Terugkoppeling resultaten peiling levensstijl

Transcriptie

1 Terugkoppeling resultaten peiling levensstijl Peiling EnschedePanel december maart 2010 In december 2009 hebben alle panelleden een vragenlijst ontvangen over levenswaarden/levensinstelling. In dit verslag geven we een terugkoppeling van de resultaten. In het kort De gemeente heeft deze vragenlijst uitgezet om daarmee geluiden uit de stad te kunnen bundelen in (doel)groepen. Inzicht in burgerschapsstijlen geeft de gemeente aanknopingspunten en input voor andere keuzes in beleid en/of inzet communicatiemiddelen. De (doel)groepen worden ingedeeld op basis van levenswaarden, te weten Mentalityprofielen en burgerschapsstijlen, afkomstig van bureau Motivaction uit Amsterdam. Motivaction onderscheidt vier burgerschapsstijlen: plichtsgetrouwen, verantwoordelijken, pragmatici en buitenstaanders. In Enschede zijn de burgerschapsstijlen pragmatici en buitenstaanders oververtegenwoordigd ten opzichte van de rest van Nederland (samen 56%). Dit zijn de burgerschapsstijlen die meer gericht zijn op hun eigen omgeving en eigen belang en minder betrokken zijn bij de overheid. De burgerschapsstijlen plichtsgetrouwen en verantwoordelijken (samen 44%) hebben een groter vertrouwen in de overheid. In het EnschedePanel heeft de burgerschapsstijl verantwoordelijken duidelijk de overhand; 44% van de panelleden. Buitenstaanders en pragmatici zijn ondervertegenwoordigd in het Enschedepanel. Waarom deze vragenlijst? De gemeente Enschede wil weten wat er speelt in de stad en onder haar inwoners. Op basis van deze behoefte is mede het EnschedePanel ontstaan. Alle informatie die wordt opgehaald uit de stad en uit onderzoek (waaronder het EnschedePanel) wordt vaak gebundeld in (doel)groepen, zodat er zicht is op welke (doel)groep wat vindt. Een doelgroep is een groep inwoners die een aantal relevante kenmerken gemeenschappelijk hebben. Veel gebruikte groepsindelingen zijn op basis van leeftijd, geslacht en opleiding. De vragenlijst van Motivaction maakt een groepsindeling op basis van levenswaarden. Met levenswaarden bedoelen we de waarden die mensen belangrijk vinden in het leven; de een vindt bijvoorbeeld carrière belangijker dan vrije tijd, de ander vindt naastenzorg belangrijker dan zelfontwikkeling. Dit is per individu en dus ook per groep verschillend. Deze indeling in levenswaarden noemen we burgerschapsstijlen. De doelgroepen die worden gevormd op basis van de vragenlijst naar levenswaarden noemen we Mentality-profielen, afkomstig van bureau Motivaction uit Amsterdam. Alle panelleden van het 1

2 EnschedePanel die de vragenlijst hebben ingevuld, hebben een Mentality-profiel teruggekoppeld gekregen. Motivaction geeft aan dat iedereen een combinatie van profielen heeft. Het teruggekoppelde profiel geeft aan met welk Mentality-profiel de meeste overeenkomsten zijn. Op basis van deze Mentality-profielen onderscheidt Motivaction vier Burgerschapsstijlen, te weten: Verantwoordelijken Buitenstaanders Pragmatici Plichtsgetrouwen In de bijlage wordt een verdere toelichting gegeven op de Mentality-profielen en de burgerschapsstijlen. Met kennis over burgerschapsstijlen kan de gemeente haar beleid en de communicatie beter afstemmen op de inwoners. Dat uit zich dan bijvoorbeeld in andere keuzes in het ontwikkelen van beleid of in andere keuzes voor het inzetten van communicatiekanalen, zoals brieven, folders, advertentie, internet en social media. Een voorbeeld. Over afvalscheiding wordt verschillend gedacht. De een vindt het wel belangrijk, de ander niet. De inwoners die het wel belangrijk vinden, zullen uit zichzelf een bijdrage leveren aan afvalscheiding, omdat ze belang hechten aan het milieu. Ze hebben alle mogelijke maatregelen al getroffen. Andere inwoners vinden afvalscheiding minder of niet belangrijk. Zij zullen op een andere manier gestimuleerd moeten worden om afval te scheiden. Kunnen ze er iets mee verdienen, of kosten besparen? Dit resulteert in een andere toon en boodschap. Inwoners maken gebruiken van verschillende media. Sommige inwoners lezen bijvoorbeeld het huis-aan-huisblad van voor tot achter, terwijl andere inwoners het huis-aan-huisblad direct bij het oud papier leggen. Zij halen de informatie wel van internet af. Iedere doelgroep kent dus zijn eigen aanpak. Kennis van burgerschapsstijlen geeft de gemeente aanknopingspunten om de boodschap zo goed mogelijk over te brengen. Uitkomsten onderzoek: verdeling Burgerschapsstijlen stijlen onder het EnschedePanel Ruim 60% van de panellen heeft de vragenlijst van Motivaction ingevuld. Het panel bestond op moment van onderzoek uit digitale en 466 schriftelijke panelleden. De resultaten zijn: Verdeling in Nederland Verdeling in Enschede Verdeling onder EnschedePanel (digitaal) Verdeling onder EnschedePanel (schriftelijk) 2

3 Zoals bovenstaande grafieken laten zien, komen in Enschede de burgerschapsstijlen buitenstaanders en pragmatici wat meer voor dan in de rest van Nederland. Beide groepen hebben als kenmerk dat ze meer gericht zijn op hun eigen belang dan het collectieve belang en hebben een lagere betrokkenheid bij de overheid. Hun deelname in het EnschedePanel is daarom ook lager dan de andere burgerschapsstijlen. Onder de digitale panelleden van het EnschedePanel zien we dat de verantwoordelijke burgerschapsstijl de overhand heeft. De verklaring hiervoor is dat de verantwoordelijken meer geïnteresseerd zijn in het collectieve belang en daarom een grote betrokkenheid heeft bij de overheid. Omdat ze het belangrijk vinden om hun stem te laten horen, doen ze vaker dan anderen mee aan burgerpanels, inspraakavonden en discussies. Onder de schriftelijke deelnemers van het EnschedePanel heeft de plichtsgetrouwe burgerschapsstijl de overhand. Een verklaring hiervoor is dat de schriftelijke panelleden gemiddeld wat ouder zijn. De plichtsgetrouwe burgerschapsstijl komt gemiddeld vaker voor onder de oudere doelgroep Plichtsgetrouwen 6% 6% 8% 14% 18% 25% 28% Pragmatici 34% 33% 27% 22% 15% 14% 13% Buitenstaanders 30% 22% 23% 24% 22% 17% 18% Verantwoordelijken 30% 39% 42% 41% 45% 45% 43% 3

4 Bijlage Achtergrondinformatie Motivaction Motivaction onderzoekt al ruim 10 jaar de waardeoriëntaties van Nederlanders. Met het Mentality -model groepeert Motivaction mensen naar hun levensinstelling. Nederland kent acht sociale milieus, te weten, traditionele burgerij, de gemaksgeoriënteerde, de moderne burgerij, de nieuwe conservatieven, de kosmopolieten, de opwaarts mobielen, de postmaterialisten en de postmoderne hedonisten. De sociale milieus zijn samengesteld op basis van persoonlijke opvattingen en waarden die aan de levensstijl van mensen ten grondslag liggen. De mensen uit hetzelfde sociale milieu delen bijvoorbeeld waarden ten aanzien van werk, vrije tijd en politiek, en tonen overeenkomstige ambities en aspiraties. Ieder profiel heeft een eigen leefstijl en consumptiepatroon, die tot uiting komen in concreet gedrag. In 2001 heeft Motivaction, in opdracht van de Rijksoverheid, de burgerschapsstijlen ontwikkeld. Het Mentality-model ligt hieraan ten grondslag. Een aantal Mentality-profielen samen vormen een burgerschapsstijl. De burgerschapsstijlen hebben overeenkomsten ten aanzien van hun houding richting de overheid. De vier burgerschapsstijlen zijn: Verantwoordelijken (bestaat uit Mentalityprofielen nieuw conservatieven, kosmopolieten en postmaterialisten); Pragmatici (bestaat uit Mentality-profiel opwaarts mobielen en posthedonisten); Buitenstaanders (bestaat uit Mentality-profiel moderne burgerij en gemaksgeoriënteerde); Plichtsgetrouwen (bestaat uit Mentality-profiel traditionele burgerij). Veel gemeenten in Nederland werken met de burgerschapsstijlen van Motivaction, zoals de gemeente Almere, Deventer, Woerden, Venlo, Amsterdam en Den Haag passen de burgerschapsstijlen toe als input van beleid en/of voor betere communicatie met de inwoners. Meer informatie over de Mentality-profielen en burgerschapsstijlen kunt u vinden op de website van Motivaction 4

5 Toelichting burgerschapsstijlen en Hierna geven wij een korte omschrijving van de vier burgerschapsstijlen, waarin we een toelichting geven op hun houding ten opzichte van de overheid. Dit zijn algemene beschrijvingen waarin u zich in meer of mindere mate zult herkennen. Burgerschapsstijl plichtsgetrouwen en (17% in Enschede) Plichtsgetrouwen zijn sterk betrokken met wat er in de maatschappij leeft, met name in hun eigen leefomgeving en in hun eigen gemeente. Ze zetten zich dan ook graag in voor een zieke buurvrouw of de kinderen in de buurt. Ze hebben moeite met het toenemende individualisme in de maatschappij. Plichtsgetrouwen zien de overheid als een autoriteit waar ze respect voor hebben; de overheid weet wat goed is voor de burger. Ze zijn zeker wel geïnteresseerd in en betrokken bij de overheid, maar vinden het vaak te complex. Door de grote complexiteit haken ze af en wordt de afstand met de overheid groter. Ze hebben behoefte aan leiderschap en minder regels en wetten. Burgerschapsstijl verantwoordelijken (27% in Enschede) De verantwoordelijken worden gedreven door maatschappelijke betrokkenheid en de publieke zaak. Ze zijn vaak breed geïnformeerd over wat er speelt in de samenleving en hebben daar ook een mening over. Deze mening weten ze vaak goed over te brengen. Ze zijn dan ook vaak aanwezig bij informatiebijeenkomsten, inspraakavonden en lid van een burgerpanel. Verantwoordelijken hebben vertrouwen in de overheid en verlenen hun medewerking. Maar zij blijven wel kritisch. Ze vinden het belangrijk dat de overheid volledige informatie geeft, zodat ze zelf afwegingen kunnen maken. Vaak werken verantwoordelijken zelf ook bij de overheid of bijvoorbeeld bij liefdadigheidsdoelen of in de journalistiek. Burgerschapsstijl buitenstaanders (31% in Enschede) Bij buitenstaanders staat gemak, comfort, plezier en lekker leven voorop. Familie is belangrijk. Veel samen doen, plezier beleven. Buitenstaanders dragen deze naam, omdat ze in onderzoek hebben aangegeven dat ze zich buitengesloten voelen door de overheid, omdat ze zich niet erkend voelen. Ze hebben behoefte aan leiderschap, iemand die hun stem vertegenwoordigt. De afstand tot de overheid is groot. Voor buitenstaanders is het algemeen belang geen item, maar het eigen belang is een goed te bewaken zaak. Verantwoordelijkheden en verplichtingen worden zo mogelijk ontweken. Burgerschapsstijl pragmatici (25% in Enschede) Pragmatici zijn individualistisch. Eigen belang en materialisme spelen een grote rol. Ze werken hard en zijn vaak druk. Ze gaan daarom selectief om met informatie, maar op hoofdlijnen zijn ze vaak goed geïnformeerd. Informatie van de overheid wordt gefilterd; in hoeverre is het voor mij van belang? Ze voelen zich niet direct betrokken en verantwoordelijk. De betrokkenheid met de overheid beperkt zicht tot persoonlijk relevante onderwerpen. Als het niet relevant is, wordt er verder geen aandacht aan besteed. 5