RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Schakelklassen Brede School Tuikwerd Plaats : Delfzijl BRIN nummer : 15HW C3 Onderzoeksnummer : 291898 Datum onderzoek : 24 januari 2017 Datum vaststelling : 6 maart 2017
Pagina 2 van 11
INHOUDSOPGAVE 1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN.............. 5 2 TOELICHTING OP DE OORDELEN............................. 6 3 REACTIE VAN HET BESTUUR............................... 10 4 OPZET VAN HET ONDERZOEK.............................. 11 Pagina 3 van 11
Pagina 4 van 11
1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN Schakelklassen Brede School Tuikwerd heeft haar kwaliteit op orde en de inspectie handhaaft het basisarrangement. De school heeft na het vorige inspectiebezoek in 2014 de talige leeromgeving versterkt. De school beschikt over methoden die geschikt zijn voor anderstalige leerlingen. Het is noodzakelijk dat zij nu afspraken maakt over het gebruik van deze methoden (beredeneerd aanbod). De school maakt voor alle leerlingen een individueel ontwikkelplan en evalueert deze elke tien weken. Leraren hebben zicht op de ontwikkeling van de leerlingen, maar het planmatig helpen van leerlingen die uitvallen kan beter. Schoolbreed leggen leraren voldoende duidelijk uit. Het is nu van belang dat het team meer kennis opdoet en deelt over het lesgeven aan anderstalige leerlingen. Leraren spannen zich in om een veilig en positief leerklimaat te scheppen. De kwaliteitszorg op de schakelklassen Brede School Tuikwerd moet nog worden opgezet en is onvoldoende. Er is sprake van een professionele schoolcultuur. Context De opvang in Delfzijl is het zogenaamde eerste opvang onderwijs. Bewoners worden zo snel als mogelijk elders ondergebracht, in Nederland of terug naar het thuisland. Dit heeft invloed op het onderwijs wat wordt aangeboden in de schakelklas. Terugkijkend van september 2016 tot februari 2017 is het aantal leerlingen sterk verminderd en is de stabiliteit in deelname aan het onderwijs soms heel kort en zeer gering. Pagina 5 van 11
2 TOELICHTING OP DE OORDELEN 2.1 Kwaliteitsoordelen op de onderzochte standaarden Hieronder staan de kwaliteitsoordelen op de standaarden en een toelichting daarop. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledig onderzoekskader voorschoolse educatie en primair onderwijs. De score geeft aan in welke mate de betreffende standaard is gerealiseerd. Kwaliteitsgebied Onderwijsproces Onvoldoende Voldoende Goed OP1 OP2SN OP3 Aanbod Zicht op ontwikkeling en begeleiding Didactisch handelen Onderwijsproces Aanbod De school gebruikt een leerstofaanbod dat gerelateerd is aan de kerndoelen en vooral gericht op het aanleren van de Nederlandse taal, zodat leerlingen na één tot anderhalf jaar kunnen instromen in het reguliere onderwijs. Het aanbod is afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de leerlingen. De school kan zich verder ontwikkelen door gerichte keuzes in het leerstofaanbod te maken en afspraken over het gebruik daarvan vast te leggen. Dit voorkomt dat het aanbod en de materialen voor bijvoorbeeld grammatica, begrijpend lezen, de klanklessen maar ook voor burgerschap leraarafhankelijk is. De school heeft sinds de herfstvakantie in 2016 een aparte kleuterklas voor anderstalige leerlingen. Het beredeneerd aanbod voor deze groep moet nog worden uitgewerkt. Zicht op ontwikkeling De school maakt voor alle leerlingen een individueel ontwikkelplan dat aansluit op hun ontwikkelingsniveau, met name wat betreft taal en rekenen. Tenminste een keer per tien weken worden de leerlingen getoetst met genormeerde toetsen om de ontwikkeling te volgen. Tussentijds worden methodegebonden toetsen afgenomen. De kleutergroep is zeer recent gestart. Er is nog geen systematiek afgesproken over de manier waarop de kleuters gevolgd worden. Een ontwikkelpunt is dat de school voor woordenschat geen genormeerde toets gebruikt. Daarnaast kan de school de leerlingen systematischer volgen op bepaalde deelgebieden van taal zoals begrijpend lezen, grammatica en verstavaardigheid. Pagina 6 van 11
Leerlingen die dat nodig hebben, krijgen extra hulp. De analyses bij het zoeken naar de oorzaken van tegenvallende resultaten kunnen diepgaander. Dit geldt met name voor de leerlingen die al wat langer op de school zijn. De ondersteuning kan dan ook meer gericht worden op de achterliggende oorzaak van de stagnerende ontwikkeling van de leerlingen. Vervolgens kunnen de leerlingen dan planmatig geholpen worden met hun leerprobleem. Didactisch handelen De kwaliteit van het didactisch handelen is wisselend, maar schoolbreed voldoende. De leraren structureren hun lessen en daardoor weten de leerlingen wat er van hen verwacht wordt. De leerstof wordt duidelijk uitgelegd en daarbij zijn bij sommige leraren elementen van vakdidactiek voor leerlingen die het Nederlands als tweede taal leren, goed zichtbaar. Positief is ook dat de leraren in de schakelklassen de interactie tussen leerlingen bevorderen zodat er veel mogelijkheden zijn voor taalproductie. De kwaliteit van het didactisch handelen kan versterkt worden wanneer leraren uitspreken dat ze hoge verwachtingen van de leerlingen hebben. Nu zijn de leraren vooral zelf hard aan het werk, terwijl het belangrijk is dat ze de leerlingen strategieën aanleren en verantwoordelijkheid geven voor hun eigen leerproces. In sommige lessen kan ook het tempo omhoog. Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Onvoldoende Voldoende Goed SK1 Veiligheid Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Kan beter Voldoende Goed SK2 Pedagogisch klimaat Schoolklimaat Veiligheid De leraren hebben een bijeenkomst bijgewoond over een methode tegen pesten die zij willen invoeren. Tevens hebben de leraren een scholing gevolgd hoe ze kunnen omgaan met ongewenst gedrag van hun leerlingen en met eventuele incidenten. Voor leerlingen en ouders is duidelijk wie de verantwoordelijke pestcoördinator (en tevens vertrouwenspersoon) is. Wel is het in de praktijk zo dat de kinderen als eerste naar hun groepsleerkracht gaan als ze problemen ervaren. De school is nog niet gestart met het meten van de tevredenheid en de veiligheidsbeleving van de leerlingen op een gestandaardiseerde wijze. Dit laatste is wel belangrijk omdat het monitoren van de veiligheidsbeleving van de leerlingen bij wet verplicht is. Pagina 7 van 11
Schoolklimaat De leraren zorgen voor een positief, ondersteunend pedagogisch klimaat. De leerlingen geven in een gesprek met de inspectie aan dat ze graag naar school gaan en het fijn vinden om te leren. Dagelijks vragen leraren aan de leerlingen om met behulp van een smiley aan te geven hoe het staat met hun welbevinden. Een aantal leerlingen vindt dat de omgang met de leerlingen van de reguliere school beter kan. De school zou het schoolklimaat kunnen versterken door meer oefensituaties te organiseren waarin de kinderen leren om te gaan en te reageren op voor hen ongewone of spannende situaties. Hierbij kunnen ook de leerlingen van de reguliere school betrokken worden. Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Onvoldoende Voldoende Goed N.t.b. OR1 Resultaten Onderwijsresultaten Resultaten We beoordelen de cognitieve eindresultaten van de school niet, omdat de inspectie voor voorzieningen voor nieuwkomers geen opbrengstnormen heeft. We hebben met de school wel een gesprek gevoerd over de eigen ambities die die school heeft. De ontwikkeling van eigen opbrengstdoelen vormt voor de school een ontwikkelkans om meer inzicht te krijgen in wat de school bereikt met haar leerlingen. Kwaliteitsgebied Kwaliteitszorg en ambitie Onvoldoende Voldoende Goed KA1 KA2 Kwaliteitszorg Kwaliteitscultuur Kwaliteitszorg en ambitie Kwaliteitszorg De school heeft sinds het vorige inspectiebezoek een ontwikkeling doorgemaakt. Positief is ook dat de school (in het samenwerkingsverband 'Nieuwkomers in Noord') onderzoekt of er mogelijkheden zijn om resultaten voor deze doelgroep te evalueren (pilot volgsysteem anderstaligen). Het werken aan kwaliteitsverbetering is echter nog weinig planmatig. De schakelklassen hebben geen eigen schoolplan of jaarplan en werken ook niet met bijvoorbeeld Pagina 8 van 11
verbeterplannen. Eveneens zijn de schakelklassen niet meegenomen in de kwaliteitscyclus van de reguliere school. De hele systematiek van kwaliteitszorg moet voor de Schakelklassen nog worden opgezet. Dit maakt dat de standaard kwaliteitszorg onvoldoende is. Kwaliteitscultuur Het hele team zet zich in om de leerlingen zo goed mogelijk te ondersteunen en de leraren volgen daarvoor scholingen die passen bij de doelgroep. Bij de verdere ontwikkeling van de kwaliteit van de schakelklassen kan de school bewuste keuzes maken voor de inrichting van het onderwijs en regelmatig reflecteren op de effecten van deze keuzes op de leerlingen. Daaarnaast kunnen zij meer gebruik maken van leren van elkaar en van goede voorbeelden. 2.2 Overige wettelijke voorschriften Er is een tekortkoming geconstateerd in de naleving van overige wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Er is een onvolledigheid in de inhoud van het schoolplan geconstateerd. Het schoolplan van de reguliere basisschool De Garven geeft geen informatie over de wijze waarop het onderwijs aan nieuwkomers in de Schakelklassen wordt vormgegeven (WPO artikel 12). Hierin dient tenminste beschreven te zijn op welke aspecten het onderwijs in de Schakelklassen afwijkt. Wij gaan ervan uit dat er een aanpassing komt in het huidige schoolplan en dat deze binnen vier weken na het definitief worden van dit rapport naar de inspectie wordt gestuurd. Pagina 9 van 11
3 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op Schakelklassen Brede School Tuikwerd. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: Naar aanleiding van het eindgesprek en dit concept verslag een inhoudelijke reactie waarin wij aangeven op welke wijze de bevindingen uit het onderzoek worden betrokken bij verdere ontwikkeling van de Schakelklas. In de schakelklassen is de kwaliteit van het onderwijs op een voldoende niveau en kan worden versterkt op een aantal gebieden. Voor het schoolbestuur is dit herkenbaar en passend bij de situatie. Het bestuur, de directie en het team hebben het conceptrapport gelezen en zijn het eens met de bevindingen. We merken op dat vrijwel op alle onderdelen een voldoende is gegeven en de bijgaande tekst veel aanknoping biedt voor verbeteren. De aanbevelingen nemen wij ter harte en komen in de agenda van het verbeterplan. De directie van de scholen waaraan de schakelklas is gekoppeld, obs de Garven en cbs de Vore, hebben de ambitie uitgesproken te streven naar goed uitgebalanceerd onderwijs. We zijn trots dat de schakelklas een veilige en vertrouwde omgeving is voor kwetsbare kinderen. In het bestuursgesprek tussen de coördinator van de schakelklas en het schoolbestuur (2 keer per jaar) worden de aanbevelingen uit dit rapport meegenomen en wordt een borging in het schoolplan gerealiseerd. De medewerkers in de schakelklas hebben het inspectiebezoek positief ervaren en hebben de mogelijkheid gewaardeerd om via een presentatie de complexe onderwijsorganisatie te kunnen laten zien. Pagina 10 van 11
4 OPZET VAN HET ONDERZOEK Volgens de wet moeten alle scholen eens in de vier jaar door de inspectie worden bezocht. Vanaf januari 2015 krijgen alle scholen die daarvoor in aanmerking komen, een onderzoek met het nieuwe conceptwaarderingskader. Dit kader is in juni 2016 bijgesteld. Vanaf 24 oktober 2016 krijgen scholen een onderzoek met dit bijgestelde onderzoekskader voor 2017. Zo ook Schakelklassen Brede School Tuikwerd. Op 24 januari 2017 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; een presentatie door de school; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: directie, de coördinator Nieuwkomers, leraren en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen. Deze observaties hebben wij samen met observanten van de school uitgevoerd. Aan het eind van de onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met de beide verantwoordelijke besturen (Marenland en Noordkwartier), de schoolleiding, de coördinator Nieuwkomers en de leraren van de school. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en heeft de school aangegeven wat zij gaat doen met deze bevindingen. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken en het nieuwe onderzoekskader, zie de website van de inspectie www.onderwijsinspectie.nl. Pagina 11 van 11