Nieuwsbrief oktober 2016 Van de voorzitter Wat wel?! Kent u Truus? Truus werkt - via de Sociale Werkvoorziening - al 40 jaar bij Cor Unum. Dat is een bedrijf dat hoogstaande keramiek maakt. Het personeel bestaat voor een deel uit mensen met een zogenaamde beperking. Veel mensen zien Truus als beperkt. Op school kon ze niet mee, tegenwoordig heet ze autistisch en sociaal-communicatief beperkt. Truus spuit al het keramische werk. Ik heb ooit een dagje stage gelopen bij Truus, 15 jaar geleden. Sindsdien weet ze precies wie ik ben. Laatst kocht ik een vaas bij Cor Unum. In gesprek met de bedrijfsleider, vertelde zij mij dat Truus een jongen opleidt tot spuiter, Sander. Sander werkte eerst al bij Cor Unum. Hij moest door bezuinigingen weg waarna hij op een andere werkplek zijn draai niet vond en diep ongelukkig thuis kwam te zitten. Sinds een paar weken werkt Sander weer bij Cor Unum. Opeens breekt Truus in, in ons gesprek. Hé Eigeman, Bart Eigeman. Wat wel, hè. Sander, wat wel! Wat bedoel je Toos? Nou, Sander gelukkig, Cor Unum ziet, wat wel. Een bedrijf als Cor Unum biedt ieder mens optimale ontwikkelkansen. Truus houdt ons voor wat het is dat mensen ontwikkelenergie geeft. De kern van een pedagogisch klimaat is aangesproken worden op: Wat wel. Dat is nog eens met twee woorden spreken. Daar doe ik graag aan mee. U ook? Nieuwe leden Nederland is weer een Sterrenschool rijker: Sterrenschool de Globetrotter in Rotterdam. Veel succes en welkom binnen de vereniging! Agenda Op 30 november 2016 is een Algemene Ledenvergadering gepland. Locatie: Kindcentrum de Sprong, Laag hemaal 46 in Rosmalen. Aanmelden kan via info@verenigingikook.nl. We beginnen om 13 uur. Hannah Vossen van Compas nul13 vertelt ons meer over IKC-vorming in Den Bosch: welke stappen zijn en worden in gezet? Welke good practices zijn hierbij interessant voor leden van IKOOK? In de rubriek Schitterend lees je vast meer over Hannah en Compas nul13. We maken gelijk ook kennis met één van de goede voorbeelden uit Hannah s omgeving: Annette de Wit vertelt ons meer over de praktijk op KC De Sprong, waar we te gast zijn. Aansluitend is de ALV tot uiterlijk 16 uur. We hebben genoeg te bespreken (o.a. het jaarplan 2017, een bijgewerkte missie en visie en een voorstel voor de lidmaatschapsstructuur.) De exacte agenda volgt via de e-mail. Verderop in deze nieuwsbrief vind je ook vast data van Academie-activiteiten in 2017. We zien je graag! Beweging in de vereniging In het jaarplan zijn verschillende doelstelingen opgenomen. Eén van die doelstellingen is het bevorderen van kennisuitwisseling, zowel bij leden onderling als naar buiten toe. En dat gebeurt volop! Project flexibele onderwijstijden In de vorige nieuwsbrief schreven we dat we met het Ministerie in gesprek waren over het vervolg van de pilot flexibele onderwijstijden. Hierbij hadden we een dubbele inzet: begeleiding van de huidige experimentscholen en het in kaart brengen van succesfactoren voor invoering van flexibele onderwijstijden. Als het gaat om begeleiding van de huidige experimentscholen heeft het Ministerie aangegeven dat dit helemaal aan de scholen zelf is. Er wordt van hen verwacht dat
zij zelfstandig doorgaan met de ontwikkeling van hun scholen. Eventuele onderlinge kennisuitwisseling moeten zij hierbij zelf faciliteren. Wél herkent het Ministerie het belang van het in kaart brengen van succesfactoren. Staatssecretaris Dekker schrijft hierover in een brief aan de Tweede Kamer: Tot slot ga ik [Sander Dekker dus] samen met de scholen die werken met flexibele onderwijstijd en met de PO-Raad werken aan een concretiseringsslag van de globale randvoorwaarden die ik hiervoor heb besproken. Mochten we in de toekomst flexibele onderwijstijd breed willen toestaan, dan kan de uitkomst hiervan als handreiking dienen voor scholen die hiermee willen werken. Met deze handreiking kunnen leraren, ouders en schoolleiders het gesprek aangaan over of, en hoe, zij verantwoord de stap zetten naar flexibele onderwijstijd. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan een profiel voor leraren die met dit concept kunnen werken, een kostenmodel, en de wijze waarop de invoering kan worden gemonitord. IKOOK heeft opdracht gekregen van het Ministerie om deze handreiking te ontwikkelen. Hiervoor hebben we al een eerste bijeenkomst gehouden met experimentscholen om hun ervaringen op te halen. Binnenkort zitten we weer met allerlei partijen vanuit het veld om tafel. Aan de hand hiervan zullen we de handreiking schrijven. We houden jullie op de hoogte! Vanaf eind november willen we ook graag een kort begeleidingstraject lopen met scholen die geinteresseerd zijn in flexibele onderwijstijden. Aan de hand van de punten uit de handreiking willen we in kaart brengen waar deze scholen staan en wat voor een aan te bevelen route is voor invoering van flexibele onderwijstijden. Hiermee kunnen de scholen dan zelf aan de slag, bínnen de huidige wet- en regelgeving. Ben je schoolleider en heb je hier interesse in? Meld je dan! Stuur een mail naar info@verenigingikook.nl. Halen-brengen-delen in IKOOK Academie & bij ALV s 2016 was een pilotjaar voor de Academie. We hebben het afgelopen jaar verschillende bijeenkomsten gehad en merken dat dit in een behoefte voorziet. Gepersonaliseerd aanbod voor kinderen van 0-13 jaar staat in steeds meer organisaties op de kaart! We gaan dan ook vol enthousiasme verder met de uitwisseling van kennis. We maken in 2017 een duidelijker onderscheid tussen de Academiebijeenkomsten en kennisdeling voorafgaand aan de ALV. Het afgelopen jaar liep dit door elkaar en dat zorgde soms voor verwarring. Dat kan beter. Voor 2017 hebben we daarom het volgende plan: We organiseren in het voorjaar en in het najaar een Academiebijeenkomst. We nodigen dan een inhoudelijk interessante spreker of expert uit om ons te prikkelen en samen aan de slag te gaan met een actueel thema. Voorafgaand aan de ALV s (in mei/juni en november/december) zetten we nog sterker dan we nu deden in op kennisdeling tussen leden onderling. We willen dan echt een kijkje op de werkvloer nemen bij één van de leden, waarbij het snuffelen aan elkaars praktijken centraal staat. Er is dan ruim voldoende tijd voor een rondleiding, een presentatie door medewerkers en onderlinge kennisdeling. De eerste Academiebijeenkomst voor 2017 staat gepland op woensdagmiddag 15 maart. Betsy van de Grift geeft dan een lezing over het breinleren van jonge kinderen. Aansluitend willen we dan met elkaar aan de slag met de vraag hoe we hier in de dagelijkse praktijk op kunnen aansluiten, in onderwijs én opvang. Leden van IKOOK kunnen gratis gebruik maken van de Academie, niet-leden betalen 40 per persoon. Aanmelden kan vast via info@verenigingikook.nl. De najaarsbijeenkomst staat gepland op 11 oktober 2017. Inhoudelijke informatie volgt later in het jaar.
Het gemiddelde kind bestaat niet Woensdag 5 oktober waren we met 25 professionals uit opvang & onderwijs op bezoek bij Mondomijn. We hebben daar kennis uitgewisseld rond gepersonaliseerd ontwikkelen van 0-13 jaar, waarbij ook mooie verbindingen zijn gelegd tussen de aanwezigen. Dit smaakt naar meer! In deze nieuwsbrief een inhoudelijk verslag van de presentatie van Mondomijn. In de hal, meer een soort keuken, van Kindcentrum Mondomijn staan grote tafels. Het zijn de flexplekken voor ouders en leerkrachten. Bart heet 25 professionals uit opvang en onderwijs welkom. Wat mij in de ontwikkeling van Mondomijn raakt is dat er zoveel ontwikkelruimte is om wat je onderweg tegenkomt aan te gaan. Er wordt niet gewerkt vanuit conclusies en oplossingen, de oplossingen worden samen gemaakt. Na een inventarisatie van ieders leervragen vertelt Joke, directeur van kindcentrum Mondomijn, hoe in Mondomijn gewerkt wordt. Ze legt de cirkel van vernieuwing uit: verkennen (wat zijn je ambities, geef jezelf van daaruit opdrachten), ontwikkelen (met kennis uit de praktijk en uit de wetenschap keuzes maken), realiseren (altijd met een critical friend én in deze spannende fase de zorg voor de mensen die het doen), vieren (niet alleen vieren als het doel gehaald is, het vieren wat niet (goed) werkt geeft grote kans op leren). Er is een aantal kernwaarden waar de cirkel van vernieuwing om draait: 1. Vragen van kinderen blijven hoe dan ook centraal staan. Het draait om gezien worden, contact, samen. Door kinderen te zien, ontdekken we dat het gemiddelde kind niet bestaat. Dat betekent dan ook dat alle gestandaardiseerde middelen onder de loupe genomen moeten: lesprogramma s, Citotoetsen en Citoscores, enzovoorts. Het kind centraal stellen maakt dat je het als leerkracht niet alleen kunt. De leerkracht wordt ingezet in waar hij/zij goed in is. En wat gebeurt er als je doet waar je goed in bent? 2. Erken de ongelijkheid. Ieder kind, iedere ouder, iedere leerkracht is anders. Het gaat er niet om hoe we met die verschillen omgaan. Mondomijn gaat uit van die verschillen en benut die. Omdat niets standaard is, is het belangrijk goede ijkpunten af te spreken. Deze kernwaarden leiden tot de persoonlijke leerroute van ieder kind. Er is geen vast moment en er is geen vaste manier om te leren. Van 7.30-18.30 uur wordt in Mondomijn de hele dag de omgeving rond het kind als leeromgeving ingezet. Ieder kind heeft een individueel leer- en ondersteuningsplan. Het individuele plan gaat over de lange termijn en over de korte termijn. De leerkracht bepaalt met het kind op welk niveau het voor dat onderdeel heeft. Ieder onderdeel heeft een eigen kleur en een eigen leerplan. Het kind bepaalt in gesprek met de leerkracht wat de leerdoelen -uitgewerkt in leervragen- zijn voor deze periode van 2-6 weken en welke ondersteuningsbehoefte daar bij past. Dat leidt tot afspraken over planning (doe je het zelf, is er structuur nodig e.d.) en over de wijze van begeleiding. Er worden bijzonderheden genoteerd, evt. ook vanuit ouders aangedragen. De docent waakt ervoor dat onderzoeksvragen alleen uitgaan van een tekort, er is ook aandacht voor vragen vanuit talent. Op basis van dit leerplan is er permanent feedback. Kinderen leren al jong ook zelf feedback te geven. Ieder kind heeft een eigen mentor. En in ieder leerdomijn zijn diverse leerkrachten als specialist die kinderen voorzien van instructie en begeleiding. De kinderen functioneren in 4 Domijnen op leeftijd (van 0-3, 4-6, 7-9 en 9-12) waartussen 4 keer per jaar een overgang kan plaatsvinden. Op deze Domijnen staat een team van leerkrachten en pedagogisch medewerkers. Joke: Het onderscheid tussen opvang en onderwijs is er hier niet meer. Bij het koken in het restaurant gaat het om procenten. Bij het lezen in het taaldomijn kan het gaan om het lezen van Donald Duck in de vrije tijd. Met de inspectie ga ik het gesprek aan over kwaliteit. Die willen zij, die willen wij. Datzelfde geldt voor de GGD. Dat de thermometer in de koelkast te dicht naast het lampje lag waardoor de temperatuur in de koelkast een minpunt opleverde, neem ik als leerpunt mee. Maar de kern zit ergens anders en daarover ga ik telkens open het gesprek aan.
Versnellingsvraag De ontwikkelingen bij de versnellingsvraag Meer maatwerk voor iedere leerling, waar verschillende leden van IKOOK aan werken, gaan door! Er zijn op dit moment twee belangrijke producten / lijnen: 1. Cruciale leermomenten bij rekenen. Het uiteindelijke doel is om een visueel helder overzicht te hebben met alle cruciale leermomenten en hun onderling verbinding. Per cruciaal leermoment worden de strategieën in kaart gebracht die de leerkracht kan benutten om het kind te helpen én wordt aangegeven welke materialen er beschikbaar zijn (zowel uit methodes als open leermateriaal). Een mooi en vooral heel praktisch inzetbaar product dus! 2. Maatwerk Kwadrant. Samen met Kennisnet ontwikkelen we een tool die op teamniveau helpt uitzoeken welke rol differentiatie in je onderwijs en visie past. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Corine. Afscheid Paul & Martijn In de nieuwsbrief van juni hebben we al aangekondigd dat Martijn van der Kroef afscheid neemt als bestuurslid op de ALV van 30 november. Carla ten Berge (Partou) is op de ALV benoemd als haar opvolger. Inmiddels heeft Paul Nelen aangegeven zijn bestuurswerk ook neer te leggen: zijn primaire werk op Sterrenschool de Schittering vraagt al zijn aandacht. Paul blijft wel actief als betrokken lid van IKOOK. Sluiting Sterrenschool Ermelo Sterrenschool Ermelo is gesloten per 1 augustus 2016. Hoe kwam het zover en wat kunnen andere scholen hiervan leren? We vroegen het aan Arnoud Messelink, bestuurder van Veluwe Plus. De school is 4 jaar na invoering van het concept gesloten. Hoe is het zo ver gekomen? Belangrijkste reden voor sluiting is dat het simpelweg niet is gelukt om een stabiel leerlingaantal te krijgen. De oorspronkelijke doelstelling was om van 50 naar 100 leerlingen te groeien. Dat zou het werken in 4 combinatiegroepen mogelijk maken. Dat is nooit gehaald waardoor we het concept en de kwaliteit hoog moesten houden in tri-combinatiegroepen. Dat kan in theorie wel, maar is niet gemakkelijk. In Ermelo is dat dan ook niet voldoende gelukt. De kwaliteit zakte zelfs langzamerhand steeds verder weg. Wat kunnen andere scholen leren van het proces bij Sterrenschool Ermelo? Wanneer wij als bestuur weer voor zo n keuze zouden komen te staan dan zou ik heel helder in beeld brengen wat voor type leerkrachten je nodig hebt om het Sterrenschoolconcept goed uit te kunnen voeren binnen de gegeven context. Ik zou daar een open sollicitatieprocedure voor starten waarbij personeel van buiten de school evenveel kans maakt als het zittend personeel. Daarnaast denk ik dat onze ervaring leert dat de Sterrenschool een uitdagend concept is, dat mogelijk beter past bij een wat grotere school waar de kwaliteit van het onderwijs al goed staat. Het concept heeft de school uiteindelijk niet de das om gedaan. Dat lag meer aan de context (krimp, stevige concurrentie, kwaliteitszorgen). Ik vind het jammer dat wij dit concept nu verliezen in onze organisatie. Wellicht dat er vroeg of laat nog weer een school aanhaakt! Vacature Sterrenschool Hilversum Beweging in het netwerk Sterrenschool Hilversum is op zoek naar een nieuwe directeur. De school werkt pas sinds één schooljaar vanuit het Sterrenschoolconcept. Ze zoeken daarom een ondernemende, inspirerende schoolleider die het team onderwijskundig verder kan helpen met het vormgeven van het nieuwe onderwijsconcept. Daarnaast moet de nieuwe schoolleider (m/v) letterlijk en figuurlijk een bouwer zijn, want de school -Lees op de volgende pagina het laatste bericht van deze nieuwsbrief-
mag ook een nieuw schoolgebouw gaan neerzetten, geheel volgens de principes van de Sterrenschool. Heb je interesse? Kijk dan even op de site van B&T, die de werving en selectie voor deze functie doet. Schitterend. Compas nul13 In deze rubriek komen de leden aan het woord. Wat maakt dat hun school of kindcentrum schittert? Deze keer: Hannah Vossen namens Compas nul13. In Compas verbinden onderwijs, opvang en zorg in s-hertogenbosch zich om samen ontwikkelkansen voor professionals én kinderen te realiseren. Hannah Vossen, directeur Compas nul13 Wil je kennis delen met Hannah of ben je benieuwd naar Bossche goede voorbeelden? Op de ALV van 30 november is volop ruimte voor kennisdeling. Hannah levert dan een bijdrage bij en met één van de good practices in s-hertogenbosch: kindcentrum De Sprong. We zien je graag! Kan je er 30 november niet bij zijn? Dan verbinden we je uiteraard ook graag via de mail of telefonisch. 1. Wat maakt van Compas nul13 een ster? Compas ondersteunt organisaties, pedagogisch medewerkers en leerkrachten in hun ontwikkeling, zodat zij op hun beurt kinderen kunnen laten schitteren en hen optimale kansen kunnen bieden. Vanuit een groot netwerk proberen we steeds verbindingen te leggen, van bestuurlijk en gemeentelijk niveau tot aan de werkvloer en ouders. Compas heeft veel inhoudelijke expertise met name rondom het jonge kind, kennis van kinderopvang en onderwijs en is actief betrokken bij stedelijke ontwikkelingen rondom de kindcentra 0-13. We stimuleren deze ontwikkeling op locatie zodat er stappen worden gezet naar een volgende fase. 2. Met welke ontwikkelingen houdt de organisatie zich nu bezig? In het kader van Passend Onderwijs en de Transitie Jeugdzorg is in s-hertogenbosch de Kindbespreking 0-13 ontwikkeld en inmiddels binnen 35 kindcentra ingevoerd. De kindbespreking is een overleg binnen het kindcentrum waarin ieder kind in de leeftijd van 0-13 jaar, indien nodig, besproken kan worden door het team van professionals. Dat zijn de intern begeleider (tevens voorzitter van het overleg), pedagogisch medewerker of leerkracht, de jeugdverpleegkundige van de GGD en indien nodig maatschappelijk werk. Ook ouders worden uitgenodigd voor de kindbespreking. Compas ondersteunt deze ontwikkeling. Het ondersteunen en inzetten op het optimaliseren van de kwaliteit van handelen van pedagogisch medewerkers en leerkrachten onderbouw heeft onverminderd onze aandacht. Zij en hun collega`s zijn het immers die het kloppend hart van het kindcentrum in gezamenlijkheid en verbinding vorm geven. We richten ons ook op de verbinding tussen professionals en ouders: educatief partnerschap. Compas monitort tweejaarlijks de ontwikkeling van de Kindcentra in de stad, eind 2015 werd deze Stadsfoto Kindcentra 0-13 opnieuw gepubliceerd. Dat s-hertogenbosch voorop loopt met de ontwikkeling van de kincentra is ook te zien in ons eenmalige magazine Goed bezig!. Een mooi voorbeeld in s-hertogenbosch van samenwerkend leren waarbij alle schoolbesturen en kinderopvangorganisaties betrokken zijn is het project Pitch 073. Via de app Pitch073 kunnen ontwikkelvragen en best practices met elkaar worden gedeeld. 3. Wat heeft Compas nul13 andere leden te bieden? Graag delen wij met andere leden onze kennis en expertise, zoals de werkwijze rondom de monitor Stadsfoto Kindcentra 0-13 `s-hertogenbosch. Compas kan voor verbinding zorgen tussen goed ontwikkelde kindcentra in `s-hertogenbosch en leden die kennis willen nemen van deze good practices. Colofon 4. Op welke punten willen jullie graag van andere leden leren? Wij delen graag in de ervaringen van andere organisaties. Hoe gaan zij om met vraagstukken rondom de verschillen in organisatiecultuur, samenwerking, transities en de (on)mogelijkheden op het gebied van personeel en financiën? Bart Eigeman voorzitter Monique Bueving lid Claudia Doesburg secretaris Johan Gelderloos lid Frans Bruinsma penningmeester Carla ten Berge lid Corine Bravenboer bestuursondersteuner info@verenigingikook.nl www.verenigingikook.nl www.twitter.com/verikook