VERSLAG Aanwezig: van de openbare vergadering van de raadscommissie Samenlevingszaken op maandag 23 november 2009 (20.30 uur). De dames Westra (PvdA), De Graaf (VVD), Van Heijkop (CDA), Knol (CDA), Van Diepen (GL) en Dijkstra (CU) en de heren Mulder (voorzitter), Van Dam (PvdA), Netten (PvdA), Hartsuiker (GBH) en Hooijsma (FNP) De heer Van Leeuwestijn (secretaris), mevrouw Ritsma (adjunct-secretaris) Aanwezig van het college: wethouder Buwalda Afwezig: de dames en Woudt (GR) en de heren Bot (PvdA) en Wagenaar (PvdA) 1. Opening Voorzitter de heer Mulder opent de vergadering en heet de aanwezigen welkom. 2. Vaststelling van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. Het verslag (van 2 november 2009) volgt later, door mislukken van de opname duurt dat wat langer. 3. Mededelingen Wethouder Buwalda: bij interne communicatie betreffende de jaarrekening 2008 van Caparis (agendapunt 5) is het een en ander misgelopen. De jaarrekening was al binnen zonder dat de wethouder dit wist (hij ontdekte dat vandaag). De 3 e kwartaalrapportage is inmiddels ook binnen, komt volgende week in het college en in januari naar de raad. De jaarrekening kan met een commentaar daarbij worden gevoegd. Geruststellend is dat Caparis in 2008 weer in de zwarte cijfers zat (los van de storting van 5 miljoen van gemeentes). Mevrouw Van Heijkop (CDA): bij welke raadsvergadering kan de jaarrekening dan worden vastgesteld? Wethouder Buwalda: de jaarrekening Caparis wordt vastgesteld binnen de AvA. De raad stelt begroting en rekening van de GR vast. Rapportage jaarstukken en begroting Caparis neemt de raad voor kennisgeving aan, of de raad kan zijn gevoelens daarbij kenbaar maken. De wethouder biedt zijn excuses aan voor hoe dit gelopen is. Nu: zo snel mogelijk ter inzage leggen, het college bereidt daarbij commentaar voor en dat gaat naar de raad. De voorzitter is blij met de mededeling, nu is bekend hoe dit is verlopen. De bedoeling is dat de jaarrekening op 11 januari 2010 op de raadsagenda komt. 4. Rondvraag - Uitspraak rechtbank: studiefinanciering mag niet worden gezien als inkomen in het kader van de bijstand. Een mevrouw kreeg daardoor een extra bedrag toegezegd. Zijn er meerdere dergelijke gevallen bekend? Wethouder Buwalda: dit is onderwerp van bespreking met de afdeling, antwoord op de vraag is op dit moment niet bekend. - Vindt het bedroevend dat zoiets gebeurt. Wil graag antwoord hoe het kan dat studiegeld als inkomen wordt gezien dat bij het bijstandsinkomen wordt opgeteld. Wethouder Buwalda: er is meer inzage nodig in de problematiek en de uitspraak, of die gestoeld is op nieuwe wetgeving. De rechter heeft de gemeente gecorrigeerd op het hanteren van de regels, die waren op dat moment conform de uitvoeringsregeling. Kennelijk zijn er andere inzichten, die zullen worden gerapporteerd. De heer Hooijsma (FNP): - Hoe is de samenwerking UWV en werkcoaches, hoort hierover klachten.
Wethouder Buwalda: werkcoaches zijn in dienst bij het UWV, dat is dan een interne kwestie (UWV en Gemeentelijk Werkbedrijf worden geïntegreerd, wordt één op het Werkplein. Op termijn moeten de teams van UWV en gemeente samen optrekken). 5. 2 e kwartaalrapportage 2009 Caparis NV, begroting 2010 en Meerjarenraming 2011-2013 GR WS Fryslân Mevrouw Van Heijkop (CDA): - Wat is WGS? - Bladzijde 7 bijlage; lage instroom bij WGS zorgde ervoor dat meer inhuur heeft plaatsgevonden en meer werk uitbesteed is. Verandert dit nu de wachtlijstverordening is aangenomen? - Zelfde pagina: Kosten vervoer productiemiddelen zijn hoger uitgevallen, geen rekening gehouden met seizoenspatroon. Ditzelfde wordt gezegd bij overige kosten. Is het beter om een seizoenspatroon in een begroting op te nemen? - Bladzijde 8; Zijn er bepaalde acties uitgezet voor het grafisch centrum? - Bladzijde 10, 3e bullit: het fiat van de COR met betrekking tot het transitieplan wordt verwacht in september. Is de COR akkoord gegaan? - Bladzijde 10; transitiebudget voor 2009 bedraagt 1,2 miljoen. Hiervan is tot en met juni 140.000 euro gebruikt, wordt het restant geoormerkt voor het transitieplan? - Bladzijde 23: wie keert de bonus Begeleid Werken uit? Halen we die bonus van 555.000 euro? - Bladzijde 34 bij aantal plaatsingen: in 2009 150 begroot, in 2010 50. Graag uitleg over het verschil. - Bladzijde 37. 6.1. wachtlijst SW in personen: begroting 2010 en ramingen 2011 t/m 2013 geven onverminderd 450 personen aan. Waarop zijn deze aantallen gebaseerd, is een daling te verwachten? - Bladzijde 37, 6.2; gemeentelijke bijdrage GR-gemeente, na 2012 niet meer nodig (behalve voor de Cliëntenraad), is dat reëel? - Bladzijde 38, 6.3., hier staat: "door natuurlijk verloop van SW-leiddinggevenden is het noodzakelijk om extern regulier kader aan te trekken". Is het niet beter zelf SW-leidinggevenden op te leiden vanwege hun betrokkenheid, kennis van de organisatie en mogelijk kostenvoordeel? - LC vrijdag 20-11-09: Caparis gaat drie sporthallen bouwen en er komt een mobiele sportgelegenheid. Wat betekent dit voor de Heerenveense situatie en welke kosten zijn hiermee gemoeid? - Waarom maakt men geen gebruik van Sportstad? - We bemoeien ons vaak met de bedrijfsvoering van Caparis, met weinig resultaat in de praktijk. Misschien is het tijd om na te denken over dat er twee kapiteins op één schip zitten; bestuur Caparis en de GR, hoe hier in de toekomst mee omgaan? De heer Netten (PvdA): - Verslag Caparis. Bij de balans (2.7) wordt het eigen vermogen genoemd. Op 1-1-2009 is dat 186.000, per 30-6-2009 is dat min 240.000, terwijl de gemeenten voor eind juni hun vermogensbijdrage van 4 miljoen hebben geleverd? Mevrouw Dijkstra (CU): - Voorstel in het stuk is om Caparis een nadere onderbouwing te laten geven van het resultaat. Is dat nog nodig nu we de derde kwartaalrapportage hebben, want daar kunnen we dingen uit afleiden? - Bladzijde 19 bijlage bij 1.2: ontwikkeling taakstelling. In 2010 worden 10 plaatsen minder verwacht. Heeft Caparis dan direct een begrotingsverschil, heeft Caparis er direct nadeel van? Mevrouw Van Diepen (GL): - In hoeverre neemt deze informatie de bezorgdheid weg bij deze organisatie? - Tweede kwartaal: het transitieplan wordt erg opgehangen aan de economische toestand van toen. - Om het transitieplan tot uitvoer te brengen is er extra stafkracht ingehuurd, op kosten van het transitieplan. Had dat niet tevoren beter duidelijk moeten zijn? - Is niet gerustgesteld. Caparis doet goed werk, maar het is ingewikkeld. Houd de vinger aan de pols. Wethouder Buwalda: moet er extra personeel worden ingezet voor het transitieplan waar Caparis mee werkt? Ja, omdat Caparis een omslag moet maken van productiebedrijf naar mensontwikkelbedrijf. Daar zijn bijzondere kwaliteiten voor nodig, er wordt kader voor ingehuurd om mensen intern te
scholen en om daarop in te zetten. Er is 1,5 miljoen beschikbaar voor het transitieplan, tot en met het derde kwartaal is 230.000 besteed. Dat geld is er om bedrijfseconomisch sterker te worden én voor die omslag. Caparis heeft daarvoor een aantal activiteiten opgezet; Caparis in beweging. Men wil de werknemers dingen bijbrengen (sport, voedingsleer, hygiëne) om ze sterker en weerbaarder te maken. Dit gebeurt samen met Sportstad en het CIOS. In Drachten is men al gestart. In Heerenveen wordt dat mondjesmaat gedaan, behorend bij het re-integratietraject. Caparis wil wat nu in Smallingerland gebeurt ook in Leeuwarden en Heerenveen. Daar zijn gesprekken over geweest, ook over wat de gemeente daarin zou moeten bijdragen. De wethouder wacht op een concreet voorstel wat inzichtelijk maakt wat dat voor Heerenveen betekent. Het zou welkom zijn voor Sportstad. In Smallingerland doet de gemeente een behoorlijke bijdrage aan het programma, gefinancierd uit het participatiebudget. De wethouder heeft geen inzage in hoe met de investeringen is omgegaan, dat hoort bij de bedrijfsvoering van Caparis N.V. en zou uit de rapportage 2009 moeten blijken. De heer Netten (PvdA): maakt de wethouder onderscheid tussen investeringen in het programma Caparis in Beweging en het gezondheidsprogramma? Wethouder Buwalda: dat hoort bij elkaar. De heer Netten (PvdA): stelde in april 2009 schriftelijke vragen met dezelfde aanleiding. Antwoord: wij investeren niet in de kosten van het gezondheidsprogramma, dat is een interne bedrijfskwestie. Wethouder Buwalda: de vraag is wel bij de gemeente neergelegd. We zijn in gesprek, maar er is om een voorstel gevraagd. Dat voorstel is nog niet gekomen. Over de verhouding tussen Caparis en de acht gemeenten is vorig najaar een besluit genomen, tot 2012 blijft de situatie bestaan zoals die nu is. Acht gemeenten vormen de SW GR Fryslân. Nu moet er gewerkt worden en gekeken of de afspraken realistisch zijn, of Caparis dat kan halen. De huidige economische situatie is een vervelende bijkomstigheid. Er is wel creativiteit om zaken op te pakken (postbedrijf, thuiszorg De Friese Wouden) en investering in account-managers. De heer Hooijsma (FNP): het is een probleem dat je in een verdringingsmarkt zit. Wethouder Buwalda: Caparis heeft veel productiebedrijven, daardoor merk je de gevolgen van de economie. In Heerenveen draait rijwielen heel goed, Foodpack heeft veel met concurrentie te maken, groen gaat goed. De gemeente zit er bovenop, maar de GR bepaalt het beleid en vergt Caparis op resultaat (winst en de sociale opdracht). Dat betekent dat wie buiten het beschutte deel van de SW kan werken ook naar buiten moet. Daar moet Caparis nog een behoorlijke slag maken, want de mensen met kwaliteiten zijn ook binnen de bedrijfsvoering nodig. wij bemoeien ons soms erg met de interne bedrijfsvoering van Caparis en zien het resultaat van onze opmerkingen niet terug. Tot 2012 hebben we zaken afgesproken. Wij moeten kijken naar het eindresultaat en het doel wat gehaald moet worden. Het gaat om het sociale doel. Hoe zien de experts de toekomst van de sociale werkplaatsen na 2012? Wethouder Buwalda: onze visie na 2012 ligt in wat wij voor hebben met ons re-integratiebeleid. Een integrale aanpak waarbij we sturing hebben op mensen die op de wachtlijst staan, kijken naar de kwaliteiten van die mensen. Wie kwaliteit heeft zoveel mogelijk naar buiten, via afspraken met het bedrijfsleven. De beschutte omgeving is voor wie het echt nodig heeft. Gaat dit goed komen? Wethouder Buwalda: dit is het eerste jaar van uitvoering van het transitieplan, het moet z n tijd hebben. De gemeente bevraagt Caparis daar kritisch op, hoe staat het ervoor, hoe zien we dat terug in de jaarrapportage 2009? Wanneer we er geen vertrouwen in hebben moeten we bijsturen. Het toetsmoment is 2012. Voorzichtigheidshalve staat voor daarna nog een bedrag in de begroting, maar dat bedrag zou vrij moeten vallen. De heer De Jong (R&R/Sociale Infra): de gemeente heeft gevraagd om duidelijkheid hoe het er aan het eind van het jaar bijstaat met betrekking tot het resultaat (als er minder wordt uitgegeven op transitie blijft het resultaat positiever). Er is een extra subsidie van het Rijk van zeven ton. Mevrouw Van Dun (V&O/V&B): taakstelling (bladzijde 19, 10 plaatsen minder) als er een overschrijding is van de se-plaatsen wordt dat doorgerekend naar de gemeente. In de loop van het jaar kan dat worden ingelopen. De lijn van het Rijk is om naar minder plaatsen te gaan, dus minder inkomsten voor Caparis, minder se s.
Wethouder Buwalda: de lijn vanuit het Rijk wordt dwingend opgelegd om steeds meer het aantal plaatsen binnen de se af te bouwen. Hoe minder plaats bij Caparis, daarvoor komt de rekening bij de gemeente. Mevrouw Van Heijkop (CDA): landelijk beleid; de commissie De Vries wil de sociale werkvoorziening regulier maken. Hoe ziet u dat? Wethouder Buwalda: het Kabinet heeft daarin wel nuance aangebracht. Volgens het rapport De Vries zou iedereen buiten de beschermde omgeving geplaatst moeten worden, met afspraken over loonopbouw, verdiencapaciteit, met het vertrouwen dat daarover met het bedrijfsleven afspraken waren te maken. Dat is een ideaal, in economisch betere tijden kan het die kant op gaan. De wethouder is ervan overtuigd dat een categorie mensen is die binnen een beschutte omgeving werkzaam moet zijn. Boven een bepaald niveau moet je met het bedrijfsleven tot afspraken komen, daarom is het goed dat wij met het UWV werken. Op de verdere vragen wordt schriftelijk gereageerd voor de fractievergadering. De heer Netten (PvdA): het bedrag in 2012 in de begroting opgenomen, is dat in het kader van de transitiekosten of in het kader van de aanvullende dienstenafname door de gemeente? Wethouder Buwalda: het bedrag van 1,2 miljoen transitiekosten is opgenomen. Dat heeft Caparis zelf vrijgemaakt in de begroting 2009 en meerjarenraming. 6. Verordening langdurigheidstoeslag 2009 - Graag uitleg waarom wordt afgeweken van de 120% norm naar 100%. Mevrouw Van Diepen (GL): - Klopt het dat de langdurigheidstoeslag één keer per jaar wordt uitbetaald? En waarom is dat zo? Mevrouw Dijkstra (CU): - Voorgesteld wordt dit te betalen uit de bijzondere bijstand. Is daar nog zoveel ruimte? - Het aantal huishoudens tot 120% wordt geschat, dit kan toch worden uitgezocht? Mevrouw Westra (PvdA): - Graag toelichting over minimum-inkomen en laag inkomen (in kader 100, 120%). - Budgettaire overwegingen bijzondere bijstand, is het vestzak, broekzak? - Staatje over bereik in de verschillende jaren. Als de regelingen worden veranderd is er een groot verschil in het beoogd bereik en bereik nu. Graag toelichting. - Punt 3, ging voorheen om mensen tussen 23 en 65 jaar. De 23-jaargrens is naar beneden bijgesteld, het blijft wel 65? Is de reden daarvan de AOW-gerechtigde leeftijd? - Kunnen mensen ouder dan 65 van een ander soort langdurigheidstoeslag gebruik maken? Mevrouw Van Heijkop (CDA): - Graag uitleg over het 65+-verhaal, voor hen geen langdurigheidstoeslag, wel bijzondere bijstand? - Een belanghebbende heeft normaal gesproken vanaf zijn 18 e een zelfstandig recht op bijstand. Hoe verhoudt zich dat tot de WIJ? - Omvang doelgroep; schatting aantal huishoudens met minimum inkomen, hoe lezen? (Concludeert met wethouder Buwalda dat het bij 100% om 500 gaat en bij 120% om 1000). - Staatje verstrekte langdurigheidstoeslag tot en met 2008; 2009 is bijna om, zet de stijging zich voort? - De Participatieraad vraagt om een communicatieplan Armoedebeleid. Kan de raad dat ook krijgen? - Reserveren voor vervanging duurzame gebruiksgoederen. Voorstel bij kanttekeningen en de Verordening spreken elkaar tegen dat mensen dit wel/niet kunnen. Graag uitleg. - Gaat het college de Verordening vereenvoudigen? - Moet bij het besluit Verordening langdurigheidstoeslag 2009, worden toegevoegd dat dit met terugwerkende kracht gaat (tot 1 januari 2009)? Wethouder Buwalda: afwijken van de 120%. In het stuk is getracht duidelijk te maken waarom; om de budgettaire gevolgen en om het onderscheid aan te brengen tussen Armoedebeleid waar mensen op voorzieningen zijn aangewezen en deze ondersteuning. Dat geldt ook als je richting 105% zou gaan,
dan zouden mensen met alleen een AOW-inkomen er ook voor in aanmerking kunnen komen. Bij kanttekeningen staat beschreven dat mensen in brede zin dan een beroep op de langdurigheidstoeslag zouden kunnen doen. Gemeenten die dat wel doen werken met staffels, dat is uitvoeringstechnisch veel rompslomp. De overweging: openstellen van 120% ook 65+-ers een langdurigheidstoeslag. Zij zijn uitgesloten van dat recht omdat hun inkomen al voldoende hoger zou zijn, het verschil is echter maar 5 tot 9%. Dan kom je bij artikel 26 of het Internationaal Verdrag met leeftijdsdiscriminatie. Iemand met alleen AOW die 65+ is, kan daar aanspraak op maken. Langdurigheidstoeslag is voor mensen die langdurig op een minimumniveau zitten en geen perspectief hebben. Met deze verordening is het wat verruimd. Voor iemand met AOW zijn andere mogelijkheden voor bijzondere bijstand en andere regelingen. - Iemand die 65 of ouder is, heeft niet per definitie meer dan 100%? Wethouder Buwalda: iemand met AOW heeft altijd meer dan 100% (105 á 109%). Mevrouw Westra (PvdA): - Is dat nu juist het gebrek aan perspectief? Als je 65 bent, kun je niet op enig moment je inkomen verhogen en is daarom die 5 of 9% erbij. - Het was van GBH meer een morele vraag, om op te komen voor de mensen die het nodig hebben. - Is het cijfermatig aan te geven dat iemand met een uitkering tot 120% van bijstandsniveau kan reserveren voor extra uitgaven? GBH twijfelt daar sterk aan. Wethouder Buwalda: de normen voor de WWB worden landelijk vastgesteld. Volgens de regelgeving moeten mensen in staat zijn om daarvan te reserveren. Als dat niet kan is er een vangnet; de langdurigheidstoeslag en de bijzondere bijstand. Daarnaast zijn er regelingen in het kader van het Armoedebeleid (120%, door de raad vastgesteld). Dat is om voor mensen in moeilijke posities (vaak met kinderen) participatie mogelijk te maken en te stimuleren. Voor mensen in behoeftige omstandigheden is een andere regeling (voor chronisch zieken en ouderen), ook opgetrokken tot 120%. Het inkomen, het bijstandsniveau is te weinig, de gemeente heeft geen mogelijkheid daar iets bij te doen. Voor 65+ is er wel bijzondere bijstand en de chronisch zieken en ouderen regeling. Vanaf 18 jaar kán er sprake zijn van inkomensondersteuning (ook in het kader van de WIJ). Het communicatieplan ligt nu bij de Participatieraad, gaat vervolgens naar het college, dan terug naar de Participatieraad en gemeenteraad. De wethouder zal kijken naar het verschil in de stukken over kunnen reserveren. Mevrouw Van Dun: het zit waarschijnlijk in het woord landurig. De WWB wordt gezien als voldoende voor dagelijks levensonderhoud. Op de lange duur komen er problemen bij grote uitgaven etc. De omschrijving had duidelijker gekund. Via de mail komt nog (voor de fractievergadering); - toelichting situatie 2009 nu - de vraag over de relatie met de WWB - de vraag over staatje 120. Mevrouw Westra (PvdA): bij het bereik van de doelgroep worden aannames gedaan welke doelgroep het behelst. Het bereik is veel lager dan de doelgroep. Staat er in het Communicatieplan iets over opletten dat deze groep wordt bereikt? Wethouder Buwalda: in het communicatieplan zit een uitvoeringsplan, dat is nu bij de Participatieraad om daarop te adviseren. Tweede termijn: - GBH gaat in dit kader weer vechten voor de 120%. Wethouder Buwalda: als er een amendement komt, dan graag met financiële verantwoording en de financiële consequenties.
7. Beveiligingsplan Suwinet - Kan Suwinet zorgen voor het koppelen van bestanden? Mevrouw Knol (CDA): - Er was een misverstand, Heerenveen dacht dat er een organisatiebreed beveiligingsplan gemaakt moest worden. Is dat er nu wel gekomen? Wethouder Buwalda: Suwinet is niet bedoeld voor koppeling van bestanden, het is voor beveiliging, privacygevoelige informatie, een totaalplan voor de hele organisatie. Het ministerie van Sociale Zaken vraagt specifiek op dit terrein nog een extra bescherming, Heerenveen voldeed daar nog niet aan. Bestanden koppelen is technisch wel mogelijk, maar er mag geen gebruik van worden gemaakt. De voorzitter bedankt ieder voor zijn inbreng en sluit de vergadering om 21.50 uur.