BARE VERSIE BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaak nr: 955/Rofisco - Merkx - Roelofsen - Optinet Nummer: 955/7.B97 1. Op 10 juli 1998 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Beleggingsmaatschappij Rofisco B.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, lid b, van de Mededingingswet, over Merkx Installatietechniek B.V., Installatiebureau G.J. Roelofsen en zn. B.V. en Optinet B.V. 2. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 130 van 14 juli 1998. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen. 3. Beleggingsmaatschappij Rofisco B.V. (hierna: Rofisco) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij maakt deel uit van de Fabricom-groep, die op haar beurt deel uitmaakt van de Tractebel-groep. Tot de Fabricom-groep behoort onder andere Volker B.V. Eindhoven (hierna: Volker). 4. Rofisco is onder meer actief op het gebied van het beleggen in diverse vermogensbestanddelen en financiering en garantstelling ten behoeve van ondernemingen, alsmede diverse hiermee verband houdende activiteiten. Volker is actief op het gebied van het aanbrengen van technische installaties in gebouwen met betrekking tot centrale verwarming, koeling, luchtbehandeling en sanitair, alsmede de voor deze installaties noodzakelijke regelapparatuur. Zij pleegt tevens onderhoud en reparaties aan deze installaties. 5. Merkx Installatietechniek B.V. (hierna: Merkx) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij is een dochter van Merkx Beheer B.V., die op haar beurt een dochter is van Godeko Holding B.V.
BARE VERSIE 6. Merkx is actief op het gebied van het aanbrengen van technische installaties in gebouwen met betrekking tot verwarming, koeling, luchtbehandeling, sanitair, brandpreventie en Electro (licht- en krachtinstallaties), alsmede de voor deze installaties noodzakelijke regelapparatuur. Zij pleegt tevens onderhoud en reparaties aan deze installaties. 7. Installatiebureau G.J. Roelofsen & zn. B.V. (hierna: Roelofsen) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij is eveneens een dochter van Merkx Beheer B.V. 8. Roelofsen is actief op het gebied van het aanbrengen van technische installaties met betrekking tot verwarming, alsmede op het gebied van het gas- en waterfittersbedrijf en het loodgietersbedrijf. 9. Optinet B.V. (hierna: Optinet) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij is eveneens een dochter van Merkx Beheer B.V. 10. Optinet is actief op het gebied van het aanbrengen van glasvezelnetwerken in gebouwen. 11. De gemelde operatie betreft de overname door Rofisco van alle door Merkx Beheer B.V. gehouden aandelen in Merkx, Roelofsen en Optinet. Partijen hebben een koopovereenkomst tussen Rofisco en Merkx Beheer B.V. d.d. 24 januari 1997 overgelegd. Op basis hiervan heeft Rofisco op 24 januari 1997 20% van de aandelen van ieder van de genoemde drie ondernemingen verworven. De overeenkomst voorziet in het recht van Rofisco om de overige 80% van de aandelen over te nemen binnen 30 dagen aansluitend op het uitbrengen van de jaarrekeningen van 1997 van genoemde drie ondernemingen. Rofisco heeft dit recht inmiddels onder opschortende voorwaarden uitgeoefend. Partijen hebben hieromtrent overgelegd een akte van koop en levering d.d. 3 juni 1998. 12. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 10, omschreven transactie leidt er toe dat Rofisco zeggenschap verkrijgt over Merkx, Roelofsen en Optinet.
BARE VERSIE 13. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998) zijn Tractebel N.V., Merkx, Roelofsen en Optinet. 14. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. Relevante productmarkten 15. Partijen betogen dat er een markt is voor installatieprojecten ter waarde van meer dan fl. 500.000 op het gebied van (centrale) verwarming, koeling, luchtbehandeling, sanitair en verbonden regeltechniek. Volker en Merkx zijn beiden op dit gebied actief. Partijen merken op dat activiteiten op dit gebied bij één project vaak door dezelfde onderneming worden verricht of kunnen worden verricht. Verder stellen zij dat een installateur dient te voldoen aan hogere kwaliteitseisen om in aanmerking te komen voor opdrachten ter waarde van meer dan fl. 500.000, dan wanneer het gaat om kleinere opdrachten. 16. In het onderhavige geval kan in het midden blijven of binnen de werktuigbouwkundige installatietechniek al dan niet aparte markten te onderscheiden zijn voor verschillende gebieden als verwarming, koeling, luchtbehandeling en sanitair, al dan niet verder onderscheiden naar woningbouw, utiliteitsbouw en industrie. Tevens kan in het midden blijven of er al dan niet aparte markten moeten worden onderscheiden op basis van de omvang van opdrachten. Ook kan in het midden blijven of onderscheid moet worden gemaakt tussen het aanbrengen, het onderhouden en het repareren van installaties. Voor de uiteindelijke beoordeling van de onderhavige concentratie maakt een en ander geen verschil (zie punten 20-23). 17. Op grond van de door partijen overgelegde gegevens kan worden aangenomen dat in de groep waar Rofisco toe behoort geen onderneming behalve Volker activiteiten ontplooit, die mogelijk met activiteiten van de over te nemen ondernemingen overlappen. Relevante geografische markten
BARE VERSIE 18. Partijen stellen dat de door hen onderscheiden markt voor installatieprojecten ter waarde van meer dan fl. 500.000 nationaal is, aangezien de hoge eisen die worden gesteld aan de uitvoering van dergelijke opdrachten met zich meebrengen dat veelal enkel de grotere, landelijk opererende installatiebedrijven kunnen concurreren voor de acquisitie van deze opdrachten. De markt voor projecten onder dit bedrag is huns inziens regionaal, omdat voor deze opdrachten veelal regionaal wordt geconcurreerd. 19. In het midden kan blijven of de relevante markten - al dan niet onderscheiden op één of meer van de onder punt 14 genoemde manieren - regionaal, nationaal of internationaal zijn. De uiteindelijke beoordeling van de onderhavige concentratie wordt hierdoor niet beïnvloed (zie punten 20-23). 20. Een enge marktafbakening zou in casu leiden leiden tot separate, regionale markten voor de verschillende installatietechnieken, onderscheiden naar het aanbrengen, het onderhouden en het repareren van installaties, naar omvang van projecten en verder onderscheiden naar woningbouw, utiliteitsbouw en industrie. Uitgaande van deze afbakening is het grootste gezamenlijke marktaandeel van Volker en Merkx naar eigen opgave kleiner dan 15%. De gegevens die partijen hieromtrent hebben overgelegd geven geen reden om aan deze stelling te twijfelen. Ook overigens is aannemelijk dat de gezamenlijke marktaandelen van Volker en Merkx op aldus afgebakende markten relatief bescheiden zouden zijn. Hetzelfde geldt ten aanzien van eventuele ruimer te definiëren markten. 21. Ondervraagde afnemers merken op dat zij voor de diensten van Merkx en Volker zeer vele alternatieven kennen en gebruiken. 22. In het geval dat de relevante markten zodanig ruimer moeten worden gedefinieerd dat er overlap bestaat tussen de activiteiten van enerzijds Volker en anderzijds Roelofsen en/of Optinet, kan - gezien de bescheiden omzet van de laatsten - worden aangenomen dat dit niet zal leiden tot een significante toename van de gezamenlijke marktaandelen na voltrekking van de voorgenomen concentratie. 23. Op grond van het voorgaande kan worden geconcludeerd dat er geen reden is om aan te nemen dat door de onderhavige concentratie een economische machtspositie zal ontstaan.
BARE VERSIE 24. Na onderzoek van deze melding, is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de slotsom gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 25. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 14 augustus 1998 w.g. A.W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam.