Wat willen VO-docenten leren? Monika Louws a, Jacobiene Meirink a, Klaas van Veen b, Jan van Driel c a Universiteit Leiden b Rijksuniversiteit Groningen c University of Melbourne, Australië Donderdagmiddaglezing ECBO, Utrecht 10 november 2016 ICLON, Interfacultair Centrum voor Universiteit Lerarenopleiding, Leiden. Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je wereld en Nascholing kennen.
Trends in Nederland 1) Toenemende nadruk op kwaliteit van de leraar bekwaamheid docenten, docenten met master-titel, verhoging kwaliteit instroom leraren opleiding, inductie, professionalisering zittende leraren, etc. 2) Sterker beroep de leraar aan zet, eigenaarschap, autonomie, professionele ruimte, etc. 3) De docent verantwoordelijk voor eigen professionele ontwikkeling? Focus van promotieonderzoek : Individuele leerdoelen van leraren in het Voortgezet Onderwijs 2 ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching
Leren en professionele ontwikkeling Professionele ontwikkeling: georganiseerd, doelgericht, professioneler Professionele ontwikkeling van leraren heeft betrekking op de processen en activiteiten die expliciet zijn ontworpen om de kennis, de houding en het lesgedrag van leraren te versterken of te verbeteren om vervolgens het leren van leerlingen te verbeteren (Guskey, 2003) Leren: zowel van georganiseerde als informele situaties, niet alleen voor lesgevende competenties Verschil: de lerende bepaalt wat en hoe hij/zij leert van de aangeboden leermogelijkheden ( affordances ) Zelfgestuurd leren Leerdoel = gewenste verandering in gedrag, houding of cognities 3 ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching
Leraren aan het begin van hun carrière Leraren aan het eind van hun carrière 4 ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching
0 3 jaar 4 7 jaar Competency building Induction Professionele werkfasen 8 15 jaar Growth 16 29 jaar Stability 30 + jaar Exit Day, Sammons, Stobart, Kington & Gu (2007), Fessler & Christensen (1992), Huberman (1993) 5 ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching
Onderzoeksvragen 1. Welke leerdoelen formuleren leraren? 2. Hoe hangen leerdoelen van leraren samen met hun jaren leservaring? 3. Hoe kunnen leerdoelen van leraren worden begrepen vanuit hun huidige professionele concerns? 4. Welke contextuele factoren beïnvloeden de leerdoelen van leraren? 6 ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching
Mixed-method aanpak N = 31 VO leraren van twee havo/vwo scholen in Zuid-Holland Vooraf: stageperiode van 4 maanden Interviews over leerbehoeften en belemmerende/bevorderende factoren N = 309 VO leraren Vragenlijst: voorkeur voor leerdomeinen, leeractiviteiten en redenen voor professioneel leren 7 ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching
Wat leraren willen leren Klassenmanagement en relatie met leerlingen Vakspecifieke onderwerpen: (vak)didactiek en vakinhoud Verschillen tussen leerlingen Gebruik van ICT in de klas Extra-curriculaire taken en verantwoordelijkheden Professionele rol van leraar MBO leerdoelen? 8
Relatie met jaren leservaring Klassenmanagement en relatie met leerlingen * Geen relatie met jaren leservaring - Vakspecifieke onderwerpen - Verschillen tussen leerlingen - Gebruik ICT in de klas - Extra-curriculaire taken - Professionele rol van leraar 9
Relatie met jaren leservaring In de kwalitatieve studies andere patronen Beginnende docenten willen het vak beheersen (0 7 jaar) - Socialisatie in de school - Impact vergroten in de lessen - Relatie met leerlingen 10
Relatie met jaren leservaring In de kwalitatieve studies andere patronen Beginnende docenten willen het vak beheersen (0 7 jaar) Ervaren leraren willen vakinhoud verdiepen en verbreden qua taken (8 19 jaar) Zeer ervaren leraren willen geïnformeerd en uitgedaagd blijven (20+ jaar) Voorbeeld doelen ervaren en zeer ervaren leraren: - complexe en authentieke opdrachten in mijn onderwijs - managementtaken - toetsing en assessment - coördinator van curriculum ontwikkeling - coaching van beginnende leraren - individuele begeleiding zorgleerlingen - ICT en gaming in de klas 11
Leerdoelen vanuit professionele concerns Professionele concern = de belangrijkste thematieken in het professionele leven van leraren waarvan we uit onderzoek weten dat deze variëren voor leraren uit verschillende professionele werkfasen (Fuller, 1969; Huberman, 1993) 1. leren omdat het iets is wat altijd belangrijk is om over te leren 2. leren voor persoonlijke groei en verdere verbetering van vaardigheden 3. leren om je werk te managen 12
Vanuit welk concern willen leraren leren? Continuous concerns Growth & Improvement concerns Work management concerns Beginnende (0 6) Ervaren (7 19) Zeer ervaren (20+) 13
Vanuit welk concern willen leraren leren? Continuous concerns Growth & Improvement concerns Work management concerns Beginnende (0 6) Sterke verbondenheid met school a) Herstellen verstoorde relatie met leerling b) Ambitie: ik wil een excellente docent worden Het bewaken van mijn grenzen is voorwaarde om mezelf te ontwikkelen tot goede docent Ervaren (7 19) Het leerproces van leerlingen is je kerntaak Iets nieuws beginnen: coachen nieuwe leraren Voorkomen van een nieuwe burn-out Zeer ervaren (20+) Altijd goed contact houden met leerlingen De laptop in de klas biedt mogelijkheden om mijn lesstof te verrijken en leerlingen meer te motiveren > ik weet alleen nog niet hoe Mijn takenpakket zit overvol > leren nee zeggen tegen nieuwe taken 14
Vanuit welk concern willen leraren leren? Omdat iets altijd belangrijk is (ervaren, zeer ervaren) Om ergens goed/beter in te worden Het lesgeven zelf (beginners) Een specialisme/uitdaging (ervaren, zeer ervaren) Om het werk te managen (beginners, ervaren, zeer ervaren)
Een leerdoel betekent nog niet dat leren plaats vindt > onderhandeling binnen een schoolcontext Casus Bart (19 jaar ervaring) Leerdoel: Leren over curriculummanagement Concreet: Voor HAVO-leerlingen een uitdagender curriculumaanbod Engels ontwikkelen en coördineren. Akkoord van de schoolleiding, gaat dit samen met collega voorbereiden en ontwikkelen En dan De vaksectie Engels ziet het niet zitten. Zij zijn niet betrokken bij de totstandkoming van dit besluit en zijn bang op te grote belasting op de sectie. Het plan wordt afgeschoten
Leren in de schoolcontext Contextuele randvoorwaarden voor het leren van leraren: Structurele voorwaarden (tijd, geld, professionaliseringsbeleid) (cf. Ellström, 2001; Imants & van Veen, 2010; Smith & Gillespie, 2007) Culturele voorwaarden (samenwerking, gedeelde visie) (cf. Jurasaite-Harbison & Rex, 2010; Little, 2012) Leiderschap (transformatief, individuele aandacht, schoolvisie) (Sleegers & Leithwood, 2010) Gehoord worden > waardering en erkenning voor docent Waarom doen we dit? > gedeelde schoolvisie Continue uitwisseling van ideeën > mogelijkheden tot samenwerken 17
Wordt de docent gezien als professional? Of toch meer als: De werknemer is verplicht mee te werken aan de scholing en professionalisering die de werkgever nodig acht voor een goede uitoefening van de functie of voor behoud van werkgelegenheid. Bron: Hoofdstuk 4 Cao MBO
Discussiepunten Verschillende leerbehoeften voor beginnende, ervaren en zeer ervaren leraren > hoe rekening houden met verschillende leerbehoeften? Hoe bevorder je (gemotiveerd) zelfgestuurd leren van leraren? Waarderen van dit zelfgestuurde leren? 19 ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching
Bedankt voor uw aandacht Monika Louws: m.l.louws@iclon.leidenuniv.nl ICLON, Leiden University Graduate School of Teaching