zijn veel genoemde kenmerken van onze provincie. Toeristen en inwoners ervaren dit als belangrijke kwaliteiten die de provincie een eigen karakter geven. Het is daarom van groot belang om deze kenmerken en kwaliteiten te behouden en te versterken en tegelijkertijd het toeristische bedrijfsleven letterlijk en figuurlijk de ruimte te geven om te innoveren en nieuwe investeringen te doen. Het toeristisch bedrijfsleven is immers net als overal elders de drager van de toeristische ontwikkeling die via marktwerking moet zorgen voor werkgelegenheid en bestedingen. Een verdere ontwikkeling van toerisme en recreatie zal bovendien een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid van het platteland. In dat kader kan ook worden verwezen naar het advies van de VROM-raad "Groeten uit Holland; advies over vrije tijd, toerisme en ruimtelijke kwaliteit" en de kabinetsreactie hierop waarin onder meer wordt aangegeven dat toerisme gestimuleerd moet worden door het zoeken van ontwikkelingsmogelijkheden van recreatiebedrijven in beschermde gebieden. Het benutten van kansrijke ontwikkelingen op het gebied van vrije tijd en toerisme in combinatie met ruimtelijke kwaliteit dient op regionale schaal te worden bepaald. Deze aanpak sluit ook goed aan bij het advies van de Noordelijke Rekenkamer over Toerisme en Recreatie in de drie noordelijke provincies en het rapport Toerisme en recreatie in Groningen van de Noordelijke Rekenkamer (februari 2008). Het toeristisch bedrijfsleven is ook in de provincie Groningen de drager van de toeristische ontwikkeling. Zij maakt gebruik van de eerder genoemde kwaliteiten van onze provincie en heeft dus belang bij de instandhouding en de versterking daarvan. Om die reden is het van belang om toeristische ondernemers te stimuleren en subsidieverlening voor projecten van toeristische bedrijven mogelijk te maken. Ook de brancheverenigingen onderschrijven het belang van een dergelijke stimulering voor de toeristische sector. Ons beleid is gericht op meer overnachtingen, meer dagbezoek en meer werkgelegenheid. Deze groei mag echter niet ten koste gaan van de vele kwaliteiten van de provincie Groningen zoals natuur, landschap en openheid. Rust en ruimte zijn een kostbaar bezit. Groningen staat bekend als een provincie waar het veilig en gezond leven is en duurzaamheid staat hoog in ons vaandel. Schoon water, schone lucht, een leefbaar platteland en een afwisselende en aantrekkelijke landschappelijke omgeving zijn en blijven onze kernproducten. Om bovenstaande uitgangspunten en beleidskeuzes om te zetten naar concrete activiteiten, is naar onze mening een nieuwe, selectieve subsidieregeling voor de sector toerisme en recreatie een probaat middel. Een subsidieregeling is namelijk een goed instrument om (versneld) gewenste bedrijfsinvesteringen uit te lokken. Tevens kan het de toeristische bedrijven helpen om beter toegang te krijgen tot extern kapitaal voor hun investeringsplannen. Zeker in de huidige economische situatie is dat geen overbodige luxe. Met de STINAG 2009 kan de provincie Groningen enerzijds de rol vervullen van stimulator van toeristische bedrijvigheid en anderzijds de rol van bewaker van de ruimtelijke kwaliteit.
De STINAG is gericht op: Versterken van economische ontwikkelingen door innovaties en kwaliteitsverbeteringen: Hoogwaardige en innovatieve voorzieningen zijn van belang voor de kwaliteit van het toeristische product. De hedendaagse consument stelt steeds hogere eisen. Ondernemers moeten sneller inspelen op de nieuwe trends en ontwikkelingen. Via de subsidieregeling wordt dit gefaciliteerd om groei van het marktaandeel in de sector te bewerkstelligen en een toename van de bestedingen van de toerist in de provincie Groningen te realiseren. Handhaven van rust, ruimte, authenticiteit, natuur en landschap: Winst voor recreatie moet zo veel mogelijk gecombineerd worden met winst voor natuur en landschap. Door de toeristische ondernemer te stimuleren om reeds in de planfase van nieuwe investeringsprojecten na te denken over de consequenties voor natuur en landschap, zal de ruimtelijke inpassing van de bedrijven worden verbeterd. Stimulering van duurzaamheid (energie/milieu maatregelen): Door de implementatie van nieuwe technologieën op het gebied van duurzaamheid te ondersteunen wordt een bijdrage geleverd aan het klimaatneutraal ondernemen. De doelgroep van de regeling bestaat uit logiesverstrekkende bedrijven (hotels, pensions etc.), groepsaccommodaties, kampeerterreinen, dagattracties, verhuur van pleziervaartuigen en jachthavens. De doelgroep is gelijk aan die van de KITSregeling (Kwaliteitsinvesteringen in de toeristische sector) die in de jaren 1998-2007 van kracht is geweest in Noord-Nederland. De STINAG richt zich echter uitsluitend op bestaande kleine en middelgrote ondernemingen. Grote ondernemingen en projecten om nieuwe bedrijven te stichten zijn, in tegenstelling tot bij de KITS-regeling, uitgesloten. Uitgangspunt binnen de STINAG is dat reguliere investeringsplannen niet voor subsidie in aanmerking komen. Het dient te gaan om een kennisimpuls of een investeringsproject op het gebied van (economische) kwaliteitsverbetering, innovatie, verbetering van de ruimtelijke inpassing of duurzaamheid (energie, milieu en landschap). Bovendien dient ten gevolge van het investeringsproject het aantal arbeidsplaatsen, de capaciteit of de waarde van het bedrijf met minimaal 10% toe te nemen. In het geval dat de capaciteit of de waarde van het bedrijf met 10% of meer wordt vergroot geldt als randvoorwaarde dat het aantal arbeidsplaatsen door het project niet mag afnemen. De regeling bevat twee elementen die complementair zijn, namelijk: Adviesprojecten. Dit betreft het inhuren van externe deskundigheid op het gebied van (economische) kwaliteitsverbetering, innovatie, natuurontwikkeling, landschappelijke inpassing, architectuur of duurzaamheid. Het is de bedoeling dat dit leidt tot een (strategisch) kwaliteitsplan waarin de doelstellingen van de toeristische ondernemer inzake genoemde aspecten worden beschreven en vastgelegd. Het subsidiepercentage is 50%. Als ondergrens wordt een kostenbedrag van 3.000 euro gehanteerd. De regeling richt zich namelijk op professionele toeristische bedrijven. Tevens wordt door deze ondergrens overlap voorkomen met het project Versterking ondernemerschap toeristisch-recreatieve sector II. Dat project kan in feite als opmaat gaan fungeren voor de STINAG. De maximale subsidie voor een adviesproject is 6.250 euro. Voor grotere adviesprojecten staat de NIOF-regeling van het SNN ter beschikking.
Investeringsprojecten. Hierbij gaat het om de uitvoering van (delen) van het (strategisch) kwaliteitsplan. De toeristische ondernemer is verplicht om bij de aanvraag een kwaliteitsplan in te leveren. Er wordt subsidie verleend voor investeringen in grond, gebouwen en andere bedrijfsmiddelen die leiden tot een zichtbare verbetering op het gebied van (economische) kwaliteitsverbetering, innovatie, natuurontwikkeling, landschappelijke inpassing, architectuur of duurzaamheid. De minimale (subsidiabele) investeringen dienen 50.000 euro te bedragen. De maximale subsidie bedraagt 100.000 euro. Het subsidiepercentage is 20 procent. Door deze opbouw is er sprake van een samenhangend geheel. Dit komt vooral tot uiting in het (strategisch) kwaliteitsplan dat de ondernemer moet opstellen. Dit plan dwingt de ondernemer reeds in een vroeg stadium na te denken over de kwaliteitsverbetering van zijn bedrijf in een bredere context en meer in samenhang met de omgeving (ruimtelijke inpassing), duurzaamheid (bijv. milieuvriendelijke technologieën) en economische ontwikkelingen door innovatie en kwaliteitsverbetering. Overigens is het niet verplicht om van beide onderdelen van de STINAG gebruik te maken. Weliswaar is een (strategisch) kwaliteitplan een voorwaarde om voor een investeringssubsidie in aanmerking te komen, maar dit plan kan en mag ook zonder subsidie vanuit de STINAG zijn opgesteld. Mede op basis van de ervaringen met de KITS-regeling, is de verwachting dat er gemiddeld 32 aanvragen per jaar gehonoreerd worden. De helft daarvan zal betrekking hebben op investeringsprojecten en de andere helft zijn adviesprojecten. Voor de uitvoeringsperiode schatten wij in dat er een budget van ca. 3,9 miljoen euro benodigd is. Daarbij zijn de uitvoeringskosten inbegrepen. Wij hebben besloten om voor de nieuwe regeling een provinciaal budget ter beschikking te stellen van 1,95 miljoen euro en dit bedrag ten laste te brengen van de Reserve Cofinanciering Ruimtelijk Economische Programma s. Voor dekking van de overige 1,95 miljoen euro hebben wij een aanvraag ingediend voor een bijdrage uit het OP EFRO. De totale verwachte investering van de bedrijven voor de periode 2009-2012 bedraagt ruim 17 miljoen euro, waarvan 3,6 miljoen EFRO/provinciale subsidie en ca. 13,6 miljoen euro aan investeringen door het bedrijfsleven zelf. Mocht de EFRO-subsidie onverhoopt niet beschikbaar komen of lager worden vastgesteld dan zullen wij, in overleg met SNN, de regeling daarop aanpassen dan wel niet invoeren. Onder voorbehoud van toekenning van de aangevraagde EFRO-bijdrage hebben wij de Uitvoeringsorganisatie van SNN opdracht gegeven om de STINAG uit te voeren. UO SNN voert voor de provincie Drenthe de STINAT uit en voor de drie noordelijke provincies ook de NIOF 2008 en de IPR 2008.
Wij vertrouwen erop dat wij u hiermee voldoende geïnformeerd hebben. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen:, voorzitter., secretaris.