Nationale Leefstijlbarometer / P.8 : Veenbrand speelt een rol bij de hele bevolking Bij iets meer dan de helft van de bevolking is er sprake van een veenbrand van slechte leefgewoonten: een opeenstapeling van twee of meer risicovolle leefstijlfactoren. Een veronderstelling was dat een veenbrand van slechte leefgewoonten vooral een rol speelde bij de bevolkingsgroep met een lage sociaal-economische status (SES). De resultaten van dit onderzoek laten zien dat veenbrand onder alle lagen van de bevolking voorkomt, niet met name bij de groep met een lage SES: Welstand (opleiding en beroep) en sociale klasse (opleiding en inkomen) hebben geen verband met veenbrand Opleiding is wel van invloed op veenbrand: bij lager opgeleiden is vaker sprake van een ongezonde leefstijl. Ook is opleiding van invloed op de afzonderlijke leefstijlfactoren BMI, voeding, beweging, roken en alcohol: Bij BMI, voeding en roken is dit verband positief: hoe hoger opgeleid, hoe gezonder Bij beweging en alcohol is het verband negatief: hoe hoger opgeleid hoe ongezonder Welstand en sociale klasse lijken wel een rol te spelen bij bepaalde aspecten van een ongezonde leefstijl: - BMI en voeding: mensen met een lagere welstand hebben vaker een ongezond BMI en voedingspatroon - Roken: mensen uit een lagere sociale klasse roken vaker - Een andere factor die van invloed is op veenbrand is geslacht: bij mannen is vaker sprake van een ongezonde leefstijl. Mannen leven met name ongezonder wat betreft voeding, beweging en alcoholgebruik.
Nationale Leefstijlbarometer / P.9 : subjectieve Gezondheid heeft niet de hoogste prioriteit Gezondheid heeft wel een hoge, maar niet de hoogste prioriteit in het dagelijks leven: gezin wordt het meest op de eerste plaats genoemd, daarna gezondheid gevolgd door plezier maken en genieten. Slechts de helft van de respondenten plaatst gezondheid op een plaats in de top drie van zaken die hen het meest bezighouden in het dagelijks leven. Prioriteit vertoont wel een samenhang met gedrag: g mensen die een lagere prioriteit toekennen aan gezondheid hebben ook een ongezondere leefstijl. Lekker in je vel zitten en vitaliteit spreken aan Lekker in je vel zitten, fit blijven en meer energie hebben worden als belangrijkste redenen genoemd om gezonder te willen leven, niet het vermijden van ziektes. Een positieve benadering met de nadruk op je lekker voelen en vitaliteit (in combinatie met gezin en genieten) lijkt daarom een kansrijke insteek om mensen meer ontvankelijk maken voor de boodschap om gezonder te leven. Overschatting van eigen gezond gedrag Ongeveer driekwart van de ondervraagden zegt tevreden te zijn met de eigen gezondheid, terwijl er bij iets meer dan de helft sprake is van een veenbrand van ongezonde leefgewoonten. Men lijkt zichzelf dus gezonder in te schatten dan men in werkelijkheid is. Dit kan ertoe leiden dat mensen de boodschap om gezonder te leven niet oppakken, omdat zij in de veronderstelling zijn dat deze niet op heb van toepassing is. Mensen schatten aantal beweegminuten per dag hoog in (Bijna) iedereen zegt 30 minuten of meer per dag te bewegen. Dit roept de vraag op of de huidige boodschap van minimaal 30 minuten bewegen per dag wel de juiste is, aangezien iedereen in de veronderstelling is dit aantal minuten te halen. Wellicht zou de boodschap meer duidelijkheid moeten geven over de intensiteit van de beweging. Bijvoorbeeld: telt beweging waarvan je hartslag niet omhoog gaat ook mee? En is een zittend leven te compenseren door bijvoorbeeld twee keer per week intensief te sporten?
Nationale Leefstijlbarometer / P.10 : (1) De indeling naar -milieus geeft inzicht in welke doelgroepen zich het beste lenen voor interventies en biedt aanknopingspunten om een gezonde leefstijl bij deze groepen te bevorderen. Ongezonde leefstijl en ontvankelijk voor interventies: moderne burgerij en opwaarts mobielen Moderne burgerij en opwaarts mobielen zijn twee milieus waarbij relatief veel sprake is van een ongezonde leefstijl en waarbij duidelijk wel aanknopingspunten zijn om een gezonde leefstijl te bevorderen. Het is daarom kanrijk om de focus op deze twee milieus te leggen. Ongezonde leefstijl en lastiger te bereiken: postmoderne hedonisten en gemaksgeoriënteerden Bij de milieus postmoderne hedonisten en gemaksgeoriënteerden is ook relatief veel sprake van een ongezonde leefstijl. Bij deze milieus is het wellicht moeilijker om aanknopingspunten te vinden om een gezonde leefstijl te bevorderen. Het lijkt minder noodzakelijk om interventies op de milieus traditionele burgerij, postmaterialisten nieuwe conservatieven en kosmopolieten te richten: Traditionele burgerij en postmaterialisten hebben een relatief gezonde leefstijl Nieuwe conservatieven en kosmopolieten hebben een gemiddeld gezonde leefstijl.
Nationale Leefstijlbarometer / P.11 : (2) Ongezonde leefstijl en ontvankelijk voor interventies: moderne burgerij en opwaarts mobielen Moderne burgerij (22%) Zoekt evenwicht tussen traditionele waarden (soberheid) en moderne waarden als consumeren en genieten. Dit is vaak een wankel evenwicht: overgewicht komt relatief vaak voor in dit milieu Relatief vaker een hoog BMI en ongezonde voeding Veel prioriteit voor gezondheid, maar zijn vaker ontevreden met de eigen gezondheid Vooral richten op: Bewustwording en self efficacy (het besef dat levensstijl van invloed is op gezondheid is in dit milieu minder sterk aanwezig) Genieten en gezin zijn belangrijke waarden in dit milieu: gezond genieten met het hele gezin spreekt hen aan Opwaarts mobielen (13%) Carrièregerichte individualisten met een fascinatie voor status, risico en spanning: leiden een gehaast leven met veel stress en hebben weinig tijd om bewust stil te staan bij hun gezondheid Relatief vaker ongezond alcoholgebruik en ongezonde voeding Hebben wel de intentie om gezonder leven Vooral richten op: Bewustwording (staan er vaak niet bij stil bij gezondheid, nu doen waar je zin in hebt en genieten staan voorop) Hebben weinig tijd om thuis te koken en eten vaak onderweg. Verkrijgbaarheid van gezonde snacks kan stimuleren gezonder te eten Energie hebben en er goed uitzien zijn belangrijk in dit milieu
Nationale Leefstijlbarometer / P.12 : (3) Ongezonde leefstijl en lastiger te bereiken: postmoderne hedonisten en gemaksgeoriënteerden Postmoderne hedonisten (11%) Pioniers van de beleveniscultuur: nieuwe ervaringen opdoen, experimenteren en jezelf ontwikkelen staan voorop. Relatief veel ongezond alcoholgebruik en te weinig bewegen (uitdagende sporten zoals duiken, mountainbiken en dergelijke spreken hen wel aan) Maar deze groep is lastig te beïnvloeden: Ze zijn zich ervan bewust dat ze ongezond leven, maar vinden dit niet zo erg: ze geven gezondheid een lage prioriteit en hebben ook niet de intentie om gezonder te gaan leven Postmoderne hedonisten vinden het belangrijk om in het dagelijks leven te kunnen doen waar ze zin in hebben, zonder daarbij te veel stil te staan bij de gevolgen op langere termijn Gemaksgeoriënteerden (10%) De impulsieve en passieve consument die in de eerste plaats streeft naar een plezierig, onbezorgd en comfortabel leven. Plezier maken en genieten staan voorop, men denkt meer op korte dan op langere termijn. Relatief hoog gpercentage veenbrand Relatief veel roken en een ongezond voedingspatroon Ook deze groep is lastig te beïnvloeden: Gemaksgeoriënteerden vinden een plezierig leven belangrijker dan een gezond leven. Ze zijn niet gemotiveerd om veel stil te staan bij hun gezondheid en om zichzelf discipline op te leggen. Deze groep vindt het bijvoorbeeld ook niet zo erg om iets te dik te zijn. Zowel bij postmoderne hedonisten als gemaksgeoriënteerden lijkt het vooral van belang het urgentiebesef te vergroten.