Chronische Suïcidaliteit en onthechting Brugge, juni 2017 Bert van Luyn klinisch psycholoog/systeemtherapeut GGNet
Chronische suïcidaliteit Mensen kunnen jarenlang suicidaal zijn Vanaf zeer jonge leeftijd Enkel in gedachten Of ook met (soms zeer ernstige) suicidepogingen Zelfs deze beogen niet perse de dood (cry of pain) Er kunnen jaren tussen twee pogingen zitten Suïcidaliteit is slecht te deleten Vaak (comorbide) persoonlijkheidsproblematiek Relaties raken ernstig ontwricht Acute oplevingen kunnen heel snel ontwikkelen Onthechting vormt vaak de voorgeschiedenis
Verschillende vormen van (chronisch) suïcidaal gedrag Suicidale Phenotypen 1. reactief, impulsief type (BPS) 2. meer chronisch, depressief affect, niet flucturerend, hoog basis-niveau suïcidaliteit 3. agressief-narcistisch type alle kennen ook een chronisch beloop
onthechting Onthechting: belangrijk fenomeen bij ernstige, chronische suïcidaliteit
Cees
Assessment in individuele context Ruimere voorgeschiedenis Objectrelaties Gebeurtenissen in de recente voorgeschiedenis Verlies Afwijzing Actuele suïcidegedachten en actuele psychische toestand entrapment Verwachting en plannen voor de toekomst Wat in je ontwikkelingsgeschiedenis 3 maakt wat net is gebeurd 2 nu zo bedreigend voor je Zelf 1 dat je straks mogelijk je zelf doodt 4
Actuele suïcidaliteit: - Ernstige persoonlijkheidspathologie - Ernstig, zeer concreet plan en uitwerking -Wil nog steeds een ding: dood -Veel afscheidshandelingen waaronder afscheidsbrief. - 3 maanden kans - Conclusie: mate van suïcidaliteit zeer hoog, mate van akuutheid laag
Wat was er gebeurd? (directe aanleiding, volle emmer) - relatieproblemen, uit elkaar - verraad, verstoten. - hoop op herstel verdween
Waarom was dit zo bedreigend voor Cees? Of: wat in Cees maakte wat net was gebeurd nu zo bedreigend voor zijn Zelf, dat hij dood wilde? - vanaf zeer jonge leeftijd suïcidaal: ik heb me vele malen op allerlei manieren doodgemaakt ; - geen verinnerlijkte troost; - grote woede vanwege niet bevredigde ontwikkelingsbehoefte.
Wie was Cees (Objectrelaties, core schema, coping) - Ik hoor er niet bij (onthecht van ander en onthecht van zichzelf) - Ik schiet tekort, ik ben slecht: want haal niet het beste uit mezelf (straffende ouder) - Ik ben een monster - Ik ben leeg: ik heb een groot gat in me Ervaart geen innerlijke warmte; krijgt wel warmte, maar neemt niet op (woestijnzand) - Maar ook: intelligent, creatief, speels
Cees suicidale motivatie - partner die het gat opvulde viel weg - wat restte was woede en daarachter grote eenzaamheid en kou
Zelfmoord: Welk Zelf moet dood???
3 vormen van suicidale motivatie Wish to die (wanhoop) Wish to kill (krenking en woede) Wish to be killed (straf, vernietiging Zelf) Welke bij Cees??
Wat is de rol van onthechting in het suicidale proces? als bron als coping in partnerrelatie (vanmiddag) in proces van entrapment als verklaring van suïcidaliteit bij BPS (vanmiddag)
Integrated Motivational Volitional model O Connor
Wat moeten we doen?? management en behandeling van chronische suïcidaliteit
Management van Chronische suïcidaliteit: Cool Commitment (contact met de wanhoop) Contract Containment Countertransference Contextual understanding Collaboration (split treatment) Comprehensive Concern for acute episodes
Cool: verschil in houding tussen chronische en acute suicidaliteit Chronisch: geduld, reflectie Acuut: actie, protectie
Commitment - patiënt verbinden aan jou en programma - start met jouw commitment naar de patiënt - bereidheid tot langdurige investering - toewerken naar contract - bereidheid suicide te accepteren
Vic Chesnutt flirtation
I am a man, I am self-aware and everywhere I go you're always right there with me I flirted with you all my life even kissed you once or twice and to this day I swear it was nice but clearly I was not ready
When you touched a friend of mine I tought I would lose my mind But I found out with time that really I was was not ready, no no Oh, Death Oh, Death Oh, Death Really, I'm not ready
Oh, Death you hector me Decimate those dear to me Tease me with your sweet relief You are cruel and you are constant When my mom was cancer sick She fought but then succumb to it But you made her beg for it Lord Jesus, please I'm ready.
Oh, Death Oh, Death Oh, Death Really, I'm not ready
Suicide-ideatie biedt troost Het is een nooduitgang Maakt doorleven soms mogelijk Niemand geeft zomaar zijn nooduitgang op Is tegelijk uiterst risicovol
Je positie: ik ben er niet om je nooduitgang te blokkeren
maar om met jou een andere uitgang te vinden
pas op dat je niet vooral investeert in je nooduitgang
Contextual understanding: -Begrijpen in historische context (ontwikkelingsgeschiedenis) -Begrijpen in actuele context -Begrijpen in behandelcontext
Contract/Crisis Zorgen dat de therapeut kan blijven doen wat hij volgens zijn school moet doen, juist bij suïcidedreiging
Containment het vermogen van de therapeut om de intense affect van de patient te absorberen, niet onmiddellijk tot actie over te gaan, maar een atmosfeer van betrokkenheid en nieuwsgierigheid te behouden, zonder moreel oordeel
Niet-moraliseren is niet-begrenzen? Open, nieuwsgierige, net afkeurende houding voorwaarde Dus niet: dat mag niet Maar wel: sommige dingen kunnen niet, bijvoorbeeld suicide plegen als je jonge kinderen hebt
Countertransference (tegenoverdracht): -Angst -Agressie/irritatie -Onmacht
Agressie kan zich verhullen: -Agressie naar jezelf: je incompetent voelen, onderwerpen aan de patient -Geprojecteerde agressie: angst voor suicide -Gerationaliseeerde agressie: verwijzen -Omkering in tegendeel: reddersgedrag, overdreven behulpzaamheid
Collaboration samenwerken in split-treatment constructie, FACT samenwerken met systeem: ernstig suicidale patienten kun je niet alleen behandelen
Comprehensive. Psychotherapie (limited reparenting). Vaardigheden. Farmacotherapie. Begeleiding. Rehabilitatie. Opname
Concern for acute episodes Acute op chronische suïcidaliteit: actie ANDERS
anders Andere stoornis Andere gebeurtenis Andere werkrelatie : cave Pretend Mode Ander gevoel (niet pluis) Andere hupverlener
zorg goed voor jezelf -Wees gevoelig voor tegenoverdracht - Praat erover, vooral als je erover schaamt - rapportage, op tijd en adequaat - steun op elk niveau in organisatie - consultatie - scholing NB: Pas op als je tegen het contact op gaat zien