MEMO Datum : 3 november 2011 Aan : De leden van de gemeenteraad van Enschede Van : Myra Koomen Femke Koster Onderwerp : Maatschappelijke Activeringscentra Power Achtergrond Op maandag 3 oktober jl. is een randprogramma georganiseerd rondom het onderwerp Maatschappelijke Activeringscentra (Power) in Enschede. Tijdens dit randprogramma zijn er een aantal vragen gesteld waarop in deze memo antwoord wordt gegeven. Deze memo is daarmee aanvullend op het blauwe nota Power die reeds is verstuurd aan de Raad (dd 6 oktober 2011). De volgende vragen zijn gesteld: 1. Wat is de reden voor het opzetten van een 5 e Power in de wijk Twekkelerveld? 2. Hoe wordt de verbinding in de wijk gemaakt, welke relatie is er met de wijkcentra? 3. Zijn er uitstroomaantallen naar werk, waarom gaan er niet meer mensen vanuit Power aan het werk? 4. Geef een uitsplitsing van de kosten de afgelopen jaren voor Power en geef aan wat de kosten per deelnemer en/of activeerder zijn zowel in het verleden als de toekomst. 1. Wat is de reden voor het opzetten van een 5 e Power? Een van de maatschappelijke investeringsopgave (MIO) in de stad is de Vitale sportvereniging Rigtersbleek. De kracht van de vitale sportvereniging zoals door de gemeente in gang is gezet, ligt in het activeren van partners in het maatschappelijk middenveld waarbij sport als middel centraal staat voor het realiseren van brede maatschappelijke doelen op het gebied van gezondheid (zowel zorg als Wmo), vorming (jeugdzorg, risicojongeren, inburgering), sociale binding (participatie, tegengaan vereenzaming, reïntegratie) en leefbaarheid (woontevredenheid, betrokkenheid bij woonomgeving). De gemeente stimuleert de ontwikkeling van vitale sportverenigingen én zoekt de samenwerking met partners in de stad. In het kader van de start van de MIO Vitale sportvereniging Rigtersbleek is besloten om de bewoners uit de wijk Twekkerlerveld nadrukkelijk te betrekken en daar de Empowermentmethodiek van Power voor te gebruiken. Vanuit de gedachtelijn van het steeds intensiever samenwerken met partners heeft Alifa aangeboden om een 5 e Power te gaan opzetten op het terrein van Rigtersbleek. Zij volgen daarbij de uitgangspunten en werkwijze die ook bij de andere Powers worden gehanteerd.
Afgesproken is dat voor de duur van 2 jaar er vanuit het programma Economie en werk financiële ondersteuning vanuit het P-budget wordt gegeven aan dit initiatief. Indien het een succes wordt volgt daarna, bij de uitrol van het concept de Vitale sportvereniging over de stad, inbedding in de reguliere werkwijze van de vitale sportvereniging. 2. Hoe wordt de verbinding in de wijk gemaakt, welke relatie is er met de wijkcentra? Een van de pijlers van het concept maatschappelijk activeringscentrum is het draagvlak en spilfunctie in de wijk. Het maatschappelijk activeringscentrum is een laagdrempelige voorziening die vormgegeven wordt door de mensen in de wijk en met activiteiten voor de wijk. Vanaf de start van de maatschappelijke activeringscentra zijn de mensen in de wijk actief benaderd voor het helpen opbouwen van het centrum én is de behoefte vanuit de wijk leidend geweest bij het organiseren van verschillende activiteiten. Daarnaast is er contact gelegd met de verschillende organisaties die actief zijn in de wijk, zoals Alifa, bewonerscommissies, de Posten, Prismare, SMD, de wijkkrant etc. Mensen van Power nemen deel aan bewonersavonden georganiseerd door het stadsdeelmanagement. In 2010 zijn er uitwisselingsbezoeken geweest tussen medewerkers van Alifa en de Powers. Doel was het leren kennen van elkaars activiteiten en projecten en het versterken van de samenwerkingsstructuur. Deze samenwerking werpt inmiddels ook zijn vruchten af. Hieronder worden per Stadsdeel een aantal voorbeelden gegeven van samenwerking het afgelopen jaar tussen Power en andere partners in het stadsdeel. Voor Power zijn de activiteiten een middel om de samenhang in de wijk te bevorderen en mensen een start te laten maken met participatie. Welke verbindingen zijn er nu al in de wijk? Per Power hieronder een paar voorbeelden: Zuid: - Samenwerking met T Stroinkshus, deelname aan gebruikersoverleg en gezamenlijke inzet tbv een keuken voor de wijk; - Activeringsmedewerkers van Power Zuid nemen deel aan de beheercommissie en activiteitencommissie van het smileyveld in Zuid, een project dat door Alifa wordt geleid. Power heeft vrijwilligers aan Alifa geleverd, die de beheertaken op zich nemen. - Verder werkt Power Zuid samen met Alifa binnen wijkcentrum de Magneet. Zo helpen activeringsmedewerkers van Power bij de fietslessen in Zuid. Deelnemers van Power die vrijwilligerswerk willen doen worden voorgesteld aan Alifa om taken in de Magneet op zich te nemen(gastvrouw-schoonmaaktaken). - Project kunstenaar Jack van Milderd Kijk mijn Wijk (ingehuurd door De Woonplaats): Drie activeringsmedewerkers van Power helpen mee verhalen op te halen in de wijk en op papier te zetten.bij de opening van het Stroinkshus heeft dit project ook een grote rol gespeeld. - Loodsenproject samen met Taal &Inburgering,uitgevoerd door Alifa. Zeven activeringsmedewerkers van Power Zuid hebben de afgelopen twee jaar vele mensen
ingeloodst in Enschede, de wijk en bij Power zodat zij verder konden werken aan het verbeteren van de taal en zich tegelijkertijd een plek en netwerk in de wijk konden/kunnen verwerven. - Samenwerking met de Brede school: een activeringsmedewerker helpt met het maken en bijhouden van een activiteitenkalender voor Zuid. West - Buren koken voor Buren is een samenwerking tussen LIVIO en Power. Buren komen eens in de 14 dagen eten op de locatie van LIVIO. Activeringsmedewerkers van Power koken voor de buren en zijn actief in de uitvoering. - Deelname van activeringsmedewerkers aan de wijkraad Pathmos, het wijkpanel en de wijkkrant (samenwerking stadsdeel en wijkraad). - Samenwerking met Saxion en het Forum (instituut voor multiculturele vraagstukken). Een tweetal studentes doen in het kader van hun minor Interculturele Werken, een onderzoek welke zal worden uitgevoerd in de vorm van een tweetal huiskamerbijeenkomsten bij Power Royael. Het onderzoek is een onderdeel van het project Together To get there (gestart vanuit het Ministerie van Wonen Wijken en Intergratie) - Eenmalige activiteiten 2011: Opschoondag 14 april, Gluren bij Culturen, Paasfeest (samenwerking wijkpanels), deelname Mei feest (samenwerking wijkpanels), straatspeeldag juli 2011, deelname zomerfeest pathmos ( samenwerking wijkpanels), Kerstmarkt december. Oost - Samenwerking met de speeltuin (o.a. deelname kerstmarkt) - In samenwerking met Mediant en Tactus organiseren van een wekelijkse koffieochtend - Power doet mee in het project Kunst in Hogeland (jaarlijkse kunstenaarsbijeenkomst). Het gaat hierbij om vergroten van de naamsbekendheid. - Samenwerking met het SMD (buurt maatschappelijk werk) - Samen met de politie organiseren van een inbraakpreventie- avond voor de wijk Noord - In samenwerking met het Stadsdeelmanagement en Alifa loopt momenteel het project Empowerment van allochtone vrouwen (Routeplan Noord) waarbij twee medewerkers van Power een aantal van deze vrouwen gaan ondersteunen/ coachen in het project. - Ondersteunen van activiteiten van Alifa, zoals de kunstmarkt op Mekkelholt, een interviewronde in de wijk Mekkelholt te organiseren teneinde er achter te komen hoe het komt dat veel allochtone bewoners niet participeren in de wijk en de participatie onder deze groep te bevorderen. - In samenwerking met het Stadsdeelmanagement en Stadsdeelbeheer Noord is het project schouwen in de wijk Deppenbroek in juni 2011 succesvol uitgevoerd. Bij dit project hebben de medewerkers van Power wijkbewoners deur aan deur benaderd
mee te lopen met de schouwen in de wijk teneinde een beeld te krijgen van verbeterpunten rond de openbare ruimtes in de wijk. - Twee activeringsmedewerkers van Power doen mee aan het Loodsenproject (samenwerking met Taal & Inburgering en Alifa). Zij begeleiden nieuwe bewoners van Enschede in de stad, de wijk en naar Power. - Afstemmingsoverleg met Prismare, het Muziekkwartier en de speeltuinen. Per wijk zijn er aldus verschillende afspraken met organisaties. Recente ontwikkeling is dat de Formulierenbrigade gekoppeld wordt aan de Powers. Enerzijds als laagdrempelige ontmoetingsplek om informatie te kunnen geven en mensen te kunnen helpen. Anderzijds als vindplaats van vrijwilligers die zich willen inzetten voor het werk van de Formulierenbrigade. Doorontwikkeling 2012/2013 In de wijken in Enschede zijn verschillende organisaties bezig met het aanbieden van activiteiten voor buurtbewoners, soms voor een specifieke doelgroep, maar vaak met overlappende doelgroepen. De onderlinge afstemming en mogelijke verdere integratie is een aandachtspunt voor 2012 en 2013. De effectiviteit en efficiency van alle inspanningen samen kan daarmee nog worden verbeterd. Tevens wordt er daarmee alvast geanticipeerd op alle veranderingen die er op sturingsniveau en financieel aan zitten te komen. Het overzicht van alle activiteiten samen moet leiden tot één samenhangend activeringslandschap in Enschede, waarbij de beleidsterreinen participatie, zorg, welzijn en jeugd in elkaar overvloeien. Bij de oprichting van de verschillende Power-centra in 2008/2009 is in eerste instantie gekeken of er voor de huisvesting een combinatie met het wijkcentrum kon plaatsvinden. Dit is toen op 2 plaatsen gelukt (in Noord, het Kompas en West, de Boei). In de 2 andere stadsdelen was op dat moment in het wijkcentrum geen plek. Op het moment dat een andere locatie voor een Power aan de orde wordt nadrukkelijk gekeken of er geschikte ruimte is in het wijkcentrum. 3. Zijn er uitstroomaantallen naar werk? Uitstroom naar werk op korte termijn is geen hoofddoelstelling van Power, het gaat om het activeren van mensen op de onderste tredes van de participatieladder. Werkzoekenden die bij de screening gelijk al meer potentie hebben worden direct doorverwezen naar een klimopbaan, zo mogelijk in combinatie met een opleidingstraject of een reguliere vacature. Toch zien we dat van de mensen die in 2010 aan Power hebben deelgenomen er 6 mensen zijn uitgestroomd naar werk. Daarnaast zijn mensen uitgestroomd naar een opleidingstraject of een klimopbaan waarbij de verwachting is dat een deel, eventueel met loondispensatie, weer aan het werk komt. Van de mensen die bij Power binnenkomen heeft bijna iedereen moeite met de basisvaardigheden die nodig zijn om aan het werk te gaan. Veel van deze mensen zijn al lange tijd niet meer naar georganiseerde activiteiten toe gegaan, laat staan dat ze met vreemden in gesprek gaan en zelf initiatief tonen. Het opbouwen
van het zelfbeeld en zelfvertrouwen zijn de items waarbinnen Power aan gewerkt wordt. Ervoor zorgen dat mensen hierin zelf stappen zetten kost tijd en aandacht. 4. Uitsplitsing van de kosten Het eerste maatschappelijk activeringscentrum is in 2009 geopend, waarna in 2010 de andere 3 volgden. Hierbij een uitsplitsing van de gemaakte kosten voor de Powers. Wat ( ) 2009 2010 2011 Vaste kosten centra (huur, gas/ water/licht,activiteitenbudget,krant) *1 13.907 58.973 114.211 Trainingen, opleiding *2 178.034 87.294 17.321 Communicatie *3 99.405 86.474 15.186 Verloning (SPVGE) *4 20.000 256.964 147.311 BTW 41.958 34.794 7.359 Verplichting voorgaande jaren -570 Subtotaal kosten 353.304 523.929 301.388 *5 Salariskosten powercoach 178.408 285.843 292.631 (1fte per centra) Totaal 531.712 809.772 594.019 Begroot p -budget 600.000 600.000 750.000 *6 Verschil +68.288-209.772 +155.981 Toelichting op de kosten *1: Stijgende kosten in lijn met de opening van 1 Power in 2009, de 3 andere in de loop van 2010 en de opening van de 5 e Power in 2011. *2: het begleiden van de opzet van de Centra en de bijbehorende training van de medewerkers, activeerders en deelnemers is verzorgd door Radaradvies. Dit verklaart de hoge kosten aan het begin en daarna inmiddels lage kosten voor training en opleiding. *3: Het opzetten en vormgeven van diverse communicatiemateriaal, website, flyers, opendagen, filmpje etc. Kosten zijn inmiddels laag zijn omdat veel materiaal opnieuw gebruikt kan worden. *4: Het oorspronkelijke gedachtegoed van Power hield in dat de activeerders een baan voor 1 jaar aangeboden kregen bij Power waardoor ze uit de uitkering waren. Het aanbieden van dit contract gebeurde via de SPVGE. In verband met het afbouwen van verloningsconstructies en de SPVGE zijn vanaf 2010 geen nieuwe contracten meer aangegaan en worden alleen de lopende contracten nog uitgediend. De activeerders werken nu in een klimoptraject, met behoud van uitkeringen en de standaard onkostenvergoeding van 25 of 50. *5: De kosten t/m 1-10-2011 *6: Inclusief opzet 5 de power Rigtersbleek
Zetten we de kosten af tegen de opbrengsten dan zien we de volgende ratio s ontstaan. Om een dubbeltelling van de kosten te voorkomen gaan we uit van de volgende toedeling van de kosten: De salariskosten van de Powercoach drukken volledig op de kosten van de klimoppers. De overige kostensoorten worden naar rato toegeschreven naar het aantal klimoppers en deelnemers. Jaar Aantal Aantal Kosten Kosten Deelnemersratio 1 Klimopratio 2 deelnemers klimoppers deelnemers klimoppers 2009 145 13 324.235 207.477 2.236 15.960 2010 597 64 473.201 336.571 793 5.259 2011 3 750 85 270.708 323.311 361 4 3.804 5 2012 6 850 100 313.157 336.842 368 7 3.368 8 Zijn de kosten per deelnemer of klimopper nu hoog of laag? Er zijn al verschillende onderzoeken geweest naar de kosten en opbrengsten van reintegratietrajecten. Na vragen in de Tweede Kamer heeft SEO economische Onderzoek op verzoek van het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid in 2010 een landelijk onderzoek 9 uitgevoerd naar de kosten en resultaten van de reïntegratie-inspanningen door de gemeenten en het UWV. Daarbij werd een onderscheid gemaakt naar soort traject. Het SEO concludeerde dat bij gemeenten begeleidingstrajecten die niet direct gericht zijn op werk maar op sociale activering naar schatting tussen de 4.300 tot ruim 6.600 kosten. 1 Kosten per deelnemer 2 Kosten per klimopper 3 Beoogde aantallen 4 Tot 1-10-2011 5 Tot 1-10-2011 6 Beoogde aantallen 7 Voor heel 2012 8 Voor heel 2012 9 SEO Economisch onderzoek, juni 2010, Kosten en resultaten reïntegratie ; in opdracht van Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid op verzoek van de Tweede Kamer