Geschonken in het verleden betekent eerder schenken in de toekomst Schenkingsregeling door vijfde van vermogenden actief in gebruik Schenken door vermogenden 2014 TNS 23 oktober 2014
Inhoudsopgave 1 3 Geschonken in het verleden betekent eerder schenken in de toekomst 4 Familiehypotheekregeling: bekend maar weinig gebruikt 24 2 4 Schenking meestal in geld 14 Onderzoeksverantwoording 27 2
Samenvatting Geschonken in het verleden betekent sneller schenken in de toekomst Meer dan de helft van de vermogenden (59%) heeft in het verleden weleens een deel van zijn vermogen geschonken. Het aantal vermogenden dat in de toekomst overweegt te schenken, is vergelijkbaar. Degenen die in het verleden geschonken hebben, overwegen vaker in de toekomst ook te schenken dan degenen die in het verleden niet hebben geschonken De laatst gedane schenking is voor de meesten vrij recent, 6 heeft in het afgelopen jaar nog een schenking gedaan. Ongeveer de helft van de vermogenden verwacht in de komende 12 maanden een schenking te doen. Kinderen zijn de populairste schenkingsbestemming. Hulp bij aankoop van een huis is hier een veel genoemde reden voor. De meest genoemde reden om niet te schenken, zowel in het verleden als in de toekomst, is omdat men de controle over het geld wil houden. Daarnaast geeft men bij de overweging van toekomstige schenkingen vaker als reden aan het geld niet te kunnen missen in vergelijking met schenkingen in het verleden. Schenking vaak in geld, bestemming meestal door ontvanger zelf in te vullen Ongeacht het bestemmingsdoel, ging het bij bijna alle vermogenden bij hun laatste schenking om geld. De hoogte van dit bedrag was bij twee derde niet meer dan 10.000,-. Net als bij eerdere schenkingen, zijn bijna alle vermogenden bij toekomstige schenkingen van plan om dit in geld te doen. Indien de schenker een bestedingsdoel in gedachten had, was dit bestedingsdoel bij de helft van de vermogenden een huis. Vooraf gestelde voorwaarden aan de schenking hebben meestal betrekking op het bestedingsdoel. De bestedingsdoelen en voorwaarden van toekomstige schenkingen zijn vergelijkbaar met die van schenkingen in het verleden. Hoewel de aankoop van een huis of bijdrage aan de hypotheek vaak worden genoemd als schenkingsdoelen, heeft tot nu toe 17% gebruikgemaakt van de verruimde schenkingsregeling ten behoeve van de aankoop van een huis of aflossing van een hypotheek. 9% heeft hier nog geen gebruik van gemaakt, maar is dit nog wel van plan in de laatste maanden van 2014. Familiehypotheekregeling: bekend maar door meerderheid nog niet gebruikt Zeven op de tien vermogenden zijn bekend met de familiehypotheekregeling, maar de meerderheid (82%) heeft hier nooit gebruik van gemaakt. Ongeveer een op de tien is dit nog wel van plan in de toekomst. Iets meer dan de helft van degenen die bekend zijn met de familiehypotheek maar hier geen gebruik van heeft gemaakt, is dit in de toekomst ook niet van plan. Een op de vijf vermogenden met kinderen heeft weleens gebruik gemaakt van de familiehypotheek. Hiervan heeft het merendeel de betaalde rente terug geschonken. 3
1 Geschonken in het verleden betekent eerder schenken in de toekomst 4
Zij die in het verleden geschonken hebben overwegen vaker een toekomstige schenking (T.o.v. vermogenden die in het verleden niet geschonken hebben) 59% heeft weleens een deel van zijn of haar vermogen geschonken. Een vrijwel even groot aantal vermogenden overweegt om in de toekomst een deel van het vermogen te schenken (57%). Een kwart (24%) overweegt toekomstig schenken niet en een vijfde (19%) weet het nog niet. Heeft u weleens een deel van uw vermogen geschonken? Degenen die in het verleden geschonken hebben, overwegen vaker in de toekomst ook te schenken dan degenen die in het verleden niet hebben geschonken (7 vs. 37%). 40% 59% ja nee geen antwoord Verleden Toekomst Basis: totaal n=561 Wel 7 19% Overweegt u om in de toekomst een deel van uw vermogen te schenken? 24% 57% ja nee weet niet Niet 37% Basis: totaal n=561 5
Controle houden over eigen geld wordt als belangrijk ervaren (Door groep vermogenden die nooit heeft geschonken en dit niet overweegt) Wat is voor u de belangrijkste reden waarom u (nog) nooit een schenking heeft gedaan? Wat is voor u de belangrijkste reden dat u niet overweegt om in de toekomst een deel van uw vermogen te schenken? ik wil controle over het geld houden 27% 30% ik kan het geld niet missen ik zou niet weten aan wie ik het zou moeten schenken hier heb ik nooit aan gedacht 6% 1 12% 16% 18% 25% nooit geschonken in verleden Kinderen zijn nog te jong Kinderen moeten op eigen benen leren staan Niet nodig Het is anders geregeld, voor na overlijden Er heeft zich nog geen goede gelegenheid voorgedaan Dat komt nog wel ik zou niet weten wat ik zou moeten schenken weet niet anders 4% 5% 2% geen overweging schenken in de toekomst 22% 2 Ik maak zelf mijn geld wel op Ik heb niet genoeg vermogen waarbij schenken om fiscale reden interessant is Alle kinderen zijn financieel tamelijk onafhankelijk en we kunnen ook zelf een aantal leuke bestedingen bedenken Basis: nooit geschonken, n=224/niet overwegen, n=135 Categorie anders niet weergegeven (22%)/(2) 6
Ruime meerderheid verleden schenkers heeft dit het afgelopen jaar het laatst gedaan Wanneer heeft u voor het laatst een schenking gedaan? 5% 7% 7% in het afgelopen jaar 1 jaar geleden 18% 6 2 jaar geleden 3-5 jaar geleden meer dan 5 jaar geleden weet niet Basis: in verleden geschonken n=330 7
Bijna de helft van de toekomst schenkers verwacht de komende 12 maanden te schenken Opvallend is dat nog 9% verwacht in de laatste maanden van 2014 gebruik te maken van de verruimde schenkingsregeling Op welke termijn bent u van plan een eerstvolgende schenking te doen? Informatie: Tot 1 januari 2015 kunt u gebruik maken van de verruimde schenkingsregeling. U kunt tot 100.000,- belastingvrij schenken als deze schenking gebruikt wordt voor de aankoop of renovatie van een woning of de aflossing van een hypotheek. Heeft u gebruikgemaakt van de verruimde schenkingsregeling tot 100.000,- of bent u nog van plan hier gebruik van te maken? 14% 46% in de komende 12 maanden over 1-2 jaar 17% ja, ik heb hier gebruik van gemaakt 12% over 3-5 jaar 8% 10% 10% over 5-10 jaar over meer dan 10 jaar weet niet 74% Van het totaal aantal vermogenden (n=561) heeft 12% gebruik gemaakt van de verruimde schenkingsregeling en is 6% dit nog van plan. 9% nee, ik heb hier nog geen gebruik van gemaakt maar ben dit nog wél van plan nee, ik heb hier geen gebruik van gemaakt en dit ben ik ook niet van plan Basis: overweegt schenking in toekomst n=320 Basis: overweegt schenking in toekomst binnen 12 maanden of heeft schenking in verleden gedaan n=394 8
Overgrote deel van verleden schenkers heeft aan kinderen geschonken Hulp bij aankoop van een huis is hier een veel genoemde reden voor 82% van de vermogenden heeft in het verleden aan zijn of haar kind(eren) geschonken. De meest genoemde redenen om aan kinderen te schenken, zijn hulp bij de aankoop van een huis en belastingvoordeel. Opvallend is dat een kwart aan goede doelen/instellingen heeft geschonken Open vraag*: Wat zijn voor u de redenen geweest om aan u uw kind(eren) te schenken? Aan wie of wat heeft u geschonken? kinderen 82% goed doel/instelling kleinkinderen kerk vrienden broers of zussen lokale organisatie/instelling 24% 19% 1 4% 3% 3% neef en nicht Aankoop van huis Belastingvoordeel/ belastingvrij schenken Verminderen erfbelasting van kind/opmaken van spaargeld Schenken met warme hand Leuk om te doen/ leuk voor ze Steuntje/ondersteunen/helpen van kind(eren) We hadden geld over/ delen in welvaart ouders anders 6% schoonfamilie *meest voorkomende antwoorden op deze vraag worden weergegeven Basis: in verleden geschonken n=330 zorgverleners 9
De meest genoemde reden om te schenken aan een goed doel is om een ander te kunnen helpen Waarom heeft u geschonken aan een goed doel? een goede manier om een ander te kunnen helpen 92% vanwege de fiscale voordelen 17% ik weet niet aan wie of wat ik anders moet schenken 0% anders 12% Basis: in verleden aan goed doel geschonken n=78 10
Ook voor schenkingen in de toekomst zijn kinderen de meest genoemde bestemming Aan wie of wat overweegt u om in de toekomst een deel van uw vermogen te schenken? kinderen kleinkinderen goed doel/instelling kerk 8% 28% 22% 85% Open vraag*: Wat zijn voor u de redenen om wel aan u uw kind(eren) te schenken? n=271 Aankoop eigen huis Aflossen hypotheek Belasting technisch/ belastingvrij schenken Beperken successie Financiële ondersteuning broers of zussen vrienden ouders lokale organisatie/instelling 4% 3% 0% neven en nichten Open vraag*: Wat zijn voor u de redenen om niet aan u uw kind(eren) te schenken? n=51 Als ze het verbrassen/ over de balk gooien/verkwisting Als het voor de kinderen financieel ongunstiger is Ruzie/ verbreken contact Geld zelf in de toekomst nodig hebben anders 7% Basis: overweegt schenking in toekomst n=320 andere familieleden *meest voorkomende antwoorden op deze vraag worden weergegeven 11
Schenken van gelijke bedragen aan (klein)kinderen wordt als belangrijk ervaren ik vind het belangrijk om alle kinderen een gelijk bedrag te schenken 85% 5% ik vind het belangrijk om alle kleinkinderen een gelijk bedrag te schenken 78% 7% Top two Bottom two Top two Bottom two Basis: vermogenden met kinderen (excl. niet van toepassing) n=398 Basis: vermogenden met kinderen (excl. niet van toepassing) n=309 Hoewel kinderen vaak de schenkingsbestemming zijn, zou bijna de helft van alle vermogenden het vervelend vinden als een kind uit zichzelf over een schenking begint. Ik zou het vervelend vinden als mijn kind uit zichzelf over een schenking begint 45% 32% Top two Bottom two rest Basis: vermogenden met kinderen (excl. niet van toepassing) n=419 Top two = (helemaal ) mee eens Bottom two = (helemaal) mee oneens 12
De helft van de vermogenden heeft in het verleden zelf weleens een schenking ontvangen Heeft u in het verleden zelf weleens een schenking ontvangen? 46% 52% ja nee weet niet geen antwoord Ongeveer de helft van de vermogenden (52%) heeft zelf weleens een schenking ontvangen. Iets minder (46%) geeft aan nooit een schenking te hebben ontvangen. Vrouwen hebben vaker dan mannen in het verleden een schenking ontvangen (62% versus 48%). Wanneer we kijken naar leeftijd dan zien we dat naarmate men ouder is, men minder vaak zelf een schenking heeft ontvangen. Van de vermogenden in de leeftijd 66 jaar of ouder heeft 42% zelf weleens een schenking ontvangen, tegenover 60% van de vermogenden in de leeftijd 31 t/m 54 jaar. Basis: totaal n=561 13
2 Schenking meestal in geld 14
Vrijwel alle verleden schenkers hebben bij laatste schenking geld geschonken Voor twee derde was dit een maximaal een bedrag van 10.000,- Wat heeft u de laatste keer geschonken? Hoe hoog was het bedrag dat u de laatste keer geschonken heeft? geld 98% minder dan 5.000,- 43% auto 3% 5.000,- tot 10.000,- 10.000,- tot 15.000,- 5% 23% onroerend goed 2% 15.000,- tot 20.000,- 3% sieraden 2% 20.000,- tot 30.000,- 30.000,- tot 40.000,- 2% 9% kunst 40.000,- tot 50.000,- 5% 50.000,- tot 60.000,- antiek 60.000,- tot 75.000,- aandelen 0% 75.000,- tot 100.000,- meer dan 100.000,- 5% anders 2% geen antwoord 2% Basis: in verleden geschonken n=330 Basis: laatste schenking was geld n=322 weet niet 15
Ook in de toekomst verwachten vermogenden met name geld te schenken Onroerend goed wordt na geld het meest genoemd Wat bent u van plan om in de toekomst te schenken? geld 97% onroerend goed 14% Hoe hoog is het bedrag dat u van plan bent om te schenken bij uw eerstvolgende schenking? minder dan 5.000,- 5.000,- tot 10.000,- 10.000,- tot 15.000,- 3% 26% 27% sieraden 5% 15.000,- tot 20.000,- 2% kunst 5% 20.000,- tot 30.000,- 30.000,- tot 40.000,- 3% aandelen 5% 40.000,- tot 50.000,- 4% auto 4% 50.000,- tot 60.000,- antiek 3% 60.000,- tot 75.000,- 75.000,- tot 100.000,- 2% weet niet meer dan 100.000,- 2% anders 2% Basis: overweegt schenking in toekomst n=320 geen antwoord weet niet 7% 22% Basis: van plan geld te schenken n=310 16
Eén op de vijf vermogenden schenkt liever in één keer een groot bedrag dan periodiek kleinere bedragen Ik schenk liever in één keer een groot bedrag dan periodiek kleinere bedragen (bijvoorbeeld halfjaarlijks of jaarlijks) 20% 39% Basis: totaal Top two Bottom two n=561 Top two = (helemaal ) mee eens Bottom two = (helemaal) mee oneens Het grootste deel van de vermogenden, 38%, heeft liever niet dat de ontvanger zelf over de schenking begint. 28% van de vermogenden vindt dit wel oké. Wat mij betreft mag een potentiële ontvanger uit zichzelf over een schenking beginnen 28% 38% Top two Bottom two Basis: totaal n=561 Top two = (helemaal ) mee eens Bottom two = (helemaal) mee oneens 17
Verleden schenkers hadden even vaak wel als geen bestedingsdoel in gedachten Iets meer dan de helft van de vermogenden (52%) had een bestedingsdoel in gedachten bij het doen van een schenking. Het meest genoemde bestedingsdoel is een huis (50%). Welk(e) bestedingsdoel(en) had u voor de ontvanger in gedachten? huis 50% Had u een bestedingsdoel/bestedingsdoelen voor de ontvanger in gedachten bij het doen van deze schenking? aflossen (studie)schuld studie 1 16% consumptief (auto, vakantie etc.) 1 48% ja 52% nee levensonderhoud vermogensopbouw (sparen/beleggen) 10% 8% rijbewijs bijdrage kosten kinderopvang omscholing bij werkeloosheid anders 2% 22% inrichting huis/bedrijf omzetten/aflossen hypotheek Basis: in verleden geld geschonken n=322 Basis: bestedingsdoel in gedachten n=167 18
Zeven op de tien toekomst schenkers hebben geen bestedingsdoel in gedachten Heeft men dit wel, dan zijn een huis, aflossing (studie)schuld en studie de meest genoemde bestedingsdoelen. Welk(e) bestedingsdoel(en) heeft u voor de ontvanger in gedachten bij het doen van een schenking? huis 5 Heeft u een bestedingsdoel/bestedingsdoelen voor de ontvanger in gedachten bij het doen van een eerstvolgende schenking? aflossen (studie)schuld studie 22% 22% 4% 26% vermogensopbouw (sparen/beleggen) 17% consumptief (auto, vakantie etc.) 5% ja nee levensonderhoud 5% weet niet bijdrage kosten kinderopvang 0% aflossing hypotheek 70% omscholing bij werkeloosheid 0% goede doelen anders 16% Basis: van plan geld te schenken n=310 Basis: bestedingsdoel in gedachten n=82 19
Aanzienlijk deel van vermogenden wil achter het bestedingsdoel van ontvanger staan Ondanks dat de schenker zelf vaak geen specifiek doel in gedachten heeft ik schenk alleen wanneer ik achter het bestedingsdoel van de ontvanger sta 42% 27% Top two Bottom two Top two = (helemaal ) mee eens Bottom two = (helemaal) mee oneens Basis: totaal n=561 20
Bij eerdere schenkingen heeft ruim een kwart voorwaarden gesteld aan de schenking Meestal met betrekking tot het bestedingsdoel Heeft u voorwaarden gesteld aan de ontvanger alvorens te schenken? Welke voorwaarden heeft u gesteld voorafgaand aan de schenking? 28% ik heb het bestedingsdoel vastgesteld 72% 72% ja nee ik heb uitsluiting van aangetrouwde familieleden vastgesteld ik heb de leeftijd waarop de ontvanger over het geld/de goederen kon beschikken vastgesteld 10% 14% geen antwoord 3% bedrag terug lenen Basis: in verleden geschonken n=330 anders 2 eisen testament Basis: voorwaarden gesteld n=94 21
Voor toekomstige schenkingen stellen zeven op de tien vermogenden geen voorwaarden vast voorafgaand aan de schenking Indien dit wel gebeurt dan gaat het meestal om het bestedingsdoel Stelt u voorwaarden vast voor de ontvanger of bent u dit van plan voorafgaand aan ontvangst van de schenking? Welke voorwaarden stelt u vast of bent u van plan vast te stellen? 7% ik stel het bestedingsdoel vast 7 24% ja nee ik stel de uitsluiting van aangetrouwde familieleden vast 30% 69% weet niet ik stel de leeftijd waarop de ontvanger over het geld/de goederen kan beschikken vast 29% aantal behaalde studiepunten anders 10% sparen voor later/ vijf jaar vastzetten Basis: overweegt schenking in toekomst n=320 Basis: overweging stellen van voorwaarden n=77 22
Verantwoordelijkheidsgevoel en de financiële kennis kinderen zijn geen groot zorgenpunt Dit kan de afwezigheid van het stellen van voorwaarden verklaren Als het op vermogensoverdracht aankomt, maak ik mij regelmatig zorgen over het verantwoordelijkheidsgevoel van mij kind 1 72% Als het op vermogensoverdracht aankomt, maak ik mij regelmatig zorgen over de financiële kennis van mijn kind 14% 64% Top two Bottom two Top two Bottom two Basis: vermogenden met kinderen (excl. niet van toepassing) n=401 Basis: vermogenden met kinderen (excl. niet van toepassing) n=394 Top two = (helemaal ) mee eens Bottom two = (helemaal) mee oneens 23
3 Familiehypotheekregeling: bekend maar weinig gebruikt 24
Zeven op de tien vermogenden zijn bekend met de familiehypotheekregeling De meerderheid hiervan heeft hier nog nooit gebruik van gemaakt en is dit ook niet van plan Informatie Binnen Nederland is er de mogelijkheid om geld te lenen aan uw kind voor het kopen van een woning door middel van de zogenoemde familiehypotheek. U kunt daarbij als ouder een hypotheek verstrekken aan uw kind. Uw kind betaalt aan u rente over deze hypotheek. Deze rente kan voor u hoger zijn dan de rente op uw spaarrekening. Als de familiehypotheek aan bepaalde voorwaarden voldoet is de rente voor uw kind fiscaal aftrekbaar. U kunt de rente die uw kind aan u betaald heeft terug schenken; tot 5229,-- euro kan dit jaarlijks belastingvrij. Dit zorgt voor lagere lasten voor uw kind (goedkoper wonen of mogelijkheid tot aankoop van een duurdere woning). Bent u bekend met de familiehypotheek - regeling? Heeft u weleens gebruikgemaakt van deze familiehypotheek? Bent u in de toekomst van plan om gebruik te maken van de familiehypotheek? 3 2% 4% 12% 69% 82% 2 9% 13% 69% 82% 57% ja nee ja, ik heb een hypotheek verleend maar de betaalde rente niet terug geschonken ja, ik heb een hypotheek verleend en de betaalde rente terug geschonken nee ja nee niet van toepassing weet niet geen antwoord Basis: totaal n=561 Basis: bekend met familiehypotheek n=385 Basis: geen gebruik gemaakt van familiehypotheek n=317 25
Een op de vijf vermogenden met kinderen heeft weleens gebruik gemaakt van de familiehypotheek Hiervan heeft het merendeel de betaalde rente terug geschonken Informatie Binnen Nederland is er de mogelijkheid om geld te lenen aan uw kind voor het kopen van een woning door middel van de zogenoemde familiehypotheek. U kunt daarbij als ouder een hypotheek verstrekken aan uw kind. Uw kind betaalt aan u rente over deze hypotheek. Deze rente kan voor u hoger zijn dan de rente op uw spaarrekening. Als de familiehypotheek aan bepaalde voorwaarden voldoet is de rente voor uw kind fiscaal aftrekbaar. U kunt de rente die uw kind aan u betaald heeft terug schenken; tot 5229,-- euro kan dit jaarlijks belastingvrij. Dit zorgt voor lagere lasten voor uw kind (goedkoper wonen of mogelijkheid tot aankoop van een duurdere woning). Bent u bekend met de familiehypotheek - regeling? Heeft u weleens gebruik gemaakt van deze familiehypotheek? Bent u in de toekomst van plan om gebruik te maken van de familiehypotheek? 3 2% 5% 16% 69% 78% 28% 12% 69% 78% 7% 53% ja nee ja, ik heb een hypotheek verleend maar de betaalde rente niet terug geschonken ja, ik heb een hypotheek verleend en de betaalde rente terug geschonken nee ja nee niet van toepassing weet niet geen antwoord Basis: Vermogenden met kinderen (excl. weet niet ) n=431 Basis: bekend met familiehypotheek n=299 Basis: geen gebruik gemaakt van familiehypotheek n=232 26
4 Onderzoeksverantwoording 27
Onderzoeksverantwoording Doelgroep Financieel mede- of eindverantwoordelijken in huishoudens met een belegd of gespaard vermogen van 100.000,- of meer. Er hebben 561 respondenten aan het onderzoek meegedaan. Steekproefbron TNS NIPObase. Vragenlijst De vragenlijst had een gemiddelde duur van 7 minuten. In totaal zijn er 32 vragen en 8 stellingen voorgelegd met betrekking tot het onderwerp schenken. Veldwerkmethode Online. Veldwerkperiode Woensdag 8 oktober tot en met zondag 19 oktober 2014. 28