Instructieboek: Jij bepaalt wat je deelt Voor de Mpower - coach September 2017
Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 2
Inhoud: Mpower-coach blz. 5-7 Waarom Jij bepaalt wat je deelt? blz. 9 Hoe werkt Mpower? blz. 10-12 Hoofdstuk 0: Beginnen met social media blz. 13-14 Hoofdstuk 1: Actief op social media blz. 15-16 Hoofdstuk 2: Wat zet jij van jezelf op internet? blz. 17-18 Hoofdstuk 3: YouTube blz. 19-20 Hoofdstuk 4: Welke foto s zet jij op internet blz. 21-23 Hoofdstuk 5: Echt waar? blz. 25-28 Hoofdstuk 6: Pesten op internet blz. 29-30 Hoofdstuk 7: Zo, dit is aso! blz. 31-32 Hoofdstuk 8: Social media, kun jij nog zonder? blz. 33-34 Hoofdstuk 9: Sexting blz. 35-36 Nuttige links en bronvermelding blz. 37 Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 3
In deze handleiding wordt omwille van de leesbaarheid alleen de hij-vorm gebruikt in plaats van hij/zij. Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 4
Mpower-coach Cliënten weten vaak meer van social media programma s dan hun begeleiders of ondersteuners. En dat is prima. Maar er is ondersteuning en uitleg nodig in het beoordelen van wat gebeurt op social media en hoe daarop te reageren. Door iemand die een klik met de cliënt heeft, die hij vertrouwt en die in de buurt woont. Dit kan een buurvrouw, een oom, broer, zus, vader, moeder of een vrijwilliger zijn. Een Mpower-coach hoeft dus geen begeleider te zijn. Jij als coach Het is fijn dat jij als coach de tijd neemt om met de cliënt regelmatig samen te praten over wat hem bezighoudt op social media. Wat hij leuk vindt, graag doet, waar hij een hekel aan heeft, zijn persoonlijke ervaringen. Je praat over onderwerpen die voor de cliënt belangrijk zijn. In deze handleiding worden bij elk hoofdstuk suggesties gegeven voor vragen of een gesprek(je). Het persoonlijk boek zal ook voor genoeg gespreksstof zorgen. Zo n gesprekje kan ook spontaan plaatsvinden; tijdens de afwas of naar aanleiding van een actualiteit. Maak er een ontspannen, gezamenlijke tijd van. Het gaat erom dat je een ingang bij de cliënt hebt of krijgt. Het gaat niet om jouw eigen mening. Je wilt in gesprek komen, het bespreekbaar maken, weten wat iemand bezighoudt. Wees blij dat de cliënt erover wil praten. Verbieden heeft vaak een averechts effect. Cliënten gaan het stiekem doen en er is geen zicht meer op wat iemand online doet. Het gesprek Probeer te begrijpen wat hij online doet en wat zijn motivatie is om dit te doen. Het tonen van oprechte interesse in de online leefwereld en echt luisteren naar wat hij te zeggen heeft, creëert wederzijds begrip. Vanuit die positie is het ook makkelijker een discussie te voeren over de risico s van het internetgedrag. De focus op het schetsen van doemscenario s en het uitdelen van straffen kunnen er toe leiden dat cliënten uiteindelijk niets meer vertellen. Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 5
Mensen met lvb leren vaak moeilijk van gemaakte fouten. Zij hebben dan juist behoefte aan begrip en positieve ondersteuning, en de mogelijkheid om onder toezicht deze fouten nogmaals te maken. Wederzijds begrip en vertrouwen ontstaan niet door het hele account van een cliënt te gaan scannen. Cliënten hebben recht op privacy. Natuurlijk wil je waakzaam zijn bij mensen die online kwetsbaar zijn. Maar bereik je dit door het signaal te geven dat je hen niet vertrouwt en dat je het stadium van een open gesprek al lang voorbij bent? Vaak weten cliënten veel beter hoe dingen online werken dan hun ouders of begeleiders. Probeer dan niet te doen alsof je het beter weet. Gebruik de expertise van de cliënt om beter te begrijpen wat hij online doet. Het gaat om oprechte interesse in de virtuele leefwereld en niet om het controleren van dingen die ze fout doen. Andere tips voor het voeren van gesprekjes: Coach vooral door veel te vragen en dóór te vragen, geen genoegen te nemen met nee. Waar lopen ze tegenaan? Waar zien ze tegenop? Waar zijn ze bang voor? Hoe denken ze het aan te pakken? Maak afspraken. Een afspraak is een regel die door partijen wordt geaccepteerd na overleg en wederzijds akkoord. Als je afspraken maakt staat de ander er ook achter en begrijpt ze ook. Als je zegt wat er allemaal niet mag ben je politieagent aan het spelen. Op de website van Mpower staat bij Mpower ook voor jou? een filmpje over hoe Mpower werkt. www.mpower.nu Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 6
Een regel is iets wat de ander je oplegt. Een afspraak is iets waar je het allebei mee eens bent. Uit Bemoeipraat of goede zorg ( Raad op maat) Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 7
Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 8
J Jij bepaalt wat je deelt! Waarom dit onderwerp? Internet heeft veel voordelen. Vanachter een pc is een beperking niet zichtbaar, dat kan bevrijdend werken. Je legt online makkelijker contact dan in het echte leven. De groep lvb-ers is echter ook kwetsbaar. Internet is anoniemer, de omgangsvormen zijn directer, gezichtsuitdrukkingen afwezig. Dat maakt het voor hen lastig in te schatten hoe een opmerking is bedoeld. M. Dekker stelt in zijn publicatie dat: Ze veiligheidsregels vaak niet toepassen Ze zich sneller bloot geven Ze vaak op zoek naar aandacht zijn Ze makkelijk beïnvloedbaar en minder weerbaar zijn Cyberpesten in deze groep veel voorkomt Het delen van porno, spam en virussen regelmatig voorkomt Loverboy-problematiek vaker een rol speelt Er een verhoogd risico op gameverslaving is. Als je nog nooit hierover nagedacht hebt is het lastig om te reageren. Daarom dit onderwerp: Jij bepaalt wat je deelt. De cliënt maakt hierin kennis met lastige situaties en wordt aangezet om hier over na te denken. Er worden suggesties gedaan hoe hij op internet kan reageren, wat hij wel en beter niet kan doen of zeggen. Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 9
Uitleg van Mpower Jij bepaalt wat je deelt bestaat uit 3 verschillende vormen van leren: E-learning, het persoonlijke boek en het bespreken ervan. Begin eerst met hoofdstuk 0 in het boek van de cliënt Wat weet ik al. Hierna kan de cliënt een keuze maken welk hoofdstuk dan aan bod komt. Er is dus geen vaste volgorde van begin tot eind. Voor de hoofdstukken 1 t/m 9 geldt: 1. Begin met een hoofdstuk van de e-learning. 2. Maak van datzelfde hoofdstuk de vragen in het (werk)boek. 3. Bespreek dit daarna. 1. E-learning: De cliënt logt in op de computer en opent het hoofdstuk waarmee hij wil beginnen. Het is fijn om een hoofdstuk samen te doen, als de cliënt dat ook wil. Dan weet je waar hij mee bezig is en kun je zijn vragen beter beantwoorden. De e-learning kun je samen blijven doen, maar het hoeft niet. 2. Boek: Dit boek is van de cliënt. In dit boek staan vragen over elk onderwerp uit de e-learning. Hierdoor gaat hij het geleerde toepassen in zijn eigen situatie. Het is belangrijk om samen de vragen te bespreken. Het boek geeft inzicht in wat de cliënt meemaakt en hoe hij dat beleeft; bijvoorbeeld: - Heeft hij dit zelf ook meegemaakt? - Kent hij mensen die dit meegemaakt hebben? - Hoe gaat hij hiermee om? - Hoe voorkomt hij problemen? Spreek samen met de cliënt precies af wat hij gaat maken of doen en wanneer. Achter in het boek staat een invulschema wat hij voor de volgende keer gaat doen. Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 10
3. In gesprek: Het creëren van een sfeer waarin eerlijk en oprecht verteld wordt over wat hem bezighoudt, gaat niet vanzelf. Het moet leuk blijven. Kies voor situaties die de cliënt tegenkomt. Benoem wat goed gaat en maak complimenten. Aanleiding voor een gesprekje kan ook zijn: Een YouTube filmpje wat jij hebt opgezocht of wat die cliënt samen met jou opzoekt. Een actueel nieuwsbericht. Een foto die je wilt plaatsen met de vraag of de cliënt nog tips heeft over die foto. Start klein en bouw het op. Gebruik het medium waar je zelf al meer mee vertrouwd bent, van een foto op instagram, een bericht via WhatsApp of een YouTube-filmpje. Veel succes! Opleidingscentrum Cello Oplc@cello-zorg.nl Opmerkingen, aanvullingen en ervaringen ontvangen wij heel graag. E-mailadres: Oplc@cello-zorg.nl Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 11
Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 12
3. YouTube YouTube bestaat uit 3 verschillende vormen van leren: - Start met de e-learning. Het hele hoofdstuk hoeft niet in één keer gedaan te worden; het kan ook een gedeelte zijn ( www.mpower.nu ). - Daarna worden de vragen of een gedeelte- in het boek van hoofdstuk 3 ingevuld door de cliënt alleen of samen met de coach. - Daarna praat je hier samen over. Er kunnen afspraken gemaakt worden waar jullie de volgende keer mee verder gaan. Tot slot wordt: Hoe is het gegaan achter in dit hoofdstuk ingevuld. E-learning: 1. Wat is YouTube? 2. YouTube, leuk en leerzaam. 3. Welke filmpjes zet je niet online? 4. Als er een vervelend filmpje van jou online staat? Persoonlijk boek: YouTube bladzijde 27-31 In gesprek: Naar aanleiding van wat in het persoonlijk boek is ingevuld of wat je samen al pratende invult. Vragen die je kunt stellen: Wat vind je van Furtjuh [uit het YouTube filmpje over WhattsApp] in de e-learning? Samen kun je dit fragment nog een keer bekijken. Wat vind je daar zo goed of stom van? Wat is zijn favoriete YouTuber? Dat deze persoon zoveel volgers heeft, hoe vindt de cliënt dat? Kent hij nog andere succesvolle YouTubers? Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 13
Wat voor YouTuber zou hij willen zijn? Welke filmpjes bekijkt hij graag op YouTube? Worden instructiefilmpjes gezocht en bekeken? Waarover? Zoek een onderwerp waarover de cliënt of jij meer van wil weten. Welk filmpje is duidelijk? Zet de cliënt filmpjes op YouTube? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet? Zou je dat wel willen? Hoe creëer je een positief imago van jezelf? Wat zou jij nooit online doen? En wat zou je nooit online vertellen? Hoe blijf je populair op YouTube? Wat betekent privacy voor jou? Vind jij het vervelend als iemand zonder te vragen een filmpje van jou online zet? Waarom? Heb je dit wel eens meegemaakt? Vraag jij mensen om toestemming als jij een filmpje waar zij ook op staan - op internet wilt zetten? Reageer jij weleens op video s van andere vloggers? Zo ja, wat zeg je dan? Heb je wel eens iets geplaatst waar je later spijt van kreeg? Hoe is het gegaan? Hoe ga je verder? Vul nu bladzijde 32 van het boek in. Waar ben je gebleven? Vul op de laatste bladzijde van het boek in bij welk onderdeel de cliënt gebleven is. Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 14
4. Welke foto s zet jij op internet? Welke foto s zet jij op internet? bestaat uit 3 verschillende vormen van leren: - Begin met de e-learning. Het hele hoofdstuk hoeft niet in één keer gedaan te worden; het kan ook een gedeelte zijn ( www.mpower.nu ). - Daarna worden de vragen of een gedeelte- in het boek van hoofdstuk 4 ingevuld door de cliënt alleen of samen met de coach. - Daarna praat je hier samen over. Er kunnen afspraken gemaakt worden over waar jullie de volgende keer mee verder gaan. Tot slot wordt: Hoe is het gegaan achter in dat hoofdstuk ingevuld. E-learning: 1. Foto s online zetten leuk? 2. Wat kan er met jouw foto s gebeuren? 3. Deze foto s zet je niet online! 4. Wanneer zet je wel en wanneer niet foto s online? Boek: Welke foto s zet jij op internet? bladzijde 33-38 In gesprek: Naar aanleiding van wat de cliënt zelf heeft ingevuld of wat je al pratende samen invult: Vragen die je kunt stellen: Welke foto op je smartphone is het belangrijkst voor je en waarom? Wanneer vind jij een selfie goed gelukt? Hoeveel selfies maak jij en wat doe je daarmee? Wat is je favoriete blik of houding als je een foto maakt? Hoe wil je overkomen op je foto s? Wat wil je uitstralen? Wat voor foto s en filmpjes plaats je online en/of deel je met vrienden? En welke niet? Via welke social media of apps deel je foto s of filmpjes van jezelf en Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 15
bekijk je beelden van anderen? Zijn reacties op selfies belangrijk voor je? Zo ja, waarom? Welke reacties krijg je meestal? Wat is de leukste reactie die je ooit kreeg op een foto of filmpje van jezelf? Welke reactie was niet leuk? Waarom raakte jou dat? Reageer je zelf wel eens op selfies en vlogs van bekenden en onbekenden? Zo ja, wat zeg je dan? Welke eigenschappen vind je leuk van je vriendinnen of vrienden? ZIe je die ook terug in de foto s en filmpjes? Of is er een groot verschil tussen iemand online en offline? Bewerk jij je selfies wel eens met een speciale beauty-app? Waarom doe je dat? Denk je dat andere mensen hun foto s ook bewerken? Waaraan kun je dat zien? Bekijk samen een aantal voorbeelden.. stopte met haar Instagram account, want ze was er de hele tijd mee bezig de foto s zo te maken dat iedereen haar mooi en aardig vond. Ze voelde zich daar steeds meer ongelukkig door. Hoe zorg jij dat foto s online delen leuk blijft en dat je je er niet slecht door gaat voelen? Sterren als Kim Kardashian en Rihanna delen vaak foto s van zichzelf waarop ze heel sexy overkomen. Wanneer is iemand sexy, en wanneer helemaal niet? Instagram heeft de sexy foto s van Rihanna regelmatig verwijderd omdat ze te naakt waren. Wat vind je daarvan? Als jij de baas zou zijn van Instagram (of ander medium) wat mag wel online en wat mag niet? Google je weleens namen van artiesten? Wat voor foto s vind je? Kijk je wel eens terug naar selfies die je gemaakt hebt toen je jonger was? Wat voor selfies waren dat? Zou je die nu ook nog maken? Maak je ook selfies met anderen? Zo ja, met wie? Heb je weleens gelogen over wie je bent op internet? Zo ja, waarom? Heb je weleens foto s gepost, met anderen erop, waar iemand bezwaar tegen had? Wat heb je gedaan? Begreep je de problemen die deze persoon ermee had? Tip Zet niet zomaar foto s en filmpjes van jezelf op internet. Vraag je eerst af of je zou willen dat dat zo op de voorkant van de krant zou komen te staan. Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 16
Waar ben je gebleven? Vul op de laatste bladzijde van het boek waar de cliënt gebleven is. Hoe is het gegaan? Hoe ga je verder? Vul nu bladzijde 39 van het boek in. Mpower - coach Instructieboek Versie 0.1 blz. 17