De Unie en het spk van het eurscepticisme Prf. Steven Van Hecke & Wuter Wlfs Lessen vr de XXIste eeuw Leuven/Brugge 31 maart 2014 S. Van Hecke & W. Wlfs 1
S. Van Hecke & W. Wlfs 2
Structuur van de presentatie eursceptische hudingen/meningen: de cijfers geschiedenis van eurscepticisme mgelijke verklaringen eursceptische partijen srten eurscepticisme EP en Eurpese verkiezingen mei 2014: een vruitblik S. Van Hecke & W. Wlfs 3
Dalende steun vr Eurpese prject Dalende steun vr Eurpese prject S. Van Hecke & W. Wlfs 4
Dalende steun vr Eurpese prject Dalende steun vr Eurpese prject S. Van Hecke & W. Wlfs 5
Dalende steun vr Eurpese prject Eurscepticisme recent fenmeen prichting EGKS > znder de Britten mislukking Eurpese Defensie Gemeenschap (1954) Brussel = Eurpese hfdstad? tetreding Nrwegen 1972: 53,5% tegen 1994: 52,2% tegen rechtstreekse verkiezing Eurpees Parlement eursclerse S. Van Hecke & W. Wlfs 6
Referenda 1992 Denemarken Verdrag Maastricht: 50,7% tegen 1993: nieuw referendum: 56,8% vr 2000 Denemarken eur: 53,2% tegen 2001 Ierland Verdrag van Nice: 53,9% tegen 2002: 62,9% stemt vr 2003 Zweden eur: 56,1% tegen 2005 Frankrijk Eurpese Grndwet: 54,9% tegen 2005 Nederland Eurpese Grndwet: 61,5% tegen 2008 Ierland Verdrag van Lissabn: 53,2% tegen 2009: 67,1% vr S. Van Hecke & W. Wlfs 7
Verklaringen eurscepticisme EU/Brussel = bureaucratisch, ntransparant, geldverspillend enz. elitair prject (cf. duale samenleving) invering van de eur (verwachte prijsstijgingen) uitbreidingen,.a. Turkije aantasting van de natinale severeiniteit/verlies eigenheid, identiteit enz. (illegale) immigratie, criminaliteit enz. ecnmische crisis: EU = neliberaal prject kritiek p andere EU-lidstaten Finland: Ware Finnen 2011: 19,1% ( 2007: 4%) Cnservatieve, natinalistische partij anti-eurpese campagne in 2011 S. Van Hecke & W. Wlfs 8
Nederland: PVV/Geert Wilders 2010: 15,5% ( 2006: 5%) 2012: 10,1% ppulistische partij zeer uitgesprken anti-islam en anti-eu S. Van Hecke & W. Wlfs 9
Griekenland: Syriza (Radicaal Links) Mei 2012: 16,8% ( 2009: 4,6%) Juni 2012: 26,9% Extreemlinkse partij Campagne tegen EU in 2012 Italië: Vijfsterrenbeweging/Beppe Grill 2013: 25,55% Ppulistische, eursceptische partij S. Van Hecke & W. Wlfs 10
Duitsland: Alternative für Deutschland 2013: 4,9% Eursceptische partij Belangrijkste prgrammapunt: weg met de eur Ostenrijk: Vrijheidspartij (FPÖ) 2013: 20,5% Natinalistische, eursceptische partij S. Van Hecke & W. Wlfs 11
Frankrijk: Frnt Natinal 2002: 16,9 % (1 ste rnde presidentsverkiezingen) 2012: 17,9 % (1 ste rnde presidentsverkiezingen) 23 en 30 maart 2014 (lkale verkiezingen) 25 mei 2014: Eurpese verkiezingen 2017: presidents- en parlementsverkiezingen Gelijkenissen en verschillen? S. Van Hecke & W. Wlfs 12
Eurscepticisme: what s in a name? Zwel linkse als rechtse eursceptische partijen maar steeds aan de uiteindes van het plitieke spectrum Extreem links: ecnmische grndslag: # Eursceptici EU = neliberaal Extreem rechts: natinalistische grndslag: EU = bedreiging Links Rechts severeiniteit MAAR: k uitznderingen Eurscepticisme: what s in a name? Eursceptische partijen vaak in ppsitie anti-eurpees discurs als nderdeel van algemene ppsitiestrategie MAAR: uitznderingen: vb Cnservatives in VK S. Van Hecke & W. Wlfs 13
Eurscepticisme: what s in a name? Natinaal niveau: zweeppartij die regering nder druk zet vb Verenigd Kninkrijk: UKIP t.a.v. Cnservatives vb Nederland: PVV t.a.v. VVD Eurscepticisme: what s in a name? hard eurscepticisme: tegen EU als geheel zacht eurscepticisme: tegen bepaalde aspecten eurfielen v. eurfben Fld & Usherwd 2007 rejectinisme: principeel verwerpen revisinisme: terugkeer vregere testand minimalisme: status qu gradualisme: stap vr stap refrmisme: hervrmingen maximalisme: nieuw mdel S. Van Hecke & W. Wlfs 14
Eurscepticisme in de EU-instellingen Eurpese Cmmissie en Raad van Ministers: amper f niet vertegenwrdigd Eurpees Parlement 2009-2014: EP: evlutie aantal eursceptici 30 25 20 15 10 "Zachte" eursceptici "Harde" eursceptici Ttaal eursceptici 5 0 1979 1984 1989 1994 1999 2004 2009 Percentage eursceptici in Eurpees Parlement S. Van Hecke & W. Wlfs 15
Eurpese verkiezingen 2014 meer f minder eursceptici in Eurpees Parlement? Uitgangspunt: ruime meerderheid EVP/S&D/ALDE Peilingen vrspellen stijgende tendens: Denemarken: Deense Vlkspartij in peilingen grter dan regerende sciaal-demcraten Frankrijk: Frnt Natinal grtste partij UK: UKIP derde partij Nederland: PVV wrdt pnieuw grtste partij Peiling/schatting uitslag 25 mei 2014 S. Van Hecke & W. Wlfs 16
En in Vlaanderen? Eén eursceptische partij: VB sp.a = kritischer N-VA? Besluit Eurscepticisme: - geen nieuw fenmeen - zeer divers fenmeen - geen prbleem want de prijs van een demcratie/inherent deel van een meer demcratisch Eurpa p spken jagen? f tegenargumenteren? S. Van Hecke & W. Wlfs 17