Nummer : 05.11.2013 (aanvullend voorstel) Onderwerp : Gevolgen meicirculaire 2013 voor de Voorjaarsnota 2013 en de Kadernota 2014 2017 Korte inhoud : Gevolgen voor de Voorjaarsnota 2013 We stellen voor om de structurele verlaging van de algemene uitkering 2013 van 202.280 toe te voegen aan het al bestaande structureel tekort op de begroting 2013. Ook kunnen de lager geraamde uitgaven voor het CJG op dit tekort gecorrigeerd worden. Per saldo wordt hiermee de onttrekking van het begrotingstekort van 2013 aan de Algemene reserve verhoogd. Verder stellen wij voor om in 2013 6.385 minder toe te voegen aan de reserve demografische ontwikkelingen, gelijk aan de minder ontvangen middelen voor krimp in de algemene uitkering. Daarnaast stellen we voor om tegenover de extra inkomsten voor de decentralisatie van de jeugdzorg voor eenzelfde bedrag uitgaven te ramen ( 35.169). Tenslotte stellen we voor om ook de incidentele verlaging van de algemene uitkering 2013 van 86.875 te onttrekken aan de Algemene reserve. Uithuizen, 26 juni 2013 Gevolgen voor de Kadernota 2014-2017 Verder stellen wij voor om akkoord te gaan met de Kadernota 2014 2017, aangevuld met bovenstaande wijzigingen binnen het meerjarenperspectief en het college de opdracht te geven om op basis hiervan en op basis van beraadslaging in de raad de begroting 2014 met bijbehorende meerjarenraming verder uit te werken. AAN DE RAAD. Inleiding Begin juni zijn de Voorjaarsnota 2013 en de Kadernota 2014-2017 aan u verstrekt. Op dat moment was de meicirculaire 2013 nog maar net gepubliceerd en hadden we de gevolgen hiervan nog niet in beide nota s verwerkt. Inmiddels zijn de gevolgen van de, op 31 mei gepubliceerde, meicirculaire 2013 door ons berekend. Hieronder geven wij inzicht in de nieuwe berekening van de Algemene uitkering voor de jaren 2013 tot en met 2017, waarbij we de wijzigingen ten opzichte van de Voorjaarsnota 2013 en de Kadernota 2014-2017 toelichten. Tenslotte doen we een voorstel over de verwerking van de wijzigingen op de Algemene uitkering in de begroting 2013, in de begroting 2014 en in de meerjarenraming 2015-2017.
Algemene uitkering 2013 tot en met 2017 Op basis van de meicirculaire hebben wij een nieuwe berekening van de Algemene uitkering (AU) gemaakt. Voor de jaren 2013 tot en met 2017 geven we aan wat de nieuwe berekening is en wat de wijziging is ten opzichte van de berekening bij de Voorjaarsnota 2013 en/of de Kadernota 2014 2017. Hierbij maken we onderscheid tussen het structurele deel van de AU en het incidentele deel. Structureel deel van de AU Jaar AU bij AU o.b.v. Verschil AU Verschil voorjaars-/ meicirculaire bij meicirc. t.o.v. kadernota -/- AU in Kadernota voorjaars-/ kadernota 2013 17.241.242 17.038.963-202.280-202.280 2014 17.800.235 17.601.225-199.010 3.270 2015 17.362.992 16.825.188-537.804-338.794 2016 17.433.677 16.817.683-615.995-78.191 2017 17.561.128 16.785.894-775.233-159.238 Incidenteel deel van de AU Jaar AU bij voorjaars- /kader-nota AU o.b.v. junicirculaire Verschil t.o.v. Kadernota 2013 352.296 294.205-58.091 2014 331.264 392.648 61.384 2015 131.868 131.868 0 2016 0 0 0 2017 0 0 0 Toelichting op de structurele verschillen (x 1.000) Omschrijving 2013 2014 2015 2016 2017 a. Ontwikkeling van de -12 50 96 107 119 uitkeringsbasis b. Verdeelreserve 2011/2012 24 24 24 24 24 c. Toename integratieuitkering 27 57 57 57 57 Wmo d. Aanpassing van het accres -159 37-12 -48-131 e. Structureel effect van de Onderuitputting 2012-86 -87-84 -84-84 f. Aanpassing rekentarieven -21-59 -59-59 OZB-inkomensmaatstaf en waardedaling WOZ-waardes g. Vervallen deel van de -216-216 -216-216 suppletie-uitkering OZB h. Lagere apparaatskosten -60-119 -179 door opschaling gemeenten i. Korting op onderwijshuisvesting -220-220 -220
j. Uitname voor uitvoeringskosten inburgering -14-14 -14-14 k. Uitname voor -15-26 -52 scootmobielen l. Uitname voor maatschappelijke -21-21 -21 stages m. Diverse wijzigingen 4-29 -14 3 1 Totaal -202-199 -538-616 -775 a. In de meicirculaire 2013 zijn nieuwe ramingen verwerkt van de ontwikkeling van de uitkeringsbasis. Onder andere de landelijke aantallen maatstaven zijn aangepast. Dit leidt tot een afname van de uitkeringsfactor met één punt en in de jaren hierna laat de uitkeringsfactor een stijging zien. b. Van de verdeelreserve van zowel 2011 als 2012 wordt één punt prijsgegeven. c. De integratie-uitkering Wmo (IU Wmo) neemt toe. De lichte zorgzwaartepaketten in de AWBZ voor nieuwe gevallen zouden per 1-1-2013 geëxtramuraliseerd worden. Dit is voor een deel gebeurd; een deel vindt plaats per 1-1-2014. Deze laatste groep zal in 2013 mogelijk een langer beroep doen op de Wmo. Hiervoor worden gemeenten in 2013 gecompenseerd via de IU Wmo. Verder is afgesproken dat de bestaande regelingen voor financiële compensatie worden afgeschaft. Het budget hiervan wordt vanaf 2014 overgeheveld naar het gemeentefonds. Gemeenten kunnen zo maatwerk bieden door het compenseren van beperkingen met voorzieningen via de Wmo of het geven van directe inkomenssteun via de bijzondere bijstand. De middelen zijn niet geoormerkt. Normaal gesproken zetten we tegenover een toename van de integratie-uitkering ook een extra uitgave. Aangezien we volop bezig zijn met bezuinigen en ook de uitgaven voor Wmo teruggebracht moeten worden, stellen we voor om deze extra uitgaven niet te ramen. d. De afgesproken toepassing van de normeringssystematiek (samen de trap op en af) leidt in de huidige moeilijke financiële omstandigheden tot een neerwaartse aanpassing van de accressen, behalve voor het jaar 2014. e. Als gevolg van met name onderuitputting bij de verschillende departementen, komt het accres voor 2012 lager uit dan voorheen werd verondersteld. Dit heeft een structurele doorwerking naar de jaren hierna. f. In 2013 neemt de algemene uitkering als gevolg van hogere WOZwaardes af (toename van de correctie via de inkomensmaatstaf). Verder wordt met ingang van het uitkeringsjaar 2014 het rekentarief voor woningen en niet-woningen aangepast, omdat op 1-1-2014 een nieuw WOZ-tijdvak begint met waardepeildatum 1-1-2013. Ook dit leidt tot een lagere algemene uitkering. g. Bij de afschaffing van de OZB over woningen van gebruikers in 2006 is een suppletie-uitkering in het leven geroepen. Deze tijdelijke regeling wordt afgebouwd als in mei van een jaar de raming van het accres voor het volgende jaar in reële termen positief uitvalt. Dit is voor 2014 het geval. De bedragen in 2014 dalen met tweederde ten opzichte van 2013. Voor een kleine gemeente als Eemsmond met een relatief hoog WOZ-bestand heeft dit forse gevolgen.
h. In de decembercirculaire is aangekondigd dat er een uitname uit het gemeentefonds zou plaatsvinden voor de besparingen uit de schaalvoordelen, die ontstaan uit de beoogde opschaling van gemeenten. De verdeling hiervan over de gemeenten was nog niet meegenomen. In de meicirculaire is dit wel gebeurd. De uitname vindt plaats via de uitkeringsfactor en raakt hiermee alle gemeenten, om zo opschaling te stimuleren, ongeacht het wel of niet aanwezig zijn herindelingplannen. Tegenover deze lagere inkomsten horen ook lagere uitgaven te staan. Een taakstelling tot lagere personeelsuitgaven van 60.200 in 2015 oplopend tot 179.000 in 2017. i. Vanuit het gemeentefonds wordt 256 miljoen overgeheveld naar de begroting van OCW ten behoeve van de scholen in het primair onderwijs en voortgezet onderwijs. Dit bedrag wordt in de verdeling binnen het gemeentefonds toegerekend aan onderwijshuisvesting, maar daar niet aan uitgegeven (macro gezien). Het betreft hier niet geoormerkt geld wat uit het gemeentefonds wordt genomen. De verplichting tot het voorzien in onderwijshuisvesting vervalt echter niet. De VNG heeft in december 2012 aangegeven haar leden te adviseren de korting één op één door te vertalen naar het budget voor onderwijshuisvesting als de korting in stand blijft. De sector onderwijs beschikt met de verschuiving dan immers zelf over vervangend budget, terwijl de gemeenten dit geld niet over hebben. j. In verband met een wijziging van de wet Inburgering zijn nieuwkomers met ingang van 1-1-2014 zelf verantwoordelijk voor hun inburgering. Er wordt een bedrag van 24,6 miljoen uitgenomen uit het gemeentefonds. Voor Eemsmond een lagere algemene uitkering, waar ook een kostenverlaging tegenover komt te staan. k. Hulpmiddelen zoals rolstoelen en scootmobiel worden verstrekt door gemeenten binnen de Wmo. Hiervoor geldt voortaan een plicht tot hergebruik. Voor Eemsmond leidt dit uitname uit het gemeentefonds tot een lagere algemene uitkering met 15.000 in 2015, oplopend tot 52.000 in 2017. Hier wordt in de begroting een kostenverlaging tegenover gezet. l. De wettelijke verplichte maatschappelijke stage voor het voortgezet onderwijs wordt per 2015 afgeschaft. Hiertoe vindt een uitname plaats uit het gemeentefonds. De uitgaven zullen in de begroting tegen dezelfde hoogte naar beneden worden bijgesteld.
Toelichting op de incidentele verschillen (x 1.000) Omschrijving 2013 2014 2015 2016 2017 a. Onderuitputting 2012-87 b. Krimpgelden -6 1 c. Invoeringskosten 35 11 decentralisatie jeugdzorg d. Transitiekosten decentralisatie AWBZ-begeleiding naar Wmo 49 Totaal -58 61 0 0 0 a. Met de aangekondigde onderuitputting van de rijksbegroting in 2012 is in de rekening 2012 voor een deel rekening gehouden. De onderuitputting viel echter negatiever uit, wat leidt tot een correctie op de algemene uitkering van 2012 in 2013. b. Door de lagere uitkeringsfactor voor 2013 nemen de te ontvangen middelen voor krimp iets af. Voor 2014 nemen deze minimaal toe. Deze lagere inkomsten brengt met zich mee dat we per saldo iets minder middelen toevoegen aan de Reserve demografische ontwikkelingen. De wijziging op de budgetten verloopt hiermee budgetneutraal. c. Voor de invoeringskosten van de decentralisatie jeugdzorg is voor 2013 nog 24 miljoen beschikbaar en voor 2014 nog 16 miljoen. Voor Eemsmond een incidentele extra uitkering van 35.000 in 2013 en 11.000 in 2014. Hier komt ook een verhoging van de uitgaven tegenover te staan en verloopt hiermee budgetneutraal. d. Het kabinet stelt, in aanvulling op de middelen die al beschikbaar zijn gesteld voor de decentralisatie begeleiding, in 2014 een bedrag beschikbaar via de algemene uitkering. Deze middelen zijn bedoeld als compensatie voor de (transitie)kosten die samenhangen met de inwerkingtreding van de nieuwe Wmo per 2015 (budgetneutraal). Wijzigingen in 2013 en in het meerjarenperspectief 2014 2017 2013 We stellen voor om de structurele verlaging van de algemene uitkering 2013 van 202.280 toe te voegen aan het al bestaande structureel tekort op de begroting 2013. Ook kunnen de lager geraamde uitgaven voor het CJG op dit tekort gecorrigeerd worden. Per saldo wordt hiermee de onttrekking van het begrotingstekort van 2013 aan de Algemene reserve verhoogd. Daarnaast stellen we voor om ook de incidentele verlaging van de algemene uitkering 2013 van 86.875 te onttrekken aan de Algemene Reserve. De vrij besteedbare ruimte in de algemene reserve zal hiermee in 2013 op negatief uitkomen: van positief 69.757 loopt dit terug naar negatief 212.885. Deze negatieve stand zal bij de herijking van de reserves (bij de uitwerking van de begroting 2014) opgelost moeten worden.
2014 2017 Het hogere structurele tekort in 2013 is ook verwerkt in het meerjarenperspectief. Verder leidt de meicirculaire ook tot wijzigingen in de jaren 2014 tot en met 2017 van het meerjarenperspectief, zoals deze in de Kadernota 2014 2017 is opgenomen. Hieronder presenteren wij het nieuwe meerjarenperspectief en zijn de wijzigingen terug te vinden in de gearceerde delen. Gewijzigde recapitulatie meerjarenperspectief 2014-2017, inclusief meicirculaire 2013 - incl.wijzigingen - bestaand en/of onvermijdelijk - incl. wijzigingen - nieuw Omschrijving 2014 2015 2016 2017 Uitgangspunt -618.061-125.322-144.510-22.443 + correctie structureel overschot voorjaarsnota 2013 90.558 -/- correctie structurele wijziging meicirculaire 2013-202.280 + correctie lager uitgaven CJG obv lagere inkomsten in AU '13 6.513 Af: Onvoorzien structureel 35.000 35.000 35.000 35.000 Loon-/prijsmutaties 80.000 80.000 80.000 80.000 Risico structureel urentoerekening aan investeringen/projecten 50.000 50.000 Structurele budgetaanpassingen - bestaand 297.612 15.900 252.167 44.044 Structurele budgetaanpassingen - nieuw 146.981 0-18.265 0 Opbouw structureel budget rationeel wegbeheer 13.491 26.573 16.967 34.366 Totaal (=A) 623.084 207.473 365.869 193.410 Bij: Aanpassing belastingen 298.231 303.404 308.691 314.094 Gevolgen areaalontwikkelingen (structureel) pm Vrijkomende middelen 39.671 51.144 61.691 65.572 Algemene uitkering 562.262-776.037-7.506-31.788 Taakstellende bezuiniging 500.000 400.000 200.000 Extra taakstellende bezuiniging o.b.v. gevolgen meicirculaire 2013 250.000 Vermindering uitgaven door korting in AU: - uitvoeringskosten inburgering 14.000 - maatschappelijke stages 21.500 - scootmobielen 15.500 10.500 26.500 - lagere apparaatskosten door opschaling gemeenten 60.200 59.300 59.500 - onderwijshuisvesting 220.000 Totaal (=B) 1.664.164 295.711 632.676 433.878 Af: Investeringen 2013 443.132 Investeringen 2014 - bestaand 100.875 Investeringen 2014 - nieuw 6.552 Investeringen 2015 - bestaand 121.360 Investeringen 2015 - nieuw 23.380 Investeringen 2016 - bestaand 94.060 Investeringen 2016 - nieuw 0 Totaal investeringen (=C) 443.132 107.427 144.740 94.060 Structurele saldi -125.322-144.510-22.443 123.965 Opgevoerd aan incidentele bedragen in: 2014 2015 2016 2017 (deze dienen te w orden gedekt uit de Reserves) Bestaand beleid 1.437.121 991.920 678.113 626.222 Nieuw beleid 389.581 200.000 110.000 0 Investeringen - bestaand beleid 0 0 0 0 Investeringen - nieuw beleid 0 0 0 0 Gevolgen areaalontwikkelingen (incidenteel) -1.481.718-1.502.757-1.502.757-1.502.757 344.984-310.837-714.644-876.535 Incidenteel beschikbaar -125.322-144.510-22.443 123.965 Totaal te onttrekken aan de reserves 470.306 Incidentele ruimte gedurende het boekjaar 166.327 692.201 1.000.500
Ook in de onttrekkingen aan de reserves verandert een en ander. Hieronder staat het gewijzigd overzicht van de mutaties aan incidentele posten uit de Kadernota 2014 2017. Mutaties op reserves: (NB. Hierbij is geen rekening gehouden met rentetoevoeging) Toev. (+) / Stand 1-1-'14 Onttrekk. (-/-) Stand 1-1-'18 - Reserve automatisering 12.597 0 12.597 - Reserve personeelsbeleid 180.747 0 180.747 - Reserve e-overheid/kcc 71.659 0 71.659 - Reserve gladheidsbestrijding 37.561 0 37.561 - Reserve vervanging machines/materieel 475.708 0 475.708 - Reserve rationeel wegbeheer 198.953 0 198.953 - Reserve economische ontwikkelingen 341.906-150.000 191.906 - Reserve bedrijventerrein Eemsmond 1.071.225 0 1.071.225 - Reserve Boukemapark - 0 0 - Reserve sportvoorzieningen 298.048 0 298.048 - Reserve sociale werkvoorzieningen 1.244.625-960.000 284.625 - Reserve sociale voorzieningen 128.110-80.000 48.110 - Reserve Wet maatschappelijke ondersteuning 533.923-50.000 483.923 - Reserve energiebesparende maatregelen 135.203 0 135.203 - Reserve afkoopsom graven 491.874 0 491.874 - Reserve geothermie 85.698 0 85.698 - Reserve milieu 297.899-248.625 49.274 - Reserve bovenwijkse voorzieningen 173.346 0 173.346 - Reserve grondbedrijf 315.659 0 315.659 - Reserve actualiseren bestemmingsplannen 104.718-50.000 54.718 - Reserve woon-/leefbaarheidplannen Eemsdelta 2.400.017 0 2.400.017 - Reserve Woonplan Eemsmond 1.606.838 0 1.606.838 - Reserve lokale woon-/leefbaarheidplannen 1.293.688-100.000 1.193.688 - Reserve jaarovergang 2.608.413 0 2.608.413 - Algemene reserve (ondergrens en weerstandscapaciteit) 4.567.993 0 4.567.993 - Reserve BTW-compensatiefonds 354.162 0 354.162 - Reserve infrastructuur 457.291 600.000 1.057.291 - Reserve demografische ontwikkelingen 627.177 539.554 1.166.731 - Algemene reserve (vrij besteedbaar) 212.885-1.887.793 1.674.908 19.902.151 1.388.722 21.290.874 Financiële consequenties Om tot een sluitend meerjarenperspectief te komen, hebben we een aanvullende taakstellende bezuiniging moeten opnemen in 2014 van 250.000. Een verhoging van de taakstelling naar 1.350.000. Deze zal bij de uitwerking van de begroting 2014 meegenomen moeten worden. Verder willen we erop wijzen dat de bezuinigingsoperatie van het rijk om te voldoen aan de Europese begrotingsregels op lijken te lopen naar 6 miljard. Deze zijn nog niet verwerkt in de meicirculaire 2013, evenals de eventuele gevolgen van waardedaling van grote objecten en van de decentralisaties, en zijn daarmee ook nog niet in onze meerjarenperspectief meegenomen. Eerste indicaties geven aan dat de bezuinigingsoperatie van het rijk voor onze gemeente nog zou kunnen leiden tot aanvullende bezuinigingen (bovenop de 1.350.000 in dit meerjarenperspectief) van circa 550.000. Uiteraard is dit nog onzeker en afhankelijk van de maatregelen die het rijk hiertoe gaat treffen. Voorstel Gevolgen voor de Voorjaarsnota 2013 We stellen voor om de verlaging van de algemene uitkering 2013 van 202.280 te voegen aan het al bestaande structureel tekort op de begroting 2013. Ook kunnen de lager geraamde uitgaven voor het CJG op dit tekort gecorrigeerd worden. Per saldo wordt hiermee de onttrekking van het begrotingstekort van 2013 aan de Algemene reserve verhoogd. Verder stellen wij voor om in 2013 6.385 minder toe te voegen aan de reserve demografische ontwikkelingen, gelijk aan de minder ontvangen middelen voor krimp in de algemene uitkering.
Daarnaast stellen we voor om tegenover de extra inkomsten voor de decentralisatie van de jeugdzorg voor eenzelfde bedrag uitgaven te ramen ( 35.169). Ten slotte stellen we voor om het resterend incidenteel tekort van 86.875 te onttrekken aan de Algemene reserve. Het hiermee ontstane negatief vrij besteedbaar deel van de Algemene reserve zal bij de herschikking van de reserves bij de uitwerking van de Begroting 2014 opgelost moeten worden. Gevolgen voor de Kadernota 2014-2017 Verder stellen wij voor om akkoord te gaan met de Kadernota 2014 2017, aangevuld met bovenstaande wijzigingen binnen het meerjarenperspectief en het college de opdracht te geven om op basis hiervan en op basis van beraadslaging in de raad de begroting 2014 met bijbehorende meerjarenraming verder uit te werken. Burgemeester en wethouders van de gemeente Eemsmond, M. van Beek, burgemeester B.L. Meijer, secretaris