Empirische enquête op vlak van het sociaal vertalen en tolken Onderzoek voor rekening van FOSOVET-COFETIS Behoeftenanalyse van Nederlandstalige organisaties, diensten en instellingen Deel 2: Integrale Jeugdhulp & VDAB Zomer 2007 1
1. Inleiding... 4 2. Resultaten... 6 2.1 Bijzondere jeugdbijstand...8 2.1.1 Identificatie...8 2.1.2 Taalbijstandsbehoefte... 11 2.1.3 Tolken... 16 2.1.4 Vertalen... 23 2.1.5 Sociale tolknood... 26 2.1.6 Sociale vertaalnood... 29 2.1.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp... 32 2.1.8 Motivatie van niet-gebruikers... 46 2.1.9 Besluit... 47 2.2 Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW)... 49 2.2.1 Identificatie... 49 2.2.2 Taalbijstandsbehoefte... 53 2.2.3 Tolken... 57 2.2.4 Vertalen... 65 2.2.5 Sociale tolknood... 68 2.2.6 Sociale vertaalnood... 71 2.2.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp... 73 2.2.8 Motivatie van niet-gebruikers... 88 2.2.9 Besluit... 89 2.3 Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGZ)... 91 2.3.1 Identificatie... 91 2.3.2 Taalbijstandsbehoefte... 94 2.3.3 Tolken... 99 2.3.4 Vertalen... 106 2.3.5 Sociale tolknood... 108 2.3.6 Sociale vertaalnood... 110 2.3.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp... 112 2.3.8 Motivatie van niet-gebruikers... 124 2.3.9 Besluit... 125 2.4 Centrum voor Integrale Gezinszorg (CIG)... 127 2.4.1 Identificatie... 127 2.4.2 Taalbijstandsbehoefte... 129 2.4.3 Tolken... 130 2.4.4 Vertalen... 132 2.4.5 Sociale tolknood... 134 2.4.6 Sociale vertaalnood... 135 2.4.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp... 136 2.4.8 Motivatie van niet-gebruikers... 141 2.4.9 Besluit... 141 2.5 Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB)... 143 2.5.1 Identificatie... 143 2.5.2 Taalbijstandsbehoefte... 146 2.5.3 Tolken... 150 2.5.4 Vertalen... 158 2.5.5 Sociale tolknood... 161 2.5.6 Sociale vertaalnood... 163 2.5.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp... 165 2
2.5.8 Motivatie van niet-gebruikers... 178 2.5.9 Besluit... 179 2.6 Kind & Gezin... 181 2.6.1 Identificatie... 181 2.6.2 Taalbijstandsbehoefte... 184 2.6.3 Tolken... 188 2.6.4 Vertalen... 195 2.6.5 Sociale tolknood... 197 2.6.6 Sociale vertaalnood... 199 2.6.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp.... 200 2.6.8 Motivatie van niet-gebruikers... 214 2.6.9 Besluit... 215 2.7 Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)... 217 2.7.1 Identificatie... 217 2.7.2 Taalbijstandsbehoefte... 220 2.7.3 Tolken... 224 2.7.4 Vertalen... 230 2.7.5 Sociale tolknood... 232 2.7.6 Sociale vertaalnood... 235 2.7.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp... 237 2.7.8 Motivatie van niet-gebruikers... 252 2.7.9 Besluit... 253 2.8 Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB)... 255 2.8.1 Identificatie... 255 2.8.2 Taalbijstandsbehoefte... 259 2.8.3 Tolken... 263 2.8.4 Vertalen... 270 2.8.5 Sociale tolknood... 271 2.8.6 Sociale vertaalnood... 275 2.8.7 Motivatie van niet-gebruikers... 277 2.8.8 Besluit... 278 3. Bijlagen... 281 3.1 Bijlage 1 : Vragenlijst... 281 3.2 Bijlage 2 : Geografische situering respondenten... 288 3
1. Inleiding In 2006-2007 vond er in België een grootschalige bevraging plaats bij organisaties, diensten en instellingen die sociale en/of openbare dienst- en hulpverlening leveren, en dit aan de hand van een gestructureerde vragenlijst. Deze bevraging had tot doel de behoeften inzake sociaal tolk- en vertaalhulp van desbetreffende organisaties, diensten en instellingen in kaart te brengen. Sociaal tolken is een vorm van tolken waarbij de mondelinge boodschap getrouw en volledig omgezet wordt uit een brontaal naar een doeltaal, teneinde kwaliteitsvolle reguliere sociale en openbare dienst- en hulpverlening voor iedereen mogelijk te maken zodat het eenieder mogelijk wordt zijn/haar rechten zeker te stellen en zijn/haar plichten na te komen. Sociaal vertalen is een vorm van vertalen waarbij de schriftelijke boodschap getrouw en volledig omgezet wordt uit een brontaal naar een doeltaal, teneinde kwaliteitsvolle reguliere sociale en openbare dienst- en hulpverlening voor iedereen mogelijk te maken zodat het eenieder mogelijk wordt zijn/haar rechten zeker te stellen en zijn/haar plichten na te komen. Dit verslag heeft als doelstelling de resultaten van volgende 8 instellingen/deelsectoren weer te geven: Centrum voor Algemeen Welzijnswerk, Kind & Gezin, Centrum voor Integrale Gezinszorg, Centrum voor Leerlingenbegeleiding, Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, Bijzondere Jeugdbijstand, Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap en Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. De eerste 7 instellingen/deelsectoren maken onderdeel uit van de sector Integrale Jeugdhulp. Het Federaal Overleg voor het Sociaal Vertalen en Tolken wenst op basis van deze cijfergegevens beleidsvoorstellen ter structurering van de sector te ondersteunen. Het onderzoeksopzet en een gedetailleerde weergave van de resultaten van de sectoren Geestelijke Gezondheidszorg, Gezondheid, Jeugdzorg, Juridische en Openbare Orde, Onderwijs, Onthaal, Integratie, Inburgering en Opvang, Openbare dienstverlening, Sociaalculturele sector, Sociale huisvesting, Tewerkstelling en Welzijn vindt u terug in het verslag Behoeftenanalyse op het vlak van sociaal vertalen en tolken Empirisch onderzoek deel 1. In bovenvermeld verslag worden eveneens de taalnood en taalgebruik van de respondenten, de bekendheid van de sociaal tolk- en vertaaldiensten, de perceptie van de sociaal tolk/vertaler en het sociaal tolken en vertalen, de organisatie van de sociaal tolk- en vertaaldiensten, 4
gegevens omtrent de niet-gebruikers én de sociale tolk- en vertaalnood in Vlaanderen weergegeven. Zowel dit verslag als bovenvermeld verslag vormen een onderdeel van de behoeftenanalyse, hetgeen het tweede luik vormt van het FOSOVET-onderzoek Empirische enquête op vlak van het sociaal vertalen en tolken. Dit onderzoek is een gemeenschappelijke activiteit van de Equal-projecten Arbeidsbemiddeling Taal en Une réponse aux nouveaux besoins de la société multiculturelle en werd gerealiseerd dankzij de financiële steun van het Europees Sociaal Fonds, Fedasil en het Federaal Impulsfonds voor Migrantenbeleid. Dit onderzoek werd gedurende zijn looptijd opgevolgd door het Begeleidend Comité, waarin Myranda Emmerechts (Ba-bel, Vlaamse Tolkentelefoon), Frieda Feijten (Provinciaal aanbod Sociaal Tolken voor anderstaligen), Frédérique Mawet (Ciré) en Chantal Gosseau (Centre Régional d'intégration de Charleroi) zetelden. Waarvoor dank! Daarnaast kregen de onderzoekers ook de steun en expertise van de Wetenschappelijke Stuurgroep. Deze stuurgroep was samengesteld uit volgende leden: Anne-Françoise Beguin (Fedasil - Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers), Murat Daoudov (Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) ), Annemie Degroote (Etnisch- Culturele Minderheden, ICEM (Vlaamse Administratie) ), Erik Hertog (Lessius Hogeschool), Patrick Liebermann (Kabinet Federaal Minister voor Maatschappelijke Integratie), Merouane Touali (Centre d'etudes de l'ethnicité et des Migrations, CEDEM (ULg) ), Jan Van Gucht (Centrale OndersteuningsCel), Yvette Van Quickelberghe (Institut Libre Marie Haps (ILMH)) en Erik Uytterhoeven (Vlaamse Economische Hogeschool (VLEKHO)). Een speciaal woord van dank gaat ook naar hen uit. Een laatste woord van dank gaat naar Carine De Wilde van de Cel Integrale Jeugdhulp en de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding voor het ondersteunen van deze enquête. Sara Leunis Regionaal coördinator Federaal Overleg voor het sociaal vertalen en tolken. 5
2. Resultaten Er werd gekozen om de gegevens betreffende de rubrieken Identificatie, Taalbijstandsbehoefte, Gebruikers tolken ter plaatse, Gebruikers telefoontolken, Gebruikers vertalingen en de specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp per instelling/deelsector weer te geven. Elk hoofdstuk wordt beëindigd met de opinies van niet-gebruikers over sociaal tolken en/of vertalers. De sociale tolknood en de sociale vertaalnood wordt tevens per deelsector berekend. De sociale tolknood betreft de nood aan sociaal telefoontolken én sociaal tolken ter plaatse. Daarnaast wordt ook de behoefte aan sociaal telefoontolken afzonderlijk in beeld gebracht. Door een fout in de vraagstelling is het ons onmogelijk om de behoefte aan sociaal tolken ter plaatse afzonderlijk te beschrijven. De berekening van de nood aan sociaal tolken gebeurt op basis van volgende vragen: - Vraag 8: Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een tolk ter plaatse? - Vraag 9: Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een telefoontolk? - Vraag 25: Wie zijn de tolken waarop u een beroep doet voor opdrachten ter plaatse? - Vraag 26: Hoe vaak gemiddeld per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk ter plaatse? - Vraag 38: Wie zijn de tolken waarop u een beroep doet voor telefoontolken? - Vraag 39: Hoe vaak gemiddeld per maand doet uw dienst een beroep op een telefoontolk? 1 - Vraag 124: Indien u de vrije keuze had, hoeveel keer gemiddeld per maand zou uw dienst meer gebruik maken van sociaal tolken? De berekening van de nood aan sociaal vertalen gebeurt op basis van volgende vragen: - Vraag 10: Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een vertaler? - Vraag 55: Wie zijn de vertalers waarop uw dienst een beroep doet? - Vraag 57.1: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om een gelegaliseerd document te vertalen? 1 Hierbij dient opgemerkt te worden dat vraag 39 naar het telefoontolken in het algemeen peilt, en niet het sociaal telefoontolken specifiek. Om deze reden wordt er naar vraag 38 gekeken om de nood aan telefoontolken voor gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten te weten te komen. 6
- Vraag 57.2: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om een informatief document te vertalen? - Vraag 57.3: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om proceduredocumenten te vertalen? - Vraag 57.4: Hoe vaak per maand doet uw dienst een beroep op een sociaal tolk- en vertaaldienst om persoonlijke documenten te vertalen? - Vraag 126: Indien u de vrije keuze had, hoeveel keer gemiddeld per jaar zou uw dienst meer gebruik maken van vertalers? Om de nood aan sociaal tolken en vertalen zo accuraat mogelijk weer te geven, is ervoor gekozen om de representativiteit en de resultaten van de niet-gebruikers en de gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten afzonderlijk te behandelen. Een gebruiker staat in dit verslag voor een respondent die ooit al een beroep heeft gedaan op een sociaal tolk ter plaatse, sociaal telefoontolk en/of sociaal vertalingen via een sociaal tolken vertaaldienst. Een niet-gebruiker is een respondent die nog nooit gebruik heeft gemaakt van een sociaal tolk ter plaatse, sociaal telefoontolk en/of sociaal vertalingen via een sociaal tolk-en vertaaldienst. 7
Aantal responden 2.1 Bijzondere jeugdbijstand 2.1.1 Identificatie Van de 107 personen die hebben deelgenomen aan deze bevraging, hebben 57 personen deze volledig ingevuld. Deelsectoren Bijzondere Jeugdbijstand: De respondenten werken in volgende deelsectoren: Private voorzieningen (78), Comité Bijzondere Jeugdzorg (16), Bemiddelingscommissie (7) en Sociale dienst jeugdrechtbank (6). Figuur 1: Weergave deelsectoren Bijzondere Jeugdbijstand. 6% 7% 15% Bemiddelingscommissie Comité Bijzondere Jeugdzorg Private voorzieningen 72% Sociale dienst jeugdrechtbank Situering dienst 2 3 : De diensten van deze respondenten situeren zich in volgende provincies: West-Vlaanderen (29), Antwerpen (26), Oost-Vlaanderen (21), Limburg (11), Vlaams-Brabant (5) en Brussel- Hoofdstad (10). Figuur 2: Regionale weergave respondenten. 35 30 25 7 20 12 15 10 5 0 14 3 14 8 7 Antwerpen Limburg Oost- Vlaanderen 1 4 Vlaams- Brabant 22 West- Vlaanderen 10 Brussel- Hoofdstad 5 Niet beantwoord Regio provincie excl provinciehoofdstad provinciehoofdstad 2 De specifieke geografische situering van de diensten wordt in bijlage weergegeven. 3 De vraag Waar is uw dienst gelegen? werd door 102 respondenten beantwoord. 8
Grootte van de dienst 4 : De helft van de respondenten is werkzaam in een dienst die 11 à 50 personen tewerkstelt. Tabel 1: Grootte van de dienst. Grootte van de dienst Aantal respondenten 1 persoon 3 2 10 personen 29 11 50 personen 53 51 100 personen 16 Plaats in de hiërarchie 5 : Onder de respondenten vinden we 43 directieleden, 35 coördinatoren, 23 medewerkers en 1 bestuurslid. Voornaamste taken 6 : Bij 44 respondenten vormt hulpverlening de voornaamste taak. Een meerderheid van de respondenten typeert hulpverlening als begeleiden. Tabel 2: Rangorde takenpakket. Taken 1ste 2de 3de >3 Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Lesgeven 1 1 Administratie 8 20 11 8 47 Opvang 7 7 Dienstverlening 7 10 10 27 Advies 4 6 11 11 32 Hulpverlening 44 10 54 Onthaal 21 21 Andere 24 Functies 7 : Eén op drie respondenten is als maatschappelijk werker actief. Functie Tabel 3: Functies. Aantal respondenten Administratief medewerker 8 Begeleidster 1 Consultent 1 Coördinator 12 Criminoloog 1 Diensthoofd 2 Directeur 17 4 De vraag Wat is de grootte van uw dienst werd door 101 respondenten beantwoord. 5 De vraag Wat is uw plaats in de hiërarchie? werd door 102 respondenten beantwoord. 6 De vraag Wat zijn uw voornaamste taken binnen uw job en/of titel? werd door 101 respondenten beantwoord. 7 De vraag Wat is uw functie? werd door 102 respondenten beantwoord. 9
Lesgever/docent 1 (Ortho-ped)agoog 15 Maatschappelijk werker 34 Psycholoog 7 Stafmedewerker 2 Therapeut 2 Voorzitter Bemiddelingscommissie 1 Gegevens gebruikers - niet-gebruiker sociaal tolken en/of vertalen: Op de vragen of de dienst reeds een beroep heeft gedaan op tolken ter plaatse, telefoontolken of vertalers, antwoordde - 66% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op tolken ter plaatse, terwijl 34% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. - 25% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op telefoontolken, terwijl 75% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. - 40% van de respondenten ooit al een beroep gedaan te hebben op vertalers, terwijl 60% van de respondenten dit nog nooit heeft gedaan. Figuur 3: Aandeel gebruikers niet-gebruikers per type. 100% 80% 60% 40% 20% 0% 62 32 23 70 37 56 13 14 14 tolken ter plaatse telefoontolken vertalen gebruikers niet-gebruikers niet beantwoord Wanneer we bovenstaande vragen met elkaar kruisen, komen we te weten dat: - 26% van de respondenten nog nooit gebruik heeft gemaakt van telefoontolken, tolken ter plaatse én vertalers; - 23% van de respondenten alleen nog maar een tolk ter plaatse heeft ingeschakeld; - 20% van de respondenten reeds gebruik heeft gemaakt van tolken ter plaatse en vertalers, maar nog nooit van telefoontolken; - 13% van de respondenten van telefoontolken, tolken ter plaatse én vertalers gebruik heeft gemaakt; - 10% van de respondenten reeds een beroep heeft gedaan op tolken ter plaatse en telefoontolken, maar nog nooit op vertalers; 10
- 6% van de respondenten alleen nog maar een vertaler heeft ingeschakeld; - 2% van de respondenten alleen nog maar een telefoontolk heeft ingeschakeld. Figuur 4: (Niet)-gebruikers tolken ter plaatse (TtP), telefoontolken (TT) en/of vertalen (V). 23% 0% niet-gebruiker 26% 2% 6% gebruiker TtP, TT en V gebruiker TtP en TT gebruiker TtP en V gebruiker TT en V gebruiker TtP 13% gebruiker TT gebruiker V 20% 10% 2.1.2 Taalbijstandsbehoefte Registratie 8 : De vraag naar tolken of vertalers wordt door 10 respondenten geregistreerd, terwijl dit door 82 respondenten niet wordt gedaan. Aandeel allochtone cliënten 9 : Gemiddeld 14% van de cliënten is allochtoon. Een meerderheid van de respondenten (81%) heeft tussen de 1 en 25% allochtonen onder zijn cliënteel. Tabel 4: Procentueel aantal allochtone cliënten. Percentage allochtone cliënten Procentueel aandeel respondenten 0% 2% 1%-25% 81% 26%-50% 15% 51%-75% 2% 76%-99% 0% 100% 0% 8 De vraag Registreert uw dienst de vraag voor tolken of vertalers? werd door 92 respondenten beantwoord. 9 De vraag Hoeveel percent van uw cliënteel is naar schatting allochtoon? werd door 86 respondenten beantwoord. 11
Aandeel Nederlandsonkundige cliënten 10 : Gemiddeld 9% van de cliënten is Nederlandsonkundig. Een meerderheid van de respondenten (61%) heeft tussen de 1 en 25% Nederlandsonkundige cliënten. Tabel 5: Procentueel aantal Nederlandsonkundige cliënten. Percentage Nederlandsonkundige cliënten Procentueel aandeel respondenten 0% 28% 1%-25% 61% 26%-50% 11% 51%-75% 0% 76%-99% 0% 100% 0% De voornaamste reden om niet met Nederlandsonkundige cliënten 11 te werken is doordat de jongeren doorverwezen worden door Comité en Jeugdrechtbank waardoor geen aanmeldingen zijn (7), gevolgd doordat het Nederlands spreken een voorwaarde is tot dienstverlening (3). Eén respondent antwoordde dat dit gegeven toevallig is. Van de respondenten die in contact komen met Nederlandsonkundige cliënten, komt 7% dagelijks, 44% wekelijks en 49% maandelijks in contact met cliënten die het Nederlands niet of onvoldoende kennen om een efficiënte communicatie tot stand te brengen. Figuur 5: Frequentie contactname met cliënten die het Nederlands niet of onvoldoende kennen om een efficiënte communicatie tot stand te brengen. dagelijks 7% wekelijks 44% maandelijks 49% 10 De vraag Hoeveel percent van uw cliënteel van uw dienst is Nederlandsonkundig? werd door 79 respondenten beantwoord. 11 De vraag Mijn dienst werkt niet met Nederlandsonkundige cliënten omdat werd door 11 respondenten beantwoord. 12
Omgang met cliënten waarvan het Nederlands ontoereikend is 12 : Wanneer er zich een cliënt aanmeldt van wie het Nederlands ontoereikend is, kiezen de respondenten om allereerst: - Een beroep te doen op professionele conferentietolken en beroepsvertalers; - Te vragen of de cliënt zelf voor een tolk of vertaler zorgt; - Zelf te zorgen voor een gelegenheidstolk of vertaler; - Aan de cliënt te zeggen dat men hem/haar niet kan helpen; - Een beroep te doen op een collega die de taal van de cliënt spreekt; - Een sociaal tolk of vertaler in te schakelen; - Een beroep te doen op interculturele bemiddelaars; - Een telefoontolk te vragen; - Gebruik te maken van vereenvoudigd Nederlands en/of gebaren; - Gebruik te maken van andere tolken en vertalers; - Gebruik te maken van een contacttaal; - De cliënt informatie te geven waar men Nederlands kan leren. Tabel 6: Keuzemodel van de wijze waarop er wordt omgegaan met cliënten waarvan het Nederlands ontoereikend is. 1 ste keuze 2 de keuze 3 de keuze >3 Totaal aantal respondenten Ik doe een beroep op professionele conferentietolken en 3 3 beroepsvertalers Ik vraag of hij/zij zelf zorgt voor een tolk of vertaler 5 3 3 3 14 Ik zorg zelf voor een gelegenheidstolk of vertaler 16 7 6 4 33 Ik zeg dat ik hem/haar niet kan helpen 2 2 Ik doe een beroep op een collega die de taal van de cliënt 6 12 3 21 spreekt Ik vraag een sociaal tolk of vertaler 2 4 8 13 27 Ik doe een beroep op interculturele bemiddelaars 5 3 4 14 26 Ik vraag een telefoontolk 4 2 3 7 16 Ik gebruik vereenvoudigd Nederlands en/of gebaren 2 11 7 5 25 Ik maak gebruik van andere tolken en vertalers 3 6 9 18 Ik maak gebruik van een contacttaal 21 11 7 1 40 Ik geef informatie aan de cliënt waar men Nederlands kan leren 2 1 2 5 Andere mogelijkheden 7 De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 13 toont ons aan dat het gebruik maken van een contacttaal de belangrijkste strategie is, gevolgd door het zelf zorgen voor een gelegenheidstolk en het gebruik maken van vereenvoudigd Nederlands en gebaren. 12 Deze vraag werd door 65 respondenten beantwoord. 13 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per strategie, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 13
Strategieë Figuur 6: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Ik maak gebruik van een contacttaal 5,57 Ik zorg zelf voor een gelegenheidstolk of vertaler 3,52 Ik gebruik vereenvoudigd Nederlands en/of gebaren Ik doe een beroep op een collega die de taal van de cliënt spreekt Ik doe een beroep op interculturele bemiddelaars Ik vraag een sociaal tolk of vertaler 1,58 1,46 1,40 1,40 Ik vraag een telefoontolk Ik maak gebruik van andere tolken en vertalers Ik vraag of hij/zij zelf zorgt voor een tolk of vertaler 0,59 0,57 0,56 Ik geef informatie aan de cliënt waar men Nederlands kan leren Ik doe een beroep op professionele conferentietolken en beroepsvertalers Ik zeg dat ik hem/haar niet kan helpen Andere mogelijkheden 0,06 0,01 0,00 0,00 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 Relatief gewicht Mogelijkheid tot het al dan niet gebruik maken van een sociaal tolk- en vertaaldienst: - 48 respondenten (73%) hebben de mogelijkheid om een beroep te doen op een sociaal tolk- en vertaaldienst; - 9 respondenten (14%) weten niet of er een sociaal tolk- en vertaaldienst in de regio is; - 4 respondenten antwoordden (6%) antwoordden dat er geen sociaal tolk- en vertaaldienst in de regio aanwezig is; - 2 respondenten (3%) kunnen er geen beroep op doen, maar wensen dit wel te doen; - 1 respondent (2%) vindt het te duur; - 1 respondent (2%) gebruikt een contacttaal; - 1 respondent (2%) antwoordde dat dit niet vergoed wordt. Invloed van de taalbarrière op de kwaliteit van de dienstverlening 14 : 41 respondenten gaan helemaal akkoord en 27 respondenten gaan akkoord met de stelling dat de taalbarrière een negatieve invloed heeft op de kwaliteit van de dienstverlening. 5 respondenten staan hier neutraal tegenover, terwijl 3 respondenten hiermee niet akkoord en 3 respondenten helemaal niet akkoord gaan. 14 Deze vraag werd door 79 respondenten beantwoord. 14
Figuur 7: Invloed van de taalbarrière op de kwaliteit van de dienstverlening. De taalbarrière heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van de dienstverlening 60% 50% 52% 40% 34% 30% 20% 10% 0% helemaal akkoord 6% 4% 4% akkoord neutraal niet akkoord helemaal niet akkoord Opinie over taalbijstand 14 : 24 respondenten gaan helemaal akkoord met de stelling dat taalbijstand in de uitoefening van hun dagelijks werk onmisbaar is. 27 respondenten gaan hiermee akkoord, 18 gaan hiermee niet akkoord en 11 gaat helemaal niet akkoord. 9 respondenten staan hier neutraal tegenover. Figuur 8: Opinie over taalbijstand. Ik vind taalbijstand in de uitoefening van mij dagelijks werk onmisbaar 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 30% helemaal akkoord 34% 11% 23% 1% akkoord neutraal niet akkoord helemaal niet akkoord Opinie over toekomstige taalbehoefte 15 : 37 respondenten zijn van mening dat de taalbehoefte in hun organisatie zal gelijk blijven. 41 respondenten menen dat zij zal stijgen. Geen enkele respondent oordeelt dat de taalbehoefte zal dalen. 15 Deze vraag werd door 78 respondenten beantwoord. 15
Figuur 9: Opinie over toekomstige taalbehoefte. Ik denk dat de taalbehoefte in mijn organisatie in de toekomst zal... 47% 53% stijgen dalen gelijk blijven 0% 2.1.3 Tolken De sleutelvragen Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een tolk ter plaatse? en Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een telefoontolk? werden door respectievelijk 62 en 23 respondenten positief beantwoord. Deze respondenten hadden de mogelijkheid om de specifieke vragen betreffende tolken ter plaatse en/of telefoontolken verder te beantwoorden. Identificatie tolken: De tolken waarop een beroep wordt gedaan voor opdrachten ter plaatse zijn 16 : - Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst; - Professionele beroepstolken; - Interculturele bemiddelaars; - Anderstalige collega's; - Andere tolken 17. Tabel 7: Keuzemodel identificatie tolken ter plaatse. 1 ste keuze 2 de keuze 3 de keuze > 3 Totaal aantal respondenten Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst 7 14 11 7 39 Professionele beroepstolken 5 5 10 Interculturele bemiddelaars 22 8 4 34 Anderstalige collega's 13 13 Andere tolken 18 16 Deze vraag werd door 50 respondenten beantwoord. 17 Andere tolken zoals beëdigde tolken, tolkenpool van de dienst voogdij, tolkenpool asielinstanties, gebarentaaltolken 16
Type De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 18 toont ons aan dat de meeste respondenten een beroep doen op interculturele bemiddelaars voor tolken ter plaatse. Figuur 10: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Interculturele bemiddelaars Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst 8,47 8,95 Anderstalige collega's 1,48 Professionele beroepstolken 0,77 Andere tolken 0,00 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 9,00 10,00 Relatief gewicht De tolken waarop een beroep wordt gedaan voor telefoonopdrachten zijn 19 : - Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst; - Professionele beroepstolken; - Interculturele bemiddelaars; - Anderstalige collega's; - Andere tolken 17. Tabel 8: Keuzemodel identificatie telefoontolken. 1 ste keuze 2 de keuze 3 de keuze >3 Totaal aantal respondenten Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst 4 3 1 2 10 Professionele beroepstolken 1 1 Interculturele bemiddelaars 6 1 7 Anderstalige collega's 2 2 Andere tolken 6 De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 20 toont ons aan dat de meeste respondenten een beroep doen op tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst voor telefoontolken. 18 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten de top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type tolk ter plaatse, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 19 Deze vraag werd door 13 respondenten beantwoord. 20 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de vierde waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type telefoontolk, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 17
Type Figuur 11: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Tolken van een sociaal tolk- en vertaaldienst 2,79 Interculturele bemiddelaars 1,75 Anderstalige collega's 0,15 Professionele beroepstolken 0,03 Andere tolken 0,00 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 Relatief gewicht Meertalige collega s? 48 respondenten hebben geen collega s die het tolken als hoofd- of nevenactiviteit uitvoeren. Typologie sociaal tolken ter plaatse 21 : Gemiddeld 1 keer per maand wordt er een beroep gedaan op een tolk ter plaatse, hetgeen gemiddeld 3 uur per maand voorstelt. Tabel 9: Frequentietabel tolken ter plaatse. Gemiddelde frequentie per maand Aantal respondenten 0 12 1 18 2 3 3 3 4 2 5 1 6 1 Typologie sociaal telefoontolken 22 : Gemiddeld 1 keer per maand wordt er een beroep gedaan op telefoontolken, hetgeen gemiddeld 1 uur per maand voorstelt. Tabel 10: Frequentietabel telefoontolken. Gemiddelde frequentie per maand Aantal respondenten 0 2 1 5 2 1 3 1 21 Dit onderdeel van de vragenlijst werd door 40 respondenten volledig ingevuld. 22 Dit onderdeel van de vragenlijst werd door 9 respondenten volledig ingevuld. 18
Budgettering tolken: 32 respondenten antwoordden dat hun organisatie geen budget heeft voor het inschakelen van tolken. 9 respondenten antwoordden dat hun organisatie wel een budget opzij zet, maar weten niet hoeveel dit juist bedraagt. 3 respondenten antwoordden dat ze niet weten of hun organisatie een budget hiervoor handen heeft. Vormen van dienst- of hulpverlening: De vormen van dienst- of hulpverlening waarbij het volgens de respondenten het meest is aangewezen dat een tolk ter plaatse 23 aanwezig is, zijn: - Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten; - Intakegesprekken; - Langdurige hulp- of dienstverlening; - Balie- en onthaalgesprekken; - Crisisgesprekken; - Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten; - Huisbezoeken. Tabel 11: Keuzemodel vormen van dienst- of hulpverlening om tolken ter plaatse in te schakelen. >3 Totaal aantal keuze keuze keuze respondenten Eenmalige hulp- of dienstverlening en 1 6 1 8 individuele bijeenkomsten Intakegesprekken 27 1 28 Langdurige hulp- of dienstverlening 5 14 3 1 23 Balie- en onthaalgesprekken 1 1 Crisis 1 4 7 4 16 Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten 4 1 7 12 Huisbezoeken 2 5 11 10 28 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 24 toont ons aan dat intakegesprekken de meest aangewezen vorm is van dienst- of hulpverlening om tolken ter plaatse in te schakelen, gevolgd door langdurige hulp- of dienstverlening. 23 Deze vraag werd door 41 respondenten beantwoord. 24 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per vorm, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 19
Vormen Figuur 12: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Intakegesprekken 6,70 Langdurige hulp- of dienstverlening 3,42 Huisbezoeken 3,32 Crisis 1,17 Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten Balie- en onthaalgesprekken 0,01 0,65 0,41 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 Relatief gewicht De vormen van dienst- of hulpverlening waarbij het volgens de respondenten het meest is aangewezen een telefoontolk 25 in te schakelen, zijn: - Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten; - Intakegesprekken; - Langdurige hulp- of dienstverlening; - Balie- en onthaalgesprekken; - Crisisgesprekken; - Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten; - Huisbezoeken. Tabel 12: Keuzemodel vormen van dienst- of hulpverlening om telefoontolken in te schakelen. 1 ste keuze >3 Totaal aantal keuze keuze respondenten 2 2 4 Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten Intakegesprekken 7 2 9 Langdurige hulp- of dienstverlening 1 4 2 7 Balie- en onthaalgesprekken 4 4 Crisis 1 2 3 Vergaderingen en collectieve 1 1 bijeenkomsten Huisbezoeken 4 3 7 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 24 toont ons aan dat intakegesprekken de meest aangewezen vorm is van dienst- of hulpverlening om telefoontolken in te schakelen, gevolgd door langdurige hulp- of dienstverlening. 25 Deze vraag werd door 12 respondenten beantwoord. 20
Vormen Figuur 13: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Intakegesprekken 2,19 Langdurige hulp- of dienstverlening 0,90 Huisbezoeken 0,55 Balie- en onthaalgesprekken 0,46 Eenmalige hulp- of dienstverlening en individuele bijeenkomsten 0,23 Crisis Vergaderingen en collectieve bijeenkomsten 0,01 0,09 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 Relatief gewicht Type gesprek: De gesprekken waarbij het het meest aangewezen is dat een tolk ter plaatse 26 aanwezig is, zijn: - Begeleidingsgesprekken; - Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden; - Therapiegesprekken; - Educatieve gesprekken; - Korte gesprekken; - Lange gesprekken; - Informatieve gesprekken; - Groepsgesprekken. Tabel 13: Keuzemodel type gesprek om tolken ter plaatse in te schakelen. >3 Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Begeleiding 9 14 3 2 28 Gesprekken waarbij documenten en 3 2 7 12 formulieren dienen ingevuld te worden Therapie 1 1 1 3 Educatief 2 4 6 Kort gesprek 10 10 Lang gesprek 17 7 24 Informatief 2 5 6 4 17 Groepsgesprek 2 2 4 1 ste 2 de 3 de 26 Deze vraag werd door 41 respondenten beantwoord. 21
Type gespre De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 27 toont ons aan dat begeleidingsgesprekken het meest aangewezen type gesprek is om tolken ter plaatse in te schakelen, gevolgd door lange gesprekken. Figuur 14: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Begeleiding 5,79 Lang gesprek 5,13 Informatief 1,59 Kort gesprek Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden Groepsgesprek 0,12 0,58 0,96 Educatief 0,12 Therapie 0,05 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 Relatief gewicht De gesprekken waarbij het het meest aangewezen is om een telefoontolk 28 in te schakelen, zijn: - Begeleidingsgesprekken; - Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden; - Therapiegesprekken; - Educatieve gesprekken; - Korte gesprekken; - Lange gesprekken; - Informatieve gesprekken; - Groepsgesprekken. 27 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 28 Deze vraag werd door 12 respondenten beantwoord. 22
Type gespre Tabel 14: Keuzemodel type gesprek om telefoontolken in te schakelen. >3 Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Begeleiding 2 1 1 1 5 Gesprekken waarbij documenten en 2 2 4 formulieren dienen ingevuld te worden Therapie 1 1 2 Educatief 1 1 Kort gesprek 8 8 Lang gesprek 2 2 Informatief 1 6 1 2 10 Groepsgesprek 1 1 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 27 toont ons aan dat informatieve gesprekken het meest aangewezen type gesprek is om telefoontolken in te schakelen, gevolgd door korte gesprekken. Figuur 15: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Informatief 1,97 Kort gesprek 1,94 Gesprekken waarbij documenten en formulieren dienen ingevuld te worden Lang gesprek 0,18 0,09 Therapie 0,08 Groepsgesprek 0,02 Educatief 0,01 Begeleiding 0,53 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 Relatief gewicht 2.1.4 Vertalen De sleutelvraag Heeft uw dienst al een beroep gedaan op een vertaler? werd door 37 respondenten positief beantwoord. Deze respondenten hadden de mogelijkheid om de vragen betreffende vertalen verder te beantwoorden. Identificatie vertalers 29 : De vertalers waarop een beroep wordt gedaan zijn: 29 Deze vraag werd door 16 respondenten beantwoord. 23
Type - Professionele beroepsvertalers; - Collega s die het vertalen bovenop hun dagdagelijkse taak uitvoeren; - Vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldienst; - OTA-team (interculturele bemiddelaars). Tabel 15: Keuzemodel identificatie vertalers. Totaal aantal keuze keuze keuze keuze respondenten Professionele beroepsvertalers 2 2 Collega s die het vertalen bovenop hun 4 4 dagdagelijkse taak uitvoeren Vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldienst 3 4 1 1 9 Andere 6 1 ste 2 de 3 de 4 de 9 respondenten delen mee dat ze een beroep doen op sociaal tolk- en vertaaldiensten om documenten te laten vertalen. De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 30 toont ons aan dat de meeste respondenten een beroep doen op vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldienst voor vertalingen Figuur 16: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Vertalers van een sociaal tolk- en vertaaldienst 2,40 Collega s die het vertalen bovenop hun dagdagelijkse taak uitvoeren 0,80 Professionele beroepsvertalers 0,20 Andere 0,00 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 Relatief gewicht Typologie sociaal vertalen 31 : Gemiddeld wordt er 1 keer per maand een beroep gedaan op een sociaal tolk- en vertaaldienst om een gelegaliseerd, informatief, procedure- en persoonlijk document te vertalen. Dit komt neer op gemiddeld 11 keer per jaar. 30 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per type vertaling, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 31 Dit onderdeel van de vragenlijst werd door 9 respondenten beantwoord. 24
Tabel 16: Frequentietabel vertalen. Gemiddelde frequentie per maand Aantal respondenten 0 5 1 2 2 1 4 1 Gemiddeld wordt er 1 keer per jaar een beroep gedaan op een sociaal tolk- en vertaaldienst om gelegaliseerde documenten, 4 keer per jaar om informatieve documenten, 4 keer per jaar om proceduredocumenten en1 keer per jaar om persoonlijke documenten te laten vertalen. Gemiddeld bedraagt het aantal te vertalen bladzijden van - officiële documenten op jaarbasis 4 32 ; - informatieve documenten op jaarbasis 9 33 ; - proceduredocumenten op jaarbasis 13 33 ; - persoonlijke documenten op jaarbasis 5 32. Initiatieven vanuit de dienst: 16 respondenten delen mee dat er algemene informatie over hun dienst verkrijgbaar is in verschillende talen. 11 respondenten delen mee dat dit niet het geval is. 5 respondenten antwoordden dat hun dienst het publiek inlicht over bepaalde acties aan de hand van informatieve documenten in verschillende talen. Bij 21 respondenten is dit niet het geval. Budgettering vertalen: 24 respondenten antwoordden dat hun organisatie geen budget heeft voor vertalers in te schakelen. 1 respondent antwoordde dat zijn organisatie wel een budget heeft, maar weet niet hoeveel dit juist bedraagt. 2 respondenten antwoordden dat ze niet weten of hun organisatie een budget hiervoor heeft. 32 Deze vraag werd door 1 respondent beantwoord. 33 Deze vraag werd door 3 respondenten beantwoord. 25
2.1.5 Sociale tolknood Niet-gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten: Tien respondenten hebben als niet-gebruiker van sociaal tolk- en vertaaldiensten vraag 124 34 beantwoord. De diensten van deze respondenten bevinden zich in de provincies West-Vlaanderen (3), Vlaams-Brabant (2), Antwerpen (2), Limburg (1), Oost-Vlaanderen (1) en Brussel-Hoofdstad (1). De niet-gebruikers behoren tot de deelsectoren Private voorzieningen (8), Bemiddelingscommissie (1) en Comité Bijzondere Jeugdzorg (1). De totale tolknood bedraagt bij deze niet-gebruikers gemiddeld 2 keer per maand. Tabel 17: Frequentietabel totale nood aan sociaal tolken van niet-gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten. Aantal prestaties Aantal antwoorden 0 1 1 5 2 1 3 2 5 1 Typologie niet-gebruikers Wanneer we de gemiddelde frequenties van deze groep nader gaan bekijken, kunnen we besluiten dat: - 1 niet-gebruiker geen gebruik wenst te maken van sociaal tolken; - 8 niet-gebruikers maandelijks gebruik wensen te maken van sociaal tolken; - 1 niet-gebruiker wekelijks een beroep wenst te doen op sociaal tolken. Figuur 17: Typologie van de tolknood van niet-gebruikers. dagelijks; 1 geen maandelijks; gebruik; 0 1 wekelijks; 8 34 Vraag 124: Indien u de vrije keuze had, hoeveel keer gemiddeld per maand zou uw dienst meer gebruik maken van sociaal tolken? 26
Gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten: 28 respondenten hebben als gebruiker van sociaal tolk- en vertaaldiensten vraag 124 141 beantwoord. De diensten van deze respondenten bevinden zich in de provincies Antwerpen (6), Oost- Vlaanderen (9), West-Vlaanderen (5), Limburg (4) en Brussel-Hoofdstad (4). De gebruikers behoren tot de deelsectoren Private voorzieningen (19), Comité Bijzondere Jeugdzorg (4), Bemiddelingscommissie (3) en Sociale dienst jeugdrechtbank (2). De beantwoorde tolknood van deze gebruikers bedraagt gemiddeld 1 keer per maand. Gemiddeld zouden de gebruikers, indien zij de vrije keuze hadden, gemiddeld 2 keer per maand meer beroep doen op sociaal tolken. De totale tolknood 35 bedraagt ten slotte gemiddeld 3 keer per maand. Dit houdt een potentiële groei in van 69%. Tabel 18: Frequentietabel totale nood aan sociaal tolken van gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten. Aantal prestaties Aantal antwoorden 0 4 1 4 2 4 3 6 4 5 8 1 11 1 12 1 13 1 653 36 1 Typologie gebruikers Wanneer we de gemiddelde frequenties van deze groep nader gaan bekijken, kunnen we besluiten dat: - 14% van de gebruikers geen gebruik wenst te maken van sociaal tolken; - 50% van de gebruikers maandelijks gebruik wenst te maken van sociaal tolken; - 25% van de gebruikers wekelijks een beroep wenst te doen op sociaal tolken; - 11% van de gebruikers dagelijks een sociaal tolk wenst in te schakelen. 35 De totale tolknood houdt zowel de beantwoorde als de niet-beantwoorde tolknood in. 36 Eén respondent uit de deelsector Comité Bijzondere Jeugdzorg antwoordde dat men 650 keer per maand meer een beroep zou willen doen op sociaal tolken. Op basis van deze relatief hoge frequentie, werd ervoor gekozen dit cijfer voor de berekening van het gemiddelde buiten beschouwing te houden. 27
Figuur 18: Typologie van de tolknood van gebruikers. dagelijks 11% geen gebruik 14% wekelijks 25% maandelijks 50% Nood aan sociaal telefoontolken: Niet-gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten: 13 respondenten hebben als niet-gebruiker van sociaal tolk- en vertaaldiensten vraag 48 37 beantwoord. De diensten van deze respondenten bevinden 38 zich in de provincies Antwerpen (4), Limburg (3), West-Vlaanderen (1), Oost-Vlaanderen (1) en Brussel-Hoofdstad (3). De niet-gebruikers behoren tot de deelsectoren Private voorzieningen (7), Comité Bijzondere Jeugdzorg (4) en Bemiddelingscommissie (2). De totale nood aan sociaal telefoontolken bedraagt bij deze niet-gebruikers 12 keer per maand. Tabel 19: Frequentietabel totale nood aan sociaal telefoontolken van niet-gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten. Aantal prestaties Aantal antwoorden 1 1 3 2 4 1 5 2 8 1 10 1 15 2 20 1 35 1 40 1 Typologie niet-gebruikers Wanneer we de gemiddelde frequenties van deze groep nader gaan bekijken, kunnen we besluiten dat: 37 Vraag 48: Hoeveel prestaties per maand stelt de behoefte aan telefoontolken van uw dienst gemiddeld voor?. 38 Deze vraag werd door twee respondenten niet beantwoord. 28
- 23% van de niet-gebruikers maandelijks gebruik wenst te maken van sociaal telefoontolken; - 39% van de niet-gebruikers wekelijks een beroep wenst te doen op sociaal telefoontolken; - 38% van de niet-gebruikers dagelijks een sociaal telefoontolk wenst in te schakelen. Figuur 19: Typologie van de tolknood van niet-gebruikers. dagelijks 38% geen gebruik 0% maandelijks 23% wekelijks 39% Gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten: Twee respondenten hebben als gebruiker van sociaal tolk- en vertaaldiensten vraag 48 37 beantwoord. De diensten van deze respondenten bevinden zich in de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen. De gebruikers behoren tot de deelsectoren Private voorzieningen en Comité Bijzondere Jeugdzorg. De beantwoorde nood aan sociaal telefoontolken van deze gebruikers bedraagt gemiddeld 1 en 10 keer per maand. De totale nood aan sociaal telefoontolken 39 bedraagt gemiddeld 1 keer per maand. 2.1.6 Sociale vertaalnood Niet-gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten: 31 respondenten hebben als niet-gebruiker van sociaal tolk- en vertaaldiensten vraag 126 40 beantwoord. 39 De totale tolknood houdt zowel de beantwoorde als de niet-beantwoorde tolknood in. 29
De diensten van deze niet-gebruikers bevinden zich in de provincies Oost-Vlaanderen (8), West-Vlaanderen (8), Antwerpen (6), Limburg (5), Vlaams-Brabant (2) en Brussel-Hoofdstad (2). De niet-gebruikers behoren tot de deelsectoren Private voorzieningen (22), Bemiddelingscommissie (4), Comité Bijzondere Jeugdzorg (3) en Sociale dienst jeugdrechtbank (2). De totale vertaalnood bedraagt bij deze niet-gebruikers gemiddeld 5 keer per jaar. Tabel 20: Frequentietabel totale nood aan sociaal vertalen van niet-gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten. Aantal prestaties Aantal antwoorden 0 10 1 4 2 3 3 3 4 1 5 2 6 1 10 3 12 1 15 1 20 1 50 1 Typologie niet-gebruikers Wanneer we de gemiddelde frequenties van deze groep nader gaan bekijken, kunnen we besluiten dat: - 32% van de niet-gebruikers van mening is dat ze, ook wanneer men de mogelijkheid zou hebben, geen gebruik wenst te maken van sociaal vertalen; - 55% van de niet-gebruikers jaarlijks gebruik wenst te maken van sociaal vertalen; - 13% van de niet-gebruikers maandelijks een beroep wenst te doen op sociaal vertalen. 40 Vraag 126: Indien u de vrije keuze had, hoeveel keer gemiddeld per jaar zou uw dienst meer gebruik maken van sociaal vertalers? 30
Figuur 20: Typologie van de vertaalnood van niet-gebruikers. maand elijk s 13 % wekelijks 0% d ag elijks 0% g een g eb ruik 32% jaarlijks 55% Gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten: Vijf respondenten hebben als gebruiker van sociaal tolk- en vertaaldiensten vraag 126 40 beantwoord. De diensten van deze niet-gebruikers bevinden zich in de provincies 41 Oost-Vlaanderen (1), Antwerpen (1), West-Vlaanderen (1) en Brussel-Hoofdstad (1). De gebruikers behoren tot de deelsectoren Private voorzieningen (4) en Comité Bijzondere Jeugdzorg (1). De beantwoorde vertaalnood van deze gebruikers bedraagt gemiddeld 14 keer per jaar. Gemiddeld zouden de gebruikers, indien zij de vrije keuze hadden, gemiddeld 4 keer per jaar meer beroep doen op sociaal vertalers. De totale vertaalnood 42 bedraagt bij deze gebruikers ten slotte gemiddeld 18 keer per jaar. Dit houdt een potentiële groei in van 48%. Tabel 21: Frequentietabel totale nood aan sociaal vertalen van gebruikers van sociaal tolk- en vertaaldiensten. Aantal prestaties Aantal antwoorden 1 1 4 1 17 2 53 1 41 Eén respondent heeft niet meegedeeld waar zijn dienst gelegen is. 42 De totale vertaalnood houdt zowel de beantwoorde als de niet-beantwoorde vertaalnood in. 31
2.1.7 Specifieke vragen in het kader van integrale jeugdhulp I. Onthaalgesprekken: 43 respondenten (72%) voeren onthaalgesprekken met anderstaligen, terwijl 17 respondenten (28%) dit niet doen. Figuur 21: Voert u onthaalgesprekken met anderstaligen? 28% JA NEE 72% Bij onthaalgesprekken maken 14 respondenten gebruik van tolken ter plaatse, 5 respondenten van telefoontolken en 1 respondent doet een beroep op vertalers. 30 respondenten maken noch van tolken ter plaatse, noch van telefoontolken, noch van vertalers gebruik. Op jaarbasis maken de respondenten gemiddeld 6 uur gebruik van een telefoontolk 43 en 6 uur van een tolk ter plaatse 44. Eén respondent deelt mee dat de vertalingen gemiddeld 4 bladzijden op jaarbasis tellen. Wanneer er geen sociaal tolk beschikbaar is voor een onthaalgesprek, wordt er - Een beroep gedaan op andere tolken 45 ; - Gebruik gemaakt van een contactaal; - Aan de cliënt gevraagd of hij/zij zelf voor een tolk zorgt; - Doorverwezen naar een andere dienst; - Een beroep gedaan op een collega die de taal van de cliënt spreekt; - Zelf voor een gelegenheidstolk gezorgd 46 ; 43 De vraag Hoeveel uren telefoontolken stelt dit gemiddeld voor op jaarbasis? werd door 4 respondenten beantwoord. 44 De vraag Hoeveel uren tolken ter plaatse stelt dit gemiddeld voor op jaarbasis? werd door 14 respondenten beantwoord. 45 Andere tolken zoals beëdigde tolken, tolkenpool van de dienst voogdij, tolkenpool asielinstanties, gebarentaaltolken 46 Familie, vrienden, niet opgeleid schoonmaak en keukenpersoneel 32
Strategie - Een beroep gedaan op intercultureel bemiddelaars; - Vereenvoudigd Nederlands en gebaren gebruikt. Tabel 22: Oplossingen wanneer er geen sociaal tolk beschikbaar is voor een onthaalgesprek. >3 Totaal aantal keuze keuze keuze respondenten Andere tolken 1 3 2 3 9 Ik maak gebruik van een contacttaal 12 7 6 1 26 Ik vraag of hij/zij zelf voor een tolk zorgt 3 2 4 1 10 Ik verwijs hem/haar door naar een andere 1 1 2 dienst Ik doe een beroep op een collega die de 7 4 1 1 13 taal van de cliënt spreekt Ik zorg zelf voor een gelegenheidstolk 10 6 1 17 Interculturele bemiddelaar 4 2 2 3 11 Vereenvoudigd Nederlands en gebaren 3 6 7 4 20 Andere mogelijkheden 3 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 47 toont ons aan dat het gebruik maken van een contacttaal de meest aangewezen strategie is, gevolgd door het zelf zorgen voor een gelegenheidstolk en het gebruik maken van vereenvoudigd Nederlands en gebaren. Figuur 22: Gewogen verhouding op basis van aantal respondenten en keuze. Ik maak gebruik van een contacttaal 4,80 Ik zorg zelf voor een gelegenheidstolk Vereenvoudigd Nederlands en gebaren 2,26 2,16 Ik doe een beroep op een collega die de taal van de cliënt spreekt 1,26 Interculturele bemiddelaar Ik vraag of hij/zij zelf voor een tolk zorgt 0,72 0,61 Ik verwijs hem/haar door naar een andere dienst Andere mogelijkheden 0,02 0,00 Andere tolken 0,41 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 Relatief gewicht Wanneer er voor een onthaalgesprek niet over sociale vertalingen kan beschikt worden, wordt er 48 : - Gebruik gemaakt van een contactaal (12); 47 De eerste keuze krijgt waarde 4, de tweede waarde 3, de derde waarde 2 en de keuzes die buiten deze top 3 vallen waarde 1. Het gemiddelde hiervan wordt vermenigvuldigd met het aantal respondenten per strategie, om dit product vervolgens te delen door de som van het totaal aantal respondenten. 48 Deze vraag werd door 26 respondenten beantwoord. 33
- Gebruik gemaakt van vereenvoudigd Nederlands en gebaren (6); - Iemand meegebracht door de cliënt (4); - Getracht zichzelf te behelpen (3); - Doorverwezen naar een andere dienst (3); - Een andere afspraak gemaakt (2); - Voor vertalingen gezorgd via een ondersteuningsteam (2); - Gebruik gemaakt van interculturele bemiddelaars (1); - Een beroep gedaan op een beëdigd vertaler (1); - Door de kinderen getolkt (1); - Voor vertalingen gezorgd via OBJ (1). II. Intakegesprekken: 41 respondenten (73%) hebben bij intakegesprekken te maken met anderstalige cliënten, terwijl 15 respondenten (23%) dit niet meemaken. Figuur 23: Voert u intakegesprekken met anderstaligen? 27% JA NEE 73% Bij intakegesprekken doen zestien respondenten beroep op tolken ter plaatse, drie respondenten op telefoontolken en vier respondenten op vertalers. 22 respondenten maken noch van tolken ter plaatse, noch van telefoontolken, noch van vertalers gebruik. Op jaarbasis maken de respondenten bij intakegesprekken gemiddeld 11 uur gebruik van een telefoontolk 49 en 7 uur van een tolk ter plaatse 50. Drie respondenten delen mee dat de vertalingen gemiddeld 5 bladzijden op jaarbasis tellen. 49 De vraag Hoeveel uren telefoontolken stelt dit gemiddeld voor op jaarbasis? werd door 2 respondenten beantwoord. 34
Wanneer er geen sociaal tolk beschikbaar is voor een intakegesprek, wordt er - Een beroep gedaan op andere tolken 45 ; - Gebruik gemaakt van een contactaal; - Informatie gegeven waar men Nederlands kan leren; - Aan de cliënt gevraagd of hij/zij zelf voor een tolk zorgt; - Doorverwezen naar een andere dienst; - Een beroep gedaan op een collega die de taal van de cliënt spreekt; - Zelf voor een gelegenheidstolk gezorgd 46 ; - Een beroep gedaan op intercultureel bemiddelaars; - Vereenvoudigd Nederlands en gebaren gebruikt. Tabel 23: Oplossingen wanneer er geen sociaal tolk beschikbaar is voor een intakegesprek. >3 Totaal aantal respondenten keuze keuze keuze Andere tolken 2 3 1 3 9 Ik maak gebruik van een contacttaal 9 10 5 1 25 Ik geef informatie aan de cliënt waar 1 1 men Nederlands kan leren Ik vraag of hij/zij zelf voor een tolk 7 3 2 1 13 zorgt Ik verwijs hem/haar door naar een 1 1 andere dienst Ik doe een beroep op een collega die 4 2 1 7 de taal van de cliënt spreekt Ik zorg zelf voor een gelegenheidstolk 8 4 1 2 15 Interculturele bemiddelaars 3 2 5 4 14 Vereenvoudigd Nederlands en gebaren 2 6 8 6 22 Andere mogelijkheden 2 1 ste 2 de 3 de De gewogen ranking op basis van het aantal respondenten en keuze 43 toont ons aan dat het gebruik maken van een contacttaal de meest aangewezen strategie is, gevolgd door het gebruik maken van vereenvoudigd Nederlands en gebaren en het zelf zorgen voor een gelegenheidstolk. 50 De vraag Hoeveel uren tolken ter plaatse stelt dit gemiddeld voor op jaarbasis? werd door 15 respondenten beantwoord. 35