RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK GEDIFFERENTIEERD TOEZICHT basisschool De Driemaster Plaats : Voorburg BRIN nummer : 07SP C2 Onderzoeksnummer : 290730 Datum onderzoek : 8 november 2016 Datum vaststelling : 8 februari 2017
Pagina 2 van 12
SAMENVATTING Basisschool De Driemaster heeft haar kwaliteit op orde en de inspectie handhaaft het basisarrangement. De school heeft goed zicht op de ontwikkeling van leerlingen. Het didactisch handelen heeft een heldere structuur en de leerlingen zijn betrokken. De extra ondersteuning voor zorgleerlingen is goed georganiseerd. Voor de veiligheid heeft de school een veiligheidsbeleid en er zijn afspraken om op te treden bij sociaal onveilige situaties. De onderwijsresultaten zijn sterk gestegen. De school werkt voor de ontwikkeling van de sociale en maatschappelijke competenties van de leerlingen goed samen met ketenpartners. De schoolontwikkeling is gepland en wordt krachtig aangestuurd door de directie. Directie en team werken goed samen om talenten van leerlingen te ontwikkelen. Pagina 3 van 12
1 INLEIDING Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? Volgens de wet moeten alle scholen eens in de vier jaar door de inspectie worden bezocht. Vanaf januari 2015 krijgen alle scholen die daarvoor in aanmerking komen een pilot-onderzoek met een concept-waarderingskader. Dit kader is in juni 2016 bijgesteld. Vanaf 24 oktober 2016 krijgen scholen een onderzoek met dit bijgestelde onderzoekskader voor 2017. Zo ook basisschool De Driemaster. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken en het nieuwe onderzoekskader, zie de website van de inspectie www.onderwijsinspectie.nl. Werkwijze Op 8 november 2016 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; een presentatie door de school; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: directie, intern begeleider, leraren, ouders en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen. Deze observaties hebben wij samen met observanten van de school uitgevoerd. Op 8 november 2016 aan het eind van de onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de schoolleiding, de intern begeleider en de leraren van de school. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en heeft de school aangegeven wat zij gaat doen met deze bevindingen. Naast de beoordeelde standaarden hebben wij enkele aanvullende wettelijke aspecten beoordeeld. Wanneer niet voldaan is aan een van deze artikelen, geven wij dit aan in paragraaf 3.2. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie van het onderzoek op basisschool De Driemaster. Hoofdstuk 3 geeft per kwaliteitsgebied de resultaten van het onderzoek. In hoofdstuk 4 is de reactie van het bestuur op het onderzoek en de rapportage opgenomen. Pagina 4 van 12
2 HOOFDCONCLUSIE De huidige directie is negen jaren geleden begonnen met de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Zij wilde de kansen voor de kinderen vergroten door hen beter onderwijs te bieden. Dit had tot gevolg dat het onderwijs op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen ingericht moest worden. Om dit doel te bereiken is een krachtig personeelsbeleid gevoerd en is planmatig gewerkt aan de inrichting van het onderwijs. Het onderwijs van de school is nu ingericht om de capaciteiten en de talenten optimaal te ontwikkelen. Het begint door de prestaties van de leerlingen te volgen en deze te analyseren. Hierdoor hebben de leraren zicht op de ontwikkeling van de leerlingen en richten, vervolgens, hun didactisch handelen in. De Driemaster heeft een veilig schoolklimaat en is rust en regelmaat. Het lukt de school nu om hoge resultaten te behalen met de leerlingen. Pagina 5 van 12
3 RESULTATEN ONDERZOEK BASISSCHOOL DE DRIEMASTER 3.1 Kwaliteitsoordelen op onderzochte standaarden Kwaliteitsgebied Onderwijsproces Onvoldoende Voldoende Goed OP2 OP3 OP4 Zicht op ontwikkeling Didactisch handelen (Extra) ondersteuning Onderwijsproces is goed georganiseerd Het onderwijsproces is ingericht om de leerlingen zich breed te laten ontwikkelen. Hiervoor zijn er heldere afspraken met het team gemaakt en worden de ouders als partners beschouwd. De school organiseert aan het begin van het schooljaar ouder-kindgesprekken. Hierin gaan de ouder, het kind en de leraar met elkaar in gesprek over de te behalen doelen voor dit schooljaar. Alle drie spreken zij hun verwachting uit en gaan ze tussentijds na of de doelen gehaald zijn en welke doelen bijgesteld moeten worden. Om goed zicht te krijgen op de ontwikkeling van de leerlingen heeft de school een vaste procedure. De leraren volgen met behulp van de informatie vanuit de toetsen, observaties, leerlingenwerk, gesprekken en rapportages de vorderingen van de leerlingen. De toetsen en het werk van de leerlingen worden geanalyseerd om na te gaan of de schooldoelen zijn gehaald en in welke mate de uitgestippelde leerroute en leerwinst zijn gerealiseerd. De intern begeleider bespreekt de analyses met de leraren. Ook bezoekt zij de lessen om na te gaan of de leraren overeenkomstig de afspraken van het didactisch handelen les geven. Zij bespreekt haar bevindingen van de groepsbezoeken met de leraren en maakt afspraken voor de uitgestippelde leerroute van de leerlingen. Enkele leerlingen hebben in het gesprek met de inspectie aangegeven dat ze veel leren en dat de leraren goed lesgeven. Dit beeld is tijdens de lesobservaties van de inspectie bevestigd. Het didactisch handelen heeft de inspectie samen met een observant van de school in kaart gebracht. De observant is het eens met het oordeel van de inspectie. De Driemaster heeft een didactisch concept ingevoerd en afspraken Pagina 6 van 12
met de leraren gemaakt voor het didactisch handelen. De school vindt het belangrijk dat de leerlingen goed leren communiceren, kritisch leren denken, problemen leren oplossen, leren samenwerken en ICT-vaardigheden ontwikkelen. Zo is er een digitale methode ingevoerd voor rekenen en spelling. De school heeft ook afspraken gemaakt over het toepassen van twee coöperatieve werkvormen per leerjaar. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen de sterkere en de zwakkere leerlingen. Voor de meer- en hoogbegaafde leerlingen heeft de school een plusklas Het Kraaiennest. Hier daagt de school kinderen uit met schaken, filosofie, Spaans, Webkwesties en computerkunde. Leraren weten met hun rustige en prettige toon van lesgeven de juiste snaar bij de leerlingen te raken. Hierdoor zijn leerlingen maximaal betrokken tijdens de les. De Driemaster heeft een Taalklas voor intensief taalonderwijs. In de Taalklas krijgen kinderen met een niet Nederlandstalige achtergrond, meerdere keren per week in kleine groepjes extra ondersteuning op het gebied van begrijpend lezen, woordenschat en kennis van de wereld. Het zijn kinderen waarvan de school hoge verwachtingen heeft, maar die een achterstand op het gebied van begrijpend lezen hebben. Ook in deze klassen zijn de onderwijsbehoeften van de leerlingen richtinggevend voor de organisatie van de les en het didactisch handelen van de leraren. De directie heeft de standaard Ondersteuning toegevoegd aan het onderzoek, omdat de afgelopen tien jaar hard gewerkt is aan de ontwikkeling van een professionele zorgstructuur. De Driemaster heeft te maken met verschillende zorgleerlingen. Een deel van deze kinderen komt in aanmerking voor extra ondersteuning. De school bespreekt deze leerlingen in de Schoolondersteuningscommissie (SOC). De ouders worden altijd betrokken bij de (extra) ondersteuning van hun kind. Voor alle leerlingen met extra ondersteuning is er een ontwikkelingsperspectief, dat volgens afspraak wordt geëvalueerd en bijgesteld. Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Onvoldoende Voldoende Goed SK1 Veiligheid Schoolklimaat is veilig De afgelopen jaren heeft de school ingezet op een veilig schoolklimaat met het accent op structuur, rust en regelmaat. De school heeft een aanbod om de sociale vaardigheden van leerlingen te ontwikkelen. Voor de ouders organiseert de directie themabijeenkomsten over hetgeen aan de orde komt in Pagina 7 van 12
de lessen voor de leerlingen. Ook zijn er trainingen voor de sociale vaardigheden van de leerlingen. De school werkt hierbij samen met externe partners, zoals schoolmaatschappelijk werk. Leerlingen van de groepen 7 en 8 krijgen jaarlijks lessen om op een verstandige manier gebruik te maken van de moderne media. De ouders krijgen informatie via de nieuwsbrief en informatiebijeenkomsten over mediawijsheid. De directie heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van de leerlingen. De directie geeft aan dat zij samen met haar team, ouders en leerlingen verantwoordelijk zijn voor een veilig schoolklimaat. In alle groepen is er aandacht hiervoor en er zijn afspraken gemaakt voor de ruimten buiten de groep en de speelplaats. Leerlingen en ouders hebben in het gesprek met de inspectie aangegeven dat zij zich veilig voelen en altijd bij de directie en leraren terecht kunnen als zij sociaal onveilige situaties constateren. Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Onvoldoende Voldoende Goed N.t.b. OR1 Resultaten Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Kan beter Voldoende Goed OR2 Sociale en maatschappelijke competenties Onderwijsresultaten zijn goed De eindopbrengsten van 2016, 2015 en 2014 beoordeelt de inspectie als goed. In 2016 zijn de eindopbrengsten hoger dan de bovengrens, die de inspectie hanteert. In 2015 lagen de opbrengsten op deze bovengrens en in 2014 waren ze voldoende. Waarom lukt het De Driemaster om hoge eindopbrengsten te behalen? De directie en de leraren hebben hoge verwachtingen van de leerlingen en goed zicht op de ontwikkeling van de leerlingen. Zij organiseren het didactisch handelen op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Verder blijkt uit de analyse van de resultaten van groep 8 van 2015-2016, dat de leerlingen flink vooruit zijn gegaan. Toen deze leerlingen in groep 4 zaten, had ongeveer 70 procent van hen een grote leerachterstand (niveau IV en V) voor rekenen. Aan het begin van groep 8 was deze achterstand gehalveerd. Hetzelfde beeld is ook bij begrijpend lezen, spelling en technisch lezen te zien. De standaard Sociaal en maatschappelijke competenties is door de school toegevoegd aan het onderzoek. De reden hiervoor is het volgende. Het team van De Driemaster is trots dat zij door een nauwe samenwerking met ouders en Pagina 8 van 12
de omgeving kansen creëert voor de kinderen. De school levert op deze manier een bijdrage aan de brede ontwikkeling van de kinderen. De meeste kinderen komen uit een omgeving waarin sport en cultuur niet altijd vanzelfsprekend zijn. Dit heeft vaak te maken met de sociaaleconomische positie van de ouders. De Driemaster hecht veel waarde aan de driehoek: ouders - school - omgeving en werkt goed samen met de ketenpartners. De school heeft een doorlopende ontwikkelingslijn voor de leerlingen op het gebied van onderwijs, kinderopvang, sport en cultuur. Op deze manier krijgen de kinderen meer kansen voor een verrijkte opvoeding. Kwaliteitsgebied Kwaliteitszorg en ambitie Onvoldoende Voldoende Goed KA1 KA2 Kwaliteitszorg Kwaliteitscultuur De directie stuurt de kwaliteitszorg en ambitie krachtig aan De huidige directie is negen jaar geleden gestart met de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Zij heeft ervoor gekozen de onderwijskwaliteit via twee speerpunten te verbeteren: de inrichting van het onderwijs op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen en een krachtig personeelsbeleid. Om gericht te werken aan de inrichting van het onderwijs zijn onderwijsbehoeften van de leerlingen in kaart gebracht, de resultaten van de leerlingen geanalyseerd en de kwaliteit van het onderwijsproces bepaald. Vervolgens is een opbrengstgerichte werkwijze ingevoerd en hoge verwachtingen zijn uitgesproken, vastgelegd en verwerkt in de organisatie van het onderwijs. De directie heeft ook een krachtig personeelsbeleid gevoerd. De samenstelling van het team is gewijzigd door afscheid te nemen van enkele leraren en de nieuwe leraren op basis van hun kwaliteiten en talenten te selecteren. Ook is er veel geïnvesteerd in professionalisering van de leraren. Zo werkt de school nu met professionele leergemeenschappen en zijn leraren opgeleid tot specialisten (rekenspecialist, gedragsspecialist, leescoördinatoren en een specialist meerbegaafden). Op De Driemaster is het een vanzelfsprekendheid dat de directie en de leraren zich verder ontwikkelen en in kenniskringen kennis met elkaar delen. De directie heeft een cyclus van functionerings- en beoordelingsgesprekken. De leraren houden hun competentiedossier bij. Op De Pagina 9 van 12
Driemaster is sprake van onderwijskundig leiderschap met een visie en missie dat door het hele team wordt gedragen. Eerste opvangonderwijs nieuwkomers Aan De Driemaster is, vanaf april 2016, een schakelklas voor nieuwkomers verbonden. In deze klas worden kinderen uit de gemeente opgevangen die net in Nederland zijn en de Nederlandse taal nog moeten leren. In een periode van gemiddeld één jaar tijd zorgt de school ervoor dat de kinderen voldoende Nederlands beheersen om te kunnen starten op een reguliere basisschool. De kinderen gaan de hele dag naar de schakelklas. In het eerste opvangonderwijs in de schakelklas ligt de nadruk op het leren van Nederlands als tweede taal. De school biedt een passend leerstofaanbod dat aansluit op het niveau van instroom en op het beoogde uitstroomniveau van de nieuwkomers. De leraren volgen systematisch de ontwikkeling van de leerlingen. De school gebruikt hiervoor een adequaat volgsysteem. De leerlingen worden bij binnenkomst ingedeeld in een bepaald 'spoor' dat gekoppeld is aan een te bereiken doel over 40 weken. Deze wijze van werken geeft richting aan het vaststellen van tussendoelen, de invulling van het aanbod en het evalueren of leerlingen zich voldoende ontwikkelen. In de schakelklas heerst een prettige sfeer. De leraren zorgen voor een veilig schoolklimaat waar de leerlingen zich welkom voelen. De leraar biedt de leerlingen een duidelijke dag- en lesstructuur en is vaardig in het klassenmanagement. De leerlingen weten wat van hen verwacht wordt. Zij doen actief mee en werken veelal met plezier aan hun taken. De leraren zijn vaardig in de vakspecifieke NT2-didactiek (uitleg en aanpak woordenschat, stimuleren van taalproductie, aandacht voor uitspraak, inrichting van taalleeromgeving, feedback). De kwaliteit van het onderwijs aan nieuwkomers is onderdeel van de kwaliteitszorg van de school. De school reflecteert systematisch op de kwaliteit van het eerste opvangonderwijs en werkt doelgericht en planmatig aan verbetering. Zo werkt men nu aan het verhogen van de leesvaardigheid, woordenschat, kennis van de wereld om ons heen en het plezier in lezen. De school geeft aan dat de instroom van nieuwkomers sterk is afgenomen. Mogelijk dat dit gevolgen heeft voor het voortbestaan van de schakelklas. Pagina 10 van 12
3.2 Overige wettelijke voorschriften De inspectie concludeert dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 11 van 12
4 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Driemaster. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: Directie en bestuur hebben met veel genoegen het rapport gelezen en zijn erkentelijk voor de gekozen bewoordingen. De school is (terecht) trots op de beoordeling en zijn blij met de erkenning die in het rapport staat. Het team zal er alles aan doen om dit niveau vast te houden en waar mogelijk, zich nog verder te verbeteren om voor deze doelgroep kinderen het best denkbare onderwijs te verzorgen. Het bestuur steunt deze ambitie en zal de school daarbij zo goed mogelijk support verlenen. Pagina 12 van 12