Jaarverslag Jaarrapportage Klik voor Wonen regionaal. Inclusief 10 gemeente specifieke bijlagen

Jaarverslag 016 Jaarrapportage Klik voor Wonen regionaal Inclusief 10 gemeente specifieke bijlagen

Vastgesteld door: Bestuurscommissie Klik voor Wonen Auteurs: Franceline Visser & Janneke van de Kreeke Datum: 0 april 017 Versie: Definitief Inhoudsopgave... Woord vooraf... 5 Managementsamenvatting... 6 1 Verantwoording activiteiten Klik voor Wonen... 10 1.1 Woonruimtebemiddeling Brabant... 10 1. Op weg naar een passende entiteit voor Klik voor Wonen... 11 1.3 Landelijke en lokale beleidswijzigingen... 1 Ontwikkeling van de sociale huurwoningmarkt in het werkgebied van Klik voor Wonen... 13.1 Ontwikkeling van het woningzoekendenbestand... 13.1.1 Inschrijvingen en uitschrijvingen... 13.1. Actief woningzoekenden naar huidige woongemeente... 14.1.3 Actief woningzoekenden naar inkomen... 15.1.3 Actief woningzoekenden naar leeftijd... 16.1.4 Spoedzoekers, starters en wensverhuizers... 16. Ontwikkeling van het woningaanbod... 17..1 Aangeboden woningen... 17.. Woningaanbod naar huurprijsklasse... 18..3 Woningaanbod naar woningtype... 19 3. Hoe verliep de woonruimtebemiddeling?... 0 3.1 Inleiding... 0 3. Verhuringen... 0 3..1 Verhuringen naar inkomen... 0 Primaire inkomens... 1 Inhoudsopgave Jaarverslag 016 /41

Secundaire inkomens... Middeninkomens... 3 Hogere inkomens... 4 3.. Verhuringen naar leeftijd... 4 3..3 Verhuringen naar herkomst nieuwe huurder... 5 3..4 Verhuringen aan bijzondere doelgroepen... 6 Statushouders... 6 Kandidaten uit de maatschappelijke opvang... 6 WMO-kandidaten... 7 Herstructureringskandidaten... 7 Sociale urgentie... 7 3.3 Druk op de huurwoningmarkt... 8 3.3.1 Inleiding... 8 3.3. Inschrijftijd... 8 Naar toewijzingsmodel... 9 Naar huurprijsklasse... 9 Naar inkomensgroep... 30 3.3.3 Zoektijd... 3 3.3.4 Slaagkansen... 33 3.4 Werking van het systeem... 35 3.4.1 Verhuringen naar model... 35 3.4. Reacties van woningzoekenden... 36 3.4.3 Weigeringen... 37 4. Begrippenlijst Klik voor Wonen... 38 Actieve en passieve inschrijvingen... 38 Spoedzoekers, starters, wensverhuizers... 38 De vier inkomensgroepen... 38 Bijzonder onderscheid tussen middeninkomens laag en middeninkomens hoog... 39 De vijf huurprijsklassen... 39 Huurtoeslaggrenzen 013 t/m 016... 39 Herkomst woningzoekende naar eigen of niet-eigen gemeente... 39 Inhoudsopgave Jaarverslag 016 3/41

Woonruimtebemiddelingsmodellen... 39 Inschrijftijd, zoektijd en slaagkans... 40 Weigeringscategorieën... 41 Inhoudsopgave Jaarverslag 016 4/41

Woord vooraf Vooruitlopend op 017 met de oplevering van een verbeterd woonruimte bemiddelingssysteem en een formele entiteit voor Klik voor Wonen, heeft deze jaarrapportage een nieuw jasje. De nieuwe huisstijl past bij een woonruimte bemiddelingssamenwerking die in beweging is. Zo waren er nieuwe wettelijke kaders om op in te spelen en groeide het aantal deelnemers dit jaar naar tien corporaties, terwijl de aansluitverzoeken geregeld bleven langskomen. Eind 016 vertegenwoordigde de etalage van Klik voor Wonen in totaal bijna 76.000 woningen en kende ruim 74.000 ingeschreven woningzoekenden. Graag nemen we u in deze rapportage mee in onze resultaten van 016. Deze rapportage begint met een managementsamenvatting. In hoofdstuk 1 verantwoorden we de strategische en organisatorische ontwikkelingen binnen Klik voor Wonen in 016. Hoofdstuk gaat over de ontwikkeling van de sociale huurwoningmarkt in ons werkgebied. We staan stil bij de vraag naar en het aanbod van huurwoningen. Wie waren de woningzoekenden die stonden ingeschreven en wie reageerden actief op het woningaanbod? En welke woningen werden via Klik voor Wonen bemiddeld? In hoofdstuk 3 gaan we in op het verloop van de woonruimtebemiddeling. We kijken allereerst vanuit het perspectief van de klant. Aan welke woningzoekenden werden welke woningen verhuurd? Hoe was de beschikbaarheid en de betaalbaarheid van woonruimte voor de verschillende inkomensgroepen? Belangrijk is de ontwikkeling van de inschrijfduur, de zoektijd en de slaagkansen. In hoeverre werd gebruikt gemaakt van voorrangsregelingen voor bijzondere doelgroepen? Daarna kijken we door de ogen van de corporaties naar de werking van het systeem. Welke bemiddelingsmodellen werden ingezet? Hoe reageerden woningzoekenden en wat waren bijvoorbeeld de redenen om een woning te weigeren? Hoofdstuk 4 bevat een lijst met definities van belangrijke begrippen uit deze rapportage. Tot slot kent dit rapport tien gemeente specifieke bijlagen. Voor de tien gemeenten waar in 016 minimaal 100 woningen via Klik voor Wonen werden bemiddeld, presenteren we in deze bijlagen de belangrijkste cijfers en ontwikkelingen op gemeenteniveau. Woord vooraf Jaarverslag 016 5/41

Managementsamenvatting Jaarrapportage Klik voor Wonen016 Klik voor Wonen is in beweging, afgelopen jaren is het aantal deelnemers gegroeid naar tien woningcorporaties en werd de vraag sterker naar een meer professionele organisatie. Met vier nieuwe aansluitingen lijkt de groei nog niet gestabiliseerd. In onze toekomstscenario s houden we ook rekening met het aansluiten van (commerciële) zorgpartijen. Heel 016 stond voor Klik voor Wonen in gezamenlijkheid met de naburige regio s Wooniezie en Woning in Zicht in het teken van de samenwerking die we op automatisering aangingen, onder de naam Woonruimte bemiddeling Brabant (WRB B). Een ander omvangrijk traject waar veel afstemming en uitzoekwerk in ging zitten, was de zoektocht naar een passende entiteit voor het huidige samenwerkingsverband. De Woningwet maakt namelijk dat we ons ook op formeel juridische vlak moeten professionaliseren. Op dit moment (april 017) bevinden we ons in de afrondende processtappen tot het oprichten van een stichting. Woningzoekenden Eind 016 stonden 74.559 huishoudens ingeschreven als woningzoekende binnen Klik voor Wonen. Het totale aantal woningzoekenden is sterk toegenomen als gevolg van de aansluiting van nieuwe deelnemers in 016: Thuisvester en de twee fusiepartners van Woonvizier (Volksbelang Made en Goed Wonen). Daarnaast verhuurt ook Mooiland sinds 016 woningen via Klik voor Wonen. Terwijl het totale aantal woningzoekenden sterk toenam, nam het aantal woningzoekenden dat actief reageerde op woningen af. Eind 016 stond nog geen 17% van alle woningzoekenden actief ingeschreven. In voorgaande jaren lag dit aandeel rond de 5%. Enerzijds komt dit doordat veel woningzoekenden van de nieuwe deelnemers hun inschrijving nog niet hadden geactiveerd. Anderzijds lijkt ook passend toewijzen te hebben geleid tot een kleiner aantal woningzoekenden, omdat men door passend toewijzen minder keuzemogelijkheden heeft. Voor sommigen is verhuizen daardoor minder aantrekkelijk is geworden. Van alle actief ingeschreven woningzoekenden had 68% een inkomen tot de huurtoeslaggrens (primaire inkomensgroep) en 1% een inkomen dat daar net boven lag (secundaire inkomensgroep). Er was in 016 een opvallende daling van het aantal actief ingeschreven jonge woningzoekenden. Woningaanbod Er werden in 016 4547 woningen verhuurd via Klik voor Wonen. Dat is ruim 16% meer dan in 015. Wanneer we de verhuringen van de nieuwe deelnemers buiten beschouwing laten en alleen kijken naar de deelnemers van Klik voor Wonen uit 015, dan zien we een opmerkelijke daling van het aantal verhuringen met bijna 9%. Van alle verhuurde woningen had 16% een huurprijs onder de kwaliteitskortingsgrens, 44% een huurprijs tussen de kwaliteitskortingsgrens en de eerste aftoppingsgrens en 11% een huurprijs tussen de eerste en de tweede aftoppingsgrens. In totaal had 71% van de verhuurde woningen een huurprijs onder de tweede aftoppingsgrens, veel meer dan in 015 (59%) en voorgaande jaren. Door aangepast huurbeleid van de corporaties nam in 016 vooral het aanbod aan woningen tussen de kwaliteitskortingsgrens en de eerste aftoppingsgrens sterk toe. Managementsamenvatting Jaarverslag 016 6/41 1

Verhuringen Van alle woningen werd 68% verhuurd aan de primaire inkomensgroep, 1% aan de secundaire inkomensgroep, 5% aan de middeninkomens en 6% aan de hogere inkomens. Deze verdeling is precies gelijk aan de inkomensverdeling binnen de groep actief woningzoekenden. Van alle woningen die werden verhuurd aan de primaire doelgroep werd 96,5% passend verhuurd, conform de regelgeving passend toewijzen. In totaal 59% van alle verhuringen vond plaats aan huurders die reeds woonachtig waren in de gemeente waar zij een woning accepteerden. Nog eens 3% van de woningen werd verhuurd aan woningzoekenden uit andere gemeenten binnen het werkgebied van Klik voor Wonen. 10% van alle woningen werd verhuurd aan statushouders uit het hele land en 7% aan andere woningzoekenden van buiten het werkgebied van Klik voor Wonen. Van alle woningen werd 15% met voorrang verhuurd aan bijzondere doelgroepen: vooral statushouders, maar ook mensen uit de maatschappelijke opvang, mensen met een sociale urgentieverklaring, mensen met een lichamelijke beperking en huurders die moesten verhuizen vanwege herstructurering. Inschrijftijd en zoektijd De totale gemiddelde inschrijftijd van woningzoekenden die een woning accepteren is al vier jaar behoorlijk stabiel en was in 016 3,9 jaar. Gemiddeld spaarden woningzoekenden 3 jaar inschrijftijd, voordat zij actief op het woningaanbod gingen reageren. De gemiddelde zoektijd bedroeg 0,9 jaar. De inschrijftijd van geslaagde woningzoekenden is sterk afhankelijk van het gebruik van de verschillende toewijzingsmodellen. De gemiddelde inschrijftijd van woningzoekenden die een woning accepteerden op volgorde van inschrijfduur (aanbod-, nieuwbouw- en optiemodel) was 5,5 jaar. Woningzoekenden die een woning accepteerden via direct te huur of loting stonden daarentegen gemiddeld slechts 1,9 jaar ingeschreven. De gemiddelde inschrijftijd in het bemiddelingsmodel was 1,4 jaar. Slaagkansen Bij het ingaan van de regelgeving passend toewijzen, was het uitgangspunt dat de slaagkans van de primaire inkomensgroep niet mocht dalen. Wanneer we de slaagkans definiëren als het aantal verhuringen gedeeld door het aantal reagerende woningzoekenden, dan zien we dat de slaagkansen van alle inkomensgroepen in 016 hoger waren dan in voorgaande jaren. De slaagkans van de primaire inkomensgroep steeg licht, die van de secundaire inkomensgroep zeer sterk Gemiddeld nam de slaagkans van alle woningzoekenden toe van 3% in 015 tot 9% in 016. De stijging van de slaagkansen lijkt een positieve ontwikkeling, maar hierbij past een kanttekening. De stijging wordt namelijk veroorzaakt door het feit dat het aantal reagerende woningzoekenden in 016 afnam, terwijl het aantal verhuringen toenam. De noemer van de slaagkansbreuk (reagerende woningzoekenden) werd kleiner en de teller (verhuringen) werd groter, zodat de uitkomst van de breuk (slaagkans) hoger werd. Het ligt voor de hand dat de opvallende afname van het aantal reagerende woningzoekenden te maken heeft met passend toewijzen. Kennelijk was het voor een aantal woningzoekenden niet meer aantrekkelijk om te reageren op het woningaanbod. Voor een deel van de woningzoekenden met een lager inkomen en kwaliteitswensen, of met een wat hoger inkomen en behoefte aan betaalbare woonruimte - is er geen aantrekkelijk woningaanbod meer beschikbaar en daarom reageren zij maar niet. Zo lijkt passend toewijzen te hebben geleid tot minder activiteit op de huurwoningmarkt. Dit is niet wat de minister van Wonen bedoelde met het uitgangspunt dat de slaagkans van de primaire doelgroep niet mocht dalen. Managementsamenvatting Jaarverslag 016 7/41 1

Weigeringen Gemiddeld werd een woning in 016,0 keer geweigerd door woningzoekenden. De weigeringsgraad was daarmee lager dan in voorgaande jaren. Woningzoekenden die een woning weigerden, deden dat voornamelijk vanwege persoonlijke omstandigheden (41%) of om redenen die te maken hadden met de woning, het woongebouw of de woonomgeving (33%). Het aandeel weigeringen vanwege de huurprijs was laag (9%). Het aandeel woningzoekenden dat niet reageerde op een woningaanbieding nam af tot 16%. Samenvattende tabel In onderstaande tabel is per inkomensgroep de ontwikkeling van de beschikbaarheid en de betaalbaarheid in 016 samengevat, gevolgd door de ontwikkeling van de inschrijftijd en de slaagkansen. Een + duidt op een positieve ontwikkeling, een - duidt op een negatieve ontwikkeling. Voor de belangrijkste doelgroep van de corporaties, de primaire inkomensgroep, waren de ontwikkelingen overwegend positief. De betaalbaarheid nam sterk toe door het aangepaste huurbeleid van de corporaties en door passend toewijzen. De relatieve beschikbaarheid van woningen voor deze doelgroep nam iets af, maar de inschrijftijd bleef op een vergelijkbaar niveau als in 015 en de slaagkansen namen toe. Ook de secundaire inkomensgroep is een doelgroep van betekenis voor de corporaties. Voor deze doelgroep kwamen zeer veel woningen beschikbaar, maar de betaalbaarheid nam sterk af. Terwijl de inschijftijd voor deze inkomens groep opliep, waren de slaagkansen juist voor deze doelgroep opvallend hoog. Bij de positieve ontwikkeling van de slaagkansen hoort de kanttekening die hierboven is gemaakt onder het kopje slaagkansen. Beschikbaarheid Betaalbaarheid Inschrijftijd Slaagkansen* Primaire inkomens Secundaire inkomens Middeninkomens Hogere inkomens Totaal +- ++ +- + ++ -- - ++ + - +- + - - + + +- ++ +- ++ Absoluut meer verhuringen door meer deelnemers, maar relatief minder verhuringen per deelnemer. Toename aandeel verhuringen met een huurprijs tot aan de e aftoppingsgrens, afname aandeel woningen met een De totale gemiddelde inschrijftijd is vrij stabiel. De gemiddelde inschrijftijd binnen de modellen op volgorde van inschrijfduur De combinatie van meer verhuringen en minder actief reagerende woningzoekenden leidde tot beduidend hogere huurprijs. daalde licht. hogere slaagkansen. *Zie de kanttekening onder het kopje slaagkansen eerder in deze managementsamenvatting. Managementsamenvatting Jaarverslag 016 8/41 1

Voor een brede groep woningzoekenden maakte Klik voor Wonen in 016 dé klik naar een passende woning. We hopen dit in 017 met dezelfde positieve resultaten te blijven doen. Tegen die tijd met een verbeterd woningzoekendenportaal dat zich continu zal door-ontwikkelen. Zodat onze bemiddeling en bijbehorende modellen inspelen op de veranderingen in het brede speelveld van wonen. De beweging binnen Klik voor Wonen richt zich dus niet alleen op groei, maar vooral ook op up-to-date bemiddelen. De ene keer vanuit vernieuwende kansen die de techniek ons biedt en dan weer vanuit verplichte wettelijke kaders die de buitenwereld ons meegeeft. We willen dat onze woningzoekenden de juiste klik kunnen maken, nu en in de toekomst. Namens de bestuurscommissie van Klik voor Wonen, het dagelijks bestuur Bruno Gruijters (voorzitter) Rob van Son (vice voorzitter) Managementsamenvatting Jaarverslag 016 9/41 1

1 Verantwoording activiteiten Klik voor Wonen Klik voor Wonen is ooit gestart in Breda met 3 corporaties, als technische woonruimte verdeel machine waarbinnen ook beleidsinhoudelijk zaken werden afgestemd. De afgelopen jaren is het aantal deelnemers gegroeid naar tien woningcorporaties en werd de vraag sterker naar een meer professionele organisatie. In januari 016 verwelkomden we Volksbelang Made en Goed Wonen uit Drimmelen (per 1 januari 017 gefuseerd tot Woonvizier) bij ons woonruimte bemiddeling samenwerkingsverband. Om vervolgens in maart Thuisvester uit Oosterhout aan te laten sluiten. Daarnaast maakt de landelijk opererende woningcorporatie Mooiland sinds begin 016 gebruik van Klik voor Wonen voor haar woonruimtebemiddeling binnen ons werkgebied. 1.1 Woonruimtebemiddeling Brabant De groei lijkt nog niet gestabiliseerd. In onze toekomstscenario s houden we rekening met het aansluiten van (commerciële) zorgpartijen. Achter de schermen wordt momenteel technisch samen gewerkt met Wooniezie en Woning in Zicht om tot een vernieuwde website en CMS te komen. Deze samenwerking op automatisering omvat een grote projectorganisatie, die de naam Woonruimte bemiddeling Brabant (WRB B) kreeg. Als drie samenwerkende Brabantse regio s vormen we een omvangrijke woonruimteverdelingsplatform. In haar rapport Zoeken, wachten en vinden gaf Rigo dit jaar een overview van alle 35 gezamenlijke woonruimteverdelingssystemen die Nederland in 016 kent. Op het linker kaartje is de WRB Brabant regio geel gehighlight. Het rechter kaartje laat zien dat de de Brabantse samenwerking een gemiddelde inschrijfduur kent die landelijk gezien zeker niet tot de langste hoort. 1. Verantwoording activiteiten Jaarverslag 016 10/41

De projectopdracht is het realiseren van één standaard moeder-applicatie met daarin een WBS, een contentmanagementsysteem (CMS) en een woningzoekendenportaal. Deze moeder-applicatie wordt voor elke regio gekopieerd en geïmplementeerd. Dit betekent dat elke regio haar eigen database, configuratie en huisstijlkleur, naam en logo krijgt, maar daarbij wel gebruik maakt van dezelfde gestandaardiseerde software. Uniek aan WRB Brabant is de agile-methode die automatiseerder Zig software inzet. Bij het ontwikkelen van het nieuwe systeem is niet het bouwen het uitgangspunt, maar juist het samen inrichten. Er wordt een eerste model van het systeem gemaakt en daarna wordt dit model (ook wel prototype genoemd) in een achttal rondes (sprints genaamd) doorontwikkeld. Naast allerlei werkgroepen en de stuurgroep, spelen de drie coördinatoren van de regio s een cruciale rol. Zij bepalen in afstemming met de corporatiemedewerkers wat Zig moet ontwikkelen en de volgorde van prioriteit. Het resultaat is een gestandaardiseerde oplossing die flexibel en modulair van opzet is. De belangrijkste uitgangspunten voor de samenwerking: 1x ontwikkelen aan een standaard Kostenbesparing; door te vertalen naar woningzoekenden Tijd winst; ontwikkelen samen, beheer samen en communicatie samen Door-ontwikkeling landelijk tot de mooiste website van Nederland! Nieuwe en moderne functionaliteiten Continu verbeteren en nieuwe releases gedurende het jaar in plaats van één keer per x jaar een heel nieuw systeem 1. Op weg naar een passende entiteit voor Klik voor Wonen De corporatie branche ligt politiek al jaren onder een vergrootglas. Nieuwe wettelijke regels uit de Woningwet maken het niet makkelijker voor de woningzoekenden en ook niet voor de pragmatisch en slagvaardige samenwerking vanuit Klik voor Wonen. Het kan zo maar zijn dat we met een toename van concurrenten op de sociale huurmarkt te maken krijgen. Terwijl we Klik voor Wonen graag als hét (sociale) huurplatform van West Brabant willen blijven positioneren. Een opgave die met steeds kritischer wordende klanten een uitdaging is om vanuit Klik voor Wonen te bedienen. Redenen waarom verder professionaliseren van zowel het Klik voor Wonen systeem als de organisatie en onderliggende entiteit nodig zijn. Nieuw in de aansluitverzoeken die we kregen, is dat niet alleen Toegelaten Instellingen interesse tonen in onze woonruimtebemiddeling, maar ook zorgpartijen de mogelijkheden tot aansluiten peilen. De Woningwet maakt dat we Klik voor Wonen ook op formeel juridische vlak moeten professionaliseren. Op dit moment bevinden we on in het traject tot het oprichten van een stichting. Een stichting is binnen de kaders van de woningwet namelijk de enige passende vorm voor onze woonruimte bemiddelambitie en woningmarktopgaven in de West Brabantse gemeenten. Om het besluit de juiste kaders te geven, stonden we stil bij de twee belangrijke doelstellingen die aan de wieg van Klik voor Wonen staan: het bereiken van een transparantere regionale woningmarkt en het vergroten van de toegankelijkheid van die woningmarkt voor de woningzoekenden. Bij het betreden van een groter woningmarktgebied in 01 is als randvoorwaarde afgesproken dat lokaal maatwerk mogelijk moet zijn. Wat inhoudt dat het systeem lokale woningmarktvragen niet in de weg mag zitten. De bestuurscommissie van Klik voor Wonen heeft deze doelstellingen voor ogen gehouden en gezocht naar een entiteit die hier zo veel mogelijk op aansluit. Uit tevredenheid over de functionele werkwijze waar we de afgelopen jaren naar toe zijn gegroeid, was daarbij het tweede uitgangspunt dat we eveneens zo veel mogelijk bij de huidige Klik voor Wonen structuur en manier van werken wilden aansluiten. Het oprichten van een stichting past bij deze uitgangspunten. 1. Verantwoording activiteiten Jaarverslag 016 11/41

Daarnaast is VBTM ingeschakeld om Klik voor Wonen in het proces naar een passende entiteit van juridisch advies te voorzien. De onderliggende statuten, reglementen en overeenkomsten zijn ondertussen juridisch getoetst en consistent bevonden met de Woningwet, fiscale wetgeving en het Burgerlijk Wetboek. De overwegingen om voor een stichting te kiezen zijn dus in gezamenlijkheid verkend. Belangrijke andere gronden om de huidige samenwerking voor te zetten in een stichting: Een stichting is een gangbare en transparante vorm voor een gezamenlijk platform voor woonruimte bemiddeling; een stichting is niet gericht op winst en past bij een dienstverlenende organisatie; een stichting is faciliterend in de aansluitverzoeken die Klik voor Wonen ontvangt van zorgpartijen; de groeipotentie maakt dat de woonruimte bemiddeling van stichting Klik voor Wonen nog beter aansluit op de doelstelling om een transparante woningmarkt te creëren en toegankelijkheid voor woningzoekenden te vergroten; tot slot kan Klik voor Wonen ook binnen een stichting haar betrouwbare en slagvaardige organisatie behouden, met een gelijke stem voor elke deelnemende verhuurder. De woningwet schrijft een aantal processtappen voor om een stichting op te richten. Om te beginnen zijn de statuten vastgelegd door de raden van toezicht van alle individuele corporaties. Daarna hebben we de betrokken huurdersorganisaties de ruimte gegeven om zich via een verklaring uit te spreken over het bestuurlijke besluit een stichting op te richten. Alle huurdersvertegenwoordigingen staan positief tegenover deze formeel juridische professionalisering. In 017 volgen als afsluitende processtappen het ophalen van verklaringen bij de betrokken gemeenten en goedkeuring door de minister. 1.3 Landelijke en lokale beleidswijzigingen Twee grote projecten bepaalden voor Klik voor Wonen de agenda in 016. De eerste komt voort uit de landelijke politiek en de tweede uit lokale samenwerkingsvoordelen. Vrijwel alle beleidsactiviteiten stonden in het teken van deze projecten en leggen straks de basis voor verdiepingsslagen in onze agenda voor 017. 1. Passendheidstoets: Een onmisbare beleidsverandering ten opzichte van eerdere jaren is de nieuwe wetgeving rond passend toewijzen. Per 1 januari 016 moet minimaal 95% van alle verhuringen aan de primaire inkomensgroep een woning onder de aftoppingsgrenzen voor de huurtoeslag betreffen. Bij alle inkomensgroepen wordt daarom veel strikter dan voorheen gelet op de passendheid van de huurprijs bij het inkomen. In deze rapportage onderzoeken we wat in ons werkgebied het effect is geweest van deze regelgeving op de beschikbaarheid en betaalbaarheid van huurwoningen voor de verschillende inkomensgroepen.. Woonruimtebemiddeling Brabant: De automatisering die de basis van Klik voor Wonen vormt, wordt binnen de samenwerking WRB Brabant toekomstproof gemaakt. Als bijkomend voordeel brengt de samenwerking een flinke kostenbesparing mee, waarover we met onze huurdersorganisaties de afspraak maakten om deze in 017 terug te laten komen in een verlaging van 10% van onze inschrijf- en verlengingstarieven. Hoewel er ook woonruimte verdeel regio s bestaan waar een inschrijving in het systeem kosteloos is, heeft Klik voor Wonen voor een kosten neutrale inrichting gekozen. Het verdienmodel valt of staat dus bij de tarieven die we hanteren voor inschrijving en verlenging. Opbrengsten komen ten gunste van de dienstverlening; we zetten in op continue doorontwikkeling van het systeem, professionalisering van de organisatie en minimale kosten voor de woningzoekenden. Aanvullende afspraak is dat er altijd een deel vermogen beschikbaar is als financiële buffer, zodat Klik voor Wonen een financieel gezonde organisatie blijft. 1. Verantwoording activiteiten Jaarverslag 016 1/41

Ontwikkeling van de sociale huurwoningmarkt in het werkgebied van Klik voor Wonen.1 Ontwikkeling van het woningzoekendenbestand.1.1 Inschrijvingen en uitschrijvingen Per 31 december 016 stonden 74.559 huishoudens ingeschreven voor de woningen van de corporaties die zijn aangesloten bij Klik voor Wonen (figuur 1). Het totale aantal ingeschrevenen was daarmee bijna anderhalf keer zo groot als eind 015. Deze groei is het gevolg van de aansluiting van drie nieuwe deelnemers aan Klik voor Wonen in het eerste kwartaal van 016: Thuisvester (Oosterhout, Geertruidenberg, Rucphen, Zundert), Volksbelang Made en Goed Wonen (Drimmelen). Ook Mooiland, een landelijk opererende woningcorporatie, maakt sinds 016 gebruik van Klik voor Wonen voor de woningen die binnen het werkgebied van Klik voor Wonen vallen. Het aantal nieuw ingeschreven woningzoekenden is groot in verhouding tot het aantal woningen van de nieuwe deelnemers. Onder hen zijn nogal wat woningzoekenden, die helemaal niet (meer) op zoek zijn naar een woning, maar al jaren kosteloos stonden ingeschreven. Binnen Klik voor Wonen moeten zij een jaarlijkse bijdrage gaan betalen voor hun inschrijving. Naar verwachting zal dit in de loop van 017 leiden tot een groot aantal uitschrijvingen. 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 0.000 10.000 0 Figuur 1: ontwikkeling woningzoekendenbestand, 013-016 74.559 Totaal aantal ingeschrevenen per 31/1 Aantal actief ingeschrevenen per 31/1 1.41 13.47 11.991 Nieuwe inschrijvingen gedurende het jaar Uitschrijvingen zonder acceptatie *In principe wordt iedere woningzoekende, die een woning accepteert, uitgeschreven. In 016 muteerde meer dan de helft (58%) van het woningzoekendenbestand door nieuwe inschrijvingen (13.47) en door uitschrijvingen na acceptatie van een woning (4547) of zonder acceptatie (11.991). Uitschrijvingen na acceptatie* 013 4.103 11.104 9.81 9.961 3178 014 51.949 13.093 10.730 9.874 3373 015 51.470 13.64 11.450 9.09 3904 016 74.559 1.41 13.47 11.991 4547 4547. Ontwikkelingen sociale huurwoningmarkt Jaarverslag 016 13/41

Hoewel het totale aantal ingeschrevenen fors toenam, is het aantal actief woningzoekenden juist gedaald. Eind 016 stonden 1.41 actief woningzoekenden ingeschreven. Dit zijn huishoudens die in 016 minimaal één keer op geadverteerde woningen reageerden en per 31/1 nog steeds stonden ingeschreven. Een jaar eerder waren dat er 13.64; 100 huishoudens meer. Eind 016 stond slechts 16,7% actief ingeschreven en 83,4% passief, nadat deze verhouding jarenlang ca. 5%/75% is geweest. Deze opmerkelijke ontwikkeling heeft te maken met het feit dat bij de aansluiting van de nieuwe deelnemers veel inactieve woningzoekenden zijn overgeschreven naar Klik voor Wonen. In de volgende paragraaf zien we dat dit niet de enige verklaring is..1. Actief woningzoekenden naar huidige woongemeente In tabel 1 is de groep actief woningzoekenden onderverdeeld naar hun huidige woongemeente. Bovenin de tabel staan de gemeenten binnen het oude werkgebied van Klik voor Wonen uit 015. Daaronder staan de gemeenten die in 016 aan het werkgebied van Klik voor Wonen zijn toegevoegd. De tabel laat zien, dat in 016 het aantal actief woningzoekenden binnen het oude werkgebied van 015 is afgenomen met bijna 19%. Dus geheel los van de aansluiting van nieuwe deelnemers, nam het aantal actief woningzoekenden af met bijna een vijfde. Deze opmerkelijke ontwikkeling houdt waarschijnlijk verband met passend toewijzen. In paragraaf 3..4 gaan we hier nader op in. Tabel 1: Actief woningzoekenden naar huidige woongemeente, 015-016 aantal 015 aantal 016 % verschil 015-016 Breda 6.100 4747 -,% Roosendaal.178 178-0,7% Etten-Leur 1008 835-17,% Moerdijk 701 571-18,5% Halderberge 64 543-15,4% Geertruidenberg 147 67 81,6% Gilze en Rijen 71 84 18,3% Steenbergen 70 6-11,4% Alphen-Chaam 56 44-1,4% Baarle-Nassau 31 0-100,0% Dongen 30 47 56,7% Loon op Zand 9 11,% Waspik (gem. Waalwijk) 7 1 00,0% Subtotaal werkgebied Klik voor Wonen 015 11050 8960-18,9% Oosterhout 6 989 77,5% Rucphen 147 15 3,4% Drimmelen 145 310 113,8% Zundert 13 9 86,% overig nieuw werkgebied 7 16 985,7% Subtotaal nieuw werkgebied Klik voor Wonen 684 10856 1487,1%. Ontwikkelingen sociale huurwoningmarkt Jaarverslag 016 14/41

Overig Nederland en daarbuiten 1881 1810-3,8% Totaal actief woningzoekenden 13615* 1666* -7,0% *De verschillen met de aantallen in figuur 1 hebben te maken met o.a. het herstel van inschrijvingen. In het vervolg van dit hoofdstuk gaat het uitsluitend over de actief woningzoekenden, dus over de 1.41 huishoudens die in 016 minimaal één keer op geadverteerde woningen reageerden en per 31 december nog steeds stonden ingeschreven als woningzoekende. Wanneer de groep woningzoekenden wordt uitgesplitst naar bijvoorbeeld leeftijd of inkomen, is de optelsom groter dan het totale aantal actieve woningzoekenden. Dit komt doordat sommige woningzoekenden door een verandering van hun leeftijd of inkomen in meerdere categorieën worden meegeteld..1.3 Actief woningzoekenden naar inkomen De actief ingeschreven woningzoekenden zijn hieronder uitgesplitst naar inkomensgroep, in figuur staan de aantallen en in figuur 3 de percentages. Het aantal en het percentage actief woningzoekenden met een primair of secundair inkomen nam in 016 af in vergelijking tot 015, terwijl het aantal en ook het percentage actief woningzoekenden met een midden- of hoger inkomen juist wat toenam. In hoofdstuk 3 gaan we nader op deze ontwikkeling in. Ruim 89% van alle actief woningzoekenden behoorde in 016 tot de primaire en secundaire inkomensgroep, ofwel de doelgroep van beleid. Figuur : aantal actief woningzoekenden naar inkomensgroep, 013-016 1.000 10.000 8.000 6.000 4.000.000 0 10.303 9.648 9.159 8.06 3.051.571.906.748 658 661 691 734 577 643 670 748 Primaire inkomens Secundaire inkomens Middeninkomens Hogere inkomens. Ontwikkelingen sociale huurwoningmarkt Jaarverslag 016 15/41

Figuur 3: % actief woningzoekenden naar inkomensgroep, 013-016 100% 90% 80% 70% 5% 5% 5% 6% 6% 5% 5% 5% % 1% 1% 1% 60% 50% 40% 30% 68% 70% 70% 68% 0% 10% 0% Primaire inkomens Secundaire inkomens Middeninkomens Hogere inkomens.1.3 Actief woningzoekenden naar leeftijd De actief ingeschreven woningzoekenden zijn in figuur 4 uitgesplitst naar leeftijdscategorie. Wat opvalt is de afname van het aantal actief ingeschreven jonge woningzoekenden in 016. In voorgaande jaren waren er ca. 1700 jonge woningzoekenden, zo n 13-15% van alle actief woningzoekenden. Eind 016 is hun aantal afgenomen tot ca. 1300 en hun aandeel tot 10,5%. Het aandeel ingeschrevenen in de middelste leeftijdsgroep bleef stabiel rond 80%, net als in vorige jaren. De groep actief ingeschreven senioren is de afgelopen jaren groter geworden, zowel procentueel als in aantal. Hun aandeel op het totaal nam toe van bijna 6% in 013 tot 9% eind 016. Figuur 4: aantal actief woningzoekenden naar leeftijdsgroep, 013-016 14.000 9.000 8.976 10.678 11.177 10.139 4.000 1.665 1.766 1.797 1.31 636 835 891 111-1.000 Tot 3 jaar Van 3 tot 65 jaar 65 jaar en ouder.1.4 Spoedzoekers, starters en wensverhuizers Binnen Klik voor Wonen worden vier groepen actief woningzoekenden onderscheiden: spoedzoekers, starters, wensverhuizers en mensen met overige redenen om te willen verhuizen (zie de definities in hoofdstuk 5). De ontwikkeling van deze groepen is weergegeven in figuur 5. Het percentage spoedzoekers is de laatste jaren stabiel met. Ontwikkelingen sociale huurwoningmarkt Jaarverslag 016 16/41

3,1%. De groep starters is in vier jaar tijd afgenomen van 3,5% naar 8,%. De groep wensverhuizers is toegenomen van 4,% tot 45,7%. Het aandeel woningzoekenden met overige verhuisredenen is vrij stabiel. 100% Figuur 5: % actief woningzoekenden naar categorie, 013-016 90% 80% 1% % 3% 3% 70% 60% 50% 4% 43% 43% 46% 40% 30% 0% 3% 31% 30% 8% 10% 0% 4% 3% 3% 3% Spoedzoekers Starters Wensverhuizers Overige. Ontwikkeling van het woningaanbod..1 Aangeboden woningen Er werden in 016 in totaal 4547 woningen aangeboden via Klik voor Wonen. Dat is 16,4% meer dan in 015. Er werden door de gezamenlijke corporaties 309 nieuwbouwwoningen verhuurd via Klik voor Wonen. Figuur 6: ontwikkeling aantal verhuringen, 013-016 5.000 4.547 4.000 3.000 3.178 3.36 3.903.000 1.000 De toename van het woningaanbod is te danken aan de aansluiting van de nieuwe deelnemers. Wanneer we de verhuringen van Thuisvester en Woonvizier (en Mooiland) buiten beschouwing laten, zien we bij de bestaande. Ontwikkelingen sociale huurwoningmarkt Jaarverslag 016 17/41

deelnemers een daling van het aantal verhuringen met 8,8% ten opzichte van 015. Er zijn verschillende redenen voor deze daling. Sommige corporaties hadden een piekjaar in 015, omdat toen veel nieuwbouw werd opgeleverd of veel leegstand werd weggewerkt. Een andere corporatie verhoogde de huurprijs van een deel van de leegkomende woningen en verhuurde deze in de vrije sector, buiten Klik voor Wonen om... Woningaanbod naar huurprijsklasse Hieronder is het woningaanbod uitgesplitst naar vijf huurprijsklassen. In figuur 6 zien we de aantallen en in figuur 7 de percentages. Binnen Klik voor Wonen worden vooral sociale huurwoningen (met een huurprijs tot aan de maximale huurtoeslaggrens) bemiddeld. We zien sinds 013 een trend van een toenemend aantal verhuringen in de lagere huurprijsklassen en een afnemend aantal verhuringen in de hogere huurprijsklasse. In 016 was er een opvallende stijging van het aantal en aandeel verhuringen tussen de kwaliteitskortingsgrens en de 1e aftoppingsgrens. Daar staat een flinke daling van het aantal en aandeel vrijkomende woningen met een huurprijs boven de e aftoppingsgrens tegenover. Deze ontwikkeling is het gevolg van aangepast huurprijsbeleid van de woningcorporaties. De corporaties zetten diverse instrumenten in om de huurprijzen te laten aansluiten bij de inkomenssituatie van (nieuwe) huurders en om voldoende woningaanbod beschikbaar te hebben voor de diverse inkomensgroepen. Streefhuurpercentages zijn naar beneden bijgesteld of meer gedifferentieerd. Huurprijzen worden bij mutatie afgetopt op of onder de kwaliteitskortingsgrens of de aftoppingsgrenzen. Sommige corporaties werken met flexibele huurprijzen om zowel woningzoekenden met een primair inkomen als met een inkomen net boven de huurtoeslaggrens in aanmerking te laten komen voor bepaalde woningen. De meeste deelnemers aan Klik voor Wonen hebben een beperkt aantal vrijesectorwoningen (met een huurprijs boven de maximale huurgrens voor huurtoeslag) in bezit. Voor een deel van deze woningen wordt (ook) via andere kanalen naar potentiële huurders gezocht. Niet altijd worden de verhuringen in Klik voor Wonen geregistreerd. In de grafieken zien we alleen de vrijesectorwoningen die wel in Klik voor Wonen geregistreerd zijn..500.000 1.500 1.000 500 60 344 Figuur 6: aantal verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016 568 719 1.0671.19 1.333.007 33 94 405 519 1.1051.081.171 91 414 450 46 390 t/m kw. kortingsgrens kw. kortinggrens tm 1e aftopppingsgrens 1e aftoppingsgrens tm e aftopppingsgrens e aftoppingsgrens tm max huurtoeslaggrens > max huurtoeslaggrens. Ontwikkelingen sociale huurwoningmarkt Jaarverslag 016 18/41

Figuur 7: % verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016 100% 80% 60% 40% 0% 0% 13% 13% 11% 9% 0% 35% 3% 30% 11% 10% 9% 10% 44% 34% 35% 34% 8% 10% 15% 16% t/m kw. kortingsgrens 1e aftoppingsgrens tm e aftopppingsgrens > max huurtoeslaggrens kw. kortinggrens tm 1e aftopppingsgrens e aftoppingsgrens tm max huurtoeslaggrens..3 Woningaanbod naar woningtype In figuur 8 is aangegeven in welke verhoudingen woningen van de verschillende woningtypen worden aangeboden via Klik voor Wonen. We zien een duidelijke trend tussen 013 en 016. Het percentage appartementen met lift is flink gedaald (van 48% naar 37%) en tegelijkertijd is het percentage eengezinswoningen flink gestegen (van 7% naar 35%). Dit komt door de uitbreiding van Klik voor Wonen vanaf 014. De nieuwe deelnemers hebben voornamelijk eengezinswoningen en weinig appartementencomplexen met lift in hun bezit. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 0% 10% 0% Figuur 8: % verhuringen naar woningtype, 013-016 % % % 1% 8% 8% 6% 7% 16% 1% % 0% 48% 41% 41% 7% 8% 9% 37% 35% Eengezinswoning Appartement met lift Appartement zonder lift Beganegrondwoning Aanleunwoning. Ontwikkelingen sociale huurwoningmarkt Jaarverslag 016 19/41

3. Hoe verliep de woonruimtebemiddeling? 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk zoomen we in op het verloop van de woonruimtebemiddeling. We brengen in beeld welke woningen aan welke groepen woningzoekenden werden verhuurd en we onderzoeken de druk op de markt. Ook de werking van het systeem komt aan de orde. Door dit hele hoofdstuk heen speelt de vraag, wat de invloed is geweest van de invoering van passend toewijzen. Per 1 januari 016 geldt de regelgeving passend toewijzen. Dit betekent dat minimaal 95% van alle verhuurde woningen aan de primaire inkomensgroep (de huishoudens met recht op huurtoeslag) moet bestaan uit woningen met een huurprijs tot aan de aftoppingsgrenzen. Voor 1- en -persoonshuishoudens telt de eerste aftoppingsgrens als normbedrag, voor 3- en meerpersoonhuishoudens is dat de tweede aftoppingsgrens. Om aan de regelgeving passend toewijzen te kunnen voldoen, hebben de corporaties hun toewijzingsbeleid en veelal ook hun huurprijsbeleid aangepast. Bij alle inkomensgroepen wordt veel strikter dan voorheen gelet op de passendheid van de huurprijs bij het inkomen. De meeste woningen met een huurprijs onder de aftoppingsgrenzen zijn uitsluitend of met voorrang beschikbaar voor huishoudens met een primair inkomen. In paragraaf.. lazen we, dat corporaties daarnaast verschillende maatregelen hebben genomen om hun huurprijzen te laten aansluiten bij de inkomenssituatie van (nieuwe) huurders. Deze maatregelen hebben geleid tot een groter aanbod van woningen met een huurprijs onder de aftoppingsgrenzen. 3. Verhuringen 3..1 Verhuringen naar inkomen Hieronder zijn de verhuringen uitgesplitst naar de vier inkomensgroepen. Met uitzondering van de hogere inkomen, werden in 016 aan alle inkomensgroepen meer woningen verhuurd dan in 015 (figuur 9). De toename van het aantal verhuringen aan de secundaire inkomensgroep is opvallend. Aan deze doelgroep werden anderhalf keer zoveel woningen verhuurd als in 015. Figuur 9: aantal verhuringen naar inkomensgroep, 013-016 3.500 3.000.500.000 3.10.835.3.08 1.500 1.000 500 647 59 61 939 15 170 178 49 88 78 69 57 Primaire inkomens Secundaire inkomens Middeninkomens Hogere inkomens 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 0/41

Hun aandeel op het totale aantal verhuringen nam daarmee toe van 16% in 015 tot 1% in 016 (figuur 10). Bij de primaire inkomensgroep zien we juist een daling van het aandeel verhuringen: van 73% in 015 naar 68% in 016. Aan de middeninkomens werden absoluut en relatief meer woningen verhuurd dan in 015, aan de hogere inkomens juist iets minder. Voor het eerst in vier jaar tijd was in 016 de verdeling van de verhuringen over de vier inkomensgroepen precies gelijk aan de verdeling van de actief woningzoekenden over de vier inkomensgroepen. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 0% 10% 0% Figuur 10: % verhuringen naar inkomensgroep, 013-016 9% 8% 7% 6% 7% 5% 5% 5% 0% 64% 18% 16% 1% 69% 73% 68% Primaire inkomens Secundaire inkomens Middeninkomens Hogere inkomens In de onderstaande grafieken is per inkomensgroep het aantal verhuringen over de periode 013 t/m 016 uitgesplitst naar de vijf huurprijsklassen. Hiermee wordt duidelijk wat in 016 het effect van de regelgeving passend toewijzen en het aangepaste huurprijsbeleid van de corporaties is geweest op de beschikbaarheid en de betaalbaarheid van woningen voor de verschillende inkomensgroepen. Primaire inkomens Aan de huishoudens met een inkomen dat recht geeft op huurtoeslag, werden in 016 voornamelijk woningen met een huurprijs tussen de kwaliteitskortingsgrens en de 1e aftoppingsgrens verhuurd (figuur 11). Ook het aantal verhuringen van goedkope woningen en woningen met een huurprijs tussen de aftoppingsgrenzen nam flink toe. Daar staat een drastische daling van het aantal verhuringen boven de e aftoppingsgrens tegenover. Van alle 310 verhuringen aan de primaire inkomensgroep waren er 109 niet-passend volgens de in de inleiding op dit hoofdstuk beschreven regels. Dit betekent dat 96,5% van de woningen aan de primaire doelgroep binnen Klik voor Wonen passend werd verhuurd. In 015 golden de regels voor passend toewijzen nog niet en was dit aandeel met 60,0% een heel stuk lager. De betaalbaarheid van het wonen is voor de primaire doelgroep dus sterk verbeterd. Figuur 1 maakt dit in één oogopslag duidelijk. 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 1/41

Figuur 11: primaire inkomens: verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016.500.000 1.500 1.000 500 07 306 506 713 78 950 1.107 1.90 34 37 313 395 77 764 838 58 78 65 71 16 t/m kw. kortingsgrens kw. kortinggrens tm 1e aftopppingsgrens 1e aftoppingsgrens tm e aftoppingsgrens tm e aftopppingsgrens max huurtoeslaggrens > max huurtoeslaggrens 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 0% 10% 0% Figuur 1: primaire inkomens: % verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016 4% 3% 3% 1% % 13% 36% 33% 30% 10% 11% 1% 6% 39% 41% 39% 3% 10% 13% 18% t/m kw. kortingsgrens 1e aftoppingsgrens tm e aftopppingsgrens > max huurtoeslaggrens kw. kortinggrens tm 1e aftopppingsgrens e aftoppingsgrens tm max huurtoeslaggrens Secundaire inkomens De regelgeving voor passend toewijzen heeft niet alleen invloed op de verhuringen aan de primaire doelgroep, maar ook op de verhuringen aan de andere doelgroepen. De toegenomen betaalbaarheid voor de primaire inkomensgroep leidt tot een afname van de betaalbaarheid voor de andere doelgroepen, in het bijzonder de secundaire doelgroep. Aan de secundaire inkomensgroep - dit zijn de huishoudens met een inkomen net iets hoger dan de norm voor huurtoeslag - werden in 016 overwegend woningen tussen de e aftoppingsgrens en de maximale huurtoeslaggrens verhuurd (figuur 13). Het gaat om 79% van alle verhuringen aan deze doelgroep (figuur 14). Het aantal en het aandeel verhuringen van woningen met een huurprijs onder de 1e aftoppingsgrens nam tegelijk flink af. In 015 werden aan de 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 /41

secundaire inkomensgroep nog ongeveer evenveel woningen verhuurd met een huurprijs onder de e aftoppingsgrens als woningen met een huurprijs boven deze aftoppingsgrens. 800 700 600 500 400 300 00 100 45 36 Figuur 13: secundaire inkomens: verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016 58 5 35 18 196 8 78 47 77 109 53 30 59 73 36 61 31 0 t/m kw. kortingsgrens kw. kortinggrens tm 1e aftopppingsgrens 1e aftoppingsgrens tm e aftopppingsgrens e aftoppingsgrens tm max huurtoeslaggrens > max huurtoeslaggrens Figuur 14: secundaire inkomens: % verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016 100% 90% 6% 10% 5% % 80% 70% 39% 39% 4% 60% 77% 50% 40% 1% 8% 1% 30% 0% 10% 0% 36% 37% 3% 1% 7% 6% 9% 9% 1% t/m kw. kortingsgrens 1e aftoppingsgrens tm e aftopppingsgrens > max huurtoeslaggrens kw. kortinggrens tm 1e aftopppingsgrens e aftoppingsgrens tm max huurtoeslaggrens Middeninkomens Ook bij de middeninkomens (figuur 15) zien we een verschuiving naar de hogere huurprijsklassen. In 016 werden aan deze inkomensgroep vrijwel uitsluitend woningen boven de e aftoppingsgrens verhuurd. In voorgaande jaren was er meer spreiding over de inkomensgroepen. 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 3/41

Figuur 15: middeninkomens: verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016 140 10 100 80 60 40 0 8 4 4 0 19 1 3 13 8 10 15 79 60 50 113 117 95 80 73 t/m kw. kortingsgrens kw. kortinggrens tm 1e 1e aftoppingsgrens tm e aftoppingsgrens tm aftopppingsgrens e aftopppingsgrens max huurtoeslaggrens > max huurtoeslaggrens Hogere inkomens Bij de hogere inkomens (figuur 16) was er geen grote verschuiving. Net als in voorgaande jaren werden aan deze doelgroep vrijwel alleen woningen in de vrije sector verhuurd. Het aantal uitzonderingen op deze regel was nog iets kleiner dan in voorgaande jaren. 300 50 00 150 100 50 Figuur 16: hogere inkomens: verhuringen naar huurprijsklasse, 013-016 8 4 11 7 5 46 8 4 18 7 44 9 37 kw. kortinggrens tm 1e aftopppingsgrens 1e aftoppingsgrens tm e aftopppingsgrens e aftoppingsgrens tm max huurtoeslaggrens > max huurtoeslaggrens 3.. Verhuringen naar leeftijd In figuur 17 is het percentage verhuringen aan de drie leeftijdsgroepen weergegeven. Het beeld is zeer constant. 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 4/41

Figuur 17: % verhuringen naar leeftijdsgroep, 013-016 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 0% 10% 0% 13% 14% 1% 13% 79% 79% 78% 79% 8% 8% 10% 8% Tot 3 Jaar Vanaf 3 tot 65 jaar Vanaf 65 jaar en ouder 3..3 Verhuringen naar herkomst nieuwe huurder In figuur 18 is aangegeven in hoeverre woningzoekenden al woonachtig waren in de gemeente waar zij een woning accepteerden. In 016 werd 59% van alle woningen verhuurd aan woningzoekenden binnen de eigen woongemeente en 41% aan woningzoekenden die afkomstig waren uit een andere woongemeente. In het laatste geval ging het vaak om woningzoekenden die woonachtig waren in een andere gemeente binnen het werkgebied van Klik voor Wonen (3% van alle verhuringen). Van alle vrijkomende woningen werd 10% met voorrang verhuurd aan statushouders en 7% aan overige woningzoekenden van buiten het werkgebied van Klik voor Wonen. Figuur 18: % verhuringen aan woningzoekenden binnen en buiten de eigen woongemeente, 013 t/m 016 80% 60% 40% 70% 68% 63% 59% 30% 3% 37% 41% 0% 0% Eigen gemeente Niet-eigen gemeente In figuur 19 zijn voor 016 de gegevens over de herkomst van nieuwe huurders uitgesplitst per gemeente. De gemeenten staan op volgorde van meer naar minder verhuringen aan eigen inwoners. De verschillen zijn groot. In de steden Roosendaal en Breda wordt 66% van alle woningen verhuurd aan eigen inwoners en ca. 15% aan woningzoekenden uit het overige werkgebied van Klik voor Wonen. Aan de andere kant zien we de gemeenten Geertruidenberg, Halderberge en Rucphen, waar ca. 40% van de woningen wordt verhuurd aan eigen inwoners en ca. 40 tot 50% aan woningzoekenden uit 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 5/41

het overige werkgebied van Klik voor Wonen. De instroom van reguliere woningzoekenden van buiten het werkgebied van Klik voor Wonen is in geen enkele gemeente groter dan 9%. 100% 90% 80% 70% 60% 50% Figuur 19: verhuringen 016 naar herkomst nieuwe huurder, per gemeente* en totaal 9% 8% 8% 8% 6% 6% 7% 3% 5% 7% 8% 13% 10% 6% 9% 17% 3% 7% 1% 8% 10% 17% 13% 7% 3% 31% 30% 39% 4% 4% 49% 3% 40% 30% 0% 66% 66% 55% 54% 54% 5% 5% 43% 43% 37% 59% 10% 0% binnen eigen gemeente binnen werkgebied Klik voor Wonen statushouders overigen van elders *Alleen gemeenten met meer dan 50 verhuringen zijn apart weergegeven. 3..4 Verhuringen aan bijzondere doelgroepen In deze paragraaf presenteren we gedetailleerdere informatie over de woningen die via Klik voor Wonen verhuurd zijn aan bijzondere doelgroepen. Dit gebeurt via rechtstreekse bemiddeling, op basis van voorrangsregelingen. De voorrangsregelingen worden hieronder toegelicht. Statushouders De taakstellingen voor het huisvesten van statushouders, die door het Ministerie van Justitie aan gemeenten is opgelegd, wordt uitgevoerd door de corporaties. Dat betekent dat elke gemeente een verplicht aantal vergunninghouders moet huisvesten. Het gaat hier om vluchtelingen met een verblijfsstatus die recht hebben op reguliere huisvesting. Via Klik voor Wonen zijn in 016 475 woningen verhuurd aan statushouders. Kandidaten uit de maatschappelijke opvang Het gaat hier om mensen die uitstromen vanuit de maatschappelijke opvang. De afspraken daarover verschillen per gemeente. In de meeste gemeenten zijn er afspraken met de instellingen over een maximaal aantal beschikbaar te stellen woningen per jaar. In 016 werden 9 woningen met voorrang bemiddeld aan huishoudens vanuit de maatschappelijke opvang. 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 6/41

WMO-kandidaten Dit betreft de rechtstreekse bemiddelingen voor mensen met een lichamelijke beperking, die op basis van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning zijn verhuisd naar een gelijkvloerse of aangepaste woning. Het ging in 016 om 7 woningen. Herstructureringskandidaten Dit zijn huishoudens die vanwege sloop of herontwikkeling van hun corporatiewoning moeten verhuizen. Als zij een huurovereenkomst voor onbepaalde tijd hebben, krijgen zij voorrang op andere woningzoekenden. Zij krijgen eerst kans om zelf te reageren op gewenste woningen. Als dat niet lukt, wordt kort voor de sloopdatum met de kandidaat naar geschikte woonruimte gezocht en wordt direct bemiddeld. In 016 zijn 5 huishoudens via deze regeling geherhuisvest. Sociale urgentie Wanneer een huishouden een verklaring van sociale urgentie krijgt, geldt deze alleen in de eigen gemeente en valt er in het algemeen weinig of niets te kiezen. In 016 zijn in totaal 7 huishoudens gehuisvest met sociale urgentie. De voorrangsregelingen voor sociale urgentie verschillen per gemeente. In de meeste gemeenten is alleen voorrang mogelijk in uitzonderlijke en/of acute noodsituaties. Wanneer hier urgentie wordt verleend, krijgt het huishouden binnen een aantal maanden woonruimte aangeboden die past bij zijn situatie. In een enkele gemeente kunnen woningzoekenden zelf bepalen dat zij voorrang willen. Deze woningzoekenden krijgen eenmalig met voorrang een woonruimte aangeboden, zonder dat daarbij gelet wordt op de huishoudenssituatie. Wie gebruik maakt van deze regeling raakt zijn inschrijftijd kwijt. In tabel zijn de rechtstreekse bemiddelingen over de periode 013-016 uitgesplitst naar de verschillende bijzondere doelgroepen. Er werden in 016 677 woningen met voorrang verhuurd aan bijzondere doelgroepen, dat is 14,9% van alle verhuringen. Statushouders vormden de grootste groep. Aan hen werd 10,4% van alle woningen verhuurd. In 015 was dit aandeel 6,9% Tabel : Verhuringen aan bijzondere doelgroepen, 013-016 Statushouders Maatschappelijke opvang Herstructurering WMOkandidaten Sociale urgentie Totaal bijz. doelgroepen Bijzondere doelgroepen als % van alle verhuringen 013 6 55 36 3 53 9 7,% 014 143 94 8 36 49 330 9,8% 015 69 100 33 9 64 495 1,7% 016 475 78 5 7 7 677 14,9% 3. Hoe verliep het woonruimte bemiddelen? Jaarverslag 016 7/41