Intercalibratie NL KRW-vismaatlat voor overgangswateren Vissennetwerk, 7 oktober 2010 Zwanette Jager [ZiltWater Advies] Mede namens RWS - Waterdienst
EuropeseKaderrichtlijnWater(2000) Stroomgebieden: Rijn, Schelde, Eems Hydromorfologische, Fysisch-chemische, Biologische toestand Biologische kwaliteitselementen phytoplankton, macrofyten, macrofauna,vissen Biologisch kwaliteitselement voor Overgangswateren = VISSEN soortensamenstelling abundantie NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 2
Overgangswater Definitie volgens de KRW guidance: " in the vicinity of a river mouth" " partly saline in character" " substantially influenced by freshwater flow" NL: watertype "O2" = overgangswater met matig getijdeverschil Eems-Dollard, Westerschelde, Nieuwe Waterweg (N.B. allemaal niet natuurlijk, maar sterk veranderd!) NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 3
Definitiesecologischetoestand,visfauna "High": composition and abundance according to undisturbed state "Good": Abundance of sensitive species shows light signs of disturbance compared to the type-specific conditions due to antropogenic effects on the fysico-chemical or hydromorphological quality elements "Moderate": A moderate part of the type-specific sensitive species are missing due to antropogenic effects on the fys./chem. or hydromorph. quality elements NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 4
Referentie( Onverstoordetoestand )...maar wanneer was dat? pragmatische keuze: rond 1900 ca. 800 huidig ca. 1500 NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 5
OntwikkelingvandevisindexO2inNL Vanaf 2004 werkgroep NL Visexperts KRW: generieke maatlat voor O2: Westerschelde, Eems-Dollard, Nieuwe Waterweg maatlat voor natuurlijke waterlichamen (hoewel alle O2 sterk veranderd zijn) December 2007: alleen deelmaatlat 'soortensamenstelling' was gereed afstemming NL-D visindex voor het overgangswater Eems-Dollard: Juni 2008 betwist gebied, samenwerking en afstemming nodig aanpassing (uitbreiding) van generieke referentie-soortenlijst deelmaatlat abundantie toegevoegd met Duitse referentie gegevens update van "generieke NL vismaatlat O2" (Kranenbarg & Jager) December 2009 beschrijving van de Eems-Dollard visindex (afstemming met Duitsland) NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 6
Ecologischegilden MA MS FW CA ER MJ 'core business' NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 7
Metriekenselectievoor visindexo2 Te bepalen met data uit ankerkuilmonitoring (default) of Demersal Fish Survey (DFS, IMARES) monitoring Category Species composition Species composition Species composition Species composition Abundance + Age composition* (gilde CA) Abundance + Age composition* (gilde CA) Abundance (gilde ER) Abundance (gilde ER) Abundance (gilde MJ) Abundance (gilde MJ) Abundance (gilde FW) Metric nr of diadromous species nr of resident species nr of marine juvenile species nr of marine seasonal species density of smelt (0-,subadult, adult) density of twaite shad (0-,subadult, adult) density of eelpout (DFS) density of flounder density of juvenile plaice (DFS) density of juvenile herring density of ruffe (FW) * leeftijdsopbouw van spiering en fint is extra voor overgangswater NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 8
Referentie Generieke lijst,en aanpassing Eems- Dollard (NL-D afstemming; wit) Cata-/Anadromous (CA) N=10+2 Acipenser sturio Alosa alosa Alosa fallax (Q) Anguilla anguilla Gasterosteus aculeatus Lampetra fluviatilis Osmerus eperlanus (Q) Petromyzon marinus Salmo salar Salmo trutta Liza ramada Coregonus oxyrhynchus Estuarine Resident (ER) N=13+2-1 Agonus cataphractus Ammodytes tobianus Aphia minuta Liparis liparis Myoxocephalus scorpius Pholis gunnellus Platichthys flesus (Q) Pomatoschistus microps Pomatoschistus minutus Syngnathus acus Syngnathus rostellatus Zoarces viviparus (Q) Spinachia spinachia Syngnathus typhle Coregonus oxyrhynchus (-> CA) Marine Juvenile (MJ) N=10+1 Clupea harengus (Q) Dicentrarchus labrax Gadus morhua Limanda limanda Merlangius merlangus Pleuronectes platessa (Q) Scophthalmus maximus/psetta maxima Scophthalmus rhombus Solea solea Trigla lucerna Trisopterus luscus Marine Seasonal (MS) N=5+2 Belone belone Cyclopterus lumpus Dasyatis pastinaca Engraulis encrasicolus Sprattus sprattus Chelon labrosus Ciliata mustela Fresh Water (FW) only (Q) Gymnocephalus cernua (Q) (Q) also quantitatively Basic Dutch TW (N=38) Tuned Ems TW (N=45) NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 9
EQRfunctievoorsoortensamenstelling Basis type O2 (NL) NL-D Eems 14 12 10 8 6 CA ER MJ MS 14 12 10 8 6 CA ER MJ MS 4 4 2 2 0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 EQR 0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 EQR NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 10
Klassengrenzen-Soortensamenstelling Basic Dutch TW Class Reference Boundary High Good Boundary Good- Moderate Boundary Moderate- Poor Boundary Poor-Bad Nr diadromous species 10 9 8 6 4 Nr resident species 13 12 10 8 5 Nr marine juvenile species 10 9 8 6 4 Nr marine seasonal species 5 4 3 2 1 EQR 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Tuned Ems TW Class Reference Boundary High Good Boundary Good- Moderate Boundary Moderate- Poor Boundary Poor-Bad Nr diadromous species 12 9,6 7,2 4,8 4,2 Nr resident species 14 11,2 8,4 5,6 2,8 Nr marine juvenile species 11 8,8 6,6 4,4 2,2 Nr marine seasonal species 7 5,6 4,2 2,8 1,4 EQR 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 11
EQRFunctievoorabundantie Osmerus eperlanus 0+ O. eperlanus sub-adult O. eperlanus adult Platichthys flesus Clupea harengus Gymnocephalus cernua 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 EQR 2500 2000 1500 1000 500 0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 EQR Pleuronectes platessa Zoarces viviparus Alosa fallax 0+ A. fallax subadult A. fallax adult 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 EQR 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 EQR 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 12
Klassengrenzenvoorabundantie Class Bad Poor Moderate Good High Reference Osmerus eperlanus 0+ 0 777 777 1542 1542 2855 2855 4955 4955 11285 >11285 Subadult 0 580 580 1079 1079 1696 1696 2096 2096 5900 >5900 Adult 0 104 104 226 226 313 313 440 440 1145 >1145 Alosa fallax 0+ 0 45 45 64 64 131 131 330 330 2500 >2500 Subadult 0 5 5 15 15 30 30 52 52 110 >110 Adult 0 6 6 10 10 25 25 44 44 81 >81 Zoarces viviparus *) 0 2 2-4 4-5 5-11 11-17 >17 Platichthys flesus #) 0 15 15 20 20 33 33 57 57 121 >121 Juv. Plaice *) 0 76 76-141 141-172 172-234 234-431 >431 Juv. Herring #) 0 100 100 190 190 480 480 1120 1120 2000 >2000 Ruffe #) 0 18 18 38 38 75 75 225 225 675 >675 EQR 0-0,2 0,2-0,4 0,4-0,6 0,6-0,8 0,8-1,0 1,0 #) nr individuals per 80 m 2 per hour in anchor net; *) nr individuals per ha caught in beam trawl survey (DFS area 620) NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 13
BerekeningvandeMaatlatscore Deelscore soortensamenstelling (EQR Nr CA + EQR Nr ER + EQR Nr MJ + EQR Nr MS)/4 Deelscore abundantie (EQR Puitaal + EQR Bot + EQR Haring + EQR Schol + EQR Pos + AVG EQR Spiering (per leeftijdsgroep) + AVG EQR Fint (per leeftijdsgroep))/7 (Score Soortensamenstelling + Score Abundantie)/2 If the average (AVG) final score is High or Good but one of the underlying EQR<0.4, then the final Status is lowered to Moderate (EQR=0.5) NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 14
KRW-VismonitoringinNederland 3 locaties in Transitional Water: oligohaline mesohaline polyhaline mei en september ankerkuil, vloed- en ebperiode bemonstering overdag Eems Dollard (by BioConsult) Westerschelde (by IMARES) jaarlijks (vanaf 2006 tm 2009) evaluatie van 2006-2009 data in 2010 (?) DFS area 620 (Eems) & 638 (Schelde) DFS 3 m-boomkor, oktober; abundantie van schol, puitaal NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 15
Aggregatie met hulp van FAT TW Tool* Species 'Age' class Relevant season Relevant site Survey smelt 0+ < 6 cm (Spring)+Autumn meso,polyhaline WFD stow net smelt sub-adult 7-10 cm Spring+Autumn oligo,meso,poly WFD stow net smelt adult >10 cm Spring oligo,meso WFD stow net twaite shad 0+ <11cm Autumn mesohaline WFD stow net twaite shad sub-ad. 11-23 cm Spring+(Autumn) poly,meso WFD stow net twaite shad adult >23 cm Spring oligo,meso,poly WFD stow net eelpout n.a. Autumn poly,meso DFS beam trawl flounder n.a. Spring, Autumn oligo,meso,poly WFD stow net plaice n.a. Autumn poly,meso DFS beam trawl herring n.a. Spring meso,poly WFD stow net ruffe n.a. Spring, Autumn oligohaline WFD stow net * Developed by BioConsult NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 16
Voorlopigebeoordelingsoortensamenstelling Basic Dutch TW-reference species list Westerschelde Metric Reference Present EQR = (Present/Reference) Status Nr of CA species 10 8 0.6 Good Nr of ER species 13 7 0.33 Poor Nr of MJ species 10 11 1.0 High Nr of MS species 5 4 0.8 Good Overall 38 30 0.68 Good»Moderate Tuned Ems TW-reference species list [Dutch-German] Eems-Dollard Metric Reference Present EQR = (Present/Reference) Status Nr of CA species 12 7 0.54 Moderate Nr of ER species 14 11 0.78 Good Nr of MJ species 11 11 1.00 High Nr of MS species 7 5 0.71 Good Overall 44 34 0.76 Good Based on Lengkeek, 2008; Bioconsult, 2008 NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 17
Voorlopigebeoordelingabundantie Metric Example: Eems-Dollard (Jager et al. 2009; Jager & Scholle, submitted) Boundary good/moderate Actual value EQR Status Smelt 0+ 2855 0 0 Bad Smelt subadult 1696 11,15 <0,2 Bad Smelt adult 313 64,68 <0,2 Bad Twaite shad 0+ 131 0,03 <0,2 Bad Twaite shad subadult 30 44,1 >0,8 High Twaite shad adult 25 1,3 0 Bad Eelpout 5 1,0 <0,2 Bad Flounder 33 13 <0,2 Bad Plaice 172 73,3 <0,2 Bad Herring 480 646,6 0,7 Good Ruffe 75 0,18 <0,2 Bad Source: W. Lengkeek, Bureau Waardenburg, based on monitoring data Bioconsult NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 18
NEA-GIGFish NEA-GIG: North East Atlantic - Geographical Intercalibration Group Fish working group 1e ronde 2004-2006; CIS Guidance Document 2e ronde 2008-2011; herzien CIS Guidance Document deelname: Belgie, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Portugal, Spanje, Ierland, UK; voorzitter: UK Environment Agency geen eigen financiering NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 19
Intercalibratie1eronde 1e ronde (2004-2006) ontwikkeling van vismaatlatten door elk land afzonderlijk elk land gebruikt zijn eigen vismethoden voor monitoring elk land ontwikkelt zijn eigen beoordelinsmethode en klassengrenzen Opties voor intercalibratie option 1: same WFD assessment method option 2: common metrics for intercalibration option 3: national WFD methods compared using data from WB's within each MS Voor vis in overgangswateren is alleen optie 3 mogelijk; dit zou in 2e ronde (2008-2011) verder worden uitgewerkt Vergelijkende bevissingen uitgevoerd in Ierland (2007), Frankrijk (Gironde, 2008) en Duitsland (Weser, 2009) Vistuigen: boomkorren, strandzegen, fuiken, duwnet, ankerkuil NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 20
Intercalibratie:2eronde Doelen van intercalibratie: vergelijkbaarheid van beoordelingsresultaten van de KRW-methoden van verschillende landen waarborgen (level playing field) vaststellen klassengrenzen tussen "high-good" en "good-moderate" status, consistent met normatieve definities van klassengrenzen volgens KRW Problemen: 1 type overgangswater is onvoldoende onvoldoende data om 'pressure gradient' af te dekken veel grote overgangswateren in EU zijn sterk veranderd van de natuurlijke overgangswateren zijn niet altijd gegevens zoeken naar de beste manier om de vergelijking te maken tussen verschillende maatlatten, gebaseerd op verschillende vismethoden, en met verschillende beoordelingssystemen Nog een lange weg te gaan...tot 2011... NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 21
Overzichtmetriekenanderelanden Country ES PT UK/IE FR BE NL D Spp. Richness + + + + (pollution) indicator sp. + + + Introduced species (nr) + + Fish health (% affected) + + Flatfish (%) + + Smelt individuals (%) + Trophic composition (% omnivorous) + + + Trophic composition (% piscivorous) + + + + Resident spp. (nr) + + + + + Resident spp. (%) + + Diadromous spp. (nr) + + + Marine juv. spp. (nr) + + Marine juv. spp. (%) + Marine seasonal spp. (nr) + + Spp. relative abundance + Nr. taxa = 90% of abundance + Functional guild composition + Benthic invert. feeding (nr spp.) + Feeding guild composition + Abundance benthic species + Abundance diadromous sp. (twaite shad, smelt incl. age groups) + + + Abundance resident sp. (flounder, eelpout) + + Abundance marine juvenile sp. (plaice, herring) + + + Total density + Abundance ruffe (oligohaline zone) + + NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 22
Nogtedoen... Nationaal NL sterk veranderde wateren: definitie van ecologisch potentieel vaststellen van "de" NL beoordelingsmethode of NL Visindex O2 aanpassen voor Westerschelde TW? gebiedsspecifieke referentiesoortenlijst zoals voor Eems-Dollard vaststellen referentiedichtheden voor puitaal en schol uitbreiding vismonitoring met ankerknet in oligohalien (België) aggregatie van meerdere monitoringjaren per 6-jr rapportageperiode Binational/International Final scaling / class boundaries Evaluate first monitoring results and fine-tune monitoring Evaluate aggregation of age-classes for smelt and twaite shad Also dependent on the outcome of NEA-GIG meetings (a.o. July 2010) NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 23
Metdankaan&bijdragenvan... Jörg Scholle, BioConsult Schuchardt & Scholle Loes Bolle, Wageningen IMARES Jan Kranenbarg, RAVON NLWKN; LAVES RWS-Centre for Water Management Unterarbeitsgruppe Fische; NEA-GIG Fish NL Rijkswaterstaat ZiltWater Advies Vissennetwerk, 7 oktober 2010 24