Leren doe je samen Plan van aanpak voor het best practice-project van het programma Waardigheid en trots Organisatie Voorzitter Raad van Bestuur Manager Intramurale Ouderenzorg Projectleiders Zorggroep Almere Lidy Hartemink Rob Kusters Karin de Kanter en Olga Turgeon
Kennismaking met Zorggroep Almere Zorggroep Almere is de grootste zorgaanbieder in Almere. Wij bieden eerstelijnsgezondheidszorg via een netwerk van achttien gezondheidscentra en ouderenzorg in acht woonzorgcentra. Bij het Flevoziekenhuis is een centrum voor geriatrische revalidatie gevestigd. Daarnaast bieden wij wijkverpleegkundige zorg. Dit kunnen we doen dankzij de inzet van zo een 2.200 medewerkers en honderden vrijwilligers. Bij alles wat we doen staat de bewoner centraal. Het zorgconcept Planetree is daarbij onze leidraad. Zorggroep Almere heeft inmiddels voor vijf locaties (waarvan vier voor intramurale zorg) het Planetree-label verkregen. Het is een internationale erkenning voor mensgerichte zorg. In de visie van Zorggroep Almere is het Planetree gedachtegoed herkenbaar, het leveren van goede mensgerichte zorg in een helende omgeving vanuit een gezonde organisatie. Onze missie Wij zijn er als u ons nodig heeft op alle momenten in uw leven sluit daar goed op aan. De medewerkers van Zorggroep Almere zijn zeer gemotiveerd om goede kwaliteit van zorg te leveren. De uitgangspunten van Waardigheid en trots worden dan ook van harte onderschreven. De visie van Zorggroep Almere vertaalt zich in een aantal uitgangspunten, die ook de basis zijn voor het kwaliteitsbeleid en de visie op ouderenzorg. De bewoner heeft de regie en wordt ondersteund deze naar vermogen te voeren. De professional is in the lead, bevoegd en bekwaam in zijn/haar vak. Efficiëntie en effectiviteit van zorgverlening: in één keer goed. Zorggroep Almere wil een lerende organisatie zijn. In een praktijkvoorbeeld ziet dat er zo uit: De bewoner heeft de regie en wordt ondersteund deze naar vermogen te voeren. Albert heeft zijn hele leven in een kerkkoor gezongen, zou dit graag ook nu voortzetten ondanks zijn beperkingen door zijn restverschijnselen van zijn CVA van enkele jaren terug De professional is in the lead en is bevoegd en bekwaam in zijn/haar vak. Door interesse van de EVV-er en het willen kennen van Albert kwam zijn wens om te zingen in een koor boven water Efficiëntie en effectiviteit van zorgverlening: in 1 x goed. Onderzoek samen met het informele netwerk van Albert leverde twee mogelijkheden op om mee te kunnen zingen in een koor, na de keuze door Albert werd het zingen samen met dit netwerk en de verzorging mogelijk Zorggroep Almere wil een lerende organisatie zijn. Successen om gewenste activiteiten te weten te komen en vervolgens gerealiseerd te krijgen worden zichtbaar gemaakt en met elkaar gedeeld in bijvoorbeeld de supportgroep van verpleegkundigen van de acht locaties. 2
De doelstellingen van Zorggroep Almere om de kwaliteit steeds verder te verbeteren hebben met name betrekking op het bevorderen van de eigen regie bij bewoners en hun behoeften en wensen leidend te laten zijn in de manier waarop wij ons werk organiseren en uitvoeren. Sinds begin vorig jaar zijn we van start gegaan met het programma Passende zorg en aandacht om hier stappen in te zetten. Het voornaamste doel van het programma is om onze bewoners passende zorg en aandacht te bieden door hen te kennen en weten wat belangrijk voor ze is. Het voeren van levensloopgesprekken en het vertalen van deze informatie naar concrete afspraken is hier een onderdeel van betekenis in. Aanleiding Met alle bewoners zijn deze gesprekken inmiddels gevoerd. Uit een interne audit van eind 2016 bleek dat de koppeling tussen het levensloopgesprek en het afspreken van bepaalde doelen in het Zorgplan niet eenvoudig te leggen is. Om deze vertaling goed te kunnen maken is het belangrijk dat zorgmedewerkers in gesprek gaan met bewoners over wat in deze levensfase waarde toevoegt aan het leven, denken in praktische verbeterstappen, dat ze op het niveau van de individuele bewoner bedenken hoe ze de kwaliteit van leven kunnen bevorderen, weten wie zij in het netwerk en andere disciplines hierbij kunnen betrekken, in overleg gaan met dagbestedingscoaches over een gewenste daginvulling voor de bewoner binnen niet al te lange tijd bij bewoners en hun naasten te toetsen of de afspraken gerealiseerd worden en of inspanningen het gewenste effect hebben. Zo een verbetercyclus wordt nu vaak op een ander niveau gevoerd, dat van de afdeling of locatie over een langere periode. Ook wordt er vaak ervaren dat er weinig tijd is voor dit soort gesprekken en is de vertaling naar concrete zorg- en welzijndoelen soms lastig. Als organisatie vinden we het belangrijk om passende zorg te bieden, samen met anderen, in nabijheid en met aandacht. Met onderstaande inspanningen beogen we hier een aandeel in te leveren. Doelstelling best practice Leren doe je samen Ons voorstel voor de best practice Leren doe je samen valt onder het thema deskundigheidsbevordering. Het project beoogt een zinvolle bijdrage te leveren aan het geven van passende zorg en aandacht voor onze bewoners, zodat elke bewoner zo prettig mogelijk woont en leeft in één van onze woonzorgcentra. De bewoner ervaart, als persoon, meer serieuze aandacht, in het nu en voor haar/zijn verleden. 3
Er worden inspanningen geleverd om zoveel als mogelijk in de individuele behoeften te voorzien op alle domeinen van het leven. Ons motto is: het kan, tenzij en dat kunnen we dan goed uitleggen. De bewoner kan naar vermogen zelf regie voeren over de gewenste manier van leven en ervaart zich daarin gehoord en ondersteund door mantelzorgers, familie, vrijwilligers en medewerkers. Er zijn afspraken wat de bewoner daar zelf aan en voor doet en wat familie, vrienden, bekenden en vrijwilligers daarin kunnen en willen betekenen. Alle betrokkenen weten elkaar op adequate wijze te vinden voor overleg en afstemming. Goede samenwerking tussen de teams van zorg en welzijn, inclusief de vrijwilligers is dagelijks voor iedereen merkbaar. Familie en naasten kunnen hun kennis en vaardigheden betreffende praktische zorg voor hun naaste vergroten en up-to-date houden. De teams van activiteitenbegeleiders dragen actief bij aan een zinvolle dagbesteding voor alle intramurale bewoners, zowel individueel als collectief. Zoveel mogelijk gezamenlijk (medewerkers met bewoners, mantelzorgers, naasten en vrijwilligers) leren zorgt voor begrip voor elkaar en versterkt de samenwerking. Resultaat best practice Leren doe je samen Het best practice-traject van Waardigheid en trots loopt door tot zomer 2018. Onze best practice krijgt de vorm van een aanbeveling hoe je binnen een organisatie ervoor kan zorgen dat het netwerk om een bewoner (medewerker, vrijwilliger, naasten) elkaar beter weet te vinden en samenwerkt aan een passend aanbod op zorg en ondersteuning voor onze bewoners. Voor dit project sluiten we zoveel mogelijk aan bij de activiteiten binnen ons programma Passende zorg en aandacht die al gepland zijn voor dit jaar. In samenwerking met de werkgroepen In dialoog, Zinvolle dagbesteding en de Supportgroep verpleegkundigen willen we de volgende resultaten behalen: Q1-Q2 2017: Het voeren van minimaal vijf mini-dialogen door elk lid van de Supportgroep. In deze gesprekken staat de vraag centraal wat de mensen die samen verantwoordelijk zijn voor het welzijn van de bewoner (zorg, activiteitenbegeleiders, naasten en vrijwilligers) kunnen doen om de kwaliteit van leven te verbeteren voor een bewoner. Het levensloopgesprek is hier de basis voor. Vervolgens worden de gemaakte afspraken kort daarna samen geëvalueerd om te zien of ze zijn nagekomen en ze het gewenst resultaat hebben gehad. Q2-Q3 2017: Ophalen van leervragen van medewerkers, vrijwilligers en naasten in deze mini-dialogen om de bewoner zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen. Dit kunnen hele kleine onderwerpen zijn, die bij wijze van spreken aan de koffietafel behandeld kunnen worden, zoals bijvoorbeeld een korte demonstatie van de duofiets, een uitleg over hygiëne bij het koken van een groepsmaaltijd of een instructie van het 4
hooglaagbad. Daarnaast zal ook geëvalueerd worden of deze mini-dialogen een goede manier zijn om bovenstaande informatie op te halen en of het levensloopgesprek eventueel bijgesteld moet worden. Q2-Q4 2017: Instellen van overlegmomenten tussen EVV-er en dagbestedingscoaches over passende zorg en ondersteuning voor de bewoners. In deze overleggen wordt besproken wat er uit de levensloopgesprekken of mini-dialogen is gekomen en hoe dit vertaalt kan worden naar zo concreet mogelijke afspraken over de daginvulling van onze bewoners. Q3 2017: Een aantal informatie-/themabijeenkomsten die staan gepland in het kader van het programma Passende zorg en aandacht zullen als pilot worden aangeboden aan een gemengde groep deelnemers van bewoners, naasten, vrijwilligers en medewerkers. Een evaluatie zal uitwijzen of men dit prettig heeft gevonden en hier een meerwaarde in ziet voor de toekomst. Wij willen graag meer weten over uw levensloop. Hoe zullen we dat aanpakken? We willen aandacht schenken aan wat u heeft ervaren en gedaan. We zetten de informatie in het zorgdossier, als u dat goed vindt. Wij bespreken de afspraken over uw zorg in het team Wij passen de zorg aan u aan Uitnodiging Gesprek Verwerking Communicatie Uitvoering Vooraf formulier lezen Vooraf formulier invullen Wie nodigen we hiervoor uit? EVV en Geestelijk VZ EVV en psycholoog Na toetsing: EVV Korte invulling formulierbewoner tekent voor gezien Gesprek geweigerd? dan Ik in een oogopslag Wat hebben we nodig om de gewenste aanpassing te maken? Overleg met zorg, AB, vrijwilligers en naasten Persoonlijke aanpassing Continue toetsen en aanpassen Bekend bij alle medewerkers Dit project zal zich met name richten op de laatste twee ballonnen van bovenstaande afbeelding. Meting Om te zien wat het effect is van de hierboven beschreven interventies zullen we een aantal metingen verrichten. 5
Q4 2017 en Q1 2018: Audit Zorgplan en cliëntagenda: staan hier afspraken in die naar aanleiding van het levensloopgesprek en/of de mini-dialogen zijn gemaakt? Q2 2017: Casuïstiekbespreking binnen supportgroep verpleegkundigen: hoe pakt ieder de mini-dialogen op, wat werkt wel en wat werkt niet? Evaluatie mini-dialogen door verpleegkundige supportgroep: lukt het om goede afspraken te maken over de meest passende zorg en dagbesteding voor de individuele bewoner? Lukt het om boven tafel te krijgen wat er nodig is om afspraken goed te kunnen uitvoeren (welke communicatie? Leerbehoefte aanwezig?)? Lukt het als organisatie/afdeling collega s en het netwerk rondom een bewoner daar deelgenoot van te maken? Hoe ervaart de bewoner of zijn familie deze gesprekken? Draagvlak Het voorstel is als onderdeel van het interne programma Passende zorg en aandacht opgesteld in samenspraak met vertegenwoordigers van de centrale cliëntenraad, Ondernemingsraad, vertegenwoordigers van het management, teammanagement, medewerkers via de vakgroepen, activiteitenbegeleiders, vrijwilligerscoördnatoren en de afdeling Opleidingen. Het voorstel is vastgelegd door het management en de raad van bestuur. De verpleegkundigen van de supportgroep gaan als eerste aan de slag met het project. Zij gebruiken hiervoor de beschikbare uren die zij hebben binnen het programma Passende zorg en aandacht. Op ieders locatie is het van belang dat deze verpleegkundigen draagvlak hebben of weten te creëren voor het uitvoeren van de mini-dialogen en betrokken zijn bij de overleggen tussen EVV-ers en dagbestedingscoaches. De teammanagers hebben hier een belangrijke rol in, ook om te bewaken dat de waan van de dag niet verhindert dat er stappen worden gezet en dat betrokkenen op de locatie goed worden ingelicht. De bewoners en hun naasten die worden gevraagd mee te doen met de mini-dialogen kunnen ons vertellen hoe zij deze gesprekken hebben ervaren en wat de uitkomsten waren. De teammanagers spelen ook een voorname rol in het breder trekken van bijeenkomsten, zodat verschillende doelgroepen tegelijk kennis opdoen en uitwisselen. De projectleiders en projectgroepleden van de projecten In Dialoog en Zinvolle dagbesteding zijn betrokken, onderlinge informatie wordt uitgewisseld. Doel is elkaars projecten te versterken en de geleerde lessen te bundelen. Vanuit het programma Waardigheid en Trots wordt dit Best practice-traject begeleid door themacoördinator Joyce Theunissen, die een adviserende en verbindende rol naar andere organisaties toe heeft. Elk kwartaal zullen voortgangsgesprekken met haar gevoerd worden. Hierbij is ook de disciplinemanager intramuraal aanwezig en de portefeuillehoudende teammanager. 6