KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN LESTIPS OP HET STARTPUNT VOOR EUROPA IN HET ONDERWIJS. werkvel - 1. Tweede Fase Havo/vwo

Transcriptie

1 werkvel - 1 De Europese Unie (EU). Je hebt er dagelijks mee te maken. Al is het alleen al omdat je niet alleen Nederlander bent, maar ook Europeaan. Of dat er bijvoorbeeld euro s in je portemonnee zitten. Maar wist je dat meer dan de helft van de wetten en regels die in Nederland gelden, Europees zijn? Toch staat de EU waarschijnlijk ver van je af. Daar gaan we met dit werkblad verandering in brengen. We laten zien hoe de Europese samenwerking ruim 50 jaar geleden begon. Je komt te weten wie wat doet in de Europese Unie én wat jijzelf met Europa te maken hebt. 1. De Europese Unie, hoe zit het ook weer? Vorig jaar was het 50 jaar geleden dat de Europese Economische Gemeenschap (de EEG, een voorloper van de Europese Unie) werd opgericht. Waarom was dat? En wat is er sindsdien veranderd? Een duik in de geschiedenis van de Europese Unie Einde Tweede Wereldoorlog. Oprichting Verenigde Naties (VN). Doel: vrede bewaren door samen te werken Oprichting Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). Deelnemende landen: Nederland, België, West-Duitsland, Luxemburg, Frankrijk en Italië. Doel: vrije handel in kolen, ijzer en staal De EGKS-landen richten de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) op. Doel: samenwerken aan vreedzame toepassingen van kernenergie. Dezelfde landen richten ook de Europese Economische Gemeenschap (EEG) op. Doel: werken aan één gemeenschappelijke markt Oprichting Europees Parlement. De leden ervan worden benoemd Het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken treden toe tot de EGKS, Euratom en EEG Eerste directe verkiezingen van het Europees Parlement. Doel: meer invloed van de inwoners van de EEG op de Europese besluitvorming. Eens in de vijf jaar zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement Griekenland, net een democratie geworden, treedt toe tot de EEG Spanje en Portugal treden toe tot de EEG. Ook zij zijn net een democratie geworden Oprichting Europese Unie (EU). Doel: EU-landen werken voortaan niet alleen samen op economisch gebied, maar ook op het gebied van veiligheid, justitie en buitenlands beleid Oostenrijk, Zweden en Finland treden toe tot de EU Twaalf van de vijftien EU-landen voeren op 1 januari tegelijk de euro in.

2 werkvel Cyprus, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Hongarije, Slowakije en Slovenië treden toe tot de EU Regeringsleiders en staatshoofden ondertekenen de Europese Grondwet. Voordat de Grondwet in werking kan treden, moeten alle EU-landen deze eerst goedkeuren De Nederlandse en Franse bevolking zeggen nee tegen de Europese Grondwet. De Europese Grondwet gaat niet door Bulgarije en Roemenië komen bij de EU Regeringsleiders en staatshoofden ondertekenen het Verdrag van Lissabon. Ook dit verdrag moet door alle EU-landen worden goedgekeurd In de afgelopen jaren hebben Slovenië (2007), Cyprus (2008), Malta (2008), en Slowakije (2009) de euro ingevoerd. Vragen 1. Familie van democratische Europese landen die zich samen inzetten voor vrede en welvaart. Zo wordt de Europese Unie omschreven op Leg uit waarom Griekenland pas in 1981 kon toetreden en Spanje en Portugal pas in Landen willen graag bij de Europese Unie horen. Waarom is dat? Noem één reden. 3. Bijna alle Europese landen horen bij de Europese Unie. Meer dan de helft van de EU-landen betaalt met de euro. a. Welke Europese landen horen wel bij Europa, maar niet bij de Europese Unie? b. Welke Europese landen horen wel bij de Europese Unie, maar betalen (nog) niet met de euro? 4. De EU bestaat inmiddels uit 27 landen. Landen als Kroatië en Turkije willen ook graag toetreden. Wat vind je, is het goed als de EU nog meer groeit? Noem een nadeel en een voordeel.

3 werkvel - 2. De Europese Unie, wie doet wat? De Europese Unie: 27 landen, bijna 500 miljoen inwoners, 23 officiële talen en vele culturen. Wat de inwoners van al die landen gemeen hebben? Ze zijn Europeaan, wonen in een democratisch land en horen bij de EU. Wie neemt de beslissingen in de Europese Unie, wie stelt de regels vast en wie controleert of dat goed gebeurt? Europese staatsinrichting in vogelvlucht. De Europese Commissie De Europese Commissie (EC) zou je de regering van de Europese Unie kunnen noemen. De Europese Commissie stelt nieuwe Europese wetgeving voor. De Commissie bestaat uit 27 commissarissen, inclusief de voorzitter. Iedere commissaris houdt zich bezig met een eigen onderwerp. De Raad van de Europese Unie Ook wel de Raad van Ministers genoemd, en niet te verwarren met de Europese Raad (zie hieronder). Pas als de Raad akkoord gaat met een voorstel van de Europese Commissie, kan een regel ingevoerd worden. Maar, steeds vaker is óók goedkeuring nodig van het Europees Parlement. Gaat het Parlement niet akkoord, dan gaat de regel niet door. Ieder EU-land is met één minister vertegenwoordigd in de Raad. Welke minister dat is, hangt af van het onderwerp waarover de Raad moet beslissen. Ieder half jaar is een ander EU-land voorzitter van de Raad van de Europese Unie en de Europese Raad. Het Europees Parlement Dit zou je kunnen vergelijken met de Nederlandse Tweede Kamer. Het Europees Parlement controleert of de Europese Commissie haar werk goed doet. Soms stelt het Parlement, samen met de Raad van Ministers, ook zelf nieuwe wetgeving voor. Verder mag het Parlement de hele Europese Commissie naar huis sturen als zij zwaar in de fout gaat. Het Europees Parlement bestaat uit 785 leden, waarvan er 27 uit Nederland komen. Eens in de vijf jaar mogen de inwoners van de EU bepalen wie er in het Parlement komen. Jij dus straks ook als je 18 bent. De Europese Raad De Europese Raad stelt de grote lijnen van het Europese beleid vast. In de Europese Raad zitten de regeringsleiders en staatshoofden van alle EU-lidstaten. Ook de voorzitter van de Europese Commissie hoort erbij. De Europese Raad mag als enige verdragen aanpassen. De Europese Raad komt een paar keer per jaar bij elkaar tijdens een Eurotop. Ieder half jaar is een ander EU-land voorzitter van de Europese Raad en de Raad van de Europese Unie.

4 werkvel - 4 Het Hof van Justitie van de Europese Unie Dit Hof bestaat uit één rechter per lidstaat. Dat zijn er nu dus 27. Het Hof controleert of iedereen in de Europese Unie zich aan de EU-regels houdt. En verder hebben we bijvoorbeeld nog de Europese Rekenkamer, de Europese Centrale Bank en de Europese Investeringsbank. Het voert te ver om hier álle EU-organisaties te noemen. Misschien wel aardig om te weten dat er tienduizenden mensen werken. Vragen 1. In de huidige Europese Commissie zit ook een Nederlandse commissaris. a. Hoe heet deze commissaris? b. Waarvoor is hij/zij verantwoordelijk? Tip: kijk op En kijk bij Europa. 2. Jan-Peter Balkende is de regeringsleider van Nederland. Bij welke EU-instelling hoort hij? Leg je antwoord uit. 3. Op 13 december 2007 ondertekende de Europese Raad het Verdrag van Lissabon. Welk land was op dat moment voorzitter van de EU? 4. Op 19 maart 2008 was het 50 jaar geleden dat de Europese Parlementaire Vergadering voor het eerst bij elkaar kwam. a. In 1962 kreeg de Europese Parlementaire Vergadering een andere naam. Deze naam geldt nog steeds. Wat is deze naam? b. 50 jaar geleden bestond de Europese Parlementaire Vergadering uit 145 leden. Zaten daar ook Nederlanders bij? Tip: kijk nog eens naar Werkvel 1 - De Europese Unie, hoe zit het ook weer? c. 50 jaar geleden had de Europese Parlementaire Vergadering nog weinig invloed. Dat is nu wel anders. Zij zijn het die ervoor gezorgd hebben dat vanaf 2009 make-up niet meer getest mag worden op dieren. Wat vind jij van dit verbod? Discussieer erover met elkaar.

5 werkvel De Europese Unie en jij Je bent Nederlander én je bent Europeaan. Waarschijnlijk voel je je vooral Nederlander. Toch heb je meer met Europa te maken dan je denkt. Een paar voorbeelden. Vrede Sinds Europese landen samenwerken in de EU, is er geen oorlog meer geweest tussen die landen. De euro Sinds 1 januari 2002 betaal je met euro s. Dat doen ze ook in 16 andere EU-landen. Handig als je naar een van die landen op vakantie gaat. Dan hoef je geen geld meer te wisselen. Beter milieu In 2020 moet in alle EU-landen de uitstoot van broeikasgassen met minstens 20% omlaag. Het gebruik van duurzame energiebronnen (wind, zon, water en biomassa) moet met 20% omhoog. En we moeten veel minder energie gaan gebruiken: 20% minder. Bestrijdingsmiddelen Sproeien met bestrijdingsmiddelen in de buurt van scholen is verboden. Ook vliegtuigjes die bestrijdingsmiddelen sproeien zijn verboden. Schonere rivieren Rivieren die door Nederland stromen zijn schoner omdat de industrie zich moet houden aan strenge Europese regels. Dierenleed Het vervoer van vee door de EU wordt strenger gecontroleerd. Een ander voorbeeld: vanaf 2009 zijn dierproeven in de cosmeticabranche verboden. Goedkoper bellen Mobiel bellen binnen de Europese Unie is goedkoper geworden. Pinnen In veel (euro) EU-landen kun je ook in winkels met je pinpas terecht. De grens over Je kunt gemakkelijk in een ander EU-land gaan studeren of stage lopen. In een ander EU-land wonen en werken trouwens ook.

6 werkvel - 6 Goedkoper vliegen Vliegen binnen de Europese Unie is goedkoper geworden. Veiliger vliegen Vliegen is veiliger geworden. Sinds 2006 staan 93 luchtvaartmaatschappijen op een zwarte lijst. Die komen Europa niet meer in. Veilig voedsel Je kunt er op vertrouwen dat al het eten en drinken dat in de winkel ligt, veilig is. Allergisch? In alle EU-landen moet op het etiket van levensmiddelen staan wat er precies in zit. Handig, als je ergens allergisch voor bent. Vingerafdrukken De Nederlandse politie mag in de databanken van de politie van andere EU-landen neuzen. Bijvoorbeeld naar kentekengegevens, vingerafdrukken en DNA-gegevens. Coffeeshops Maar over onze coffeeshops heeft Europa niks te zeggen. Vragen 1. Kijk nog eens goed naar de lijst met voorbeelden. a. Kies een onderwerp uit waarvan jij vindt dat het goed is dat Europa dit geregeld heeft. Leg uit waarom je dit vindt. b. Kies ook een voorbeeld uit waarvan jij vindt dat Europa zich er niet mee bezig moet houden. Leg uit waarom je dit vindt. 2. Europarlement wil schrikfoto s op pakjes sigaretten. Met deze oproep aan de EU-landen haalde het Europarlement vorig jaar het nieuws. Wat denk je, zouden foto s van een zwarte long, een grafzerk of een lege kinderwagen, jou helpen niet te gaan roken / van het roken af te komen? Discussieer erover met elkaar. Schrikfoto op Braziliaans pakje sigaretten