Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk!? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari 2017 Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Ruwvoerproductie en economie! KLW Actualiteit: Managementinstrument Operationeel management Direct rendement KLW Toekomst: MER? Strategisch management Ontwikkelruimte Enorm rendementsperspectief 1
BRUTO-OVERSCHOT, / 100 KG MELK 23-02-2017 Financiële impact ruwvoerproductie Bruto overschot (2013) 40,00 INTENSITEIT VS BRUTO-OVERSCHOT 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 INTENSITEIT (KG MELK/HA) Financiële impact ruwvoerproductie Stijgt Ruim 10 jaar na introductie van de gebruiksnormen Verlagen derogatie op zand Aanscherpen gebruiksnormen Interen op bodemreserves Melkveewet Fosfaatrechten Kringloopwijzer-projecten (Data)!!!!!!!!! 2
Omdenken Stikstof is een grondstof en (afvalstof) aanvoer Vee afvoer Kunstmest - 1,10/kg N Krachtvoer - 4,20/kg N Ruwvoer Klaver Depositie Gewas N benutting 40% Bodem Mest Melk + 43 /kg N Vlees Mest - 4 /kg N 1 kg N = 33 kg ds = 5 (15ct/kg ds) verlies uitspoeling Emissie denitrificatie Melkveehouderij Onvoldoende focus op de bodem? Ontwikkeling opbrengsten vanaf 1950: Tarwe van 4 naar 9 ton (+ 125%) Suikerbieten van 40 naar 80 ton ( + 100%) Consumptie aardappelen van 30 naar 50 ton (+ 67%) Gras van 7 ton ds naar 10 ton ds ( + 43% ) Actueel 2014/2015: Gras 11.510 kg ds / Maïs 18.210 kg ds 3
Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Ruwvoerproductie en economie! KLW Actualiteit: Managementinstrument Operationeel management Direct rendement KLW Toekomst: MER? Strategisch management Ontwikkelruimte Enorm rendementsperspectief Variatie voerproductie 20% Gras Gemiddeld Kopgroep Verschil Opbrengst (kg/ha): droge stof 11.510 12.981 +1.471 kvem 11.090 12.570 stikstof 301 337 83% * 1.471 = 1.220 kg ds 10% 17% * 470 = 80 kg ds + 1.300 kg ds / ha t.o.v. gemiddelde fosfaat 99 113 +14 Mais Gemiddeld Kopgroep Verschil Opbrengst (kg/ha): droge stof 17.740 18.210 +470 Gemiddelde kvem productie 17.530 / ha: 17.867 12.500 kg ds stikstof 188 196 fosfaat 72 75 +3 4
Variatie voerproductie 20% Gras Gemiddeld Kopgroep Verschil Opbrengst (kg/ha): droge stof 11.510 12.981 +1.471 kvem 11.090 12.570 stikstof 301 337 Totaal: 1.300 kg ds * 50 ha = 65 ton ds 150 / ton ds = 9.750 fosfaat 99 113 +14 Mais Gemiddeld Kopgroep Verschil Opbrengst (kg/ha): droge stof 17.740 18.210 +470 kvem 17.530 17.867 stikstof 188 196 fosfaat 72 75 +3 Management Teeltoptimalisatie Inzicht in factor grond = zeer beperkt 5
N-organisch totaal (kg) 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Blijvend grasland Herinzaai najaar Herinzaai voorjaar 2 jaar maïs, 8 jaar gras 8 jaar maïs, 2 jaar gras Permanent bouwland 23-02-2017 Management Teeltoptimalisatie: bemesting Kringloopwijzer kengetal - Bemesting voerareaal: 379 kg N en 88 kg P 2 O 5 - Gemiddelde drogestofopbrengst: 12.519 kg ds / ha - 12.519 kg ds / 379 kg N = 33 kg ds / kg N - 33 Melkveehouders kg ds á 15 ct = 5 / kg te N veel focus op kostenbeheersing, te weinig op rendement van handelen bij teelt. Teeltoptimalisatie: bemesting - Bezint eer ge begint - Perceelsgericht - Plaatsspecifiek * Drijfmestrijenbemesting snijmais * Kopakkers / Hangplekken / Schaduwranden - Vlinderbloemige (Klaver) Management Teeltoptimalisatie organische stof Vanggewas top versus flop OS-balans Raaigras Italiaans onder dekvrucht - + 1500 2000 kg ds - Saldo + 610 kg EOS OS-balans Raaigras Italiaans in stoppel - + 500 kg ds / ha - Saldo + 440 kg EOS - Waarde??: - PPO: 1 / kg EOS = 170 / ha - Verschil top/flop = 1.250 kg ds - 1.250 kg ds á 16% RE = 200 kg RE / 6,25 = 32 kg N - 32 kg N á 25 kg ds = 800 kg ds á 15 ct = 120 / ha Tijd (jaar) Zandgrond 6
Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Ruwvoerproductie en economie! KLW Actualiteit: Managementinstrument Operationeel management Direct rendement KLW Toekomst: MER? Strategisch management Ontwikkelruimte Enorm rendementsperspectief Melkveewet: Ontwikkelruimte Grondgebondenheid vergroten 1. Verlagen fosfaatproductie Scherp voeren Oude koeien 2. Verhogen plaatsingsruimte Gras i.p.v. Mais Opbrengst > norm!! (BEP) 7
Melkveewet: Ontwikkelruimte BEP Gras Gemiddeld Kopgroep Verschil Opbrengst (kg/ha): droge stof 11.510 12.981 +1.471 kvem 11.090 12.570 Forfaitaire fosfaat norm: 84 kg stikstof 301 337 Bedrijfseigen fosfaatnorm (BEP): 97 kg Voordeel: 13 kg/ha Voordeel: 650 kg kvem Voordeel: 17.530 15% 17.867 stikstof 650/ 84 kg 188= 7,7 ha196 fosfaat 99 113 +14 Mais Gemiddeld Kopgroep Verschil Opbrengst (kg/ha): droge stof 17.740 18.210 +470 fosfaat 72 75 +3 Derogatie Waarde derogatie: Bodemvruchtbaarheid VKO/VKA Onderbemesting fosfaat 88 Derogatie van 250 is verantwoord op zand 88 kg * 2,9 (N/P-verhouding in mest) = 253 59 80 Overbemesting fosfaat 8
Derogatie op maat!? Gemiddeld 88 kg onttrekking bij 83% gras / 17% mais in 2014 en 2015 Europa wenst evenwichtsbemesting: Onttrekking = Bemesting N/P2O5 verhouding in de mest = 2,88 88* 2,88 = 253 KG N uit dierlijke mest 253 230 = 23 kg N / 3,5 kg N = 6,6 m3 6,6 m3 * 50 ha = 330 m3 mest á 15 = 5.000 Besparing N-kunstmest 23 kg N * 50% w.c. = 12 kg N/ha 12 kg N á 1,10 = 13 / ha * 50 = 650 Ultieme doel: - 1,0 ct kmp Meer bodemvruchtbaarheid 6,6 m3 á 40 kg EOS per m3 RDM á 1 + 5 % ruwvoeropbrengst = 600 kg / ha * 50 ha á 15 ct = 4.500 Derogatie op maat!? Kopgroep 97 kg onttrekking bij 83% gras / 17% mais in 2014 en 2015 Europa wenst evenwichtsbemesting: Onttrekking = Bemesting N/P2O5 verhouding in de mest = 2,88 97* 3 = 290 KG N uit dierlijke mest 290 230 = 60 kg N / 3,5 kg N = 17 m3 17 m3 * 50 ha = 850 m3 mest á 15 = 12.750 Besparing N-kunstmest 60 kg N * 50% w.c. = 30 kg N/ha 30 kg N á 1,10 = 33 / ha * 50 = 1.650 Ultieme doel: - 2,0 ct kmp Meer bodemvruchtbaarheid 17 m3 á 40 kg EOS per m3 RDM á 1 + 5 % ruwvoeropbrengst = 600 kg / ha * 50 ha á 15 ct = 4.500 9
Derogatie op maat!? LMM-meetnet 2013: Melkveehouderij op zand: 38 mg nitraat / l Derogatie op maat!? Werk in uitvoering Pilot Bedrijfs-Eigen P norm (BEP - gestart 2014) Pilot Bedrijfs-Eigen N-norm (BEN - gestart 2014) Pilot Bedrijfs-Eigen Stikstof-norm dierlijk (BES gestart 2015) 10
Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk?! 5 % meer melk: Uitgangspunten: Bedrijfsomvang:1 miljoen kg melk Extensief: 12.000 kg melk / ha (83 ha) Intensief: 20.000 kg melk / ha (50 ha) Extensief: 50.000 kg melk * 34 ct (7+0+1+1+1+6)* = 9.000 Intensief: 50.000 kg melk * 34 ct (18+5+1+1+1+6)* = 1.000 5 % meer voer: Extensief: 83 ha * 5% * 11.500 kg ds / ha * 10 ct = 5.000 Intensief: 50 ha * 5% * 12.500 kg ds / ha * 15 ct = 5.000 *= voer-, mest-, diergezondheid-, fokkerij- en fosfaatkosten Ruwvoerproductie en economie Economische impact is er altijd al geweest Economische impact wordt groter Verhogen ruwvoerproductie van belang voor behoud Derogatie 1.0 Hoge ruwvoerproductie vraagt om passende bemestingsnormen (Derogatie 2.0) Meer eigen ruwvoer, past in circulaire economische landbouw. 11
Beloning van vakmanschap! 12